Prostatit Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Prostatit (Prostat İltihabı) Nedir?

Prostatit erkeklerdeki mesanenin hemen altında bulunan ceviz boyutlu prostat bezinin şişmesi ve iltihaplanması durumudur. Prostat bezi spermleri besleyen ve taşıyan sıvıyı üretmektedir.

Prostatit durumunda, hasta genellikle sık sık idrara çıkmakta ve ağrı hissetmektedir. Diğer belirtiler arasında ise kasık ağrısı, pelvik bölge veya genital bölge ağrıları, bazense gribe benzer belirtiler bulunmaktadır.

Prostatit her yaştan insanı etkileyebilmektedir, ancak 50 ya da daha küçük erkeklerde daha sık görülme eğilimi göstermektedir. Prostatit hastalığın bazı nedenleri olabilmektedir, diğer yandan, nedeni tespit etmek mümkün olmayabilmektedir. Prostatit bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle oluşmuşsa, genellikle antibiyotiklerle tedavi edilebilmektedir.

Nedenine bağlı olarak, prostatit yavaş yavaş veya aniden ortaya çıkabilmektedir ve uygun tedaviyle çabucak iyileşebilmektedir. Bazı prostatit türleri aylarca sürebilmekte veya tekrar tekrar (kronik prostatit) yaşanmaktadır. ¹ 

Prostatit nedenine, belirtilerine ve tedavisine bağlı olarak kendi içinde türlere ayrılmaktadır. Prostatit türleri ise şunlardır:

• Akut prostatit: Belirtilerin aniden ortaya çıktığı ve çabucak ilerlediği bu durum nadir olarak yaşanmaktadır. Çoğu vakada bu durum bakteriyel bir enfeksiyon sonucu oluşmaktadır ve hemen tıbbi tedavi uygulanmalıdır.
• Kronik prostatit: Akut prostatit hastalığından farklı olarak belirtiler daha yavaş gelişmektedir. Birkaç hafta veya aylarca süren bu belirtiler kaybolmakta ancak daha sonra tekrar ortaya çıkmaktadır. Genellikle de bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanmamaktadır.
• Kronik bakteriyel prostatit: Kronik bakteriyel prostatit belirtilerin birkaç yıl içinde geliştiği bir durumdur. Akut prostatit belirtilerinden daha az şiddetlidir. Diğer yandan, bakteriyel olmayan kronik prostatit durumundan farklı olarak, bu hastalıkta neden bakteriyel bir enfeksiyondur. ² 

Prostatit (Prostat İltihabı) Belirtileri

Prostatit nasıl anlaşılır? Prostatit nedenine bağlı olarak değişen belirtiler göstermektedir. Bu belirtiler herkeste aynı şekilde yaşanmayabilmektedir. Prostatit durumunda yaşanan pek çok belirti başka bir sağlık sorunu belirtisine benzeyebileceği için, sorunun prostat bezinden kaynaklandığını tahmin etmek zor olabilmektedir. ³ 

Prostatit belirtilerini nedenine bağlı olarak şöyle açıklamak mümkündür:

Akut Bakteriyel Prostatit Belirtileri

Akut bakteriyel prostatit başlangıcı belirtileri aniden ortaya çıkabilmektedir ve genellikle de şiddetli hissedilmektedir. Bu durumda acil tıbbi yardım almak en doğrusu olacaktır. Akut bakteriyel prostatit belirtileri şunları içerebilmektedir:

• İdrar sıklığı
• Üriner aciliyet
• Ateş
• Titreme
• İdrar yaparken yanma hissi ya da ağrı hissetme
• Genital bölgede, kasık, alt karın veya bel altında hissedilen ağrı
• Uykusuzluk döneminde sık idrara çıkma
• Mide bulantısı ve kusma
• Vücut ağrıları
• Üriner retansiyon (mesaneyi tamamen boşaltamama)
• İdrar akışı başlatmada sorun yaşama
• Zayıf veya kesintili idrar akışı
• İdrar tıkanıklığı ya da idrardaki eksiklik
• İdrar bakterileri ve enfeksiyona karşı savaşan hücreler nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu belirtileri ⁴

Kronik Prostatit ya da Kronik Pelvik Ağrı Sendromu Belirtileri

Kronik prostatit ya da kronik pelvik ağrı sendromunun başlıca belirtileri, aşağıdaki alanlardan birinde veya daha fazlasında 3 veya daha fazla ayı süren ağrı veya rahatsızlığı içerebilmektedir:

• Skrotum (testis torbası) ve anüs arasında
• Orta alt karın
• Penis
• Skrotum
• Bel altı 

Ejakülasyon sırasında ya da sonrasında ağrı yaşanması en yaygın olarak yaşanan belirtilerden biridir. Kronik prostatit ya da kronik pelvik ağrı sendromu olan bir erkekte pelvik bölgede ağrı yayılabilmekte veya aynı anda bir ya da daha fazla bölgede ağrı meydana gelebilmektedir.

• İdrara çıkma sırasında veya sonrasında idrar yollarında hissedilen ağrı
• İdrar sırasında veya sonrasında yaşanan penis ağrısı
• İdrar sık idrara çıkma, günde sekiz kez veya daha fazla
• Mesanede az miktarda idrar olmasına rağmen bastıran idrara çıkma isteği
• Üriner aciliyet (idrar yapmanın geciktirilememesi)
• Zayıf veya kesintili bir idrar akışı ⁵

Kronik Bakteriyel Prostatit Belirtileri

Kronik bakteriyel prostatit belirtileri şiddetli olmamasına rağmen akut bakteriyel prostatitin belirtilerine benzemektedir. Bu tip prostatit genellikle yavaş yavaş gelişmektedir ve 3 veya daha fazla ay sürebilmektedir.

Kronik bakteriyel prostatit belirtileri gelip gidebilmekte veya her zaman hafif olarak yaşanabilmektedir. Akut bakteriyel prostatit veya bir idrar yolu enfeksiyonunun tedavisinden sonra, kronik bakteriyel prostatit ortaya çıkabilmektedir. Kronik bakteriyel prostatit belirtileri şunları içerebilmektedir:  

• İdrar sıklığı
• Üriner aciliyet
• İdrar yaparken yanma hissi ya da ağrı
• Genital bölgede ya da kasık, alt karın veya bel altında hissedilen ağrı
• Noktüri (gece idrar yapma ihtiyacı)
• Ejakülasyon sırasında ya da sonrasında oluşan ağrı
• Üriner retansiyon
• İdrar akışını başlatmada sorun yaşama
• Zayıf veya kesintili idrar akışı
• İdrar tıkanıklığı
• Beraberinde bir idrar yolu enfeksiyonu ⁶

Prostatit (Prostat İltihabı) Nedenleri

Prostatit neden olur? Prostatit hastalığının nedenleri tam olarak anlaşılamamaktadır, ancak üç ana tip prostatit genel olarak kabul gören nedenlere dayanabilmektedir.

Bunlar, bakteriyel enfeksiyondan nöromusküler (kas ve sinir hastalıkları) nedenlere kadar değişebilmektedir. Daha az kanıtlanmış ancak muhtemel nedenler arasında ise virüsler, gıda alerjileri gibi durumlar yer almaktadır.

Bazı hastalarda bu nedenlerin bir kombinasyonu sonucu prostat iltihabının oluştuğuna dair fikirler de bulunmaktadır. Diğer yandan, farklı hastalıkların bir sonucu olarak da prostat iltihabının oluşabileceği düşünülmektedir. ⁷ 

Akut Bakteriyel Prostatit Nedenleri

Akut bakteriyel prostatit durumunda, prostat bezinin bakteriyel enfeksiyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu duruma neden olabilecek bakteriyel enfeksiyon türleri ise şunları içerebilmektedir:

• Kolonda bulunan ve idrar yolu enfeksiyonları, Üretrit veya Epididimit gibi enfeksiyonlara neden olan Escherichia coli (E. coli)
• Gonore, klamidya, trikomonas ve Ureaplasma Urealyticum gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar

Kateter veya sistoskopi gibi üretral araçlar, travma, mesane çıkışının tıkanması veya vücudun başka yerlerinde meydana enfeksiyon gibi durumlar da, akut bakteriyel prostatit oluşturan bakteriyel enfeksiyonlara yol açabilmektedir. ⁸ 

Bakteriyel Olmayan Kronik Prostatit Nedenleri

Kronik prostatit prostatit hastalığın en yaygın olarak yaşanan şeklidir. Durum genellikle bir enfeksiyon nedeniyle ortaya çıkmamaktadır ve bu nedenle de, kronik bakteriyel olmayan prostatit veya prostat ağrısı sendromu olarak tanımlanmaktadır.

Bakteriyel olmayan kronik prostatit hastalığının nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir, ancak herhangi bir idrar yolu enfeksiyonu olmamasına rağmen üç aydan fazla süren pelvik ağrı ile karakterize edilmektedir.

Ağrı hafif olabileceği gibi hastayı zayıf düşürecek bir seviyede de olabilmektedir. Aynı zamanda, oluşan ağrı penis ucundan testis ile alt sırt ve rektum arasındaki yapılarda hissedilebilmektedir. ⁹ 

Kronik prostatit için muhtemel risk faktörlerinden bazıları şunlar olabilmektedir:

• İdrarın prostata geri akışı
• Prostat bezi enfeksiyonunun daha erken dönemleri
• Laboratuvar testleri kullanılmadığı takdirde saptanamayan bir enfeksiyon
• Prostat bezinin etrafındaki sinirlerin iltihabı
• Herhangi bir rahatsızlığın yokluğunda ağrıya neden olan sinir hasarı
• Zayıf veya hasar görmüş pelvik taban kasları
• Stres ve kaygı

Durum, kronik yorgunluk sendromu ve irritabl bağırsak sendromu (IBS) ile ilişkili de olabilmektedir. ¹⁰ 

Prostatit Risk Faktörleri

Akut bakteriyel prostatit hastalığının her 10.000 kişinin 2’sinde görülmektedir ve hastalığın gelişiminde genetik faktörlerin de bir rol oynadığı düşünülmektedir. Aile bireylerinde prostatit öyküsü olan erkekler gibi siyah erkekler de daha fazla risk altındadır.

Prostatit gelişimi riski artıran diğer faktörler ise şunlar olabilmektedir:

• Birden fazla cinsel partner
• Korunmadan cinsel ilişki ¹¹

Bakteriyel olmayan prostatit ise en sık görülen tiptir. Her 10.000 erkeğin yaklaşık beş kişi etkilediği düşünülmektedir. Diğer prostatit tiplerinde olduğu gibi, birçok cinsel partnerin bulunması ya da riskli cinsel ilişkilerde bulunma ile gelişme riski artabilmektedir, ancak bu risklerin kanıtlanması zordur.

Kronik prostatit, genellikle 30 yaşın üzerindeki erkeklerde daha sık görülmektedir ve 65 yaş üzerindeki erkeklerin üçte birinden fazlasının bir dereceye kadar kronik prostatit olabileceği düşünülmektedir. Prostat bezinin tıkanıklığına neden olan ve bakterilerin üremesine, sonuçta da kronik prostatit durumuna yol açabileceği düşünülen faktörler şunlardır:

• Aşırı alkol alımı
• Genital yaralanma
• Riskli cinsel ilişkiler ¹²

Prostatit (Prostat İltihabı) Tedavisi

Prostatit nasıl geçer? Prostatit genellikle bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle oluştuğu için antibiyotik tedavi uygulanmaktadır. Diğer yandan, durum bazen bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanmamaktadır ve nedeni belirlemek zor olabilmektedir.

Prostatit tedavisini akut (ani, şiddetli) ve kronik (uzun süreli) ya da bakteri kaynaklı ve bakteriyel olmayan olarak açıklamak mümkündür: ¹³ 

Akut ve Kronik Bakteriyel Prostatit Tedavisi

Hem akut hem de kronik bakteriyel prostatit tedavisinde ilk uygulanan temel tedavi yöntemi antibiyotik tedavisidir. Doktor, hasta için uygun olan antibiyotiği belirlemek için tıbbi geçmişi, belirtileri ve yaş gibi faktörleri dikkate alacaktır. Belirtileri kontrol altına almak için aşağıdakileri içeren diğer ilaçlar da kullanılabilmektedir:

• Ağrı, ateş ve iltihabı azaltmak için kullanılan ilaçlar. Bu ilaçlar genellikle aspirin, asetaminofen ve ibuprofen gibi non steroid antiinflamatuar ilaçları içermektedir.
• Kabızlığı önlemek veya ortadan kaldırmak için dışkı yumuşatıcı ilaçlar da reçete edilebilmektedir.  

Prostatit belirtilerinin tekrar etmesi durumunda, kronik bakteriyel prostatit için uzun süreli antibiyotik ile tedaviye devam edilmesi gerekebilmektedir. Oluşan enfeksiyonu kontrol altına almak ve tekrarlanan idrar yolu enfeksiyonu gibi üriner sistem enfeksiyonlarını önlemek için bazı hastalar uzun süre düşük dozda antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyabilmektedir. ¹⁴ 

Bakteriyel Olmayan Kronik Prostatit ya da Pelvik Ağrı Sendromu

İnflamatuar ve iltihabik olmayan, kronik prostatit ya da pelvik ağrı sendromu durumunda enfeksiyonun yayılmasını önlemek amaçlı olarak genellikle ilk adım antibiyotik tedavisi olmaktadır. Diğer yandan, enfeksiyonun bakteriyel olmadıkça antibiyotiklerle tedavi edilmemesi gerektiğini düşünen uzmanlar da bulunmaktadır. ¹⁵ 

Kronik prostatit ya da pelvik ağrı sendromu, inflamatuar veya iltihabik olmayan tedavisinde kullanılabilen ilaçlar arasında aşağıdakiler bulunmaktadır:

• Antibiyotikler: Antibiyotik kullanımı ile birlikte belirtiler düzelmeye başlarsa, belirtilerden bir enfeksiyon sorumludur.
• Ağrı ve iltihabı azaltan ilaçlar (non steroidal antiinflamatuar ilaçlar)
• Vücuttaki kasları rahatlatan (kas gevşeticileri) veya prostattaki kasları rahatlatan ilaçlar (alfa blokerleri)
• Prostat büyümesini yavaşlatan ilaçlar (5-alfa redüktaz inhibitörleri)
• Endişeyi azaltacak ilaçlar (benzodiazepinler): Bu ilaçlar ayrıca prostat etrafındaki kasları da rahatlatabilmektedir, böylece idrar yapmak daha kolay olabilmektedir.
• Kronik ağrı için kullanılan ilaçlar (antikonvülsanlar) ¹⁶ 

Prostatit Ameliyatı

Prostatit ameliyatı, uzun süreli antibiyotik tedavisine yanıt vermeyen ve tekrarlanan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olan kronik bakteriyel prostatit hastalığını tedavi etmek için gerekli olabilmektedir.

Prostatın bir kısmını çıkarmak veya enfekte olmuş prostat taşlarını çıkarmak için cerrahi yapılabilmektedir. Diğer yandan, bu her zaman enfeksiyonu tedavi etmemektedir. Bazı durumlarda ise belirtileri daha da kötüleştirebilmektedir. Cerrahi yöntem genellikle yalnızca diğer tüm tedaviler başarısız olduğunda düşünülmektedir. ¹⁷ 

Transüretral prostatektomi: Prostat taşlarının çıkarılması için prostatın bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması veya antibiyotik tedavisine cevap vermeyen bir enfeksiyonun tedavisi transüretral prostatektomi uygulanabilmektedir.

Transüretral rezeksiyonu: İdrar akışını bloke eden bölüme müdehale edilmesine ise transüretral rezeksiyonu denmektedir. Bu tip cerrahi, benign prostat hiperplazisi olan, prostatit ile ilgili sorun yaşayan erkeklerde yapılabilmektedir.  

Diğer Tedavi Yöntemleri

• Egzersiz: Bazı egzersiz teknikleri pelvik kasları güçlendirmek ve gerginleştirmek için faydalı olabilmektedir. Yapılan bu belirli hareketler bazı hastalarda belirtilerin hafifletilmesini de sağlayabilmektedir.
• Ilık su ve oturma banyosu: Sabun veya oturma banyoları: Pelvik bölgeye uygulanan ılık su ve sitz banyoları belirtileri rahatlatabilmektedir.
• Akupunktur: Akupunktur tedavisinin prostatit belirtilerine yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Akupunktur uzmanı vücudun belli noktalarına çok ince iğneler yerleştirerek ağrıların hafifletilmesini sağlayabilmektedir. ¹⁸