Saç Dökülmesine Ne İyi Gelir? Belirtileri Nelerdir?

Saç Dökülmesi Nedir?

Pek çok insan saç dökülmesi problemi yaşamaktadır. Tıbbi olarak alopesi adı verilen bu durum kafa derinizdeki saçları ya da tüm vücudu etkileyebilir. Yaşlı erişkinlerde daha yaygın olmakla birlikte, aşırı saç dökülmesi çocuklarda da ortaya çıkabilmektedir.

Günde 50 ile 100 saç teli kaybetmek oldukça normal karşılanmaktadır. Kafa derisine bağlı yaklaşık olarak 100.000 adet saç teli bulunmaktadır. Bu nedenle, günlük olarak kaybedilen saç telleri göze çarpan bir saç dökülmesi olarak kabul edilmez. Saçlar günlük olarak dökülürken aynı zamanda yerine gelecek olan yeni saçlar da büyümektedir. Ancak, bu sağlıklı döngü her zaman böyle gerçekleşemeyebilir. ¹ 

Saç dökülmesi yıllar içinde yavaş yavaş gelişebilir ya da ani bir şekilde ortaya çıkabilir. Diğer yandan, geçici olabilen saç dökülmesinin kalıcı olma riski de bulunmaktadır.

Belli bir günde kaybolan saç miktarını saymak imkânsızdır. Fırçanızda saçlarınızı veya saç dökülmelerini gördükten sonra saç dökülmesi problemi yaşadığınızı fark ederseniz çünkü bu durumda normalden daha fazla saç kaybediyorsunuzdur.

Her zamankinden daha fazla saç kaybettiğinizi fark ederseniz sorunu doktorunuzla konuşmanız gerekir. Böylece doktorunuz saç dökülmelerinin altında yatan nedeni belirleyebilir ve uygun tedavi planlarını önerebilir. ² 

Saç Dökülmesi Belirtileri

Alopesi, saç dökülmesi için kullanılan genel tıbbi bir terimdir. Saç dökülmesi nasıl anlaşılır? Saç dökülmesinin tipine göre belirtileri farklılık gösterebilmektedir. Saç dökülmesi başlangıcı ve ilerleyişine neden olan daha yaygın saç dökülmesi tiplerinden bazıları şunlardır:

• Erkek ve kadın tipi kellik
• Alopesi areata
• Yırtıcı alopesi
• Anagen effluvium
• Telogen effluvium ³

Erkek ve Kadın Tipi Saç Dökülmesi Belirtileri

• Erkek tipi saç dökülmesi görülen en yaygın saç dökülmesidir.
• 50 yaşına kadar tüm erkeklerin yaklaşık yarısını etkiler.
• Genellikle 20’li ya da 30’lu yaşların başında başlar.
• Saç dökülmesi alınla saçların birleştiği bölgede, başın arka ve yanlarında meydana gelir.
• Nadir de olsa, bazen tüm saçların kaybedildiği kellik de oluşabilir.
• Erkek tipi kellik kalıtsaldır, yani aile bireylerinden genetik olarak kişiye geçer.
• Erkekleri etkilemenin yanı sıra, bazen kadınları da etkileyebilmektedir.
• Bununla birlikte, belki de daha az kadın hormonuna sahip oldukları için menopoz döneminde olan kadınlarda daha belirgin olma eğilimindedir. ⁴ 

Alopesi Areata Belirtileri

Alopesi areata, saçların küçük, rastgele yamalar halinde düşmesine neden olan otoimmün bir hastalıktır. Saç dökülmesi genellikle kafa derisini etkiler, ancak vücudun diğer bölgelerinde de görülebilir. ⁵ 

• Alopesi areata, büyük bir madeni para büyüklüğünde saç dökülmelerine neden olur.
• Genellikle kafa derisinde görülürler, fakat vücudun herhangi bir yerinde olabilirler.
• Her yaşta ortaya çıkabilir, ancak çoğunlukla gençleri ve genç yetişkinleri etkiler.
• Çoğu durumda, alopesi areata sonrasında saçlar birkaç ay içinde büyür. Başlangıçta saçlar güzel ve beyaz bir şekilde büyüyebilir, ancak zamanla normal rengini yeniden kazanacaktır.
• Bazı insanlarda alopesi totalis (kafa derisindeki bütün saçların dökülmesi) ya da alopesi universalis (kafa derisi ve vücut üzerindeki tüm kılların dökülmesi) gibi daha ciddi saç dökülmesi formları gelişebilir.
• Aşırı aktif tiroid (hipertiroidi), diyabet veya Down sendromu gibi diğer otoimmün rahatsızlıkları olan kişilerde daha sık görülmektedir.
• Alopesi areata, her yaştan insanı etkileyebilir, ancak 15-29 yaşları arasında daha sık görülür. ⁶ 

Şiddetli Alopesi Areata Belirtileri

Saç dökülmesi yavaş veya hızlı bir şekilde olabilir. Kafa derisinin herhangi bir yeri değişen miktarlarda etkilenebilir. Diğer belirtileri ise şunlardır:

• Saç dökülmesinin meydana geldiği yerde leke
• Saç dökülmesine bağlı olarak yaşanan kaşıntı
• Saç dökülmesine bağlı olarak yanma hissi
• Saç dökülmesine bağlı olarak ağrı
• Saçın eksik olduğu yerlerde yumuşak saç derisi
• Saçların eksik olduğu kırmızı renkli saçlı derisi
• Kafa derisinde değişen pigmentasyon
• Saçların eksik olduğu yerlerde belirginleşen kafa derisi
• Saçların eksik olduğu yerlerde kabarmış kafa derisi ⁷

Anagen Effluvium Belirtileri

Saç dökülmesinin bu tipinin en yaygın nedenlerinden biri kanser tedavisi (kemoterapi) görmektir. Bazı durumlarda, immünoterapi ve radyoterapi dahil olmak üzere diğer kanser tedavileri de saç dökülmesine neden olabilir.

• Anagen effluvium saç dökülmesinin yaygınlaşmasıyla kafa derinizi, yüzünüzü ve vücudunuzu etkileyebilir.
• Saç dökülmesi genelde tedaviden birkaç hafta sonra fark edilir. Bununla birlikte, tüm kemoterapi ilaçları saç dökülmesine neden olmaz ve bazen saç dökülmesi o kadar azdır ki pek fark edilmemektedir.
• Çoğu vakada, anagen effluvium durumundaki saç dökülmesi geçicidir. Kemoterapi durduktan sonra saçlarınız birkaç ay sonra büyümeye başlamalıdır. ⁸ 

Telogen Effluvium Belirtileri

Telogen effluvium, belirli bölgelerde dökülmeler yerine genel olarak saçların seyrekleşmesi durumudur. Bütün saçların dökülmesi pek olası bir durum değildir. Ayrıca vücuttaki diğer kılları da etkilememektedir. Çoğu durumda telogen effluvium, saç dökülmesi durdurulur ve 6 ay içinde yeniden saçlar büyümeye başlar. ⁹ 

Saç Dökülmesi Nedenleri

Saç dökülmesi neden olur? Saç dökülmesi ister kellik olsun ister gözle görülür derecede saç incelmesi olsun birçok farklı nedenden ötürü meydana gelebilir. Bazen saç dökülmesi, ele alınması gereken bir sağlık sorununun yan etkisidir ve sağlık sorunu düzgün bir şekilde tedavi edildiğinde durum kendiliğinden düzelir. Saç dökülmesi altta yatan nedenine bağlı olarak geçici veya kalıcı da olabilir. ¹⁰ 

Tiroid Problemleri

Hipotiroidizm veya aşırı aktif tiroid ya da hipertiroidizm denilen düşük aktiviteli tiroid, saç dökülmesine neden olabilir çünkü bu durumda hormonlarda bir dengesizlik olacaktır. Hormonlar saç büyümesi de dâhil olmak üzere vücudun neredeyse her fonksiyonunu düzenlemeye yardımcı olur. Bu tiroid koşullarından herhangi birinin kontrol altına alınması için doğru tedaviyi almak hormonları da kontrol altına alacak, saç dökülmesini durduracak ve saçların büyümeye başlamasına izin verecektir. ¹¹ 

Hamilelik

Hormonal dengesizlikler saç dökülmesinin başlıca sebeplerinden biridir. Hamilelik sırasında hormonlarda değişmeler olmaktadır ve sonrasında hormon seviyelerinin normale dönmesi zaman alır, bu nedenle doğum sonrası annelerin saç dökülmesi yaşamaları oldukça olağandır. Bu tip saç dökülmesi genellikle bebeğin doğumundan yaklaşık üç ay sonrasında meydana gelir. Endişelenmeye gerek duyulacak bir durum söz konusu değildir, çünkü bu geçici bir durumdur. ¹² 

İlaç

Saç dökülmesi, ortak sağlık sorunları için alınan bazı ilaçların bir yan etkisidir. Kan inceltici ilaçlar, oral kontraseptifler, depresyon ilaçları, beta ve kalsiyum kanal blokerleri saç dökülmesine veya kelliğe neden olabilir. Çok fazla A vitamini ve vitamin A bazlı retinoid denilen ilaçlar da saç dökülmesine sebebiyet verebilir.

Kanser tedavisinde kullanılan bazı kemoterapi ilaçlarının, kanser hücrelerini yok etmek için çalıştıklarından saç dökülmesine neden olduğu da bilinmektedir. Saç dökülmesine neden olan herhangi bir ilacı almayı bıraktığınızda saç genellikle tekrar büyümeye başlamaktadır. ¹³ 

Farklı Alopesi Türleri

Alopesi saç dökülmesi için kullanılan tıbbi bir terimdir ve iki ana türü bulunmaktadır. Bunlar alopesi areata ve androjenik (androjenetik) alopesi olarak bilinmektedir. Alopesi saç derisinde veya tüm vücutta bulunan kılların dökülmesine neden olabilir. Saç dökülmesine, saç dökülmesi yamalarına, bazı kelliklere ya da toplam kelliklere neden olabilir. Aynı zamanda kalıcı ya da geçici de olabilir. Bu durumun genetik de dâhil olmak üzere çeşitli nedenleri bulunmaktadır. ¹⁴ 

Fiziksel Travma

Vücudunuz ciddi fiziksel stres altındaysa, bu durum saç büyümesi döngüsünü bozulabilir ve saç dökülmesine yol açabilir, genellikle de saçlarda incelme meydana gelir. Ciddi bir kaza geçirme, ameliyat geçirme, yanıklar yaşama veya çok hasta olma gibi herhangi bir şok da saç köklerini şok edebilir ve saç dökülmesine neden olabilir. ¹⁵ 

Duygusal Stres

Duygusal stres vücudun doğal ve normal olan döngüsünü bozabilmektedir. Bu durumda saç yapısının doğal dengesinde de değişmeler olabilmektedir. Önemli duygusal dalgalanmalar geçici saç dökülmesine neden olabilir, ancak stres kontrol altına alındığında, normal tüy artışı genellikle geri gelmektedir. 16 

Besin Yetersizliği

Sağlıklı bir beslenme programınız varsa, protein gibi gerekli vitamin ve besinler vücudunuza temin edilmektedir. Gerekli besinler alındığında tüm organların ve iç sistemlerin gerektiği gibi çalışması sağlanır. Beslenme yetersizliği olduktan ya da ciddi şekilde kısıtlayıcı bir diyet uygulandıktan sonra saç dökülmesi ve kellik meydana gelebilmektedir. ¹⁷ 

Aşırı Saç Bakımı

Şık bir saç modeli yaratmak saç dökülmesi ve saç incelmesi ile sonuçlanabilecek hasarlara ve kırılmalara neden olabilmektedir. Şampuanları, fön makinelerini, saç maşalarını çok sık kullanmak saçları kurutmakta ve kırılmalarına sebebiyet vermektedir. Kafa derisinin aşırı derecede ısıya maruz kalması ya da tahriş olması saç dökülmesine yol açabilmektedir. ¹⁸ 

Enfeksiyonlar

Bir takım enfeksiyonlar ve hastalıklar saç dökülmesine neden olabilir. Yüksek ateş, mantar cilt enfeksiyonu ve frengi gibi bakteriyel enfeksiyonlara neden olan bir enfeksiyon saç dökülmesinden veya saç incelmesinden de sorumlu olabilir. Altta yatan enfeksiyonu tedavi etmek saç büyümesini iyileştirebilir ve gelecekte saç dökülmesini önleyebilir. ¹⁹ 

Otoimmün Hastalıklar

Alopesi areata genellikle bir otoimmün hastalık ile ilişkilidir, bu nedenle saç dökülmesinin bazı biçimlerinin bu tıbbi durumlardan birinin neden olabileceği veya en azından bir şekilde bununla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Diyabet ve lupus, saç dökülmesine neden olabilen iki otoimmün hastalıktır. Bu saç dökülmesi her zaman geri döndürülemez bazen kalıcı da olabilir. ²⁰ 

Saç Dökülmesine Ne İyi Gelir

Aşırı stres, kozmetik ürünlerinin yanlış kullanımı, mevsim geçişleri gibi faktörler saç dökülmesine neden olan etmenler arasındadır. Saç dökülmesinden şikâyet edenlerin genel olarak erkekler olarak bilinmesi, son yıllarda kadınların da şikâyetlerinin artmasıyla beraber geçmişte kalan bir gerçek olmuştur. Saç dökülmeleri yalnızca yukarıda saydığımız gibi basit sebeplerden meydana gelmemektedir. Saç dökülmeleri sebeplerine göre birçok rahatsızlığın habercisi de olabilmektedir.

Saç Dökülmesi Tedavisi

Saç dökülmesi nasıl geçer? Menopozdan veya doğumdan kaynaklı saç dökülmesi genellikle 6 ay ile 2 yıl sonrasına kadar normale dönmektedir. Hastalıktan (ateş gibi), radyasyon terapisi, ilaç kullanımı veya diğer nedenlerden ötürü oluşan saç dökülmesi için herhangi bir tedavi gerekli değildir. Saç hastalık genellikle sona erdiğinde veya terapi bittiğinde kendiliğinden büyür. Saçlar büyüdükçe bir peruk, şapka veya diğer örtüleri giymek isteyebilirsiniz.

Saç örgüleri, saç parçaları veya saç stilindeki değişiklikler saç dökülmesini gizleyebilir. Bu genellikle saç dökülmesine yapılabilecek en ucuz ve en basit yaklaşımdır. Saç parçaları, yara izi ve enfeksiyon riski nedeniyle kafa derisine dikilmemelidir. ²¹ 

İlaç Tedavisi

Saç dökülmesi için ilaç kullanmak muhtemelen saç dökülmesi tedavisinin ilk adımı olacaktır. Eczanelerden rahatlıkla temin edilen bu ilaçlar topikal kremleri ve doğrudan saç derisine uygulanan jelleri içermektedir. Saç dökülmesi için kullanılan en yaygın ilaçlardan biri de minoksidil olarak bilinmektedir. Çoğu doktor saç dökülmesi için minoksidil önerebilmektedir. ²² 

Reçeteli ilaçlar da saç dökülmesini tedavi edebilir. Doktorlar erkek tipi kellik için oral antibakteriyel finasterid reçete edebilmektedir. Saç dökülmesini yavaşlatmak için bu ilacı her gün almak gerekmektedir. İlacı kullanmaya başlayan bazı erkeklerin saçları yeniden büyümeye başlayabilmektedir. İlacın nadir görülen yan etkileri arasında cinsel isteksizlik bulunduğu söylenmektedir. Diğer yandan, bu ilaçla hızla büyüyen prostat kanseri türü arasında bir bağlantı da olabilir. ²³ 

Doktor tarafından önerilen ilaçlardan biri de kortikosteroid olan prednizon isimli bir ilaçtır. Alopesi areata tipi saç dökülmesi olan bireyler iltihabı azaltmak ve bağışıklık sistemini bastırmak için kullanmaktadır. Kortikosteroidler adrenal bezler tarafından yapılan hormonları taklit eder. Vücutta bulunan yüksek miktardaki kortikosteroid inflamasyonu azaltır ve bağışıklık sistemini baskı altına alır. ²⁴ 

Yukarda sıralanmış olan ilaçların bazı yan etkileri bulunmaktadır, bu nedenle aşağıdaki sağlıksal koşullar dikkate alınmalıdır:

• Glokom (optik sinir hasarına ve görme kaybına neden olabilecek bir göz hastalıkları)
• Alt bacaklarda sıvı birikmesi ve şişme (ödem)
• Daha yüksek tansiyon
• Katarakt
• Yüksek kan şekeri ²⁵

Kortikosteroid kullanımının bazı yan etkileri ise şunlardır:

• Enfeksiyonlar
• Kemiklerden kalsiyum kaybı (osteoporoza neden olabilir)
• Cilt hassasiyeti ve morarma
• Boğaz ağrısı
• Ses kısıklığı ²⁶

İmmünoterapi

Bütün saçların dökülmesi durumunda bu en etkili tedavi yöntemidir. Hasta, yavaş yavaş artan dozlarda, haftada bir kez saçsız deriye ilacı uygular. Saç yaklaşık 3 ay sonra yeniden oluşmaya başlar.

Yan etkiler, alerjik reaksiyon, hafif dermatit veya egzama veya şiddetli bir cilt reaksiyonunu içerebilir. Dozaj artış oranının düşürülmesi yardımcı olabilir. Nadiren,  hasta vitiligo veya pigmentasyon lekeleri gelişebilir. ²⁷ 

Saç Dökülmesi Ameliyatı

Bazen, ilaçlar saç dökülmesini durdurmak için yeterli olmayabilmektedir. Bu noktada kellik tedavisi için birçok cerrahi prosedür uygulanabilmektedir.

Saç Nakli Ameliyatı: Saç nakli ameliyatı, kafa derisinin kel olan bölgelerine, uygun saç tellerinin yerleştirilmesini içermektedir. Ameliyat, genellikle kalıtsal kellik tipine sahip olan ve kafanın üst kısmında bulunan saçları kaybetmiş kişiler için etkili olmaktadır. Bu tip saç dökülmesi progresif olduğundan (devam edebildiğinden), zamanla birden fazla ameliyata ihtiyaç duyulmaktadır. ²⁸ 

Kafa derisi ameliyatı: Kafa derisinde saç dökülmesinin olduğu deri çıkarılarak saçlı olan derinin birleştirilmesini içeren bir ameliyat yöntemidir. Başka bir seçenek olarak, cerrah kel olarak bölgeye saçlı deri ile yama yaparak o bölgeyi kapatabilir.

Kellik için yapılan bu cerrahi yöntem hem çok pahalı hem de çok risklidir. Riskleri arasında da şunlar bulunmaktadır:

• Yamalı saç büyümesi
• Kanama
• Geniş yara izleri
• Enfeksiyon ²⁹

Saç Dökülmesi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Saç dökülmesi teşhisi ve tedavisi için aile hekimleri, iç hastalıkları uzmanları ve dermatologlar yardımcı olabilmektedir. Saç nakli ameliyatları için dermatologlara ve plastik cerrahlara başvurabilirsiniz. 

Saç Dökülmesinin Önlenmesi

Stresi en aza indirgemek, sağlıklı bir diyetle yemek yemek ve mantıklı kuaför teknikleri kullanmak ve mümkünse saç dökülmesine neden olmayan ilaçlara geçmek saç dökülmesi önlemenin bazı biçimleri arasında sıralanmaktadır. Fungal enfeksiyonlar saç dökülmesine neden olabilmektedir, bu nedenle saçları temiz tutmak için şapkaları, tarakları, fırçaları ve diğer saç malzemelerini paylaşmamak oldukça önemlidir. ³⁰