20'lik Diş Ağrısı Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
Yazan, Melih Kaan Duman
01.05.2020 20:48 (Güncellendi 05.05.2020 00:03)
20'lik Diş Ağrısı Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
20’lik Diş Ağrısı Nedir?
17 ve 21 yaşları arasında diş etlerinin arkasında büyüyen ve en son ortaya çıkan dişler 20’lik diş olarak adlandırılır. Üçüncü büyük azı dişleri olan yirmilik dişler, ağızda çıkmaları için yeterli boşluk bulamadıklarında, diş etine gömülü kalabilirler. Altta ve üstte ikişer tane olmak üzere toplamda 4 tane yirmilik diş vardır. Bunların tamamı her insanda çıkmayabilir.
20’lik dişler, kendilerine uygun boşluk bulduklarında belli bir açıyla diş etini sürerek çıkabilirler. Yirmilik dişlerin yamuk veya çarpık çıkması durumunda komşu dişler ile yirmilik dişler arasında boşluklar oluşur. Oluşan boşlukları fırçalamak, dişlerin arkada olması sebebiyle zor olabilir. Hijyeni düzgün yapılamayan bu boşluklarda bakteriler kolayca çoğalabilir. Bakteri plaklarının oluşması diş çürüklerinin yanı sıra çenede ağrı, şişme ve sertliğe neden olabilir. Yirmilik diş ağrısı bazı insanlarda sadece yemek yerken veya o bölgeye dokunurken hissedilir. Büyümeye devam eden yirmilik diş, komşu dişlerin yanında kist oluşturabilir ve diş köklerine zarar verebilir. Bu durumda cerrahi bir operasyonla dişlerin alınması gerekebilir. 1
20’lik Diş Ağrısı Nedenleri
20’lik diş ağrısı bir gecede ortaya çıkabildiği gibi yavaş yavaş da oluşabilir. Bu ağrıyı çekenlerin en çok merak ettiği konu da “20’lik diş ağrısı neden olur?” sorusudur. Yirmilik diş ağrısının en yaygın nedenlerinden bazıları şunlardır:
Dişlerin büyümesi
Üst veya alt çenede herhangi bir 20’lik diş geliştikçe, diş kökleri diş etlerine ve ağız içine baskı yapar. Diş köklerinin yayılması için ağızda yeterli yer yoksa yan dişlere basınç uygulanır. Bu da baş ağrısı, çene ağrısı ya da yüz ağrısına neden olur. 20’lik dişlerin ne zaman patlayacağı röntgen filmleri ile öğrenilebilir.
Diş çürüğü
20’lik dişler, ağızın arka kısmında olduğu için zor görülürler. Bu yüzden ağzın arka bölgelerindeki hijyeni sağlamak kolay olmayabilir. Eğer 20’lik dişler fırçalanmazsa ve yeterince temizlenmezse, dişetleri enfeksiyon kapabilir. Dişlerin etrafında şişlikler ve kızarıklar oluşabilir. 2
Kistler ve abseler
Üst ve alt çenelerde 20’lik dişleri gelişirken, folikül adı verilen dokular oluşur. Yirmilik dişleri nadiren de olsa çene kemiğine takılabilir ve ağzın içine doğru büyümeyebilir. Bu durumda folikülü oluşturan hücrelerin bir kısmı dişin taç kısmı ile folikül arasındaki boşluğu doldurarak sıvı üretmeye başlayabilir. Meydana gelen kist iyi huylu olsa da zamanla ağrının şiddetlenmesine neden olur. Ağız içine yayılan kist, ağızdaki bakterilerin artmasına yol açar. Bu durum sonunda kızarıklık, şişme ve ağrı oluşur. Bir kistin gelişimi panoramik röntgende
gözlemlenebilir.
Abseler ise bakteriyel enfeksiyonun neden olduğu çevre dokularda irin toplanırsa ortaya çıkabilir.3
Perikoronitis
Eğer 20’lik dişin çıkabilmesi için ağız boşluğunda yeterli yer yoksa, dişin tamamı değil bir kısmı çıkar. Böyle bir dişi tamamen temizlemek neredeyse imkansızdır bu yüzden dişlerde perikoronitis ismi verilen diş iltihabı oluşur. Perikoronitis, yumuşak doku enfeksiyonu, dişin çevresinde kırmızılık ve şişlik şeklinde kendini gösterir. Tekrarlayan perikoronitis ataklarını ve buna bağlı ağrı ve rahatsızlığı önlemenin tek yolu, dişi çekmektir. 4
20’lik Diş Ağrısı Belirtileri
20’lik diş ağrısı nasıl anlaşılır? 20’lik dişler çıkarken en çok yaşanan sorun şiddetli ağrılardır. Bunun yanı sıra ağızda şişlik, kötü bir tat veya yutkunma sorunları yaşıyorsanız bunlar 20’lik dişinizin çıkmaya başladığının belirtileri olabilir.
- Isırma veya çiğneme sırasında ağrı
- Şişmiş ve hassas diş etleri
- Ağzı açmada zorluk
- Ağız kokusu
- Yüzün arka tarafında, çenede veya kulak çevresinde ağrı
- Baş ağrısı gibi sorunlar 20’lik diş ağrısı başlangıcı sırasında sık görülen semptomlardır. 5
Şişlik ve Kızarıklık
20’lik dişler çıkarken etraflarındaki diş etlerinin kızarmasına, şişmesine hatta kanamasına neden olabilirler. Diş etlerinde oluşan cepte yiyecekler birikebilir ve bunlar iyi temizlenmezlerse bakteriler burada çoğalabilir. Bu da iltihaplanmalara neden olur. Yüzün arka tarafında oluşan şişlikler, bazen boyuna ve yüz çevresine yayılabilir.
Şiddetli Ağrılar
20’lik diş problemlerinin başka bir belirtisi de tekrarlayan ağrılardır. Diş köklerinin altından çene kemiğine uzanan sinirler boyunca ağrı oluşabilir. Ağrının nedeni dişlerin enfekte olması ve sinir uçlarının bundan etkilenmesidir. Çene ağrısına boğaz ağrısı, baş ağrıları, yüz, kulak ve boyun ağrıları eşlik edebilir. 6
Çıkmak için yer bulamayan ve diş eti içine gömülen dişler de ağrıya neden olabilir. Gömülü dişler, komşu dişlere ve diş etlerine ciddi zarar verebilir. Önlem alınmadığı takdirde kistlere ve nadiren de olsa tümörlere yol açabilirler. Bu sorunlarla baş etmenin en iyi yolu diş kontrollerini aksatmamaktır.
Çocukluk döneminde diş etleri daha yumuşak olduğu için dişlerin çıkması sırasında diş etleri daha az acırdı. Büyüdükçe sertleşen diş etlerinden yirmilik
dişlerin çıkması şiddetli ağrıların hissedilmesine neden olur. 7
Ağız Kokusu ve Kötü Tat
Dişler temizlenmediğinde oluşan boşluklarda bakteriler çoğalabilir. Bu durum kötü kokan bir nefese, ağzınızda kötü bir tadın oluşmasına ve tat alma duyunuzun bozulmasına neden olabilir. Çoğunlukla sabahları hissedilen ağız kokusu, diş eti enfeksiyonlarının bir habercisi olabilir.
Dişlerin hijyeninin yapılamaması dışında yirmilik dişlerin yanlış hizalanması nedeniyle de boşluklar oluşabilir, bu boşluklarda iltihaplanma nedeniyle oluşan kötü kokular ya da tatlar, son derece rahatsız edicidir. Bölgeyi temiz tutmak kokunun azalmasına yardımcı olabilir. 8
Çene ağrısı, boğaz ağrısı, yüz şişmesi veya ağızda hoş olmayan tatlar ve kokular, 20’lik dişlerin sağlıksız çıktığının işaretleridir. Enfeksiyon kapmış dişleri tedavi etmeyi ihmal etmek, sadece daha fazla diş ağrısına neden olmaz, aynı zamanda başka enfeksiyonlara da yol açabilir. 9
20’lik Diş Ağrısı Tedavisi
20’lik diş ağrısı nasıl geçer? 20’lik dişlerin neden olduğu iltihaplar ve şişlikler rahatsız edici ağrılara neden olabilir. Özellikle çiğnerken ya da ısırırken artan ağrılar zamanla dayanılmaz hale gelebilir. Bu ağrılardan kurtulmanın pek çok yolu vardır.
İlaçlı Tedavi
20’lik diş ağrısı geçmeyenler diş hekiminin önerdiği ilaçları kullanabilirler. Ağrının şiddeti ne olursa olsun doktorun vermediği ağrı kesici ilaçlar alınmamalıdır. Bu ilaçları aşırı kullanmak çeşitli yan etkilere neden olabilir. Ayrıca geçici bir rahatlama sağlayan ilaçlar diş enfeksiyonlarının semptomları yayılana kadar ağrıyı maskeleyerek durumu daha da kötüleştirebilir. 10
Ağzınızı ılık tuzlu su ile 30 saniye boyunca çalkalamak ve ardından tükürmek, diş çevresindeki ağrının geçici olarak hafiflemesini sağlar. Birkaç gün boyunca ağrılı bölgeye tuzlu su uygulamak, günlük hayatın daha rahat geçmesini sağlar.11
20’lik diş ağrısı için hangi doktora gidilir?
20’lik diş ağrısı nedeniyle sıkıntı yaşayanlar Ağız ve Diş Sağlığı Poliklinikleri’ne gidebilir ve bir diş doktoru ile görüşebilirler. Doktorunuz dişinizin filmini çekecek ve dişinize uygun tedavi şeklini belirleyecektir. İlerleyen diş eti sorunlarında dişi cerrahi yöntemle çekmek gerekebilir.
20’lik Diş Ağrısı Ameliyatı
Ağızdaki sorun ilaçlarla tedavi edilemeyecek kadar kötüleşmişse ameliyat edilmesi gerekir. 20’lik diş ağrısı ameliyatı yaklaşık 45 dakika sürer. Operasyon sırasında acı çekmek istemeyenler lokal anestezi, sedasyon ya da genel anestezi seçeneklerinden birini tercih edebilirler. Genel anestezide hastalar bir saat sonra kendilerine gelirler.
Doktorunuz 20’lik dişleri çıkarmak için diş etlerini veya kemiği kesmek zorunda kalabilir. Daha sonra yaranın çabucak iyileşmesi için dikiş atar. Bu dikişler genellikle birkaç gün sonra kendiliğinden düşerler. 12
Çoğu insan ameliyattan sonra hiç acı çekmez. Yalnızca birkaç gün boyunca uygulama bölgesinde şişlik ve hafif rahatsızlık hissedilebilir. Ağzın tamamen iyileşmesi birkaç haftayı bulabilir. Ameliyattan sonra hastalar,
- Şişliği azaltmak için buz keseleri kullanabilirler,
- Ağzı rahatça açıp kapatabilmek için çene egzersizleri yapabilirler,
- Çorba gibi yumuşak gıdaların yanı sıra bol sıvı almalıdırlar,
- Yaraların iyileşmesini geciktireceğinden sigara ve alkol kullanmamalıdırlar. 13
1-) Tara Renton. (2011). Dental (Odontogenic) Pain https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4590084/
2-) Gorgieva,et al. (2018). The Most Common Reasons For Toothache http://eprints.ugd.edu.mk/21119/
3-) Dr. Robert H. Selwitz. (2007).Dental Caries https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(07)60031-2/fulltext
4-) Orofacial Pain Center. (1997). Non-odontogenic Toothache https://europepmc.org/article/med/9142490
5-) Joseph L. Riley III. (2000).Orofacial Pain Symptoms : An Interaction Between Age and Sex https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0304395900004085
6-) Miriam Grushka.(1983). Applicability of the McGill pain Questionnaire to the Differentiation of ‘toothache’ pain https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0304395984900642#!
7-) Lennat Flygare , Anders Öhman. (2008). Preoperative Imaging Procedures For Lower Wisdom Teeth Removal https://link.springer.com/article/10.1007/s00784-008-0200-1
8-) Ramesh Balasubramaniam , et al. (2011). Non-odontogenic toothache revisited https://www.scirp.org/html/7668.html
9-) Charlotte Lewis. (2010). Toothache in US Children. https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/383915?resultClick=1
10-) Tanga Regional Dental Clinic. (1994). The Role Of Traditional Healers In The Treatment Of Toothache in Tanga Region. https://europepmc.org/article/med/7850644
11-) World Workshop in Oral Medicine IV. (2006). Management of Dental Patients Taking Common Hemostasis-altering Medications https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1079210406008730
12-) Claudia Stöllberger , et al. (2001). Toothache Leading To Emergency Cardiac Surgery https://link.springer.com/article/10.1007/s001340100950
13-) English WJ 2nd, Kaiser AB. (1979). Lethal Tootchache: Parapharyngeal Cellulitis Complicating Dental Infection. https://europepmc.org/article/med/451653
Yorum Yapın