Antioksidan Kaynağı Çin Çayı

Çin Çayının Faydaları Nelerdir?

Çin çayından bahsedildiğinde tek tip bir çaydan bahsetmek yanlış olabilmektedir. Çünkü çayı yapmanın bitki yapraklarına göre değişen birçok yolu vardır. Bu Çin çayları işlenme süreçlerine ve tekniklerine göre adlandırılmaktadır.

Çin çayı yeşil, siyah, beyaz, sarı, kırmızı, oolong, pu erh olmak üzere birçok kategoriye ayrılmaktadır. Farkları fermantasyon (mayalanma) süreçlerine dayanmaktadır. Bütün bu çaylar camellia sinensis isimli bitkinin çeşitlerinden üretilmektedir. Çin’de üretilen bu çaylar az ya da çok olarak başka ülkelerde de üretilmektedir. Çin çayları arasında en popüler olan ise yeşil çaydır. ¹ 

Çin Çayının Sağlığa Faydaları

Yeşil Çin Çayının Faydaları

Yeşil çay yaprakları koparıldıktan sonra ateşleme sürecinden geçmektedir ve fermente olmamış (mayalanmamış) çay kategorisine aittir. Çin çayının en sık tüketilen türüdür. Yeşil çay demlendiğinde taze aromatik bir lezzete sahip olur. ² 

Anti alerjiktir: Yeşil çay özellikle alerji mevsiminde oldukça etkilidir. Anti alerjik olduğu kanıtlanmış yeşil çay bu dönemler için oldukça faydalıdır. Bunda etkili olmasının nedeni ise epigallokateşin gallat (EGCG) bileşimi açısından zengin olmasıdır.

Göz sağlığını destekler: Yeşil çayda bulunan antioksidanlar gözlerin dokularına nüfus eder ve antioksidan aktivite üretirler. Kateşinler ise göz dokularındaki tehlikeleri absorbe etme özelliğine sahiptir.

Kolesterol düzeylerine etki eder: Yağlı gıdalar yüksek kolesterole neden olduğu için kalp komplikasyonlarını tetikleyebilmektedir. Sağlıksız atıştırmalar tükettiğinizde yeşil çay içerseniz kolesterol düzeylerini dengede tutmaya yardımcı olursunuz. Yeşil çay güçlü bir antioksidandır bu nedenle kalın bağırsaktaki kolesterol emilimini inhibe etmektedir.

Dişlere iyi gelir: Çay, dişleri boyamasıyla genelde kötü bir ün edinmiştir fakat sıcak yeşil çay ağız sağlığınız söz konusu olduğunda oldukça yararlı hale gelebilmektedir.

Kanserle mücadele eder: Yeşil çay özellikle pankreas kanserini hedef almaktadır. Onun güçlü antioksidanları kanser hücreleriyle mücadele etmeye yardımcı olmaktadır. Hatta kemoterapiye zayıflatıcı bir etki ile alternatif olabilmektedir. ³ 

Oolong Çayının Faydaları

Oolong çayı kısmen fermente olmuş çay kategorisine girmektedir. Oksitlenme derecesine göre yeşil ve siyah çay arasında kalmaktadır. Parlak sarımsı bir renge sahiptir ve uzun ömürlü aromatik bir tat barındırmaktadır. ⁴ 

Enerji verir: Oolong çayında küçük miktarlarda kafein bulunmaktadır. Bu nedenle şeker ya da diğer sağlıksız malzemeleri eklemeden enerji artışına yardımcı olmaktadır. Bu durumda oolong çayı enerji içeceklerinden çok daha faydalı bir hale gelmektedir. Ayrıca kahve gibi aşırı enerji sağlamadığı için kafeinin yarattığı yan etkilere neden olmaz.

Kanserle mücadele eder: Oolong çayında antioksidanlar bulunmaktadır. Bunlar kansere neden olan DNA ve hücre hasarına karşı vücudu korumakta ve kanser oluşumunu önlemektedir. Oolong çayını sadece sıcak suyla demlemek içerdiği antioksidanlardan maksimum seviyede yararlanmaya yardımcı olmaktadır.

Cilt sağlığını destekler: Tekrar antioksidanlara dönersek oolong çayı bu özelliği ile cilt lekelerini ve diskolorasyona yol açan toksinleri kaldırmaya yardımcı olmaktadır. Oolong çayı güçlü UV ışınlarının neden olduğu güneş hasarından cildi korumaktadır.

Kemik sağlığına yardımcı olur: Oolong çayında yapılan araştırmalar bu çayın mineral yoğunluğuyla kemik sağlığını artırmaya yardımcı olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda osteoporoz hastalığını önlemek için de faydalıdır. Bu etkiler uzun süre çay tüketiminde gerçekleşebilmektedir. Kemikler yaşla beraber zayıflamaya başlar. Ancak oolong çayı zamanla sağlıklı bir kemik sistemine destek olmaktadır.

Kilo vermeye yardımcı olur: Yapılan çalışmalar oolong çayındaki polifenollerin kilo vermeye yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. Oolong çayı metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını desteklemektedir. Bu faktörleri göz önüne alınca oolong çayı sağlıklı bir diyetle birleştirilince kilo vermek için mükemmel bir yol olmaktadır.

Kardiyovasküler sağlığı destekler: Oolong çayı içmenin, kardiyovasküler hastalıkların oluşma riskini azalttığı söylenmektedir. Japonya’da yapılan bir çalışmada; oolong çayının düzenli olarak tüketimi durumunda kadınlarda % 22, erkeklerde ise % 38 oranında kardiyovasküler hastalık riskini azalttığı ortaya çıkmıştır. Oolong çayı kan basıncını ve kolesterolü düşürdüğü için de kan damar sağlığını desteklediği bilinmektedir. ⁵ 

Pu Erh Çayının Faydaları

Pu erh çayı yeşil, siyah ve oolong çayıyla yapılan fermente bir çaydır. Bu tarifi ona eşsiz bir renk, aroma ve lezzet katmaktadır. Çayı yapıldığında kırmızı bir renk almaktadır. Yeşil ve siyah çayla beraber Çin çayları arasında en çok tüketilendir. ⁶ 

Kolesterol düzeylerine etki eder: Pu erh çayı ile ilgili yapılan çalışmalar, bu çayın uzun süreli tüketiminde LDL (kötü kolesterol) seviyelerini düşürdüğü aynı zamanda HDL (iyi kolesterol) seviyelerini arttırdığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca pu erh çayının tüketimiyle ilgili yapılan gözlemlerde kolesterol seviyelerinde yaklaşık 100 puanlık bir düşüşe neden olduğu görülmüştür.

Vücudu temizler: Geleneksel Çin tıbbında, pu erh çayı dalak ve mide için kan temizleyici bir görev gördüğü düşünülmektedir. Yemek programlarında bulunan sağlıklı yiyecekler bile zamanla vücutta biriken asitlere ve diğer serbest radikallere neden olabilmektedir. Bu birikintilerden kurtulmak için pu erh çayı kandaki toksinleri temizleyerek yardımcı olmaktadır.

Sindirim sistemine yardımcı olur: Mide ve bağırsak sağlığı için asit ve sağlıklı bakteri kombinasyonu oldukça önemlidir. Pu erh çayı mevcut mikro-organizmal gıdaların sindirimine yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda mide bağırsak sağlığı için önemli olan bakteri florasını arttırdığı gösterilmiştir. Bu nedenle ağır yemeklerden sonra sindirime yardımcı olması için pu erh çayı oldukça faydalı olmaktadır.

Kilo vermeye yardımcı olur: Yapılan çalışmalarda pu erh çayının yağlı asit sentezini önemli ölçüde bastırdığı ortaya çıkmıştır. Bu kelimenin tam anlamıyla fazla yağı yakarak vücudunuzun kilo almasını önlediği anlamına gelmektedir. Lipogenesis (karaciğer tarafından yağ oluşturulması) sürecin bu geleneksel çay ile köreldiği söylenmektedir. Ayrıca pu erh çayında bulunan kafeinin, yağ hücrelerinde depolanan yağ asitlerinin mobilizasyonunu artırmak için etkili olduğu bu nedenle de enerji için depolanmış yağ asitlerini daha kolay kullanmayı sağladığı gözlemlenmiştir.

Strese ve uykusuzluğa iyi gelir: Pu erh çayı kafein içeriyor olsa da bu çay uykusuzluğu gidermeye yardımcı olmaktadır. Kafeine rağmen pu-erh çayının içerdiği GABA, tenin maddeleri sayesinde stres seviyelerini azaltmakta ve beyinde doğal melatonin üretimini arttırmaya etki ederek ruh durumunu stabilize etmeye ve uyku düzenini dengede tutmaya yardımcı olmaktadır.

Hastalıklardan korur: Çoğu çayda olduğu gibi pu erh çayı da antioksidan ve anti-inflamatuar özellikleri içermektedir. Antioksidanlar serbest radikalleri vücuttan atarak hastalıkların oluşmasını önlemek için doğal bir yardımcı olmaktadır. ⁷ 

Kırmızı Çin Çayının Faydaları

Kırmızı çay diğer Çin çaylarına göre pek popüler değildir. Bazı tercümelerde siyah çay olarak adlandırıldığı da olmaktadır. Kırmızı çayın fermantasyon seviyeleri siyah çayı uluslararası standartlara ulaştırmaktadır. ⁸ 

Kalp sağlığını destekler: Çin kırmızı çayının kalp sağlığını destekleyerek kalp krizi ve felç riskini yüzde 21 oranında azalttığı düşünülmektedir.

Enerji verir: Kırmızı Çin çayı oldukça düşük oranda kafein içermektedir. Bu nedenle beyne giden kan akışını arttırmakta ve metabolizmayı hızlandırmaktadır. Ayrıca solunum sistemini uyarmak için oldukça idealdir.

Sindirime yardımcı olur: Sağlıklı bir sindirim sistemi hayatınızı oldukça değiştirebilmektedir. Çin kırmızı çayındaki tanen ise mide ve bağırsak hastalıkları üzerinde tedavi edici bir etkiye sahip olması nedeniyle sindirim sağlığını desteklemektedir.

Bağışıklık sistemini destekler: Kırmızı Çin çayı antioksidanlara sahip olması nedeniyle bağışıklık sistemini artırmaktadır. Ayrıca alkilamin antijenleri içermesi nedeniyle virüslere karşı vücudu korumaktadır.

Stresi azaltır: Kırmızı Çin çayı içmek insanları sakinleştirmektedir. Yapılan çalışmalara göre kırmızı çay, hormon kortizol seviyelerini azaltmakta ve sinirleri sakinleştirmektedir.

Sağlıklı kemikler: Kırmızı çayda bulunan fitokimyasallar daha güçlü kemiklere sahip olmak için yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda artrit oluşumunu engellemeye destek olmaktadır.

Kanseri önler: Daha fazla araştırmaya gerek duyulmasına rağmen yapılan bazı çalışmalarda kırmızı çayın içerdiği polifenol ve kateşinin bazı kanser türlerini önlemeye yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. ⁹ 

Sarı Çin Çayının Faydaları

Sarı çay hafif fermente olanlar kategorisine aittir. Sarı çay hem sarı rengiyle hem de lezzetiyle eşsiz faydalara sahiptir. ¹⁰ 

Kilo vermeye yardımcı olur: Yapılan çeşitli tıbbi araştırmalar, sarı çay içmenin önemli ölçüde metabolizmayı arttırdığı ortaya çıkmıştır. Bu çay yağ yakmaya yardımcı olduğu için obeziteyi önlemektedir. İçerdiği polifenoller ve kateşinler kilo vermeyi sağlamaktadır.

Cilt sağlığını destekler: Sarı çay yüksek besin ve antioksidan değerleriyle ciltteki kırışıklıkları ve lekelerin oluşumunu engellemektedir. Düzenli olarak bu bitkisel çayı içmek yaşlanma belirtilerinin gecikmesine yardımcı olmaktadır.

Ateroskleroz hastalığını önler: Yapılan çalışmalarda sarı çayın antioksidanlar içermesi nedeniyle aterosklerozun önlenmesine etki ettiği ortaya çıkmıştır. Bu sağlıklı çayı içmek koroner arter hastalığından da korumaktadır.

Kolesterol düzeylerine etki eder: Düzenli olarak sarı çay içmek kötü kolesterol seviyelerini düşürmeye aynı zamanda kolesterol düzeylerini arttırmaya yardımcı olmaktadır. Bu çay kolesterolün emilimini azaltmaktadır. Yapılan çeşitli araştırmalar, bu tıbbi çayı tüketenlerin düşük kolesterol durumuna eğilimli oldukları gözlemlenmiştir.

Kanseri önler: Düzenli olarak sarı çay tüketimi büyük ölçüde kanser riskini önlemeye yardımcı olmaktadır. Antioksidan içeriği nedeniyle kanserli hücreleri öldürerek vücudu bu tehlikelerden korumaktadır. Bu çay mesane, meme, akciğer, kolorektal, pankreas, prostat ve mide kanseri olmak üzere bazı kanser türlerini önlemeyi sağlamaktadır.

Sindirime yardımcı olur: Sarı çay fermente bir çaydır. Bu nedenle bu süreçte ortaya çıkan enzimler mide ve dalak sağlığı için son derece faydalı olmaktadır. Bu çay pürüzsüz sindirime ve hazımsızlığa oldukça iyi gelmektedir.

Kan basıncı düzeylerine etki eder: Düzenli olarak sarı çay tüketimi kan basıncı seviyelerini düzenlemeye yardımcı olmaktadır. Bu nedenle hipertansiyonun zararlı etkilerini engellemenin yanı sıra kalp ile ilgili sorunların riskini de önlemektedir. ¹¹ 

Çin Çayı Tarifi

Çin çayının hazırlanışı

Yeşil Çay Tarifi

Malzemeler:

• 4 su bardağı soğuk su
• 4 çay bardağı yeşil çay (ya da 4 adet yeşil poşet çay)

Hazırlanışı: Suyu kaynatın ve ocaktan alın. Bir süzgecin içine yerleştirdiğiniz çay yapraklarını suyun içine koyun eğer kullanıyorsanız çay poşetlerini ekleyin. 3-5 dakika boyunca demlemeye bırakın. Çayları içinden çıkarın ve hemen servis edin. ¹² 

Oolong Çayı Tarifi

• 1 fincan sıcak suyun içine 1 çay kaşığı oolong çayı ekleyip karıştırın.
• 10-15 dakika boyunca demlemeye bırakın.
• Daha sonra çayı süzün ve biraz soğumasını bekleyin.
• Yavaşça yudumlayın ve keyfini çıkarın.
• Yararlarını görmek için düzenli olarak tüketin. ¹³ 

Pu Erh Çayı Tarifi

• Bu çayı hazırlamak için su ile çay yapraklarını demlemek yeterli olacaktır. Kaynamış suyu yaprakların üzerine dökün ve karıştırın.
• Sadece 10 saniye sonra yapraklar suyu çekmiş olacaktır. O kadar kapağı açın.
• İlk suyu atın ve yeni sıcak suyu ekleyin. En az 2 ile 5 dakika arasında demlenmesine izin verin.

Çayı ne kadar kullanabileceğiniz tamamen çay yapraklarının kalitesine bağlıdır. Yüksek kalite çay yaprağı alırsanız çay yapımı için yaprakları birkaç kez daha kullanabilirsiniz.

Eğer ağır bir kahve tiryakisi iseniz daha uzun ıslatma pu erh çayına kahveye benzer zengin bir dünyevi lezzet verir. ¹⁴ 

Çin Çayının Zararları

Çin çayı çeşitleri genelde güvenli olarak kabul edilmektedir. Çayı satın aldığınızda son kullanma tarihine ve yaprakların yeterince kuru olup olmadığına ya da tazeliğine bakarak kontrol etmenizde fayda vardır. Eğer bitki yapraklarını satın alırsanız demleme işleminde küçük budakların ve diğer yabancı maddelerin karışmadığından emin olmaya çalışmalısınız.

Çin çayı kafein içermektedir. Çay tüketimine dikkat etmek kafein miktarını belirlemeyi de sağlayacaktır. Eğer kafeinin az olmasını istiyorsanız çay yapraklarını sıcak suyun içinde 1 dakikadan fazla tutmayın.

Bazı çalışmalar özellikle yeşil Çin çayı tüketiminin % 25 oranında demir emilimini azalttığı sonucuna varılmıştır. Çin çayı demir eksikliği olan kişilerin tüketmesi için önerilmemektedir.

Çin çayının antibiyotiklerle birlikte alımı baş ağrısı ya da çarpıntıya neden olabilmektedir. Ayrıca kan inceltici ilaçlarla beraber kullanılmamalıdır. ¹⁵ 

Hamilelikte ve emzirme döneminde tüketimi: Hamile kadınlar için aşırı kafein tüketimi düşük ya da doğumda komplikasyonlar riskine neden olabilmektedir. Ayrıca plasentaya giden kan akışını kısıtlayabileceği için bebekte hızlı nefes alma ve kalp hızında yükselişe etki edebilmektedir. ¹⁶ 

Tavsiyeler

Çin çaylarının farklı yeşil, beyaz, Oolong, kırmızı gibi çeşitleri vardır, bunlar çay yapraklarına göre ayırt edilir. Yaklaşık 1 fincan kahve 100 mg kafein içerirken Çin çayları 1 fincanda yaklaşık 30 mg kafein içermektedir. Bu nedenle kişiye göre ayarlanan bu kafein içerikleriyle tüketilen çayların faylarından ona göre yararlanılmaktadır. ¹⁷ 

  UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.