Sivilce Nedir? Ne İyi Gelir?

Sivilce Nedir?

Sivilce, gözeneklerin tıkanması ya da enfekte olması sonucu ortaya çıkan cilt üzerindeki küçük lezyonlardır. Genellikle, sivilce problemlerinden sonra akneler ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan, sivilcelerin bakteriyel folikülit, keratoz pilaris ve diğer cilt problemleri gibi başka sivilce nedenleri sonucu ortaya çıkma ihtimali de bulunmaktadır. 

Sivilceler tedavi edilmediği takdirde ya da çoğalması önlenmediği zaman, şiddetli akne problemine yol açabilmektedir. Sivilceler genellikle siyah noktalardan sonra gelişmektedir ve uçları irinlerle doludur.

Sivilce, özellikle ergenlik dönemindeki gençlerde ortaya çıkan bir cilt problemidir. Bunun nedeni, sivilcelerin hormonal değişiklikler nedeniyle tetiklenmesi ve hormonal değişikliklerin de özellikle ergenlik döneminde meydana gelmesidir. Sivilcelerin hormonal değişiklikler nedeniyle ortaya çıkabildiği diğer bir dönem ise, kadınların regl dönemleridir. Diğer yandan, sivilce her yaştan insanı etkileyebilmektedir. Cildin fazla kirli olması ya da çok fazla stres altında olmak gibi faktörler nedeniyle gelişebilmektedir. ¹

Sivilce ve Akne Arasındaki Fark Nedir?

Akne ile sivilce aynı cilt problemleri değildir. Akne, cilt gözeneklerinin aşırı yağ üretimi nedeniyle tıkanmasına bağlı olarak ortaya çıkan sivilce, siyah nokta ve beyaz kafalı ya da uçlu lezyonların varlığıyla karakterize edilen bir cilt hastalığıdır. Yani, sivilce aknenin oldukça sık yaşanan bir formudur. Akne, cilt üzerinde kırmızı renkli kabarcıklara yol açan bir iltihaplanmadır. ²

Sivilce Belirtileri

Sivilce nasıl anlaşılır? Sivilce başlangıcında, cilt üzerinde küçük bir şişkinlik ortaya çıkmaktadır. Sonrasında ise şu şekilde gelişmektedir:

• Sivilcelerin boyutu ve şekli farklılık gösterebilmektedir.
• Cilt üzerinde gelişen şişkinlik kırmızı bir renk almaktadır. Bu iltihaplanmanın bir göstergesidir.
• Sivilcenin bazı durumlarda irin doludur, bazı durumlarda ise değildir.
• Çoğu zaman yüzde meydana gelse de, göğüs ve sırt da dahil olmak üzere vücudun pek çok yerinde ortaya çıkabilmektedir. ³

İltihaplı Sivilceler

Normal sivilcelerin aksine, enfekte olmuş olan sivilceler iltihaplanmaktadır. Bu tür sivilceler cildin derinliklerinde meydana gelen enfeksiyonlar nedeniyle gelişmektedir. Hemen hemen herkeste görülen standart sivilcelere oranla daha büyük ve daha ağrı vericidiler.

Enfeksiyon nedeniyle gelişen sivilcelerin belirtileri şunları içerebilmektedir:

• Standart sivilcelere oranla daha belirgindir.
• İltihaplanma nedeniyle şekli daha büyüktür ve rengi daha kırmızıdır.
• Diğer sivilcelere oranla iyileşmeleri daha uzun bir süre almaktadır.
• Dokunulduğu zaman ağrı vermektedir ve temasa karşı çok hassastır.
• İçleri irin ile doludur. ⁴

Çıban: S. aureus bakterileri nedeniyle gelişen sivilceler çıban haline gelebilmektedir. Bu durumlar oldukça bulaşıcıdır ve küçük bir enfeksiyon dahi olsa, aşağıdaki gibi belirtilere yol açabilmektedir:

• Genellikle yüz, boyun ve kalçada ortaya çıkan kırmızı ve ağrılı yumrular
• Ateş
• Yorgunluk
• Genel anlamda iyi hissetmemek

İmpetigo: Staph enfeksiyonları impetigo olarak adlandırılan cilt enfeksiyonuna yol açmaktadır. Oldukça bulaşıcı olan bu durum, cilt üzerinde küçük, kaşıntılı ve ağrılı sivilcelere yol açmaktadır. Genellikle de, ellerde ve yüzde görülmektedir. Uygun tedavi ile 10 gün içinde cilt üzerinden temizlenmektedir. Bu enfeksiyon özellikle çocukları etkilmektedir.

Rosacea: Rosacea yani gül hastalığı nedeniyle oluşan sivilceler, genellikle yüzde meydana gelmektedir. Bu sivilceler yanma ya da batma hissine neden olan kızarıklardır. Standart sivilcelere oranla da iyileşmeleri daha uzun sürmektedir. ⁵

Sivilce Tipleri

Pek çok türde sivilce bulunmaktadır. Bu sivilceler belirtiler açısından farklılıklar gösterebilmektedir. Sivilce türleri şu şekilde sıralanmaktadır:

Beyaz başlı sivilceler: Komedo olarak da adlandırılan beyaz başlı sivilceler, cildin altında kalan ve daha küçük olan sivilcelerdir. Beyaz başlı denmesinin nedeni ise uçlarının beyaz renkli olmasıdır. Genellikle de, içleri yağ ile doludur.

Siyah noktalar: Siyah noktalar komedo sivilcelerinin cilt yüzünden açıkca görülen halidir. Siyah ya da koyu kahverengi olan bu sivilceler, melaninin oksidasyonu ve cilt pigmentinin bir sonucudur.

Papül: Cilt üzerinde çıkan küçük ve yuvarlak şişkinlerdir. Bu tür sivilceler genellikle pembe renktedir.

Püstül: İrin dolu sivilceler olan püstüller, cildin yüzeyinde çok net bir şekilde görülmektedir. Altı kırmızı olan bu sivilcelerin ucunda ya da diğer bir deyişle üstünde irin bulunmaktadır.

Nodül: Papüllere benzeyen bu tür sivilceler, papüllere oranla daha büyüktür. Oldukça ağrılı olan papüller cildin içine gömülü olarak gelişmektedir.

Kist: Kistler cilt yüzünden oldukça belirgin bir şekilde fark edilebilmektedir. İrin dolu olan kistler genellikle ağrılıdır. Kistler sonrasında yara izlerine de yol açabilmektedir. ⁶

Sivilce Nedenleri

Sivilce neden olur? Sivilce, cilt dermis tabakasının bir parçası olan sebum yani yağ bezlerinde meydana gelen bozukluklar sonucu oluşmaktadır. Üretilen aşırı yağ nedeniyle cilt üzerindeki gözenekler ve kıl kökleri tıkanmaktadır. Bunun bir sonucu olarak da, sivilceler oluşmaya başlamaktadır. ⁷

Yağ bezlerinin aşırı üretimine ve sivilcelerin ortaya çıkmasına neden olabilecek pek çok faktör bulunmaktadır. Sivilce nedenleri şu şekilde sıralanabilmektedir:

Sebum Üretimi (Aşırı Cilt Yağı)

Androjen hormonlar tarafından uyarılan sebasöz bezler, cilt üzerinde ekstra sebumun yani yağı üretilmesine yol açmaktadır. Sebum cilt üzerinde ilerledikçe, içine cilt üzerinde bulunan bakteriler ve ölü hücreler de karışmaktadır. Bu normal bir süreç olsa da, aşırı yağın üretilmesi ekstra tıkanıklığa ve sonuç olarak da sivilcelenmeye yol açabilmektedir. ⁸

Hormonal Değişiklikler

Sivilce, özellikle ergenlik dönemiyle karakterize edilen bir cilt problemidir. Bunun nedeni, ergenlik döneminde vücudun androjen isimli hormonları üretmeye başlamasıdır. Bu da, yağ bezlerinin büyümesine neden olmaktadır. Yağ bezleri sağlıklı cilt yapısının bir parçasıdır, ancak, hormonlar nedeniyle aşırı üretildiği için sivilcelenme yapmaktadır. 

Bazı insanlarda ergenlik dönemi dışında da sivilce problemi olabilmektedir. Androjen hormonlarının sivilceye neden olabileceği bazı evreler arasında regl dönemi ve hamilelik bulunmaktadır. ⁹

Ölü Cilt Hücrelerindeki Artış

Cilte bulunan ölü hücreler, doğal bir şekilde kendi kendine yavaşça dökülmektedir. Böylece cilt yenilenmesi sağlanmaktadır. Bununla birlikte, yağ bezlerinin daha aktif olduğu kişilerde, özellikle de ergenlik döneminde bulunan kişilerde, ölü hücreler çok daha hızlı bir şekilde dökülmektedir. Cilt yağına karışan ölü cilt hücreleri cilt üzerinde bir tabaka oluşturarak hem cildin yenilenmesini engellemekte hemde gözeneklerin tıkanmasına yol açarak sivilcelenme yapmaktadır. ¹⁰

Bakteriler

Bakteriler hemen hemen bütün cilt tiplerinde bulunan ve yaşayan canlılardır. Bu bakteriler doğal sebum sisteminin bir parçası olarak yaşamaktadır. Diğer yandan, gözenekler tıkanmaya başladığında, bakteriler de hızlı bir şekilde çoğalmaya başlamaktadır. Bu da, cildin iltihaplanarak reaksiyon göstermesine yol açmakta ve sivilceleri ortaya çıkarmaktadır. ¹¹

İltihaplanma 

Cilt yapısı üzerinde ya da vücutta her zaman bulunmayan bazı bakteriler vücuda temas ettiğinde, bağışıklık sistemi hemen beyaz kan hücrelerini devreye sokarak bakterilerle mücadele etmeye başlamaktadır. Bu sürecin ismi kemotaksis olarak bilinmektedir. Sonuç olarak da, cilt üzerinde kırmızı ve ağrılı sivilceler meydana gelmektedir. Bu reaksiyonun seyri kişiden kişiye göre değişebilmektedir. ¹²

Mantarlar

Mantar enfeksiyonları nedeniyle cilt üzerinde sivilceler ortaya çıkabilmektedir. Mantarlar kıl köklerine girdikleri zaman, kaşıntılı sivilcelere neden olmaktadır. Bu sivilceler kaşıntılı olduğu için genellike kişi tarafından patlatılmaktadır. Özellikle, göğüs, omuz, sırt ve yüzde gelişmektedir.¹³

Testosteron Artışı

Sivilce oluşumunun yüksek testosteron düzeyleri ile ilgili olabileceği düşünülmektedir. Testosteron hormonu arasında bir bağ bulunmaktadır. Testosteron kadınlarda da olduğu halde erkeklerde bulunan seviyelerde olmadığı için erkekler kadınlara oranla sivilcelenmeye daha meyilli olabilmektedir. 

Artan testosteron seviyeleri sebum üretimini tetiklemektedir. Bu da, gözeneklerin tıkanmasına ve sivilcelerin ortaya çıkmasına yol açmaktadır. ¹⁴

Diyet

Diyetin doğrudan sivilceye neden olabileceğini söylemek mümkün değildir, ancak sağlıklı beslenmeden uzak bir diyet alışkanlığı vücudu pek çok açıdan sivilcelere karşı savunmasız bırakabilmektedir.

Fındık, ceviz, tohum yağları ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar hem vücudu hemde cilt sağlığını desteklemektedir. Bunun birlikte sağlıksız olarak nitelendirilen trans yağların sık tüketimi sivilcelerin ortaya çıkmasına yol açabilmektedir.

A, D ve E vitaminleri cilt sağlığı için son derece gerekli vitaminlerdir. Bunların eksikliği cilt sağlığını olumsuz yönde etkilemekte ve cildi sivilcelere meyilli bir hale getirmektedir. ¹⁵

Stres

Cilt, gözeneklerdeki yağ üretimini kontrol eden hormonlardan doğrudan etkilenmektedir. Stresin artması ya da uzun bir süre boyunca devam etmesi, cilt üzerindeki yağ bezlerini de etkileyebilmektedir. Bu da, sebum üretimini artırmaktadır. Sonuç olarak da, yağ gözeneklerin içindeki ölü hücrelerle karışmakta ve sivilceler ortaya çıkmaktadır. ¹⁶

Sivilce Tedavisi

Sivilce nasıl geçer? Cilt güzelliğini olumsuz yönde etkileyebilen sivilceler, bazı insanlar için bir utanç kaynağı da olabilmektedir. Diğer yandan, sivilceleri önlemenin en etkili yöntemi ise cilt temizliğine ve bakımına özen göstermektir. 

Yüzün düzenli olarak su ve yağsız temizleyiciler ile temizlenmesi gerekmektedir. Böylece, kıl kökleri ve gözenekler aşırı yağ nedeniyle tıkanmayacaktır. Ölü hücrelerden de arındırılan cilt, nefes almaya başlamaktadır. ¹⁷

Sivilce tedavisinde uygulanabilecek bazı yöntemler şöyle sıralanabilmektedir:

• Benzoil Peroksit

Sivilce tedavisinde yaygın olarak kullanılan benzoil peroksin, losyonlar, jeller, temizleyiciler ve kremlerde bulunmaktadır. Bu ürünler sivilcelere yol açan bakterileri öldürmekte ve cildi ölü cilt hücrelerinden arındırmaktadır. Dikkatli uygulanmasında fayda vardır. Kullanmadan önce uygulama talimatlarının iyice okunması gerekmektedir. ¹⁸

• Salisilik Asit

Salisilik asit içeren losyonlar, jeller, temizleyiciler ve kremler gözenekleri temizleyerek tıkanıklıkları önlemektedir. Böylece de sivilce ile mücadele edilebilmektedir.

Sivilce tedavisinde uygulanabilecek ürünleri önerilen miktarlardan daha fazla kullanmamaya özen gösterin. Çok fazla kullanılması ya da fazla miktarlarla kullanılması, cildin nemini kaybetmesine neden olabilmekte ve cildin kızarmasına yol açabilmektedir. 

Cilt üzerinde izlerin kalmasına yol açabileceği için, sivilceleri sıkmaktan ya da koparmaktan mutlaka kaçının. ¹⁹

İnatçı Sivilcelerin Tedavisi

Daha inatçı ya da sert olan sivilceler, diğer standart sivilcelere oranla daha büyük ve daha derin olabilmektedir. Bunları tedavi etmesi daha zordur. Genellikle, cilde gömülü olan bu sivilcelerin uçları bulunmamaktadır.

Uygulanabilecek bazı tedavi yöntemleri şunlar olabilmektedir:

Kremler ve merhemler: İnatçı ve sert sivilceleri tedavi etmek için benzoil peroksit, salisilik asit ve kükürt kremler ya da merhemler faydalı olabilmektedir.

Sıcak kompres: Sivilce üzerine uygulanan sıcak kompres, sivilcenin bulunduğu yer yumuşatmaya yardımcı olmaktadır. Böylece içinde bulunan irin yüzeye çıkabilmektedir. ²⁰

Buz torbası: Enflamasyonun söz konusu olması durumunda buz kompresi ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Buz uygulaması özellikle nodüller ve kistler gibi sert sivilceler için oldukça etkilidir.

Cilt temizleme ürünleri: İçinde sabun olmayan cilt temizleyicilerinin sivilceyle mücadele etmeye yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Çay ağacı yağı: Yapılan çalışmalara göre, esansiyel yağlar arasında sivilceyle en iyi mücadele edebilen yağ çay ağacı yağı olabilmektedir. Bu yağ hem sivilceye neden olan bakterileri ortadan kaldırmakta hemde sivilce ağrısını hafifletmektedir.

Vitamin bazlı kremler: Vitamin bazı kremlerin sivilce üzerindeki etkisi tam olarak kesin olmasa da, özellikle retinol ve çinko gibi aktif bileşenleri içeren kremlerin sivilce üzerinde hafifletici bir etkisi olduğu düşünülmektedir.

Altta yatan nedenin tedavisi: Sivilce problemlerinin gastrointestinal sağlık sorunlarının, depresyonun ya da anksiyetenin bir sonucu olarak ortaya çıkabileceğine dair bazı çalışmalar bulunmaktadır. Öncelikli olarak, allta yatan nedenin tedavi edilmesi sivilce problemlerinin de ortadan kalmasına yardımcı olabilmektedir. 

Diğer bir fikir ise, probiyotiklerin sivilcelerle mücadele edebileceğine dairdir. ²¹

İltihaplı Sivilcelerin Tedavisi

Enfekte olan sivilcelerin tedavisi, bakteriyel enfeksiyonu ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Standart sivilcelerin tedavisi için uygulanan yöntemler, enfeksiyonun yayılmasını önleyebilmektedir, ancak, enfeksiyonun tamamen tedavi edilmesini sağlamayacaktır.

Enfeksiyonun şiddetli olması söz konusu ise, antibiyotik tedavisi uygulanabilmektedir. Böylece, bakteriler ve enfeksiyon ortadan kaldırılmaktadır. Sivilceler için kullanılan antibiyotikler hem oral tablet hemde krem formunda bulunmaktadır. ²²

İltihaplı sivilceleri tedavi etmek için uygulanabilecek bazı tedavi yöntemleri şunlardır:

Sıcak kompres: Enfekte olan sivilceye uygulanan sıcak kompres, sivilce içinde bulunan irinin ve sebumun yüzeye çıkmasına yardımcı olabilmektedir. Kompres uygularken, sivilcenin üzerine bastırılmamalıdır. Bu, hem sivilcenin içeriğini daha derine itebilmekte hemde sivilceyi daha fazla tahriş edebilmektedir.

Benzoil peroksit: Benzoil peroksit içeren ürünler, bakterilerle mücadele edebilmektedir.

Hijyen: Mümkün olduğunca, sivilcelere temas etmekten kaçının. Bu, enfeksiyonun yayılmasını önlemektedir. Daha fazla sivilcenin çıkmaması için, o bölgeyi temizlemeye özen gösterin. Özellikle, staph enfeksiyonu (çıbana neden olmaktadır) bulunan insanların temizliğe daha fazla dikkat etmesi gerekmektedir. ²³

İltihaplı sivilcelerin tedavisine yardımcı olabilecek bazı tavsiyeler şunlardır:

• Sivilcenin bulunduğu cilt alanını özellikle spor giysileri gibi sıkı giysilerle kapatmamak
• Giysileri ve çarşafları düzenli olarak değiştirmek
• Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için sivilceleri kaşımamak, koparmamak ve çizmemek
• Etkilenen cilt alanına makyaj yapmamak

Enfeksiyon uygulanan tedavilere rağmen, birkaç hafta sonra bile devam ediyorsa,  invaziv tedavilerin uygulanması gerekebilir. Uygulanabilecek yöntemler arasında ise bakterileri ortadan kaldırmak için lazer tedavisi ve ışık tedavisi bulunabilmektedir. ²⁴

Sivilce Ameliyatı

Sivilceler akneye yol açtığında, akne ameliyatı yani kitle eksizyonu uygulanabilmektedir. Bu işlemde inatçı aknelerin içindeki irin temizlenmektedir. Diğer tedaviler arasında ise lazer tedavileri ve kimyasal peelingler bulunmaktadır. ²⁵

Sivilce İçin Hangi Doktora Gidilir?

Sivilcenin tanısı ve tedavisi için dermatoloji bölümüne başvurulmaktadır. 

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.