Muhteşem Bitki Beyaz Lahana

Beyaz Lahananın Faydaları Nelerdir?

Beyaz lahana (brassica oleracea) brokoli, lahana, karnabahar ve brüksel lahanası gibi sebzeleri içeren brassica veya turpgiller ailesine ait bir sebzedir. Bu sebze verimli topraklarda oldukça kolay yetişebilmektedir, daha verimli topraklarda ise daha hızlı büyüyebilmektedir. Beyaz lahana, Asya ve Akdeniz kökenli olduğu düşünülen, bilinen en eski sebzelerden biridir. Günümüzde ise, lahana muhtemelen hem tropikal hem de subtropikal bölgelerde olmak üzere dünya çapında en yaygın yetiştirilen bitkilerden biri olmaktadır. ⁽¹⁾

Beyaz Lahananın Sağlığa Olan Faydaları

Beyin sağlığını geliştirir: Lahana sfingolipidler metabolizmasında (beyin hücre zarlarından yüksek konsantrasyonlarda bulunan lipidler) için gerekli olan K vitaminini içermektedir. Sfingolipidler önemli işlevlere sahiptir. Yaşa bağlı oluşan bilişsel gerileme ve Alzheimer gibi zihinsel hastalıklarla bağlantılı olmasıyla bilinmektedir.

Kanserle mücadele eder: Amerikan Kanser Derneği’nin ana diyet önerilerinden biri kanser riskini ortadan kaldırmak için lahana gibi turpgiller sebzeleri yemektir. Lahana sebzeler arasında kanserle savaşan bileşikler olan glikozinolitleri içermektedir. Lahana ayrıca anti kanser olan sülforafan, izotiyosiyanatlar ve indol-3-karbinol (I3C) açısından da zengindir. Yapılan çalışmalarda, lahana tüketiminin akciğer, kolon, meme ve serviks kanseri riskini azalttığı görülmüştür. ⁽²⁾

Enfeksiyonlarla mücadele eder: Beyaz lahana yapraklarında kadmiyum bağlayıcı komplekslerinden biri olan glutamin bileşeni bulunmaktadır. Bu bileşen güçlü bir anti-enflamatuar ajan olarak bilinmektedir. Bu nedenle, beyaz lahana enflamasyon, tahriş, alerji, eklem ağrısı, ateş gibi birçok deri rahatsızlıklarının etkilerini azaltabilmektedir.

Göz sağlığına iyi gelir: Beyaz lahana, özellikle yaşlandıkça ortaya çıkan makula dejenerasyonunu önlemek, katarakt oluşumu gecikmek gibi yeteneklere sahiptir. Lahana beta karoten zengini bir kaynak olduğu için göz sağlığının iyileştirilmesinde benzersizdir. Lahanada bulunan beta karotenlerin diğer anti kanserojen etkilerinden biri de prostat kanseri riskini azaltmasıdır.

Kilo vermeye yardımcı olur: Beyaz lahana kilo vermeye çalışan insanlara sıklıkla önerilen bir gıdadır. Beyaz lahana çok yararlı vitaminler, mineraller ve diğer besinler ile doludur. Diğer yandan, lif içeriğine de sahip olması bağırsakların düzgün çalışmasını sağlamaktadır. Pişmiş bir fincan lahana sadece 33 kaloridir. Bu nedenle, diyette lahana tüketilmesi popülaritesi de doğruluğunu kazanmış olmaktadır. ⁽³⁾

Kemikleri güçlendirir: Beyaz lahanada bulunan kalsiyum, magnezyum ve potasyum gibi besin değerleri kemik sağlığı için çok önemlidir. Kemik oluşumu sürecinde bu besinlerin sürekli ve yeterli kaynağı olması gerekmektedir. Lahanada bulunan K vitaminin yetersiz alımı durumunda kemik kaybı ve osteoporoz riskini artabilmektedir. K vitamininin yeterli alımı durumunda kalça kemiği kırığı riskinin daha az olduğuyla ilgili çalışmalar da bulunmaktadır.

Karaciğeri korur: İndol-3-carbinole karaciğer detoksifiyesinde önemli bir rol oynamaktadır. Vücudun detoksifikasyon mekanizmalarını artırmak için yardımcı olmaktadır. Bu detoks durumu aynı zamanda vücuttan zararlı maddelerin atılmasını, hormonların dengelenmesini ve kimyasallardan kurtulmayı sağlamaktadır. Lahanada bulunan bu maddenin karaciğerin bozulmasını neredeyse %50 oranında azalttığı düşünülmektedir. ⁽⁴⁾

Kalp sağlığını destekler: Beyaz lahana ve diğer lahana türleri de dâhil olmak üzere hepsi kalp sağlığı için son derece yararlı olabilmektedir. Hem kalsiyum hem de potasyum zengini olan lahana verimli kan basıncı düzeylerini düzenlemektedir. İçinde bulunan sodyum miktarı ise kardiyak sistemin sağlığını korumak için en iyilerden biridir.

Cilt problemlerini tedavi eder: Lahana mükemmel cilt iyileştirici özelliklere sahiptir. Lapa olarak kullanıldığında, lahana egzama, sedef hastalığı, akne, döküntüler, böcek sokmaları, bacak ülserleri ve yaralar gibi deri problemleri için etkilidir. Aynı zamanda, artritin tedavisine de yardımcı olmaktadır. Yaprakları ezip etkilenen bölgeye uyguladığınızda hızlı bir şekilde iyileşme sağlanır. ⁽⁵⁾

Sindirim sistemine iyi gelir: Özellikle beyaz lahana suyu amino grup asit glutamin içermesi nedeniyle sindirim sistemi için son derece faydalıdır. Detoksifikasyon, ülserlerin tedavi edilmesi gibi durumlarda nazikçe bir temizlik yapabilmektedir. Aç karna içilen 100 ml lahana suyu sindirim sistemi için destekçi olmaktadır. ⁽⁶⁾

Kan basıncı düzeylerini dengeler: Beyaz lahananın sahip olduğu potasyum sağlıklı kan basıncı düzeylerini korumak için oldukça faydalıdır. Lahana kan damarlarının açık ve akıcı olmasını sağlamaktadır. Böylece, lahana yüksek tansiyon, felç ve kalp krizi riskini azaltmak için yardımcı olabilmektedir. ⁽⁷⁾

Güçlü bir antioksidandır: Lahana antioksidanlar açısından oldukça zengin bir gıda olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, antioksidasyon özelliklerine sahip olan C vitamini açısından da zengindir. Antioksidanlar enfeksiyonlar ve hastalıklarla savaşmak, sağlıklı hücrelere zararlı olabilen serbest radikalleri yakalamak için vücudun kapasitesini artırmaktadır.

Bağışıklık sistemini güçlendirir: Lahana bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olan çeşitli bitkisel besinler açısından zengindir. Bu besin değerleri serbest radikallerin ve toksinlerin zararlı faaliyetlerini azaltabilmektedir.  Ayrıca, karsinojenik ajanların neden olduğu hasardan hücreleri koruyabilmektedir. Lahanada bulunan bileşikler bağışıklık sistemini içindeki hücreleri düzenlemeye yardımcı olmaktadır. Böylece, enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı mücadele edebilmek için bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. ⁽⁸⁾

Mor Lahananın Faydaları

Mor lahananın sağlıklı bir besin olarak bilinmesinin sebebi fitokimyasallar, antioksidanlar, besinler, vitaminler ve mineraller açısından zengin olmasıdır.  Bu temel bileşenlerin bazıları tiyamin, riboflavin, folat, kalsiyum, manganez, magnezyum, demir ve potasyum ayrıca vitamin C, A, E, K, B olarak belirlenmektedir. Diyet lifleri açısından da zengin olan mor lahana, antosiyaninler ve indol gibi antioksidanlar içermesi nedeniyle sağlık için son derece değerlidir.

• Mor lahananın en önemli işlevlerinden biri kanserin önlenmesinde rolü olmasıdır. Mor lahananın sahip olduğu yüksek düzeydeki antioksidan bileşenler bu durumda son derece etkili olabilmektedir.
• Mor lahana diyet lifleri açısından yüksek, kalori açısından ise çok düşüktür. Diğer yandan da önemli vitamin ve mineralleri içermektedir. Bu durumda, kilo vermeye yardımcı olabilmektedir.
• Mor lahana sahip olduğu antioksidanlar sayesinde serbest radikallerin hasarına karşı savaşarak erken yaşlanmanın belirtilerini yavaşlatabilmektedir.
• A vitamini açısından zengin olan mor lahana, cildinize iyi geldiği gibi aynı zamanda sağlıklı gözler için vazgeçilmezdir. A vitamini beta karotene dönüşerek yaşla beraber oluşan göz problemlerini önleyebilmektedir.
• Mor lahana, glutamin adı verilen belirli bir amino grup asit türünü büyük miktarda içermektedir. Bu spesifik amino grup asit, gastrointestinal sistemde oluşan ülser ile ilgili enflamasyonu ve ağrıyı azaltılmak için çok iyidir.
• Mor lahana içerdiği C vitamini, askorbik asit ve antioksidan nedeniyle bağışıklık sistemini güçlendirmek için önemli hale gelmektedir. Mor lahana bağışıklık sistemi için birinci savunma hattını oluşturan beyaz kan hücrelerinin aktivitesini uyarmaktadır.
• Yaşlanmayla beraber en trajik hastalıklardan biri olan Alzheimer hastalığının oluşma riski artabilmektedir. Mor lahana ise, bilişsel aktiviteleri artırarak beyin fonksiyonlarını korumakta, böylece beyin hastalıkları oluşumunu engellemektedir.
• Belirli temel mineralleri yüksek konsantrasyonda barındıran mor lahana, sağlıklı kemik büyümesini ve gelişmesini sağlamak için faydalıdır. Mor lahana kalsiyum, magnezyum, manganez sayesinde artrit ve enflamasyon gibi kemik hastalıkların oluşmasını engellemektedir. ⁽⁹⁾

Brüksel Lahanasının Faydaları

Turpgiller ailesine ait olan brüksel lahanası küçük olan boyutlarına rağmen şaşırtıcı sağlıksal faydalar sunmaktadır. Brüksel lahanası çoğu sebzelere göre, çok daha yüksek protein içermesinin yanı sıra vitaminler ve mineraller açısından da oldukça iyi bir kaynaktır.

• Brüksel lahanası DNA’yı korumaktadır. Brüksel lahanasının sahip olduğu bileşikler beyaz kan hücrelerinin DNA stabilitesine zararlı olabilen sulphotransferaz enziminin aktivitesini bloke edebilmektedir.
• Brüksel lahanasının sağlığa olan büyük yararlarından diğeri ise enflamasyonu kontrol edebilmesidir. Bu nedenle, kalp krizi riskini de önleyebilmektedir.
• Brüksel lahanası iyi bir lif kaynağıdır. 100 gramlık bir porsiyonu % 15 oranında lif sağlamaktadır. Bu durumda, sindirim sistemini düzenlemekte ve kolon sağlığını korumaktadır.
• Yüksek miktarda K vitamini içeren brüksel lahanası, sağlıklı kemiklerin gelişimi ve vücuttaki kireçlenmenin önlenmesi için faydalıdır.
• Vücutta detoksifikasyon için brüksel lahanası etkili olabilmektedir. Glukozinolatlar denilen bileşikler detoksifikasyon sürecinde yardımcı olmaktadır. Brüksel lahanası ise glukozinolatları etkinleştirmek için destek olabilmektedir.
• Brüksel lahanası flavonoidler kaempferol, kuercetin ve isorhamnetin yanı sıra oksidatif stres etkilerine karşı vücudu korumaya yardımcı bütün vitaminleri (A, C, K, B-6), mineralleri ve selenyumu bünyesinde barındırmaktadır.
• Brüksel lahanası yiyerek vücudunuzdaki kronik enflamasyonun gelişimine karşı koruma sağlanabilmektedir. Glukozinolat açısından zengin olan bu sebze enflamasyonu önlemeye yardımcı olabilmektedir.
• C vitamini açısından iyi bir kaynak olan brüksel lahanasının pişmiş olan 100 gramlık porsiyonu günlük C vitamini ihtiyacının %100’ünü içermektedir. Böylece, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, yüksek kan basıncının kontrol altına alınması gibi durumlarda etkili olabilmektedir.
• Kolesterol düzeylerini normalize etmede başarılı olan brüksel lahanası, yüksek lif içeriği sayesinde kolesterol düşürmede bilinen en iyi sebzeler arasında yer almaktadır.
• 100 gram brüksel lahanası günlük K vitamini, C vitamini, B vitamini ihtiyacını karşılamanın yanı sıra demir, çinko, kalsiyum, magnezyum, potasyum ve fosfor gibi diğer vitamin ve mineral için de iyi bir destekçi olmaktadır. ⁽¹⁰⁾

Beyaz lahananın zararları

Uygun miktarda gıdalarla beraber tüketildiğinde ya da yine uygun miktarda kısa süreli olarak deriye uygulandığında güvenli olarak kabul edilmektedir. Tıbbi miktarlarda ağız yoluyla tüketilmesi çoğu insan için güvenlidir. Olası yan etkileriyle ilgili çok fazla kanıt yoktur.

Hamilelik ve emzirme: Gebelik sırasında tıbbi miktarlarda lahana tüketmenin güvenliği hakkında yeterli bilgi yoktur. Güvenli tarafta kalmak ve her zamanki gıda miktarlarında tüketmekte fayda vardır.

Diyabet: Beyaz lahana şeker hastalığı olan kişilerde kan şekeri seviyelerini etkileyebilmektedir. Lahana tüketimi durumunda düşük kan şekeri (hipoglisemi) belirtilerini izlemekte fayda vardır.

Tiroid bezi (hipotiroidizm): Beyaz lahananın bu durumu daha kötü hale getirebileceğine dair endişeler vardır. Hipotiroidizm durumu varsa, lahana tüketiminden kaçınmakta fayda vardır.

Cerrahi: Beyaz lahananın kan şekeri düzeylerini etkileyebileceğiyle ilgili endişeler vardır. Bu nedenle, zamanlanmış ameliyat tarihinden en az 2 hafta önce lahana tüketiminin durdurulması önerilmektedir. ⁽¹¹⁾

Tavsiyeler

İyice temizlenmiş lahana aslında, çok besleyicidir ve çiğ yenebilmektedir.

Dilimlenmiş veya rendelenmiş çiğ beyaz lahana yaprakları sebze salatalarına eklenebilir.

Genellikle Orta Avrupa, Balkanlar ve Asya’nın küçük bölgelerinin birçok yerinde rolu haline getirilerek dolması yapılmaktadır. Turşusu da oldukça sık kullanılan yöntemlerden biridir.

Avrupa ülkelerinde ise beyaz lahana çorbası son derece popülerdir. ⁽¹²⁾

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.