Dolama Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Dolama Nedir?

Paronişi olarak da bilinen dolama, en çok görülen tırnak enfeksiyonlarından bir tanesidir. Genellikle bakterilerden kaynaklanan dolama, bir tür mantar enfeksiyonudur. Ellerdeki ya da ayaklardaki tırnakların kenarında gelişen dolama, daha çok ellerde görülür. Tedavi edilmediği takdirde tüm parmaklara yayılabilir. Dolama görünümü nedeniyle onikomikoz ve herpetik beyazlık gibi diğer enfeksiyonlardan ayrılır.

Enfekte olan bölge şişmiş, kırmızı renkli ve ağrılı olabilir. Bazen şişen bölgede irin oluşabilir. Dolama genellikle büyük bir sorun değildir ve evde tedavi edilerek düzeltilebilir. Tırnaklarda gelişen enfeksiyon nadir de olsa parmakların geri kalanına yayılabilir ve ciddi sorunlara neden olabilir. ¹

Dolama Belirtileri 

Dolama nasıl anlaşılır? Dolama başlangıcı genellikle yetersiz el ve ayak bakımı nedeniyle ortaya çıkar. Tırnakların kenarında biriken bakteriler enfeksiyona neden olarak parmaklarda şekil bozukluklarına neden olurlar. En yaygın dolama belirtileri şunlardır:

Tırnakların üzerinde çizgiler: Bunlar oldukça yaygındır ve normal kabul edilebilir. Özellikle hamilelik sırasında daha da kötüleşebilirler. Tırnağın ortasından aşağı doğru giden çizgiler tırnaklar yendikçe oyuk halini alabilir.

Kırılgan tırnaklar: İnsanlar yaşlandıkça tırnakları daha da kırılgan bir hale gelir. Tırnak uçları ayrılabilir ve çıkıntılar oluşur. ²

Tırnaklarda sarı ya da beyaz lekeler: Bu renkler tırnakların içindeki hava nedeniyle oluşur. Tırnağı kısa kestikten sonra temizlenmediği takdirde bakteriler birikebilir. Bu da tırnakların enfeksiyonlara açık olmasına neden olur.

Kızarmış ve siyah noktalar: Parmağa alınan bir darbe sonrasında tırnak içlerinde kırmızılıklar ve siyahlıklar oluşabilir. Eğer tırnaklarda herhangi bir darbe alınmadığı halde bu değişimler gözlemleniyorsa melanom gibi sorunlar olabilir. Melanom, melanin pigmenti ile ilgili bir çeşit cilt kanseridir.

Tırnaklarda kötü koku: Tırnakların içinde biriken Pseudomonas bakterileri kötü kokulara neden olabilir. Ayda bir tırnakları kesmek ve bölgeyi iyice kurutmak, kokunun azalmasına yardımcı olabilir.

Şişlik ve kızarıklıklar: Tırnağın altındaki ve kenarındaki deri enfeksiyon nedeniyle şişebilir ve kızarabilir. Manikür veya pedikür sırasında kullanılan malzemelerin hijyenik olmaması, tırnakları tahriş eder ve bakterilerin çoğalması için uygun bir ortam oluşturur. Tedavi aksatılırsa zamanla şişlikler ağrılı bir hale gelebilir ve tırnak görünümü kötüleşebilir. ³

Dolama Nedenleri 

Dolama neden olur? Mantar denilen mikroskopik organizmalar dolamaya neden olur. Bu mantarların hayatta kalmak için güneş ışığına ihtiyaçları yoktur ve bu alanlarda gelişebilirler. Dolamaya neden olan patojenler genellikle parmaklardaki küçük kesiklerden veya tırnak ile tırnak yatağı arasındaki küçük çatlaklar yoluyla cilde girerler. Tırnakta uygun bir sıcaklık ve nemli bir ortam oluştuğunda bakteriler kolayca büyür. Dolama nedenleri şunlardır:

El ve ayak bakımı: Ellerin çok fazla terlemesi, yüzme havuzları ve spor gibi halka açık yerlerde çıplak ayakla yürümek, eldiven kullanmadan uzun süre su ve deterjana maruz kalmak ve ellerin çok fazla terlemesi gibi durumlar bakterilerin yayılmasına neden olabilir. Ayrıca manikür ve pedikür esnasında kullanılan aletlerin temizlenmemesi ya da gerekli hijyenlerinin yapılmaması mantar oluşmasına yol açar. ⁴

Kronik hastalıklar: Diyabet, AIDS, kanser ve sedef hastalığı gibi bağışıklık sistemini zayıflatan rahatsızlıklar kan dolaşımının azalmasına ve vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasız olmasına neden olur. Bu kişiler dolama hastalığı için daha fazla risk altındadırlar.

Yaralar: Tırnakların yenmesi ya da parmakların emilmesi sonucu oluşan yaralar, bakterilerin vücuda girmesi için uygun bir ortam oluştururlar.

Yaşlılık: Her yaştan insanlarda dolama görülebilir, ancak yaşlılarda daha sık görülür. Bunun nedeni cildin kurumasıdır. Tırnaklarda ortaya çıkan çatlaklar nedeniyle bakteriler vücuda girebilir. Kan dolaşımının azalması ve bağışıklık sisteminin zayıflaması da başka bir risk faktörüdür. ⁵

Dolamaya ne iyi gelir? 

Parmağın ucundaki bir enfeksiyon, genişlediğinde çok acı veren irin veya apse dolu bir kabartı oluşturabilir. Dolama, genel adıyla parmak uçlarında beliren acı verici bir apsedir. Genellikle bakteriyel enfeksiyon neden olur, ancak herpetik virüs olarak adlandırılan herpetik dolama ve daha nadiren mantarlar da dolamaya neden olabilir.

Dolamaya genellikle Staphylococcus aureus bakterileri neden olur. Bu küçük apseler için tedaviyi hızla almak önemlidir. Bakteri cepleri genişlemeye devam ederse, kan damarlarını parmakla sıkıştırabilir ve parmak ucunun dolaşımını kesebilir, böylece de parmakta kalıcı hasara neden olur.

Diğer enfeksiyon türleri gibi, dolama bazen parmağın başına gelen bir hasar sonrası ya da parmağın yaralanması sonra oluşur. ⁶

Dolama Tedavisi 

Dolama nasıl geçer? Dolama tedavisinde topikal ilaçlar, lazer tedavisi, fotodinamik terapi, iyontoforez, antibiyotikler ve ilerleyen dolama vakalarında cerrahi yöntemler uygulanır.

Topikal İlaçlar: Dolamayı tedavi etmek için kullanılan ilaçların çoğunun yan etkileri vardır, bu yüzden tedavi sırasında ilaç kullanırken dikkatli olmakta fayda vardır. Tırnaktaki enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak onikomikoz tedavisi yapılabilir. Tırnakların kesilmesi ve yapıştırılması tırnaklardaki dolamanın azaltılmasına yardımcı olabilir. Bu, ayrıca kalınlaşmış tırnaklardaki basınca bağlı oluşan ağrının şiddetini hafifletir. ⁷

Kremler ve diğer topikal ilaçlar dolamaya karşı daha az etkilidir. Bunun nedeni, dışardan uygulanan kremlerin tırnakların alt katmanlarına çok zor işlemesidir. Topikal kremlerin kullanımının uzun bir süreç gerektirmesi de bu ilaçların etkilerini azaltmaktadır. Çoğu zaman, bu ilaçların sonuçlarını görmek için, onları bir yıl boyunca kullanmak gerekebilir. Dolama için en çok kullanılan ilaçlar; Ciclopirox (Penlac),Tavaborole (Kerydin), Griseofulvin, Terbinafin (Lamisil), Itrakonazol (Sporanox) ve Itrakonazol (Sporanox), olarak bilinen antifungal tırnak ilaçlarıdır.

Alternatif tedaviler: Lazer tedavisi veya fotodinamik terapide, ışık aktive edici ajanlar tırnakların üzerine uygulanır ve ardından da uygun dalga boyundaki ışık kullanılır. İyontoforezde ise topikal antifungal ilaçların tırnak içinde emilmesine yardımcı olmak için elektrik akımı kullanılır. ⁸

Dolama ameliyatı: Dolamadan kesin olarak kurtulmanın bir yolu da ameliyattır. Dolama tedavisinde tırnaklar çıkarılır. Bununla birlikte, dolama ameliyatı genellikle sadece geçici bir rahatlama sağlar ve ek antifungal ilaçlar aynı anda kullanılmadıkça tekrarlama olasılığı yüksektir.

Dolama için hangi doktora gidilir? Dolama için bir dermatalog tırnak enfeksiyonlarını tedavi edebilir. Enfeksiyonun ilerlemesi ve kemik yapısını etkilemesi durumunda Ortopedi ve Travmatoloji doktorlarına da gidilebilir. Bu doktorlardan herhangi biri, doğru teşhis yapabilir ve dolama hastalığına özgü ilaçları reçete edebilir. ⁹

UYARI: Burada yazılanlar sadece bilgi amaçlıdır. Tıbbi tavsiye, tanı ve tedavi sağlamaz. En doğru tedavi ve bilgi için doktorunuza danışınız.