Boyun Tutulması Nedir?

Boyun Tutulması Nedir?

Her ne kadar ciddi bir tıbbi sorun olmasa da, boyun tutulması günlük aktiviteleri sınırlandırmakla birlikte ağrı ve diğer rahatsızlıklara yol açmaktadır. Özellikle uykuyu etkilediğinde güne dinlenmiş olarak başlamak mümkün olamamaktadır.

Boyundaki tendonlar ve sinirler oldukça hassas olduğu için, çoğu insan hayatın bir döneminde boyun tutulmasını deneyim edinmektedir.

Boyun tutulması söz konusu olduğunda, boynu istenildiği gibi hareket ettirmek zorlaşmaktadır. Herhangi bir teşebbüste ise yoğun ağrı hissedilmektedir.

Neyse ki, boyun tutulmasını rahatlatmaya ve ağrıyı hafifletmeye destek olmak için birkaç gün dinlenmek ve zorlayıcı hareketler yapmamak yeterli olabilmektedir. ¹ 

Boyun Tutulması Belirtileri

14Boyun ağrısı nasıl anlaşılır? Boyun tutulması, sadece geçici bir rahatsızlık olarak kalabileceği gibi son derece ağrılı, keskin ve sınırlayıcı olabilecek kadar da yoğunlaşabilmektedir. Boyun tutulması yaşayan bir kişi tipik olarak, başını belirli bir tarafa veya yöne çevirememektedir. Bunu yaptığı takdirde, sonunda hareketin durdurulması gerektiren çok fazla ağrı hissedilmektedir.

Boyundaki hareket kapasitesinin azalma miktarı, bireyin aktivite seviyelerini etkileyebilmektedir. Örnek vermek gerekirse, başı sadece ağrı vermeyen yöne doğru çevirebilecek kadar bir hareket kapasitesine sahip olmak, boyun tutulması düzelinceye kadar araç kullanmayı da önlemektedir. ² 

Boyun tutulmasıyla birlikte gelişmesi muhtemel olan diğer belirtiler şöyle sıralanmaktadır:

• Boyun Ağrısı

Boyun tutulmasına eşlik eden yaygın bir diğer belirti daha önce de bahsedildiği üzere boyun ağrısıdır. Boyun ağrısı sadece hafif bir ağrı şeklinde kendini hissettirebilmektedir. Bununla birlikte, bazı vakalarda boynu hareket ettirmeyi imkânsız bir hale de getirebilmektedir.

Çoğu zaman boyun ağrısı sadece bir noktada yoğunlaşmaktadır ve birkaç gün veya hafta içinde kendi kendine iyileşmektedir. Ancak bazı durumlarda ağrı, ağrı sabit bir hale gelmekte veya omuz ve kollar gibi diğer vücut kısımlarına yayılmaktadır. ³ 

Keskin ağrı: Bu durumda ağrı tek bir noktada odaklanmaktadır ve bıçaklama veya batma gibi hissedilmektedir. Boyun ağrısının bu tipi genellikle boynun alt seviyelerinde gelişmektedir.

Genel ağrı: Ağrı çoğunlukla boynun bir noktasında ya da bölgesinde bulunmaktadır. Keskin ya da keskin olmayan belirsiz bir ağrı olarak tarif edilmektedir.

Yayılan ağrı: Ağrı, bir sinir boyunca boyundan omuzlara ve kollara yayılmaktadır. Ağrının yoğunluğu değişebilmektedir. Sinir ağrısı çoğu zaman yanma şeklinde hissedilmektedir. ⁴ 

• Karıncalanma, Uyuşma veya Zayıflık

Karıncalanma, uyuşma ve zayıflığı boyun dışında hissetme ihtimali de bulunmaktadır. Genellikle omuza, kola ya da parmağa yayılmaktadır. İğneleyici bir his şeklinde tarif edilmektedir. Tipik olarak, koldan yayılan ağrı, her ikisi de değil, sadece bir kolda hissedilmektedir.

• Baş Ağrısı

Bazen boyundaki bir tahriş, kafaya bağlı kasları ve sinirleri de etkileyebilmektedir. Bu, boyun kaslarının gerilmesi nedeniyle gelişen gerilim tipi baş ağrısına yol açabilmektedir. ⁵ 

Boyun tutulması ve ağrısı belirtileri ilerlediği takdirde, uyumak da zorlaşabilmektedir. Bu tip bir ağrı, giyinmek veya çalışmak gibi diğer günlük aktivitelere müdahale edebilmektedir. İlişkili halsizlik, uyuşukluk ve karıncalanma ile birlikte artan boyun ağrısı bir endişe kaynağı olabilmektedir. ⁶ 

Acil Tıbbi Yardım Alınması Gereken Belirtiler

Boyun tutulması ve ağrısı genellikle hızlı bir şekilde iyileşmektedir. Bununla birlikte, eğer boyun tutulmasının nedeni herhangi bir travma ise şiddetli ve ani boyun ağrısı, kafa travması veya boyunda bir diskin prolapsusu (kayması) olabilmektedir.

Boyun tutulması ve ağrısı bazı vakalarda, bakteriyel menenjit olarak da bilinen bir durumun bir işareti olabilmektedir. Bu durum çoğunlukla yetişkinlerden ziyade çocuklarda görülmektedir ve hayati tehdit eden ciddi bir durumdur.

Menenjit belirtileri kısaca şöyle sıralanmaktadır:

• Grip sırasında hissedilene benzer şekilde genel bir hastalık hissi
• Yüksek ateş
• Boynu doğru bükme zorluğu
• Şiddetli baş ağrısı veya kusma
• Bir bardak veya parmakla basıldığında tekrar eski rengini almayan bir deri döküntüsü
• Işığa karşı hassasiyet ⁷

Boyun Tutulması Nedenleri

Boyun tutulması neden olur? Boyun tutulmaları genellikle aniden yapılan ve boyundaki yumuşak dokuların gerginleşmesine yol açan, günlük boyun hareketleri sonucunda gelişmektedir. Boyun bir süre sertleşmekte ve hareket ettirmesi zorlaşmaktadır. Bununla birlikte, boyun tutulmasının nedeni altta yatan diğer sağlık sorunları da olabilmektedir. ⁸ 

Boyun tutulması nedenleri daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanmaktadır:

Yaygın Boyun Tutulması Nedenleri

Boyun tutulmasının en sık görülen nedeni kas ve yumuşak doku burkulmasıdır. Bu durumda en hassas olan kas levator scapula kasıdır. Boynun arka tarafında ve yanında bulunan levator scapula kası boynun servikal omurgasını omuzla birleştirmektedir. Aynı zamanda, üçüncü ve dördüncü servikal sinirler tarafından da kontrol edilmektedir. ⁹ 

Levator scapula kası, aşağıdaki gibi birçok yaygın, günlük aktivite nedeniyle zorlanabilmektedir:

• Garip bir pozisyonda boyun ile uyumak
• Kafayı aniden yana doğru itme, düşme veya ani darbe (spor yaralanmaları gibi)
• İleri doğru yüzmek gibi bir aktivite sırasında baş bölgesini tekrar tekrar yana çevirme
• Bilgisayar monitörüne ya da bir cep telefonuna uzun süreler boyunca baş aşağı şekilde bakmak
• Boyunda gerginliğe yol açabilecek aşırı stres veya anksiyete yaşamak
• Boyun ve omuz arasındaki bir telefonun tutulması gibi, boynun uzun süre anormal bir konumda tutulması

Boyun tutulması belirtileri spor aktivitesi sırasında düştükten sonra olabileceği gibi hemen başlıyorsa, bu genellikle boyun tutulmasının birinci nedenidir. Eğer boyun tutulması zaman içinde iyileşmiyorsa, kesin nedeni belirlemek biraz daha zor olabilmektedir. ¹⁰ 

Yaygın Olmayan Boyun Tutulması Nedenleri

Bazı vakalarda boyun tutulması altta yatan bir bozukluğun servikal omurgayı etkilemesi sonucunda da gelişebilmektedir. Servikal omurga omuriliğin korunmasına ek olarak boynu desteklemeye ve hareket ettirmeye de yardımcı olmaktadır. Boyun kaslarının ağrılı spazmlarına veya sıkışmalarına neden olabilen çeşitli servikal omurga rahatsızlıkları arasında şunlar bulunmaktadır: ¹¹ 

• Osteoartrit

Osteoartrit, eklemlerin aşınması ve yıpranması sonucu ortaya çıkan ve sıklıkla yaşla birlikte gelişen bir durumdur. Boyun da dâhil olmak üzere çeşitli eklemlerde sertlik ve sınırlı harekete yol açabilmektedir.

• Romatoid Artrit

Otoimmün bir bozukluk olan romatoid artrit, eklemleri etkilemekte ve boyna hasar verebilmektedir. Bu hasar genellikle boynun üst kısmında hissedilen ciddi boyun ağrısına, sertliğine ve tutulmasına yol açabilmektedir. ¹² 

• Servikal Bel Fıtığı

Servikal omurgadaki bir diskin koruyucu iç kısmı dışarı sızdığında, yakın dokularda kompresyon ve iltihaplanmaya neden olur. Bu da boyun tutulmasına yol açabilmektedir. ¹³ 

• Sinir Sıkışması

Sıkışmış bir sinir artrit, spinal kanal daralması veya fıtıklaşmış bir diske bağlı olarak gelişebilmektedir. Eğer sinir sıkışması söz konusuysa, boynu, kolları ve bacakları etkileyen tutulmalara ve sertliklere yol açabilmektedir.

• Fibromiyalji

Bu bozukluk kasların ve eklemlerin ağrımasına yol açmaktadır. Kaslar kontraksiyona neden olabilmekte ve sonuç olarak da boyun tutulması gelişebilmektedir. ¹⁴ 

• Duygusal Stres

Aşırı stres altında olmak, kaslar da gerilmesine yol açabilmektedir. Boyun tutulması da genellikle yoğun stresin bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir.

• Menenjit

Menenjit, beyni ve omuriliği saran akışkanda gelişen oldukça ciddi ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir enfeksiyondur. Ateş ve baş ağrısı ile birlikte, boyun tutulmasına da yol açmaktadır.

• Enfeksiyon

Ateş, kusma ve ışığa duyarlılık ile birlikte yaşanan boyun tutulması grip gibi basit bir viral enfeksiyonun belirtisi olabilmektedir. ¹⁵ 

Boyun Tutulmasına Ne İyi Gelir?

Boyun tutulması, günümüzde masa başı işlemlerin, bilgisayar kullanımlarının artması ile beraber yaşanan kaçınılmaz bir sorun haline gelmiştir. Aslında sadece masa başı çalışmak değil, televizyon izlerken, kitap okurken, otururken, rüzgârda kalma durumlarında çok da kolay bir şekilde boyun tutulması sorunu yaşanabilmektedir. Gece uyku pozisyonlarında ve kullanılan yastıklarda yükseklik ayarının veya sertlik ayarının iyi bir şekilde ayarlanmaması da aynı şekilde boynun tutulmasına yol açacaktır. Boyun ağrıları günlük hayatta son derece kolay bir şekilde karşılaşılabilecek problemler arasında yer almaktadır.

Fiziksel durumların yanı sıra boyun tutulmasını veya omuzların sertleşmesi ile boyun ağrılarının oluşumunu tetikleyen başka sebepler de olabilmektedir. Bunların arasında psikolojik nedenler yer almaktadır. Psikolojik sebepler kapsamında, kişinin çok yorucu ve stres altında geçirdiği gün sonunda yoğun bir boyun tutulması şikâyeti ortaya çıkabilir.

Boyun Tutulması Tedavisi

Boyun tutulması nasıl geçer? Boyun tutulması yaşayan pek çok kişide bu durum birkaç gün içinde kendi kendine iyileşmektedir. Hızlı iyileşme görülen vakalarda, boyun tutulmasının nedeni çoğunlukla kas gerilmesi veya burkulmasıdır. Bununla birlikte, boyun tutulması tamamen iyileşene kadar oldukça ağrı verici ve hareket kapasitesini kısıtlayıcı olabilmektedir. Bazı evde tedavi yöntemleri durumu kolaylaştırmaya yardımcı olabilmektedir. ¹⁶ 

Boyun Tutulması Evde Tedavi Yöntemleri

Boyun tutulmasıyla baş edebilmek için evde kendi kendinize uygulayabileceğiniz bazı basit tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bazıları şöyle sıralanmaktadır:

• Dinlenmek

Hasar görmüş olan dokuların kendini iyileştirmesine izin vermek için birkaç gün dinlenmek oldukça iyi bir fikir olabilmektedir. Böylece sertleşen kaslar rahatlamaya başlamaktadır. Birkaç gün boyunca boynu bükme hareketi yapmaktan kaçınılmalıdır. Bununla birlikte, aşırı hareketsizlik de kasların zayıflamasına neden olabileceği için dinlenme sürecinin bir ya da iki ile sınırlandırılması gerekmektedir. ¹⁷ 

• Soğuk ya da Sıcak Kompresler Uygulamak

Boyun tutulmasını hafifletmek ve ağrıyı azaltmak için buz paketlerinden ya da sıcak kompreslerden yardım alınabilmektedir. Ağrının şiddetli olduğu durumlarda boyun tutulmasının ilk 24 ila 48 saatinde buz uygulanması genellikle iltihabı azaltmak için etkili olabilmektedir.

Boyun tutulması için sıcak kompres uygulandığında ise kan akışı desteklenmekte ve gerilen kaslar gevşemektedir. Her iki yöntem de dönüşümlü olarak kullanılabilmektedir. ¹⁸ 

• Reçetesiz İlaçlar Almak

İnflamasyonu azaltmaya yardımcı olan steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar tipik olarak boyun sertliği ve ağrıları için kullanılan ilk tedavi yöntemidir. En sık kullanılan steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar arasında ibuprofen ve naproksen bulunmaktadır.

Reçetesiz ilaçların bile riskleri, olası yan etkileri ve diğer ilaçlarla etkileşime girme ihtimalleri bulunmaktadır, bu nedenle herhangi bir ilaç almadan önce mutlaka bir uzmandan onay almalısınız.

• Hafif Germe Hareketleri

Boynun eski hareketliliği yavaş yavaş tekrar geri kazandırmak için boynu doğal hareket aralığına bağlı olarak hafifçe hareket ettirebilirsiniz. Ancak, esneme ve germe hareketlerini en doğru şekilde yapmak için bir fizyoterapistten veya diğer nitelikli sağlık uzmanlarından bilgi almakta fayda vardır. ¹⁹ 

• Hafif Egzersizler

Boynu hafifçe gerdirmeye ek olarak, yürüyüş gibi hafif egzersizlerin herhangi bir biçimi de her türlü sertliğin giderilmesi için genellikle yararlı olmaktadır. Yürüme doğrudan boynu içermese bile, oksijenin omurga boyunca yumuşak dokularda dolaşmasını desteklemektedir. Bu da iyileşme sürecini hızlandırmaktadır.

Boyun tutulması için uygulanacak olan tedaviler burkulmanın ya da yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak değişmektedir. Yukarıda sıralanmış olan yöntemlerin bir kombinasyonu çoğu zaman faydalı olabilmektedir. Bununla birlikte ısrarla devam eden boyun tutulması ve boyun ağrısı için doktor tedavisi gerekli görülmektedir. ²⁰ 

İlaç Tedavisi

Boyun tutulmasını ve ağrısını hafifletmek için doktor tarafından kas gevşetici ve trisiklik antidepresanların yanı sıra reçetesiz olarak temin edilenlerden daha güçlü ağrı kesiciler reçete edilebilmektedir.

Fizik Tedavi

Fizik tedavi uzmanı tarafından belirlenen, hizalama ve boyun güçlendirici egzersizler ağrıların hafifletmesine yardımcı olabilmektedir. Boyun tutulmasının nüksetmesini önlemek için ısı, buz, elektrik stimülasyonu ve diğer yöntemler de kullanılabilmektedir. ²¹ 

Transkutanöz Elektriksel Sinir Uyarımı (TENS)

Ağrılı boyun tutulmalarını tedavi etmek için ağrılı bölgenin yakınına bir cihaz yerleştirilmektedir. Böylece elektrotlar, ağrıyı hafifletebilecek küçük elektrik sinyalleri yollayabilmektedir.

Kısa Süreli İmmobilizasyon

Boynu destekleyen yumuşak bir boyunluk, boyundaki baskıyı azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Bununla birlikte, bir seferde üç saatten fazla veya bir ila iki haftadan uzun bir süre boyunca kullanılıyorsa, faydadan çok zarar verebilmektedir. ²² 

Steroid Enjeksiyonları

Doktor tarafından kortikosteroid ilaçlar enjekte edilebilmektedir. Böylece kaslar uyuşmakta ve ağrı hafiflemeye başlamaktadır.

Boyun Tutulması Ameliyatı

Boyun tutulması ve ağrısı durumunda nadiren de olsa cerrahi yöntemler uygulanabilmektedir. Cerrahi sinir kökü veya omurilik sıkışmasının giderilmesi için bir seçenek olabilmektedir. ²³ 

Boyun Tutulması İçin Hangi Doktora Gidilir?

Boyun tutulması tanısı ve tedavisi için nöroloji ve fizik tedavi bölümlerine başvurulabilmektedir.