Konjonktivit Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Konjonktivit Hastalığı Nedir?

Konjonktivit, konjonktiva iltihaplanması veya şişmesi durumudur. Konjunktiva, göz kapağının iç yüzeyini çizen ve gözün beyaz kısmını kaplayan şeffaf ve ince bir tabakadır.

Genellikle gözlerde oluşan kızarıklık ile kendini belli eden konjonktivit, özellikle çocuklarda sık görülen bir göz hastalığıdır. Bir veya iki gözü de etkileyebilir. Konjonktivit hastalığının bazı biçimleri oldukça bulaşıcıdır, bu nedenle okullarda ve evde kolaylıkla yayılabilir. Konjonktivit genellikle küçük göz enfeksiyonları iken, bazen daha ciddi bir problem haline gelebilir.

Viral veya bakteriyel bir enfeksiyon konjonktivit oluşturabilir. Ayrıca, polen ve duman gibi tahriş edicilere karşı oluşan alerjik reaksiyonlar, yüzme havuzlarında klor, kozmetikteki katkı maddeleri veya kontak lensler gibi gözlerle temas eden diğer ürünler nedeniyle gelişebilmektedir. Klamidya ve gonore gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar konjonktivit hastalığının daha az yaygın olan diğer nedenleri arasında yer almaktadır. ¹ 

Konjonktivit Belirtileri

Konjonktivit nasıl anlaşılır? Konjonktivit başlangıcı belirtileri genelde nedenine bağlı olarak değişmektedir, ancak genel olarak konjonktivit belirtileri şunları içermektedir:

• Gözlerin beyazında pembe veya kırmızı bir renk oluşması
• Konjonktivanın (gözün beyaz kısmını ve göz kapağının iç kısmını saran ince tabaka) veya göz kapaklarının şişmesi
• Gözyaşında artış
• Yabancı bir cisim varmış gibi gözü ya da gözleri ovuşturma isteği
• Kaşıntı, tahriş veya yanma
• İrin ya da mukusun akması
• Özellikle sabahları göz kapaklarının veya kirpiklerin açılmaması
• Kullanılan kontakt lenslerin gözde durmaması ya da rahatsız etmesi ²

Konjonktivit belirtileri konjonktivit nedenine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Viral Konjonktivit Belirtileri

Soğuk algınlığı gibi bir virüsün neden olduğu durumlarda oluşan konjonktivit oluşmaktadır. Bu tür konjonktivit bulaşıcıdır, ancak genellikle tıbbi tedavi olmadan birkaç gün içinde kendi kendine temizlenmektedir. ³ Viral konjonktivit hastalığının belirtileri şunlardır:

• Soğuk algınlığı, grip veya diğer solunum yolu enfeksiyonu belirtileri ile ortaya çıkabilir
• Genellikle tek gözle başlar ve birkaç gün içinde diğer göze yayılır
• Gözdeki irin, mukus ya da akıntı genellikle yoğun olmaktan çok suludur ⁴

Bakteriyel Konjonktivit Belirtileri

Bakteri nedeniyle oluşan bu konjonktivit, tedavi edilmezse göze ciddi hasar verebilir. Belirtileri ise şunları içermektedir:  

• Genellikle bir gözle başlar ve bazen diğer göze de yayılır
• Daha sıklıkla, özellikle sarı ya da yeşil renkte olan akıntı ile ilişkilidir
• Bazen bir kulak enfeksiyonu ile oluşur ⁵

Alerjik Konjonktivit Belirtileri

Alerjik göz nezleniz varsa, gözlerinizde kaşıntı olabilir. Alerjik Konjonktivit nedeniyle oluşan belirtilerin durumu alerjiniz olan maddeye bağlıdır.

Polen alerjileri (saman nezlesi) yılın belirli bölümlerinde görülür. Alerjiniz şunlara bağlı olarak oluşabilir:

• Bahar aylarında ortaya çıkan ağaç poleni
• İlkbaharın sonu ve yaz başında ortaya çıkan çimen poleni
• Ot poleni

Polenin hapşırma ve burun akıntısı veya tıkanması gibi diğer belirtilere de neden olma ihtimali yüksektir.

Toz akarlarına veya hayvan tüyüne karşı alerji, yıl boyunca belirtilere neden olur. Her iki göz de genellikle bu durumdan etkilenir ve sabahları belirtiler daha da kötüleşir.

Bazı insanlar göz damlasına karşı alerji geliştirir. Bu durum göz kapaklarınızı da etkileyerek kuru ve ağrılı hale getirir.  Alerjik konjonktivit belirtileri şunları içermektedir:

• Genellikle her iki gözü de etkiler
• Gözlerde şiddetli kaşıntı, batma ve şişme meydana gelebilir
• Kaşıntılı burun, hapşırma, boğazda ağrı veya astım gibi alerji belirtileri ile ortaya çıkabilir ⁶

Konjonktivit Nedenleri

Konjonktivit neden olur? Konjonktivit olarak da bilinen konjonktivit, konjonktivanın (gözlerin önünü kaplayan ince bir tabaka) iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu iltihaplanmanın bilinen en yaygın üç nedeni şunları içermektedir:

• Enfeksiyon (infektif konjonktivit)
• Bir alerjik reaksiyon (alerjik konjonktivit)
• Konjonktivanın tahrişi (tahriş edici konjunktivit) ⁷ 

Enfektif Konjonktivit Nedenleri

Göz enfeksiyonlarına neden olan enfektif durumlar şunlardır:

• Bakteri: Örnek vermek gerekirse, çoğunlukla akciğer ve kulak enfeksiyonlarına neden olan bir bakteri sonucu oluşmaktadır.
• Virüs: Yaygın olarak bir bir adenovirüs nedeniyle oluşmaktadır, ayrıca boğaz ağrısı ve yüksek sıcaklık (ateş) gibi diğer belirtileri de içermektedir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE): Klamidya veya gonore gibi durumlar da dâhildir.

Viral konjonktivit durumunda göz akıntısı su gibi olurken, bakteriyel konjonktivit hastalığında akıntıda irin de bulunur.  

Enfeksiyonun Yayılması

Virüs bulaşmış biri ile yakın temas halindeyseniz enfektif konjonktivit gelişme olasılığınız daha yüksektir.

Bu nedenle, enfektif konjonktivit hastalığı olan biriyle temasa geçtiğinizde ellerinizi iyice yıkamanız çok önemlidir. Enfeksiyona sahip olan kişilerle havlu ve yastık paylaşımı durumundan da uzak durmalısınız. ⁸ 

Konjonktivit Hastalığına Neden Olan Risk Faktörleri

Aşağıdaki durumlarda enfektif konjonktivit olma riski daha fazla olabilmektedir:

• Çocuklar ve yaşlılar: Enfektif konjonktivit çocuklarda ve yaşlılarda daha sık görülmektedir. Bunun nedeni muhtemelen çocukların okulda daha fazla enfeksiyon ile temasa girmesi ve yaşlı insanların daha zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olmasıdır.
• Üst solunum yolu enfeksiyonları: Yakın zamanda soğuk algınlığı gibi bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçirdiyseniz, bu durum enfektif Konjonktivit riskini artırmaktadır.
• Diğer sağlık koşulları: Şeker hastalığınız ya da bağışıklık sisteminizi zayıflatan başka bir durumunuz varsa enfeksiyonlara karşı daha savunmasız bir hale gelebilirsiniz.
• Zayıf bir bağışıklık sistemi: Bağışıklık sisteminizi zayıflatabilen kortikosteroidler (steroidler) kullanıyorsanız, bu da riski artırmaktadır.
• Blefarit: Bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanabilen ve konjonktivit hastalığına yol açabilen blefarit (göz kapaklarının iltihaplanması) de diğer riskler arasında yer almaktadır.
• Kalabalık ortamlar: Tren gibi yoğun bir ortamda bulunmuş olmanız da konjonktivit riskini artırmaktadır. ⁹ 

Alerjik Konjonktivit Nedenleri

Alerjik konjonktivit, gözleriniz allerjenle (bağışıklık sisteminizin anormal reaksiyona girmesine neden olan belirli bir madde) temas ettiğinde ortaya çıkmaktadır. Bu, alerjik bir reaksiyon olarak da bilinmektedir.

• Allerjik konjonktivit dört temel türü bulunmaktadır:
• Mevsimsel alerjik konjonktivit
• Uzun süreli alerjik konjonktivit
• Dermatokonjonktivit ile temas
• Dev papiller konjonktivit ¹⁰

Mevsimlik ya da Devamlı Konjonktivit

Mevsimlik ve periyodik alerjik konjonktivit, genellikle şunlardan kaynaklanır:

• Çim, ağaç veya çiçeklerden gelen polen
• Toz akarları
• Ölü hayvan derisindeki pullar

Bu tür konjonktivit, astım gibi diğer alerjilere sahip insanlarda daha sık görülür ve genellikle alerjik rinitle birlikte ortaya çıkar. ¹¹ 

Dermatokonjonktivit İle Temas

Dermatokonjonktivit durumuna genellikle göz damlası neden olur, ancak aynı zamanda makyaj malzemesi veya kimyasal maddelerden de kaynaklanabilir.

Dev Papiller Konjonktivit

Dev papiller konjonktivit durumuna şunlar neden olmaktadır:

• Kontak lens
• Göz ameliyatında kullanılan dikişler
• Göz ameliyatı esnasında takılan göz protezleri (suni)

Dev papiller konjonktivitin yumuşak kontakt lens kullananların yaklaşık % 1-5’inde, sert kontakt lens kullananların ise % 1’inde yaşandığı tahmin edilmektedir.

Tahriş Edici Konjonktivit

Tahriş edici konjonktivit, geniş bir yelpazede potansiyel nedenlere sahip olabilir. Bazı yaygın nedenleri ise şunları içermektedir:

• Yüzme havuzlarında kullanılan klorlu su
• Şampuan
• Konjonktivaya sürtülmüş kirli bir kirpik
• Sigara dumanı ya da diğer dumanlar ¹²

Konjonktivit Tedavisi

Konjonktivit nasıl geçer? Konjonktivit olduğunuzu düşünüyorsanız, gözünüzde ağrı, görüşünüzde ani bir değişiklik varsa veya ışık gözlerinize zarar veriyorsa doktorunuzu görmelisiniz.

Konjonktivit belirtileri olan bebekler derhal doktora götürülmelidir, çünkü bakteriyel konjunktivit ciddi olabilir ve bu, bebekle temasta olan diğer insanlar için oldukça bulaşıcı bir durumdur.

Eğer lens kullanıyorsanız ve konjonktivit belirtileri gelişirse, lenslerinizi takmayı bırakmalısınız ve en kısa sürede doktorunuza danışmalısınız. Kontakt lens kullanıyorsanız, konjonktivit durumunda keratit (kornea iltihabı) riski taşıdığından, derhal göz doktorunuz tarafından tedavi edilmelisiniz.

Konjonktivit tedavisinin seçimi büyük oranda durumun sebebine bağlıdır. ¹³ 

Enfeksiyöz (Bulaşıcı) Konjonktivit Tedavisi

Viral konjonktivit yani viral Konjonktivit genellikle antiviral ilaç kullanmadan kendi başına kaybolur (2-4 hafta içinde). Soğuk kompreslerin uygulanması ve suni gözyaşları gibi göz damlası yağlarının uygulanması ile belirtiler hafifletilebilir. Bununla birlikte, viral konjunktivit, belirtileri ilk ortaya çıktıktan sonra iki hafta boyunca oldukça bulaşıcı olduğu için, gözler kırmızı olduğu sürece, başkalarına yayılmasını önlemek için önlemler almak önemlidir.

Bakteriyel konjonktivit yani bakteriyel konjonktivit vakalarında ise, gözlerdeki akıntıyı gidermek için sıkça temiz ve sıcak bir havlu kullanılması gerekebilir. Enfeksiyonun temizlenmesine yardımcı olması için bir doktor tarafından reçete edilen antibiyotik göz damlaları veya merheminin kullanılması gerekir. Bazı enfeksiyonların tedavisinde oral antibiyotikler de gerekli olabilir. Tedavi ile bakteriyel konjonktivit genellikle bir ile iki hafta içinde iyileşir. ¹⁴ 

Enfeksiyöz (Bulaşıcı) Olmayan Konjonktivit Tedavisi

Allerjik konjunktivit yani alerjik Konjonktivit tedavisinde konjonktivit hastalığına neden olan allerjenden kaçınılmalıdır. Göz makyajının kullanımı da önlenmelidir.

Allerjik konjunktivit, gözlere soğuk kompresler, nemli keseler ve yağlayıcı göz damlası kullanılması ile tedavi edilebilir. Bir eczaneden alınan dekonjestan göz damlası ve topikal antihistaminikler de belirtileri gidermeye yardımcı olacaktır. Topikal steroidler gibi daha güçlü ilaçların doktorunuz tarafından reçete edilmesi gerekir.

Çevresel veya kimyasal nedenlerle oluşan konjonktivitin tedavisi, gözlerin bol miktarda su ile hızlı ve kapsamlı bir şekilde yıkanmasını gerektirir. Herhangi bir kimyasalın gözlere sıçraması durumunda bir sağlık uzmanıyla temasa geçilmelidir. Pek çok ev temizleme ürünü hassas göz dokularına zarar vermektedir. ¹⁵