Mide Kanserinin Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Mide Kanseri Nedir?

Mide kanser aynı zamanda gastrik kanser olarak da bilinmektedir. Genellikle, mide duvarlarının iç astarlarında başlayan mide kanseri, sonrasında mide duvarlarının daha da derinine girmektedir. Midede başlayan kanserin karaciğer ve pankreas gibi çevredeki organları etkileyebilecek kadar büyümesi de söz konusu olabilmektedir. ¹ 

Mide duvarı katmanlardan oluşmaktadır. Mide kanseri genellikle adenokarsinom olarak adlandırılan en iç tabakanın mukus üreten hücrelerinde meydana gelmektedir. Ayrıca bu, mide kanserinin en sık görülen tipidir. Diğer mide kanserleri, bağışıklık hücrelerinde (lenfomalar), endokrin hücrelerde (karsinoidler) veya nadiren, sinir sisteminin (gastrointestinal stromal tümör) hücrelerinde gelişmektedir.

Mide kanseri dünya çapında en sık görülen kanserler arasında gelmekle birlikte, kansere bağlı ölümlerde de önde gelen bir kanser çeşididir. ² 

Mide Kanseri Belirtileri

Mide kanseri nasıl anlaşılır? Mide kanseri belirtileri karın ağrısından kanlı dışkıya kadar pek çok sindirim sistemi problemleri olabilmektedir. Genellikle, mide kanseri başlangıcında herhangi bir belirti gelişmemektedir. Belirtilerin oluşması durumunda ise bunlar çoğu zaman mide bulantısı ya da kilo kaybı gibi spesifik olmayan belirtiler olmaktadır.

Mide kanseri belirtileri kişiden kişiye göre farklılık gösterebilmektedir. Bununla birlikte, kanserin evresine ve kanserin tipine bağlı olarak da farklılaşabilmektedir. ³ 

Mide kanserinin temelde iki tipi bulunmaktadır:

• Adenokarsinom: Mide kanseri vakalarının yüzden 95’indan fazlası adenokarsinom tipi mide kanseridir. Mide kanseri, mide hattını düzenleyen bez hücrelerinde başlamaktadır.
• Skuamoz hücreli kanser: Bez hücreleri ve mide astarı arasında yerleşen cilt tipi bir kanser çeşididir.

Mide kanserinin diğer çok nadir görülen tipleri arasında ise mide lenfoması, gastrointestinal stromal tümörler ve midenin nöroendokrin tümörleri bulunmaktadır. ⁴ 

Aşağıda sıralanmış olan belirtiler diğer sindirim sistemi sorunlarında yaşanan belirtilere oldukça benzemektedir, bu nedenle, akla ilk gelen şey mide kanseri olmamalıdır. Ancak, kanser ciddi bir sağlık sorunu olduğu ve erken evrelerinde teşhis edilmesi durumunda tedavisi olumlu sonuçlar verebileceği için belirtilerin yaşanması durumunda bir uzmana başvurmakta fayda vardır. ⁵ 

Mide kanseri belirtileri erken dönem mide kanseri belirtileri ve gelişmiş mide kanseri belirtileri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Erken Dönem Mide Kanseri Belirtileri

Henüz mide kanserinin erken döneminde olan hastalarda genellikle belirtiler görülmemektedir. Ancak, mide kanseri büyüdükçe ve yayıldıkça, kanser hala erken döneminde olsa bile bazı belirti yol açabilmektedir. Erken dönem mide kanseri belirtileri şunlardır:

• Açıklanamayan kilo kaybı
• Göbek deliğinin hemen üzerinde hissedilen karın ağrısı veya belirsiz bir ağrı
• Hazımsızlık, mide ekşimesi veya kusma
• İştah kaybı veya iştahın azalması
• Zayıflık veya yorgunluk
• Kusmukta veya dışkıda kan görme
• Küçük öğünlerden sonra bile doluluk hissi ⁶

Gelişmiş Mide Kanseri Belirtileri

Mide kanseri geliştiğinde ortaya çıkan belirtiler, erken dönem mide kanserinin belirtilerinden çok daha ciddi olabilmektedir. İleri evrede mide kanseri büyüdüğü ve yayıldığı için, aşağıdaki organları da etkileyebilmektedir:

• Karaciğer
• Kalın bağırsak (kolon olarak da bilinmektedir)

Mide kanseri mide veya kalın bağırsakta bir tıkanıklık oluşturabilecek kadar büyüdüyse, aşağıda sıralanmış olan belirtiler gelişebilmektedir:

• İştah kaybı
• Kayda değer bir kilo kaybı
• Kontrolsüz kusma

Mide kanserinin karaciğere yayıldığında şu belirtiler gelişebilmektedir:

• Sarılık (cildin veya gözlerin sararması)
• Asit (artan mide sıvısı) ⁷ 

Mide kanseri, erken teşhis edilirse tedavisi genellikle daha kolay olmaktadır. Bu nedenle, mide kanseri şüphesi varsa mümkün olan en kısa zamanda bir uzmana yönlendirilmeniz oldukça önemlidir.

Mide kanseri, yaşlı insanlarda daha sık görülmektedir. Mide kanseri vakalarının her 100’ünden 90’ı 55 yaş ve üzerinde hastalardır.

Hazımsızlık oldukça genel ve sık yaşanan bir problemdir. Bu nedenle, her hazımsızlık probleminin mide kanseriyle ilişkili olması muhtemel değildir. 55 yaşın altındaki kişilerde gelişen hazımsızlık büyük ihtimal başka bir sağlık sorunundan kaynaklanmaktadır.

Bununla birlikte, hazımsızlığın yanı sıra kilo kaybı, anemi veya sürekli kusma varsa, mutlaka bir doktora başvurmalısınız. Doktorunuz daha fazla testin yapılması için sizi bir uzmana yönlendirecektir.

Yutmada zorluk çekiyorsanız doktor tarafından kontrol edilmeniz gerekir çünkü yutkunma güçlüğü çekmek ortak ve yaygın olarak görülen bir belirti değildir. ⁸ 

Hazımsızlık geliştiren ve tıbbi geçmişinde aşağıdakilerden en az birine sahip olan kişilerinde doktora görünmesinde fayda vardır:

• Mide kanseri sahibi olmak ya da aile bireylerinde mide kanseri geçmişi olması
• Barrett özofagusu
• Displazi veya tipik prekanseröz hücrelerin anormal şekilde birikmesi
• Gastrit veya mide astarının iltihabı
• Midenin B12 vitamini gibi besinleri uygun şekilde emmediği pernisiyöz anemi
• Mide ülseri öyküsü ⁹

Mide kanseri ilerlediğinde, aşağıda sıralanmış olan belirtiler tipik olarak daha belirgin bir hale gelmektedir.

• Midede sıvı birikmesi (midede bir topak varmış hissi)
• Anemi (kansızlık)
• Kanlı dışkılar
• Yorgunluk
• İştah kaybı
• Kilo kaybı ¹⁰

Mide Kanseri Nedenleri

Mide kanseri neden olur? Mide hücrelerinde meydana gelen bazı değişiklikler sonucunda mide kanseri gelişmektedir. Diğer yandan, hücrelerde oluşan bu değişikliklerin nedenini tam olarak belirlemek mümkün değildir.

DNA yapısında ortaya çıkan mutasyonlarla beraber kanser de başlamaktadır. Mutasyona uğrayan hücreler kontrolsüz bir şekilde çoğalmaktadır. Bunun bir sonucu olarak da tümör olarak adlandırılan kitle oluşmaktadır.

Kanser tedavi edilmediği takdirde vücudun diğer bölgelerine yayılmaktadır. Bunu genellikle, lenfatik sistem yoluyla yapmaktadır.

Mide hücrelerinin DNA yapısında meydana gelen değişiklikler sonucu oluşan mide kanserini tetikleyebilen ya da riski artırabilen bazı faktörler bulunmaktadır ve şu şekilde sıralanmaktadır: ¹¹ 

Yaş ve Cinsiyet

Mide kanseri geliştirme riski yaşla birlikte artmaktadır. Çoğu mide kanseri vakasında kanser 55 yaş ve üstünde kişilerde görülmektedir. Bununla birlikte nedeni tam olarak açıklanamasa da, erkeklerin mide kanseri geliştirme riski kadınlara oranla daha fazladır. ¹² 

Sigara

Sigara içen kişilerin içmeyenlere oranla mide kanseri geliştirme riski iki kat daha fazladır. Bunun nedeni, nefes yoluyla içeri çekilen zararlı sigara dumanının mideye kadar ulaşmasıdır. Sigaranın içerdiği zararlı kimyasallar mide hücrelerine hasar verebilmektedir.

Kişi ne kadar çok sigara içiyorsa, mide kanseri riski de o kadar artmaktadır. Mide kanseri olan her 5 hastadan yaklaşık olarak 1’inin sigara nedeniyle kanser olduğu tahmin edilmektedir. ¹³ 

Helicobacter pylori (H. pylori)

Helicobacter pylori (H. pylori) oldukça yaygın olarak görülen bir bakteridir. Her zaman zararlı olmayan bu bakteriler, bazı kişilerde enfeksiyonlara yol açabilmektedir. Bu da mide ülserlerine ve mide astarının sürekli olarak iltihaplanmasına (kronik atrofik gastrit) neden olabilmektedir.

Yapılan çalışmalara göre, özellikle kronik atrofik gastriti şiddetli olan kişilerin mide kanseri geliştirme riski artmaktadır. Küçük bir risk oluştursa da, ciddiye almakta fayda vardır. ¹⁴ 

Diyet

Soğan turşusu veya baharatlı karışık turşular, tuzlanmış balık, pastırma, füme et gibi tuzlu ve tütsülenmiş olan gıdalar açısından yoğun bir diyetle beslenmek mide kanseri riskini artırabilmektedir.

Bu tip yiyeceklerin çok sık tüketildiği Japonya ve İngiltere gibi ülkelerde mide kanseri vakaları daha fazla görülmektedir.

Porsiyonlara daha fazla meyve ve sebze eklemek, lifli gıdaları tercih etmek mide kanseri riskini azaltabilmektedir. Yağlı ve işlenmiş yiyecekleri daha sık tüketmek de mide kanseri riskini yükseltebilen bir faktördür. ¹⁵ 

Aşırı ve Obezite

Geçerliliği hala tartışılsa da, aşırı kilonun ya da obezitenin mide kanseri geliştirme riskini artırabileceği düşünülmektedir. Obez olmak, 30 veya daha yüksek bir vücut kitle indeksine sahip olunması demektir. 25 ile 30 arasında değişen oran ise aşırı kilo olarak değerlendirilmektedir. ¹⁶ 

Zayıf Bağışık Sistemi

Zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olmak, mide kanseri geliştirme riskini yükseltebilmektedir. Bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişi enfeksiyonlara daha açık bir hale gelmektedir. Bu durumda özellikle Helicobacter pylori gibi bakteriler bir risk oluşturmaktadır.

HIV, AIDS, pernisiyöz anemi ve organ nakli sonrası tedavisi gibi durumlar bağışıklık sistemini zayıflatabilmektedir. ¹⁷ 

Kimyasallara Maruz Kalmak

Bazı mesleklerde çalışmak ve belirli kimyasallara sürekli olarak maruz kalmak mide kanseri riskini artırabilmektedir. Kanıtlar sınırlı olsa da, özellikle kauçuk üretiminde çalışmak ya da asbest ve inorganik kurşun gibi bileşiklere maruz kalmak bir risk oluşturabilmektedir^. 18 

Aile Geçmişi

Mide kanseri kalıtsal yatkınlık nedeniyle de gelişebilmektedir. Anne, baba ya da kardeş gibi birinci derece yakın akrabalarda mide kanseri geçmişi varsa, bu durum sizi de etkileyebilmektedir.

Mide kanserinin neden ailesel yatkınlık nedeniyle geliştiği henüz tam olarak açıklanamamaktadır. Bununla birlikte, benzer diyetlerle beslenmek ya da H. pylori gibi enfeksiyonları aile bireylerinin de yaşaması gibi ortak faktörler ya da aileden miras kalan bazı genlerin riski artırdığı düşünülmektedir. ¹⁹ 

Diğer Kanser Türlerine Sahip Olmak

Özofagus kanseri veya Hodgkin dışı lenfomalar (beyaz kan hücrelerinde gelişen kanser) gibi başka bir kanser türüne sahip olunması durumunda, mide kanserine yakalanma riski de artabilmektedir.

Prostat kanseri, mesane kanseri, meme kanseri veya testis kanseri gibi kanseri geçirdikten sonra da mide kanserine yakalanma riski artmaktadır. Kadınlarda ise yumurtalık kanseri, göğüs kanseri veya serviks kanseri mide kanseri için bir risk oluşturmaktadır^.20 

Belirli Tıbbi Koşullar

Pernisiyöz anemi (düzgün bir şekilde emilmediğinde ortaya çıkan bir B12 vitamini eksikliği) ya da peptik mide ülserleri gibi bazı tıbbi rahatsızlıklara sahip olmak mide kanseri geliştirme riskini artırabilmektedir. ²¹ 

Mide Ameliyatları

Eğer bir mide ameliyatı olunmuşsa ya da vücutta mideyi de etkileyen başka cerrahi bir operasyon geçirilmişse, mide kanseri geliştirme riski artabilmektedir. ²² 

Mide Kanserinin Yayılması

Mide kanseri üç şekilde yayılmaktadır:

Kanserin doğrudan yayılması: Kanser, mideden pankreas, kolon, ince bağırsak ve periton gibi yakın dokulara ve organlara (karın boşluğunun iç kısmının iç kısmına) yayılabilmektedir.

Kanserin kan yoluyla yayılması: Kanserin mideden vücudun diğer bölgelerine, genellikle de karaciğere yayılmasına neden olabilmektedir.

Kanserin lenfatik sistem yoluyla yayılması: Lenfatik sistem, tıpkı kan dolaşımı sistemi gibi vücudun her yerine ulaşan ve her yerinde bulunan bezleri içermektedir. Bezler, enfeksiyonla savaşmak için bağışıklık sisteminin ihtiyaç duyduğu özel hücreleri üretmektedir ^.23 

Mide Kanseri Tedavisi

Mide kanseri nasıl geçer? Mide kanseri hastalarında uygulanacak olan tedavi yöntemleri, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve kanserin tipi ile ne kadar büyük veya ne kadar yayılıp yayılmadığına bağlı olarak şekillenmektedir. ²⁴ 

Mide kanseri tedavileri şöyle sıralanmaktadır:

Mide Kanseri Ameliyatı

Mide kanseri yayılmadığı takdirde, tümörün geliştiği yemek borusunun ya da midenin kanserli parçasını çıkarmak için cerrahi operasyonlar yapılması gerekebilmektedir. Yapılacak olan ameliyatlarda asıl amaç kanserli olan dokuları almaktır. Ancak, genellikle kanserli dokunun yanında bulunan sağlıklı dokuların birazı da alınmaktadır. Bunlar çoğu zaman lenf bezleridir. ²⁵ 

Mide kanseri ameliyatı için seçenekler şunlar olabilmektedir:

Mide astarındaki tümörün alınması: Kanser henüz erken dönemindeyse ve sadece mide astarında çok küçük bir bölümünde meydana gelmişse, endoskopik mukozal rezeksiyon isimli cerrahi operasyonla bu bölüm çıkarılmaktadır. Boğazdan geçirilerek mideye ulaştırılan kameralı bir tüp ile cerrah tarafından mide astarındaki dokular alınmaktadır.

Midenin sadece bir bölümünün alınması: Subtotal gastrektomi isimli cerrahi yöntemle midenin sadece kanserden etkilenmiş olan kısımları temizlenmektedir.

Midenin tamamen alınması: Bazen midenin tamamen alınması gerekebilmektedir. Bu durumda da total gastrektomi isimli cerrahi operasyon uygulanmaktadır. Ameliyatla mide ve çevresindeki bazı dokular alınmaktadır. Sonrasında sindirim sağlanabilmesi için yemek borusu doğrudan ince bağırsağa bağlanmaktadır. ²⁶ 

Lenf bezlerinin alınması: Kanserin durumunu değerlendirmek ve kanserli hücreleri tespit etmek için karın bölgesindeki lenf bezleri alınabilmektedir.

Belirtileri hafifletmek için ameliyat: Mide kanseri çok fazla gelişmişse, mide cerrahileri kanseri tedavi etmek için yeterli olmayabilmektedir. Ancak, kanserin rahatsız edici belirtilerini hafifletmek için yine de midenin bir kısmı çıkarılabilmektedir.

Yukarıda sıralanmış olan bütün cerrahi yöntemler kanama ve enfeksiyon riski taşımaktadır. Diğer yandan, eğer midenin bir kısmı ya da tamamı alınmışsa, sonrasında sindirim sorunları yaşanabilmektedir. ²⁷ 

Radyasyon Tedavisi

Kanseri tedavi etmek için radyasyon tedavisi oldukça sık kullanılmaktadır. X-ışınları ve protonlar gibi yüksek güçlü ışınlar kullanılarak kanserli hücreler öldürülmektedir.

Mide kanseri için radyasyon tedavisi ameliyatlardan önce kanserli hücreleri küçültmek içinde uygulanabilmektedir. Bununla birlikte, yemek borusu ve mide çevresinde kanserli hücrelerin kalmış olması olasılığına karşılık ameliyatlardan sonra da kullanılabilmektedir.

Çoğu vakada, radyasyon tedavisi ameliyattan önce kemoterapi ile birlikte uygulanmaktadır. Bu tedavinin ismi ise kemoradyoterapidir.

Mide kanseri için kullanılan radyasyon sonrasında ishal, hazımsızlık, mide bulantısı, kusma ve yutma güçlüğü gibi yan etkilere neden olabilmektedir. Yan etkiler iyileşene kadar genellikle bir beslenme tüpünden faydalanılmaktadır.

Kanser ilerlediği takdirde, büyük tümörün vücut üzerinde oluşturduğu rahatsız edici belirtilerin hafifletilmesi için radyasyon tedavisi bir seçenek olabilmektedir. ²⁸ 

Kemoterapi

Kemoterapide de amaç tıpkı radyasyon tedavisinde olduğu gibi kanserli hücreleri öldürmektir. Ancak, bu yöntem ilaçlarla uygulanmaktadır. Vücudun içinde oluşan kemoterapi ilaçları kanserli hücreleri yok etmektedir.

Kanserli hücreleri küçültmek için ameliyattan önce uygulanabilen kemoterapi, vücutta geri kalan diğer kanserli hücreleri öldürme amacıyla ameliyattan sonra da kullanılabilmektedir.

Genellikle radyasyon tedavisiyle birlikte uygulanmaktadır. İlerlemiş seviye kanseri bulunan kişilerde belirtileri hafifletmek için etkili olabilmektedir. ²⁹ 

İlaç Tedavisi

Kanserli hücrelere saldırması ve kanserle savaşması için bağışıklık sistemini yönlendirmede ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. Bu durumda kullanılabilecek bazı ilaçlar şunlardır:

• Çok fazla HER2 üreten mide kanseri hücreleri için trastuzumab
• Diğer tedavilere yanıt vermeyen gelişmiş mide kanseri için ramucirumab
• Gastrointestinal stromal tümör olarak adlandırılan nadir bir mide kanseri için imatinib
• Gastrointestinal stromal tümörler için sunitinib
• Gastrointestinal stromal tümörler için regorafenib

Yukarda sıralanmış olan ilaçlar genellikle kemoterapi ile birlikte kullanılmaktadır. ³⁰

Palyatif Bakım

Kanser gibi yaşamı tehdit eden hastalıklar durumunda palyatif bakım uygulanmaktadır. Palyatif bakım, hastalığın belirtilerini hafifletmeye odaklanan bir tedavi yöntemidir. Doktorlar, hemşireler ve diğer özel eğitimli profesyoneller tarafından hastaya ekstra destek sağlanmaktadır. Cerrahi yöntemler, kemoterapi ve radyasyon tedavisi gibi sert tedaviler sırasında da kullanılabilmektedir.

Palyatif bakım diğer uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında, hasta kendisini daha iyi hissetmeye başlamaktadır. Böylece hastanın daha uzun süre yaşatılması da mümkün olabilmektedir. ³¹

Mide Kanseri İçin Hangi Doktora Gidilir?

Mide kanseri tanısı ve tedavisinde rolü bulunan uzmanlıklar arasında gastroenteroloji, patoloji, tıbbi onkoloji, cerrahi onkoloji ve radyasyon onkolojisi bulunmaktadır.