Şifa Deposu Dağ Çayı

Dağ Çayının Faydaları Nelerdir?

Dağ bitkisi olarak da bilinen sideritis scardica, lamiaceae ailesine ait ufak boyda yetişen uzun ömürlü bir bitkidir. Her derde deva olarak bilinen Balkanlara özgü dağ çayı, eski çağlardan beri kullanılmaktadır. Üst bölümü çiçekli olan bu bitki, dağlık alanların yüksek rakımlarında ekili olarak yetişmektedir.

Son yüzyılda ise, vahşi olarak yetişerek Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Türkiye ve Arnavutluk ülkelerinde oldukça popüler bir hale gelmiştir. ¹ 

Yunan tıbbında geleneksel olarak, dağ çayı soğuk algınlığı üzerindeki avantajlı etkileri için tercih edilmektedir.  Üst solunum yollarındaki tahriş, alerjik reaksiyonlar, hazımsızlık ve sindirim sistemi sorunları karşısında vücudun bağışıklık sistemine destek olmaktadır. Ayrıca, osteoporoz ve hafif stresi de savuşturabilmektedir. Alzheimer hastalığına karşı dağ çayının mucizevî yeteneklere sahip olduğu birçok kişi tarafından savunulmaktadır. Yapılan çalışmalarda dağ çayının esas olarak; bir dizi flavonoidler, diterpenler, fenilpropan, iridoidler ve monoterpenler açısından zengin olduğu sonucuna varılmıştır. ² 

Dağ çayının sağlığa faydaları

Zengin bir flavonoid ve antioksidan kaynağıdır: 2011 yılında “Etnofarmakoloji Dergisi” tarafından yayınlanan dağ çayı üzerine yapılan bir çalışmada, sideritis bitkisinin yüksek oranda flavonoid içeriğini ortaya çıkarılmıştır. 150’den fazla türü olmasına rağmen özellikle sideritis dağ bitkisinin anti-mikrobiyal, anti-inflamatuar, antioksidan ve anti-spazmodik özelliklere sahip olduğu gösterilmiştir. Sonuç olarak, dağ çayı sağlığa faydalı olan sayısız ve zengin antioksidanlara, flavonoidlere ve diğer yandan da uçucu yağlara sahiptir.

Kardiyovasküler sağlığı destekler: Yine “Fizyoloji ve Farmakoloji Dergisi” 2012 yayınına göre, dağ çayının kan damarlarına destek olarak düşük kan basıncı düzeylerine yardımcı olduğu bulunmuştur. Yapılan çeşitli çalışmalarda, sideritis dağ çayı özünün düşük kan basıncı düzeylerine yardımcı olduğu ve kalp damarları üzerindeki stresi azalttığı gösterilmiştir. Böylece dağ çayının kalp sağlığını desteklediği sonucuna da varılmıştır. Eski Yunan halkı yıllar boyunca, dağ çayını kardiyovasküler koşullar için bir tedavi yöntemi olarak kullanmıştır.

Gastrointestinal sağlığı destekler: 2012 yılı “Planta Medica” dergisinde dağ çayının gastrointestinal sağlığı ve bozuklukları üzerine etkileriyle ilgili bir çalışma yayınlanmıştır. Araştırmacılar, dağ çayının sahip olduğu fenoller ve antioksidanlar nedeniyle mide ve bağırsakta oluşabilecek enflamasyonları engellediğini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca buna ek olarak, uzun vadede iltihaplanmayı ve toksinleri azalttığı belirtilmiştir. Sonuçlar oldukça tatmin edici olsa da, gastrointestinal komplikasyonlar için bitkisel bir tedavi yöntemi olarak belirlenmesi için biraz daha araştırmaya ihtiyaç vardır. ³ 

Antibakteriyel özelliğe sahiptir: 2006 yılında “Etnofarmakoloji Dergisi” nde yayınlanan bir çalışmaya göre, sideritis dağ bitkisinin barındırdığı uçucu yağlar nedeniyle antibakteriyel özelliklere sahip olduğu belirtilmiştir. Bu uçucu yağların 18 adet hayatı tehdit edebilen bakteriyle mücadele edebilme ve öldürebilme yeteneğine sahip olduğu, diğer yandan da salmonella ve mide ülserine neden olan h.pylori bakteri türüyle baş edebildiği vurgulanmıştır.

Kanserle mücadele eder: Mart 2012 yılında Türkiye’de yapılan “British Journal of Nutrition.” çalışmalarına göre, sideritis dağ çayı bitkisi kanser üzerinde bazı etkilere sahiptir. Sideritis bitkisi üzerine yapılan çalışmada, çay bileşenlerinin kimyasal kaynaklı oksidatif hasarın sonucu olan kanser türlerinin üzerinde etkili olabileceği sonucuna varılmıştır.

Kemik sağlığına destek olmaktadır: 2004 yılı Nisan ayı “Journal of Agricultural Food and Chemistry” çalışmasına göre, sideritis dağ bitkisiyle yapılan sulu ekstrelerin osteoblastlar denilen kemik oluşturan hücrelerin eylemlerinde teşvik edici bir rol oynadığı ortaya çıkmıştır. Dağ çayında bulunan minerallerin yoğunluğu kemik gelişimine destek olmakta; böylece bir kemik hastalığı olan osteoporozun önlenmesinde önemli bir rol oynayabileceği ortaya çıkmaktadır. ⁴ 

Strese ve depresyona iyi gelir: Beyindeki hMAO oranının yüksek düzeyde olması anksiyete, depresyon, Alzheimer ve Parkinson hastalığı gibi birden çok koşul ile ilişkilidir. Diğer bir deyişle, dağ çayı tüketimi duygu durum bozukluklarına iyi geldiği gibi yaşa bağlı olarak oluşan zihinsel hastalıkları önlemek için de oldukça faydalıdır. Eğer anksiyete veya depresyon durumlarından muzdaripseniz düzenli olarak dağ çayı tüketimi faydalı etkilerin gözlemlenmesini sağlayabilmektedir.

Libidoya etki etmektedir: Sağlığa oldukça faydalı olan mineraller, potasyum ve çinko oranı açısından yüksek bir içeriğe sahip olan dağ çayı, aynı zamanda cinsel sağlık için de faydalı olabilmektedir. ⁵ 

Alzheimer hastalığıyla mücadele eder: Dağ çayı özellikle Yunan tıbbında yüzyıllar boyunca kullanılan popüler bir tedavi yöntemi olmuştur. Yüksek demir içeriğiyle dağ çayı tavsiye edilmektedir. Özellikle soğuk havalarda hastalıklara karşı kullanılan dağ çayının bir diğer açığa çıkan özelliği ise Alzheimer hastalığında önleyici bir rol oynayabilmesidir. Dağ otu demir içeriği nedeniyle, şifa kapasitesini oldukça genişletmiştir. Böylece dağ çayı beyini, Alzheimer hastalığının zararlarına karşı koruyucu olarak görev görmektedir. ⁶ 

Grip ve soğuk algınlığına yardımcı olur: Dağ çayı geleneksel olarak, soğuk algınlığı ve grip zamanlarında yaşanan solunum problemleri ve sindirim sorunlarıyla mücadele etmek için oldukça ekili bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bu zamanlarda sakinleştirici bir özellik gösterdiği gibi bağışıklık sistemini de güçlendiren dağ çayı, bir anti-inflamatuar olarak görev görüp ateşi düşürmeye yardımcı olmaktadır. ⁷ 

Dağ Çayı Tarifi

Dağ çayının hazırlanışı

Dağı çayını hazırlamak oldukça basittir. Bir porsiyon için, bir tencereye 1 bardak suya küçük bir avuç dağ bitkisinden ekleyin ve kaynatın. Genelde bitki çayları üzerine sıcak su ekleyerek hazırlanır fakat dağ çayında genelde beraber kaynatılmak tercih edilmektedir.

Bu karışımı birkaç dakika kaynatın ve sonrasında ateşten alın. 5 dakika daha dinlenmesine izin verdikten sonra bir fincana süzün ve servis edin.

Dilerseniz dağ çayınıza biraz limon suyu ve bal ekleyerek daha lezzetli hale getirebilirsiniz. ⁸ 

Elmalı, tarçınlı, portakallı dağ çayı tarifi

Malzemeler:

• Parçalara ayırdığınız bir tutam dağ çayı
• Kırmızı elma kabuğu
• Tarçın çubuğu
• Karanfiller
• Portakal kabuğu rendesi
• Su
• Bal

Hazırlanışı: Kısık ateşte bir tencereye suyu alıp kaynatın.

Hemen bütün malzemeyi ekleyin ve her şeyi beraber kaynatmaya başlayın.

Hazır olduğunda, çayı süzün ve bal ekleyerek bir fincanla servis edin. ⁹ 

Dağ çayının zararları

Dağ çayının zararlı olabileceğiyle ya da potansiyel yan etkileriyle ilgili çok fazla bilgi ve araştırma yoktur. Anca yine de birkaç şey söylemek mümkündür:

Hamilelikte ve emzirme döneminde tüketimi: Dağ çayının hamilelik ve emzirme döneminde tamamen güvenli olduğuyla ilgili net bir bilgi yoktur; bu nedenle herhangi bir risk almamak için bu dönemlerde dağ çayı tüketiminden kaçınmakta fayda vardır.

Düşük tansiyon: Dağ çayı kan basıncını düşürebilmektedir. Teoride, dağ çayı kan basıncını düşürmesi nedeniyle düşük kan basıncına eğimi olan insanlarda risk yaratabilmektedir. Eğer düşük kan basıncına sahipseniz, dağ çayını tüketmeden önce bir sağlık kurumuna danışmanızda fayda vardır. ¹⁰ 

Tavsiyeler

Dağ çayı kalabalığın içinde kaybolmuş vücudunuza sakinleştirici bir etki gösterir. Bu nedenle, hasta ya da sağlıksız hissediyorsanız günde 1-2 bardak içeceğiniz dağ çayı bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur. Eğer sıcak çaydan hoşlanmıyorsanız soğuk olarak içebilir sağlığa olan faydalarından aynı şekilde yararlanabilirsiniz. ¹¹ 

 UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.