Anemi(Kansızlık) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Anemi (Kansızlık) Hastalığı Nedir?

Anemi, kişinin kanında yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi (RBC) veya hemoglobin bulunmadığında ortaya çıkan bir durumdur. Kırmızı kan hücreleri vücudun her yerine oksijen taşınmasından sorumlu olduğundan kansızlığa maruz kalmış bir kişinin organları daha az oksijen almaktadır. Bu durum anemisi olan kişinin yorgunluk, baş dönmesi, zayıflık ve derinin solgunluğu gibi belirtiler yaşamasına neden olmaktadır.

En sık görülen anemi türleri vitamin ve besin öğeleri açısından zengin bir diyet programı seçerek engellenebilir. Anemi tedavisinin seçimi, ona neyin neden olduğuna bağlı olarak değişmektedir. Demir ve folik asit eksikliği nedeniyle oluşan anemi için demir ve folik asit takviyeleri almak ihtiyaç duyulan en önemli tedavi yöntemidir. Anemi kan kaybından kaynaklanıyorsa, kanama kaynağı izlenmeli ve takip edilmelidir. Diğer anemi türlerinin altında yatan nedenleri tedavi etmek için özel tedavi yöntemleri önerilebilir¹. 

Anemi (Kansızlık) Belirtileri

Anemi başlangıcı sırasında düşük kırmızı kan hücresi sayısı vücuttaki her dokuya oksijen vermeyi azalttığından, kansızlık çeşitli belirti ve semptomlara neden olabilir. Ayrıca hemen altındaki diğer tıbbi durumun belirtilerini de kötüleştirebilir. Anemi hafifse herhangi bir belirti oluşturmaz. Anemi yavaş yavaş devam ediyorsa (kronik), vücut değişikliği uyarlayabilir ve telafi edebilir; bu durumda anemi daha şiddetli hale gelene kadar hiçbir belirti olmayabilir.

Anemi nasıl anlaşılır? Aneminin belirtileri aşağıdakileri içerebilir:

• Yorgunluk
• Enerji eksikliği
• Zayıflık
• Nefes darlığı
• Sersemlik
• Çarpıntılar (artan kalp atışı hızı veya düzensiz kalp atma)
• Solgun bir görünüm²

 Anemiye (Kansızlık) Ne Sebep Olur?

Anemi neden olur? Vücudun birçok kısmı kırmızı kan hücrelerinin oluşmasına yardımcı olsa da, işin çoğu kemik iliğinde yapılır. Kemik iliği, kemiklerin merkezinde bulunan ve tüm kan hücrelerinin oluşumuna yardımcı olan yumuşak dokudur. Sağlıklı kırmızı kan hücreleri 90 ile 120 gün arasında üretilir. Vücudunuzun parçaları daha sonra eski kan hücrelerini çıkarır. Böbreklerinizde yapılan eritropoietin adı verilen bir hormon, kemik iliğinizi daha fazla kırmızı kan hücresi yapmak üzere işaret eder. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerindeki oksijen taşıyan proteindir. Kırmızı kan hücrelerine rengini verir. Anemi bulunan insanlarda yeterli miktarda hemoglobin bulunmamaktadır.

Vücutta yeterli miktarda kırmızı kan hücresi yapmak için belirli vitaminler, mineraller ve besin maddeleri gerekir. Demir, vitamin B12 ve folik asit en önemlileridir. Vücut şu sebeplerden dolayı yeterli miktarda besleyiciye sahip olmayabilir:

• Midenin veya bağırsağın astarındaki değişiklikler, besinlerin ne kadar iyi emildiklerini etkiler (örneğin, Çölyak hastalığı)
• Kötü beslenme
• Midenin veya bağırsağın bir bölümünü ortadan kaldıran bir ameliyat

Aneminin olası nedenleri şunlardır:

• Bazı ilaçlar
• Normalden daha erken kırmızı kan hücrelerinin imha edilmesi (bağışıklık sistemi problemlerinden kaynaklanıyor olabilir)
• Kronik böbrek hastalığı, kanser, ülseratif kolit veya romatoid artrit gibi uzun süreli (kronik) hastalıklar
• Akdeniz anemisi veya orak hücre anemisi gibi kalıtsal olabilen bazı anemi formları
• Gebelik
• Lenfoma, lösemi, miyelodisplazi, multipl miyelom veya aplastik anemi gibi kemik iliği ile ilgili sorunlar
• Yavaş kan kaybı (örneğin, adet dönemleri veya mide ülseri)
• Ani ve ağır kan kaybı³

Kimler anemi riski altındadır?

Bazı insanlar anemi açısından daha yüksek bir riske sahiptirler:

• Menstruasyon (regl) yaşayan kadınlar
• Hamile ve emziren kadınlar
• Bebekler (özellikle prematüre olursa)
• Ergenlik çağından geçen çocuklar
• Vejetaryenler
• Kanseri, mide ülseri ve bazı kronik hastalıkları olanlar
• Dengesiz diyet uygulayan insanlar
• Sporcular⁴

Anemiye (Kansızlık) Ne İyi Gelir?

Anemi bitkisel tedavisi

Elma: Elma, demir ve diğer çeşitli takviyeleri temin etme açısından oldukça etkilidir. Bununla birlikte, günde 2-3 elma yerine sadece 1 adet elma yiyen kişi bile gerekli demir ihtiyacını bununla karşılayabilmektedir.

Bal: Bal, anemi için mükemmel ve doğal bir yoldur. Bir çorba kaşığı bal, limon suyu ve elma sirkesi karışımı hazırlayın. Bal, kandaki hemoglobini artıracak demir, manganez ve bakır bakımından zengindir⁵. 

Pancar: Pancar, her türlü aneminin nedeni olan demir eksikliği için oldukça faydalıdır. Lif, kalsiyum, potasyum, kükürt ve vitaminler ile birlikte demir içeriği de yüksektir.

Pekmez: Pekmez, özellikle anemi için akla gelen ilk besinlerden biridir. Kırmızı kan hücresi üretimini artırmaya yardımcı olan demir, B vitaminleri ve diğer önemli minerallerin en iyi kaynağıdır.

Ispanak: Ispanak gibi yeşil yapraklı sebzeler açısından zengin bir diyet, anemi için en iyi evde tedavi yöntemlerinden biridir. Ispanak demirden zengin olduğu kadar B12 vitamini ve folik asit açısından da zengindir.

Nar: Nar, demir ve kalsiyum ve magnezyum gibi diğer minerallerden zengindir. Vücudun demir emilimini artırmaya yardımcı olan C vitamini de içerir.

Hurma: Hurma, vücudun demir emiliminde önemli bir rol oynayan C vitamininin yanı sıra zengin bir demir kaynağıdır⁶.  

Muz: Demir bakımından yüksek olan muz, hemoglobin üretimini ve alyuvarların oluşumu için gerekli olan birçok enzimi uyarır⁷.  

Kuru üzüm: Yüksek konsantrasyonda demir ve C vitamini bulunması nedeniyle kurutulmuş siyah kuru üzüm, anemi için çok etkili bir tedavi olarak bilinir. C vitamini vücudun demiri absorbe etme, kırmızı kan hücrelerini ve hemoglobini arttırma yeteneğini arttırır⁸.  

Anemi evde tedavi yöntemleri

Kafeini sınırlayın: Kafein kalp atışı hızını artırmaktadır. Bu nedenle, anemi hastaları için kahve ideal bir içecek olarak kabul edilmez. Kafeinsiz ürünleri tercih etmeye çalışın. Kahve tüketimi sayısını sınırlamak da başka bir seçenek olabilir.

Epsom tuzu: Vücudunuzdaki tuz içeriğini arttırmak gereklidir. Demir eksikliği çekiyorsanız veya anemi oluşmaya başladıysa, şunları yapabilirsiniz: suya eklenen epsom tuzu ile bir banyo yapabilir ya da ayaklarınızı 10 ile 15 dakika süreyle epsom tuzlu bu solüsyonda bekletebilirsiniz.

Soğuk duş: Kan akışı için bir soğuk duş almanız gerekebilir. Tutulan nefes ile soğuk bir duş alınmalı ve yavaşça bırakılmalıdır. Peeling özellikli bir madde kullanarak yapılan duşlarda kan akışını hızlandırmaktadır.

Masaj: Kendinizi bitkin ya da yorgun hissederseniz bu durum kan akışını hızlandırmayla düzeltilebilir. Bunu yapmanın en iyi yolu masaj yapmaktır. Ellerinize, kollarınıza ve bacaklarınıza masaj yapın. Bu yöntem stresin, yorgunluğun üstesinden gelmeye ve kan akışı hızlandırmaya yardımcı olmaktadır⁹.  

Anemi (Kansızlık) Nasıl Tedavi Edilir?

Anemi nasıl geçer? Aneminin tedavisi nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak değişmektedir, ancak genel açıdan aşağıdakileri içerebilir:

• Vitamin ve mineral takviyeleri (eksiklik durumunda)
• Demir enjeksiyonu (kişinin demir seviyesi çok düşükse)
• Enjeksiyon yoluyla B12 vitamini takviyesi ( (pernisiyöz anemi için gereklidir)
• Antibiyotikler (enfeksiyon nedeni ise)
• Gerekirse antiinflamatuar ilaçlar gibi düzenli ilaçların dozunu veya rejimini değiştirme
• Gerekirse kan nakli
• Gerektiğinde oksijen tedavisi
• Anormal kanamanın önlenmesi için cerrahi (adet düzensizliği gibi)
• Ağır hemolitik anemi vakalarında dalak çıkarmak için cerrahi (Splenektomi)¹⁰ 

Anemi ameliyatı: Splenektomi, midenin yakınında, sol göğüs kafesinin altına yerleşen yumuşak, yumruk büyüklüğündeki bir organ olan dalağı çıkarmak için yapılan ameliyattır. Dalak, vücudun savunma (bağışıklık) sisteminin önemli bir parçasıdır. Aynı zamanda eski kırmızı kan hücrelerinin vücudun dolaşımından uzaklaştırılmasına veya filtrelenmesine yardımcı olur. Dalağın yalnızca bir kısmı çıkarılırsa, bu işlem kısmi Splenektomi olarak adlandırılır¹¹.

Anemi için hangi doktora gidilir: Doktorların hemen hemen hepsi anemiyi teşhis ve tedavi edebilmektedir. Bununla birlikte, nedeni bulma ve iyileştirme yolculuğu sırasında, anemi olan bir hasta muhtemelen gastroenterolog (sindirim sistemi hastalıkları uzmanı) veya hematolog (kan hastalıkları uzmanı) tarafından tedavi edilecektir.