Mide Yanmasına Ne İyi Gelir?

Mide Yanması Nedir?

Mide, karnın sol üst tarafında yer alan fasülye şeklinde, kaslardan oluşan bir organdır. Sindirim sisteminin önemli bir parçası olan mide, yiyecek ve içeceklerin sindirilemesi için gerekli olan asitleri ve enzimleri içermektedir. Midede parçalanan gıdalar sonrasında sindirim sürecinin bir parçası olan bağırsağa iletilmektedir. ¹

Mide, gıdaları enzimler ve asitleri kullanarak ayırmaktadır. Yemek, su ve mide sularının karşımı olarak adlandırılan kimüs, daha sonra bağırsaklara doğru hareket etmekte ve kolondan çıkana kadar daha fazla parçalanma sağlanmaktadır. Yiyecek midede sindirilmezse, bu sindirim süreci tıkanabilmekte ve sonuç olarak da, hazımsızlık, mide ekşimesi ve mide yanması gibi sindirim sistemi sorunlar meydana gelmektedir. ²

Midede yanma hissi genellikle herhangi bir sindirim sistemi bozukluğunun bir belirtisi olarak ortaya çıkmaktadır ve kişinin hayatını önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Çoğu durumda, yanma hissi ciddi bir nedenden ötürü gelişmemekte ve genellikle reçetesiz satılan ilaçlarla tedavi edilebilmektedir. ³

Mide Yanması Belirtileri

Mide yanması nasıl anlaşılır? Mide yanması tek başına bir problem olarak oluşabilmektedir. Bununla birlikte, çoğu zaman başka bir sindirim sistemi sorunun bir belirtisi olarak geliştiği için beraberinde pek çok belirtiyle birlikte de ortaya çıkabilmektedir. Mide yanması başlangıcında, beraberinde ve sonrasında görülebilecek diğer belirtiler şunlardır:

• Mide, göğüste (mide ekşimesi), 
• Özofagusta (yemek borusu) veya boğazda yanma hissi
• Mide bulantısı ve kusma
• Gaz
• Geğirme
• Şişkinlik
• Boğaz ağrısı
• Öksürük veya hırıltılı solunum
• Hıçkırık
• Yutma güçlüğü ⁴

Yukarıda sıralanmış olan belirtiler sıklıkla yaşansa da, bazı durumlarda yaşanan diğer belirtiler ciddi bir sağlık sorununu işaret edebilmektedir. Örneğin, kanlı kusma, koyu ya da katran renginde bir dışkı, nefes darlığı çekme, çene, boyun ya da omuza doğru yayılan bir ağrıdan muzdarip olma gibi mide yanmasına eşlik eden diğer belirtilerin hemen tıbbi açıdan incelenmesi gerekmektedir. ⁵

Yemekten Sonra Mide Yanması

Çoğu kişi, özellikle yemek yedikten sonra yanma hissi yaşadığını vurgulamaktadır. Genellikle de, bu yiyecekler baharatlı olanlardır. Baharatlı yiyecekler mide yanmasını tetikleyebilmektedir. Oldukça güçlü tatlar olan baharatlar, mide astarını tahriş edebilen kapsaisin isimli bir madde içermektedir, bu nedenle de, midede hazımsızlığa, gaza, ağrıya ve yanmaya yol açabilmektedir.

Çözünür lifler açısından yüksek gıdalar, düşük lifli gıdalar, süt ve süt ürünleri (laktoz intoleransı nedeniyle) veya tahıllar (Çölyak hastalığı nedeniyle) ve fruktoz içeren yiyecekler (fruktoz intoleransı nedeniyle) de mide yanmasına neden olabilmektedir.

Mide yanması problemine hangi yiyeceklerin neden olduğunu öğrenmek istiyorsanız, tükettiğiniz gıdalarla ilgili bir günlük tutmak ve yemeklerden sonra mide yanması hissedip hissetmediğinize dikkat etmek, bu durumu kontrol altına almanıza yardımcı olabilmektedir. ⁶

Bazı İçeceklerden Sonra Mide Yanması

Mide suyuna etki edebilen ve sonuç olarak da, mide yanmasına yol açabilen pek çok içecek bulunmaktadır. Bazıları şöyle açıklanabilmektedir:

• Alkol

Tıpkı bazı yiyecekler gibi bazı içecekler de mide yanmasını tetikleyebilmektedir. Bu içeceklerin başında da alkollü içecekler gelmektedir. Alkol oldukça tahriş edici bir maddedir ve mide astarına zarar verebilmektedir. Kişi alkol içer içmez veya içtikten bir süre sonra ya da akşamdan kalma olduğunda mide yanması hissedebilmektedir.  

• Gazlı İçecekler

Gazlı içecekler tüketildikten sonra mide yanması hissedilebilmektedir. Bu içecekler üretilirken pek çok yapay tatlandırıcı kullanılmaktadır. Çoğu zaman da, mide yanması kullanılan yapay tatlandırıcılardan kaynaklanmaktadır. ⁷

• Su

Su ne kadar içilebilecek en sağlıklık içecek olsa da, yanlış şekilde tüketildiğinde mide yanmasına yol açabilmektedir. Çok fazla su tüketimi sodyum seviyelerini düşürebildiği için sonrasında hiponatremi belirtileri gelişebilmektedir. Bu belirtiler arasında da mide yanması, kusma, konfüzyon, yorgunluk ve konvülsiyonlar bulunmaktadır.

Ana yemeklerden sonra da hemen çok fazla su tüketilmesi, mideyi şişirebilmekte, bu da hazımsızlığa ve mide yanmasına yol açabilmektedir.

• Süt

Laktoz intoleransı bulunan kişiler süt içtikten sonra mide yanması yaşayabilmektedir. Bu kişiler laktozu parçalamakta sorun yaşamaktadır, bunun da bir sonucu olarak hazımsızlık, kabızlık, ishal ve mide yanması gelişmektedir. ⁸

Mide Yanması Nedenleri

Mide yanması sıklıkla, sindirimi zor olan yiyecekler, diğer sağlık sorunları (genellikle sindirim sistemi hastalıkları başta olmak üzere), enfeksiyonlar, yanlış ilaç kullanımı, temiz olmayan gıdaların tüketilmesi gibi oldukça yaygın olarak görülen nedenlerin bir sonucu olarak gelişmektedir. ⁹

Mide yanması neden olur? Mide yanmasının en sık görülen nedenlerinden bazıları şöyle sıralanmaktadır: 

Hazımsızlık

Aşırı yemek yemek ya da çok hızlı yemek yemek hazımsızlığa yol açabilmektedir. Hazımsızlık mide yanması, şişkinlik, mide bulantısı, gaz, reflü gibi pek çok soruna neden olabilmektedir. Nişasta, tahıl, baharatlı yiyecekler ve süt ürünleri gibi gıdaları sindirmede zorluk çeken kişiler hazımsızlık gelişebilmektedir. 

Gastrit

Mide astarının tahriş olması, hasar görmesi ve iltihaplanması gastrit hastalığına neden olmaktadır. Mide yanmasına neden olan bu durum beraberinde, mide bulantısı, şişkinlik, hazımsızlık, hıçkırık, iştah kaybı ve karın ağrısına da yol açmaktadır. 

Gastroözofajiyal Reflü Hastalığı (GÖRD ya da GERD)

Gastroözofajiyal reflü hastalığı söz konusu olduğunda, yemek borusunun alt kısmı doğru olmayan bir şekilde açılmakta ya da tamamen kapanmaktadır. Bu durumun neticesinde de, mide içeriği yani mide asidi yemek borusundan yukarı doğru çıkmaktadır. Sindirim sisteminde gelişen bu anormallikler de mide yanmasına yol açmaktadır. ¹⁰

Gıda İntoleransı

Bazı gıdalara karşı olan hassasiyet ya da diğer adıyla gıda intoleransı, mide yanmasına yol açabilmektedir. Bu yanma hissi genellikle yemeklerden sonra oluşmaktadır. Beraberinde mide bulantısı, kusma ya da tıpkı midede olduğu gibi göğüste de yanma hissi yaşanabilmektedir.

İlaç Kullanımı

Kullanılan bazı ilaçlar bir yan etki olarak midenin koruyucu astarını tahriş edebilmektedir. Tahriş olan mide astarı mide yanması gibi pek çok sindirim sistemi sorunlarına yol açabildiği gibi gastritin gelişme riskini de artırmaktadır. 

Stres

Stres ve duygusal değişikliklere karşı pek çok insan sindirim sistemi sorunları yaşayarak tepki verebilmektedir. Kendini stres altında hisseden kişinin sindirim süreci yavaşlamakta ve mide asitleri fazla salgılanmaktadır. Bu da, hem reflü hastalığının gelişme riskini artırmakta hem de mide yanması gibi belirtilere yol açmaktadır.

İrritabl Bağırsak Sendromu

Bağırsak işlevlerinin bozulmasının bir sonucu olarak irritabl bağırsak sendromu gelişmektedir. Bu da beraberinde, mide yanması, mide bulantısı, şişkinlik, ishal, kabızlık ve mide krampları gibi pek çok sindirim sistemi problemlerine yol açabilmektedir. 

Ülserler

Mide ve duodenal astarda ülserler gelişebilmektedir. Genellikle, H. pylori bakterisi nedeniyle gelişen bu durum, mide yanması gibi pek çok sindirim sistemi sorunlarına yol açabilmektedir.

H. Pylori Bakterisi

Mide ülserine de yol açan bu bakteri, kendi başına da mide yanmasına neden olabilmektedir. Zaman içinde mide astarını tahrip edebilme ihtimali olduğu için hemen doktor tarafından kontrol altına alınmalıdır. ¹¹

Midenin İltihaplanması

Midenin iltihaplanması durumu, mide yanması, mide bulantısı, kusma, şişkinlik, hazımsızlık, iştah kaybı ve karın ağrısı gibi pek çok sindirim sistemi sorunlarına yol açabilmektedir.

Çölyak Hastalığı

Kişinin glutene karşı reaksiyon geliştirmesi durumu Çölyak hastalığı olarak adlandırılmaktadır. Gluten içeren gıdalar (tahıllar) tüketildikten sonra bağışıklık sistemi bu proteini tehdit olarak algılamakta ve saldırıya geçmektedir. Pek çok rahatsız edici sindirim sistemi belirtilerine yol açan bu durum, mide yanmasına da neden olabilmektedir. ¹²

Laktoz İntoleransı

Süt ve süt ürünlerini sindirimede zorluk yaşama durumuna laktoz intoleransı denmektedir. Bu ürünler tüketildiğinde, laktoza karşı gelişen bu hassasiyet nedeniyle midede yanma hissi gelişebilmektedir. 

Herpes Zoster Virüsü

Suçiçeği ve zona gibi enfeksiyonlara yol açan Herpes zoster virüsü, vücudun pek çok kısmını etkileyebilmektedir. Özellikle, sırt, göğüs, mide, yüz ve boyun bölgesini etkieleyen bu durum, mide yanması gibi belirtilere de sebebiyet verebilmektedir. 

Dış Gebelik

Dış gebelik, rahim dışında gelişen gebeliktir. Bu durum sıklıkla mide yanması ve karın ağrısı gibi belirtilere yol açabilmektedir. ¹³

Sigara

Sigara içmek sadece akciğerlerin sağlığını tehlikeye atmakla kalmamakta, tüm sindirim sistemi de dahil olmak üzere vücuttaki pek çok sistemi olumsuz etkilemektedir. Mide yanması ve mide ekşimesi gibi belirtilere yol açan sigara, aynı zamanda, ülser ve kanser riskini de artırabilmektedir. ¹⁴

Kas Yaralanmaları

Abdominal kasın yaralanması mide yanması, karın ağrısı ve şişkinlik gibi pek çok soruna yol açabilmektedir. Özellikle, egzersiz sırasında yaşanabilen bu durum, dikkate alınmazsa oldukça sıkıntılı olabilmektedir.

Hiatal Herni (Mide Fıtığı)

Hiatal herni diğer adıyla mide fıtığı, pek çok belirtiye yol açabilmektedir. Mide fıtığı geliştirmiş olan hasta özellikle, mide yanması, göğüs ağrısı, yutma güçlüğü, üst karın ağrısı ve hıçkırık gibi sindirim sistemi sorunlarına maruz kalmaktadır. ¹⁵

Pankreatit

Pankreatit pankreasın iltihaplanmasıdır ve bu durum, mide yanmasına ve mide ağrısına neden olabilmektedir. Pankreatit sırasında görülen diğer belirtiler arasında ise mide bulantısı, kusma, sırta yayılan ağrı ve yemeğin ardından ağrının kötüleşmesi bulunmaktadır. ¹⁶

Apandisit

Karnın yan tarafında başlayan ve karnın sağ alt tarafına doğru hareket eden yoğun bir ağrı söz konusu ise, mide yanması bir apandisit belirtisi olabilmektedir. Diğer belirtileri arasında ise iştah kaybı, mide bulantısı, kusma, kabızlık ve kötüleşen ağrı bulunabilmektedir. ¹⁷

Böbrek Taşı

Böbrek taşları da bazı durumlarda mide yanmasına yol açabilmektedir. Yaşanabilecek diğer belirtler arasında ise sık sık idrar yapma, kanlı veya bulanık bir idrar, mide bulantısı, kusma ve ateş bulunmaktadır. ¹⁸

Mide Kanseri

Mide kanseri gibi çok ciddi ve yaşamı tehdit edebilen sağlık sorunlarında da başlangıç belirtileri olarak, mide yanması, mide ekşimesi ya da mide ağrısı gibi mide problemleri yaşanabilmektedir. Neyse ki, bu belirtiler çoğu zaman daha az ciddi olan rahatsızlıkların bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Mide kanseri gibi bir durumda, kan kusma, siyah renkli dışkı, kusma, karın şişkinliği, istenmeyen kilo kaybı gibi daha ciddi belirtiler gelişebilmektedir. ¹⁹

Mide Yanması Tedavisi

Mide yanması nasıl geçer? Mide yanmasının tedavisi nedenine bağlı olarak değişebilmektedir. Genellikle, mide asidi nedeniyle gelişen bu durum, antiasitler ya da proton pompa inhibitörleri tarafından kontrol altına alınmaktadır. ²⁰

Mide yanmasının daha ciddi bir nedenden kaynaklanıp kaynaklanmadığını tespit etmek için kan testi, endoskopiler, üst gastrointestinal röntgen ve diğer prosedürler uygulanmaktadır. Uygulanacak olan tedavi, hastanın tıbbi geçmişine ve belirtilerin bütününe bağlı olarak belirlenmektedir. Belirtilerin ve altında yatan sağlık sorununun hemen tedavi edilmesi, potansiyel uzun süreli tıbbi komplikasyonların önlenmesine de yardımcı olabilmektedir. ²¹

Daha sık görülen ve genellikle çok ciddi sağlık sorunlarına yol açmadan tedavi edilebilen mide yanması problemleri, aşağıda sıralanmış olan basit tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilmektedir:

Diyet

• Sağlıklı Bir Diyetle Beslenmek

Meyveler, sebzeler veya yulaf ezmesi gibi tahıllar lif bakımından oldukça zengindir. Bu tür gıdaları tüketerek yeterli olan lif alınabilmektedir. Lif, sindirim sürecinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesini desteklemekte ve kabızlık gibi mide yanmasına yol açan problemleri önlemektedir. ²²

• Probiyotikleri Tüketmek

Bağırsaklarda bulunan iyi bakteriler sağlıklı sindirim sürecinin vazgeçilmez bir öğesidir. Bu bakterilerin sayısında meydana gelen bir azalma sindirim sistemi sorunlarına yol açabilmektedir. İyi bakterileri dengede tutmanın en etkili ve en basit yöntemi ise yoğurt gibi probiyotikleri tüketmektir. 

Bal, muz, hindistan cevizi sütü, hindistancevizi suyu ve ayran gibi besinler de hazımsızlığı rahatlatmaya yardımcı olabilmektedir. ²³

• Tetikleyici Gıdalardan Uzak Durmak

İşlenmemiş gıdalardan, baharatlı yiyeceklerden, patates gibi nişastalı yiyeceklerden, fırınlanmış ürünler, yağlı yiyeceklerden, süt ürünlerinden, şekerlemelerden, tatlılardan, soda gibi gazlı içeceklerden ve kahveden uzak durmaya çalışabilirsiniz. Bunlar hazımsızlığı tetikleyen gıdalardır ve çoğu zaman mide yanmasına da neden olmaktadır. 

• Yemek Yeme Alışkanlıklarını Değiştirmek

Çok fazla yemek yemeyi engellemek ve düzenli beslenmeyi sağlamak için bazı kısıtlamaları yapmayı deneyebilirsiniz. Örneğin, günde üç büyük öğün yerine dört ya da beş daha küçük öğünlerle yemek yiyebilirsiniz. Çalışırken atıştırmalıklar yemekten kaçınmak ve yemek yeme saatlerini sürekli olarak değiştirmemek de mide yanmasını önlemeye yardımcı olabilmektedir. ²⁴

İlaç Tedavisi

• Antiasitler

Çoğu zaman, artan mide asidi, asit reflüsü ya da diğer mide içeriği düzenini değiştiren hastalıklar nedeniyle yaşanan mide yanmasını hafifletmek için doktor, antiasitler reçete edebilmektedir. Bu ilaçlar midede artan asit içeriğini kontrol altında tutmaya yardımcı olmaktadır²⁵ 

• Dışkı Yumuşatıcılar

Alınabilecek diğer ilaçlardan biri de dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olan ilaçlardır. Bu ilaçlar kabızlık nedeniyle yaşanan mide yanmasını engellemeye destek olmaktadır, ancak uzun süreli olarak kullanılmaları uygun değildir.

• Ağrı Kesiciler

Bazı durumlarda, ağrı kesici maddeler kullanılabilmektedir, ancak çok dikkatli olunması gerekmektedir çünkü bu ilaçların problemi daha da kötüleştirme ihtimali bulunmaktadır. 

Aspirin, ibuprofen ve naproksen sodyum gibi ilaçlar sindirime müdahale edebilmekte ve mide yanmasına neden olabilmektedir, dolayısıyla kullanımlarının sınırlandırılması gerekir. ²⁶

• Antibiyotikler

H.pylori gibi bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle oluşan mide yanması problemlerinde antibiyotik tedavi uygulanmaktadır. Antibiyotikler mutlaka doktor tarafından reçete edilmelidir. Mide yanmasına katkıda bulunabileceği için bu konuda da doktordan gerekli bilgiler alınmalıdır. 

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Gün olarak yapılan 30-60 dakikalık bir egzersiz, yanmakta olan bir mide oluşumunu önlemeye yardımcı olabilmektedir. Dengesiz ve düzenli beslenme ile birlikte yapılan ılımlı egzersizler mide yanmasıyla birlikte pek çok sindirim sistemi problemini ortadan kaldırabilmektedir.

Sigarayı bırakmak, alkol tüketimini sınırlamak ve stresi azaltmak için çaba sarfetmek (yoga, derin nefes teknikleri, dua etme ve meditasyon gibi) mide yanması gibi pek çok sinirim sistemi problemlerini ortadan kaldırmaya yardımcı olabilmektedir. Bu tarz yaşam tarzı değişilikleri sadece sindirim sistemine etki etmekle kalmamakta, vücudu bir bütün olarak pozitif yönde desteklemektedir. ²⁷

Mide Yanması İçin Hangi Doktora Gidilir?

Mide yanması tedavisi için gastroenteroloji (sindirim sistemi hastalıklarıyla ilgilenen bilimdalı) bölümüne başvurulabilmektedir 

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.