Acil.Net

Bamyanın Sağlığımıza Faydaları

#

Yazan, Selvanur Kara
08.04.2020 19:55 (Güncellendi 14.05.2020 21:31)

Sağlık GÜVENİLİR KAYNAK

Bamyanın Sağlığımıza Faydaları

Bamya, Etiyopya kökenlidir ve daha sonra M.Ö 12.yy’dan itibaren Kuzeyde, Arabistan, Akdeniz ve Hindistan’da yayılmıştır (1). Bamya dünyanın farklı yerlerinde değişik yerel isimlerle bilinir. Bunlar; İngiltere’de “lady’s finger” Amerika’da ''gombo'' ve İspanya’da ''guhiniro'' şeklindedir (2).

Biyolojik olarak meyveler arasında sınıflandırılsa da genellikle yemeklerde sebze gibi kullanılır.

Bamya, taze yaprak, tomurcuk, çiçek ve tohumlarının çeşitli kullanımlarından dolayı çok amaçlı bir üründür (3).


1. Bamyanın Besin İçeriği

100 gr bamyanın içeriği: (4)

Enerji30 kcal
Protein2 g
Lif2 g
Karbonhidrat7 g
Kalsiyum80 mg
A Vitamini 350 IU



2. Bebek Gelişimi İçin Gereklidir

Folat hamile kadınlar için bir önemli bir besin kaynağıdır. Folat anne karnındaki bebeğin beyin gelişimi ve nöral tüp eksiklerini önlemeye yardımcı olmaktadır (5).

Beş yıldan uzun bir süredir hamile olmayan 6,000 kadını takip eden bir başka çalışmada katılımcıların %23'ünün kanlarında yetersiz folat konsantrasyonları olduğu tespit edilmiştir (6).

Özet: Bamya tüketimi hamilelerin günlük folat ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olur ve anne karnında bebeklerin beyin gelişimine katkı sağlar.


3. Kemik Sağlığını Olumlu Yönde Etkiler

Bamya gibi K vitamini bakımından zengin olan yiyecekler kemikler için yararlıdır. K vitamini kemiklerin kalsiyumu emmesine yardımcı olur ve kemik gelişiminde rol oynarlar (7).

DİKKAT: Bamya ve K vitamini bakımından zengin olan diğer yiyecekler Warfarin veya Coumadin gibi kan sulandırıcı ilaçları kullananları etkileyebilir.

Özet: Bamya zengin K vitamini içeriği sayesinde kemik gelişimine yarar sağlamaktadır. Ancak K vitamini yüksek olan yiyeceklerin Warfarin Sodyum içeren ilaçlarla beraber kullanımı tehlikelidir. Doktorunuza danışmadan tüketmemelisiniz.


4. Kan Şekeri Seviyesini Ayarlar

Kan şekeri seviyenizin normal düzeyde olması çok önemlidir. Obezite ve diyabet hastalıklarına yakalanma riskinizi azaltır.

Yapılan bir laboratuvar çalışmasında hamile farelerin bamya ekstraktı ile beslenmesi sağlanmıştır. Antioksidan maddeler açısından zengin olan bamya antioksidan enzimlerinin aşırı tüketilmesini önleyerek oksidatif stresi azaltır ve insülin direncini bastırır. Böylece gebe şeker hastası olan farelerin kan şekeri seviyelerini düzenler (8).

Ayrıca bamyanın sindirim kanalındaki şeker emilimi azalttığını, daha stabil bir kan şekeri seviyesi sağladığı anlaşılmıştır (9).

Dikkat Edelim: Metformin denilen diyabet ilacı ile birlikte bamyanın tüketilmemesi gerekmektedir. Bu nedenle bamya tüketmeden önce doktorunuza danışmalısınız.

Özet: Bamya içerdiği antioksidanlar sayesinde kan şekeri düzeyini azaltarak diyabet hastalığı riskinizi azaltır ve tedavi edici özellik gösterir. Doktorunuza danışmadan kullanmamalısınız.


5. Yüksek Antioksidan İçeriğine Sahiptir

Antioksidanlar, yiyeceklerde serbest radikal denilen zararlı moleküllerin etkisini azaltan bileşiklerdir Bamyanın içerdiği antioksidanlar, flavanoidler ve izokuertin gibi polifenoller ve A ve C vitaminlerdir (10,11).

Antioksidanların oksidatif stresi önlemesiyle diyabet, kanser gibi rahatsızlıkları önlediği bilinmektedir (8). Ayrıca içerdiği polifenoller beyin gelişiminde öğrenmeyi ve hafızayı geliştirebilir (12).

ÖZET: Bamya, yüksek antioksidan içeriği sayesinde serbest radikallerin etkisini azaltarak diyabet ve kanserin önlenmesinde ve beyin gelişimi üzerinde olumlu etki oluşturmaktadır.


6. Kansere Karşı Koruma ve İyileştirme Özelliği Vardır

İnsanların yeterince folat almaması sonucu pankreas, akciğer ve diğer kanserler için daha yüksek risk taşıdığı belirtilmektedir (13). Bamyanın da iyi bir folat kaynağı olduğu bilindiğine göre diyetinize ekleyerek daha çok tüketmelisiniz.

Yapılan bir çalışmada kanser hücrelerine bamya ekstraktı uygulanmış ve kanser hücrelerinin yok olduğu görülmüştür (14).

Bamyanın içeriğinde bulunan lesitin bir protein türüdür. Bir çalışmada bamyadan alınan lesitin proteini meme kanseri hücrelerini tedavi etmek için kullanılmıştır (15).

Özet: Bamya içerdiği lesitin ve folat gibi bileşenler sayesinde kanser hücreleri üzerinde yok edici etkiler göstermektedir.


Bamya Tohumu

Bamya tohumları yağ ve protein kaynağıdır. Bamya tohumları, petrol üretimi için küçük çapta kullanılmıştır. Kafeinsiz kahve için ikame edici olarak da kullanılabilir (16).

Bamya tohumu yağı, insan beslenmesi için gerekli olan çoklu doymamış yağ asidi olan zengin bir linoleik asit kaynağıdır (17).

Bamya tohumu, esas olarak flavonol türevleri ve kateşinlerden oluşan fenolik bileşikler bakımından zengindir (18).


Bamya Yemek Tarifleri

Bamyayı mutfağınızda pişirmesi oldukça kolaydır.

Bamya satın alırken kahverengi lekeler veya yumuşak yeşil baklalar arayın. Pişirmeden önce bunları dört gün kadar buzdolabında saklayabilirsiniz.

Genellikle bamya çorbalarda ve kavurarak kullanılır. Isıtıldığında yapışkan, kalın madde olan müsilaj içerir. Bamyanın jel olan yapısının akmaması için şu basit pişirme tekniklerini izleyebilirsiniz:

  • Bamyayı yüksek ateşte pişirin.
  • Tavayı karıştırmaktan kaçınınız çünkü bu ısıyı azaltır ve inceliğe neden olur.
  • Asit benzeri bir domates sosunda pişirmek yapışkanlığı azaltır.
  • Fırında bamyayı dilimleyip kızartabilirsiniz.
  • Hafifçe kömürleşene kadar ızgara yapabilirsiniz.


Sonuç

Bamya, birçok sağlık yararına sahip besleyici bir yiyecektir. Kalsiyum, folat, lif, antioksidanlar ve C, K ve A vitaminleri bakımından zengindir. Bamya hamile kadınlara, kan şekeri kontrolüne faydalı olabilir. İçerdiği K vitamini sayesinde kemik sağlığına katkıda bulunmaktadır. Kanser önleyici özelliklere de sahip olabilir. Bunun için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.


UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.

KAYNAKLAR

1. Nzikou, J., Mvoula-Tsieri, M., & Matouba, E. (2006). A study on gumbo seed grown in Congo  for its food and industrial applications. (Kongo'da gıda ve endüstriyel uygulamaları için yetiştirilen bamya tohumu üzerine bir çalışma). African Journal of Biotechnology Afrika Biyoteknoloji Dergisi Vol. 5 (24), pp. 2475. https://www.ajol.info/index.php/ajb/article/view/56046 

2. Ndunguru, J., & Rajabu, AC. (2004). Effect of okra mosaic virus disease on the above-ground morphological yield components of okra in Tanzania. (Bamya virüsü hastalığının, Tanzanya'da bamya'nın yer üstü morfolojik verim bileşenleri üzerindeki etkisi).Scienta Horticulturae, 99: 225-235. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304423803001080 

3. Mihretu, Y., Wayessa, G., & Adugna, D. (2014). Multivariate Analysis among Okra (Abelmoschus esculentus (L.) Moench) Collection in South Western Ethiopia. (Güney Batı Etiyopya'da Bamya (Abelmoschus esculentus (L.) Moench) Türleri Arasında Çok Değişkenli Analiz). Journal of Plant Bitki Dergisi  9(2):43-50. https://scialert.net/fulltextmobile/?doi=jps.2014.43.50 

4. Amerika Tarım Araştırma Merkezi Veri Tabanı https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/517428/nutrientshttps://fdc.nal.usda.gov/index.html

5. Sengpiel, V., Bacelis, J., Myhre, R., Myking, S., Pay, A. S. D., Haugen, M., ... & Vollset, S. E. (2014). Folic acid supplementation, dietary folate intake during pregnancy and risk for spontaneous preterm delivery: a prospective observational cohort study. BMC pregnancy and childbirth, 14(1), 375. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4240839/ 

6. Tinker, S. C., Hamner, H. C., Qi, Y. P., & Crider, K. S. (2015). US women of childbearing age who are at possible increased risk of a neural tube defect‐affected pregnancy due to suboptimal red blood cell folate concentrations, National Health and Nutrition Examination Survey 2007 to 2012. (Nöral tüp defekti riski yüksek olan doğurganlık çağındaki ABD kadınları, yetersiz kırmızı kan hücresi folat konsantrasyonları nedeniyle etkilenen hamilelik, Ulusal Sağlık ve Beslenme Muayene Araştırması 2007-2012). Birth Defects Research Part A: Clinical and Molecular Teratology, Doğum Kusurları Araştırması Bölüm A: Klinik ve Moleküler Teratoloji 103(6), 517-526. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25884850 

7. Wen, L., Chen, J., Duan, L., & Li, S. (2018). Vitamin Kdependent proteins involved in bone and cardiovascular health. Kemik ve kardiyovasküler sağlıkta yer alan K vitaminine bağımlı proteinler. Molecular medicine reports, 18(1), 3-15. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6059683/

8. Tian, Z. H., Miao, F. T., Zhang, X., Wang, Q. H., Lei, N., & Guo, L. C. (2015). Therapeutic effect of okra extract on gestational diabetes mellitus rats induced by streptozotocin. Bamya ekstraktının streptozotosin ile indüklenen hamile ve diyabet olan fareler üzerinde terapötik etkisi. Asian Pacific journal of tropical medicine, 8(12), 1038-1042. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26706676 

9. Khatun, H., Rahman, A., Biswas, M., & Islam, A. U. (2011). Water-soluble fraction of Abelmoschus esculentus L interacts with glucose and metformin hydrochloride and alters their absorption kinetics after coadministration in rats. (Abelmoschus esculentus L'nin suda çözünür fraksiyonu glikoz ve metformin hidroklorür ile etkileşime girer ve sıçanlarda birlikte uygulamadan sonra emilim kinetiklerini değiştirir) ISRN pharmaceutics, 2011. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3263724/

10. Lobo, V., Patil, A., Phatak, A., & Chandra, N. (2010). Free radicals, antioxidants and functional foods: Impact on human health. (Serbest radikaller, antioksidanlar ve fonksiyonel gıdalar: İnsan sağlığı üzerindeki etkisi). Pharmacognosy reviews, Farmakognozi İncelemeleri 4(8), 118. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3249911/ 

11. Xia, F., Zhong, Y., Li, M., Chang, Q., Liao, Y., Liu, X., & Pan, R. (2015). Antioxidant and anti-fatigue constituents of okra. (Bamya'nın antioksidan ve yorgunluk karşıtı bileşenleri). Nutrients, Beslenme 7(10), 8846-8858. https://www.mdpi.com/2072-6643/7/10/8846

12. Sarubbo, F., Esteban, S., Miralles, A., & Moranta, D. (2018). Effects of resveratrol and other polyphenols on Sirt1: relevance to brain function during aging. (Resveratrol ve diğer polifenollerin Sirt1 üzerindeki etkileri: yaşlanma sırasında beyin fonksiyonuyla ilişkisi) Current neuropharmacology, Güncel nöroparmakoloji, 16(2), 126-136. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5883375/ 

13. ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bölümü https://ods.od.nih.gov/factsheets/Folate-HealthProfessional/

14. Vayssade, M., Sengkhamparn, N., Verhoef, R., Delaigue, C., Goundiam, O., Vigneron, P., ... & Nagel, M. D. (2010). Antiproliferative and proapoptotic actions of okra pectin on B16F10 melanoma cells. (Bamya pektinin B16F10 melanom hücreleri üzerindeki antiproliferatif ve proapoptotik etkileri) Phytotherapy research, 24(7), 982-989. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20013817 

15. Monte, L. G., Santi-Gadelha, T., Reis, L. B., Braganhol, E., Prietsch, R. F., Dellagostin, O. A., ... & Pinto, L. S. (2014). Lectin of Abelmoschus esculentus (okra) promotes selective antitumor effects in human breast cancer cells.  (Bamya lektini, insan meme kanseri hücrelerinde seçici antitümör etkilerini teşvik eder). Biotechnology letters, 36(3), 461-469. https://link.springer.com/article/10.1007/s10529-013-1382-4 

16. Calisir, S., & Yildiz, M. U. (2005). A study on some physico-chemical properties of Turkeyokra (Hibiscus esculenta) seeds. Turkeyokra (Hibiscus esculenta) tohumlarının bazı fiziko-kimyasal özellikleri üzerine bir çalışma. Journal of Food Engineering, Gıda Mühendisliği Dergisi, 68, 73–78. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0260877404002596 

17. Savello, P. A., Martin, F. W., & Hill, J. M. (1980). Nutritional composition of okra seed meal. (Bamya tohumu küspesinin besinsel bileşimi). Journal of Agricultural and Food Chemistry, Tarım ve gıda kimyası dergisi 28(6), 1163- 1166. https://pubs.acs.org/doi/pdf/10.1021/jf60232a021 

18. Arapitsas, P. (2008). Identification and quantification of polyphenolic compounds from okra seeds and skins. (Bamya tohumlarından ve derilerinden polifenolik bileşiklerin tanımlanması ve miktarının belirlenmesi). Food Chemistry, Gıda Kimyası 110(4), 1041-1045. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814608003117

Benzer Makaleler

Yorum Yapın