Boş Gebelik Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Boş Gebelik Nedir?

Boş gebelik, hem ülkemizde hem de dünyada oldukça sık görülen bir rahatsızlıktır. Kadınlar için düşük yapma ya da yalancı hamilelik oldukça hassas bir konudur. Pek çok kadın çeşitli nedenlerden dolayı düşük yapabilir. Gebeliklerin yaklaşık yüzde 25’i düşükle sonuçlanır ancak bu konu hakkında kadınların büyük bir bölümü konuşmak istememektedir. Düşüklerin yüzde 75’i hamileliğin ilk üç aylık döneminde meydana gelir ve boş gebelik de düşüğe neden olan durumlardan biridir.

Anembriyonik gebelik olarak da bilinen boş gebelik, döllenmiş bir yumurtanın gelişmemesi ve hamileliğin erken dönemlerinde düşükle sonuçlanması şeklinde tanımlanmaktadır. ¹

İki veya daha çok boş gebelik yaşayan kadınlarda altta yatan nedenlerin araştırılması gerekir. Bunun için ilk olarak hastanın hCG hormon seviyelerine bakılır. Bazı kadınlar gebe olduklarını fark etmeden önce hamilelik belirtileri göstermeye başlarlar. Bunun nedeni döllenmiş yumurtanın hCG hormonu üretmeye başlamış olmasıdır. Embriyo gelişmeyi bıraktıktan sonra bile, vücut kısa bir süre için de olsa hCG hormonu üretmeye devam eder. HCG hormonu evde yapılan hamilelik testlerinde saptanabilen bir hormon olduğu için embriyo gelişmeyi bıraktıktan sonra bile testlerin pozitif çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle evde yapılan hamilelik testleri yanıltıcı olabilmektedir.

Hamileliğin kesin olarak anlaşılabilmesi için ultrason gibi görüntüleme tekniklerine ihtiyaç duyulur. Ultrasonda boş gebelik kesesi ve kalp atışı eksikliği gibi durumlar net bir şekilde tespit edilebilir. ²

Boş gebelik nasıl teşhis edilir?

Boş gebelik önlenebilir bir durum değildir. Boş gebelikten şüphe ediliyorsa genetik testler yaptırılabilir. Ayrıca yumurta ve sperm kalitesini tespit etmek için bazı testler gerekebilir. Bu testler:

PGS: Embriyoları genetik olarak analiz etmeye yarayan preimplantasyon genetik tarama testi.

Sperm kalitesini belirlemek için kullanılan semen analizi

Yumurta kalitesini arttırmaya yardımcı olmak için kullanılabilen folikül stimüle edici hormon (FSH) veya anti-mullerian hormon (AMH) testleri

Ultrason muayenesinde plasenta ve boş embriyonik kese görüntülenebilir. Boş gebelik genellikle gebeliğin 8. ve 13. haftaları arasında ortaya çıkar. ³

Boş Gebelik Belirtileri 

Boş gebelik nasıl anlaşılır? Boş gebelik başlangıcı hamilelikle ortak belirtilere sahiptir, bu nedenle fark edilmesi oldukça zor olabilir. Boş gebeliğin en yaygın belirtileri şu şekildedir;

Kanama: Durmayan ya da ağırlaşan kanama boş gebelikte sıkça yaşanan bir durumdur. Hamilelik sırasında bir miktar kanama görülebilir ancak bu durum her zaman düşükle sonuçlanmaz. Kanamalara bazen kahverengi ya da pembe renkli anormal bir akıntı eşlik edebilir.

Kramplar: Özellikle karın bölgesinde kramplar görülebilir. Kramplarla birlikte bel ağrıları da olabilir. Krampların şiddeti nedeniyle bayılmalar ve baş dönmeleri yaşanabilir.

Yorgunluk ve göğüslerde hassasiyet: Normal gebelik semptomları olan yorgunluk ve meme hassasiyeti boş gebelikte de görülmektedir. Özellikle hamileliğin ilk üç aylık döneminde hastalar kendilerini oldukça yorgun hissedebilirler. Bu dönemde boş gebelik nedeniyle düşük yapma olasılığı son derece yüksektir.

Gebeliğin dördüncü haftasında embriyo rahme yerleşmiştir ancak herhangi bir hamilelik testinde sonucun pozitif çıkması için embriyo yeterince HCG hormonu üretmemiş olabilir. Bazı kadınlar ilk 4 hafta içinde boş gebelik nedeniyle düşük yapabilirler ancak bu durumu fark etmeyebilirler.

Altı haftalıkken boş gebelik belirtileri biraz daha belirgindir. Bu dönemde sabah bulantıları ve kusmalar görülebilir. Çoğu kadın boş gebelik yaşasa bile embriyo kesesinin büyümesi nedeniyle bedenlerinde fiziksel değişimlere şahit olabilirler. ⁴

Boş Gebelik Nedenleri 

Boş gebelik neden olur? Boş gebelik nedenleri tam olarak bilinmese de bazı risk faktörlerinin boş gebelik riskini artırdığı düşünülmektedir. Bu risk faktörlerini şu şekilde sıralayabiliriz.

Genetik: Embriyodaki kromozomal anormallikler boş gebeliğin en yaygın nedenlerinden biridir. Bu anormallikler ilk trimesterde yüzde 50 ya da yüzde 80 oranında düşüğe neden olurlar. Bununla birlikte, bazı kromozomal anormallikler çoğul gebelik kayıplarına da yol açabilirler. Tekrarlayan boş gebelik vakalarında kromozomal olarak normal bir embriyo seçerek sağlıklı bir hamilelik ve doğum yapma olasılığı artırılabilir.

Rahim anomalileri: Boş gebelik tekrarlarının yüzde 15 kadarı uterustaki yapısal problemler nedeniyle oluşur. Uterus anomalileri, doğuştan olabilir. Bazı kadınlar çift uterusa ya da bölünmüş uterusa sahip olabilir.

Kadınların bir kısmında fibroidler ya da poliplerle ilgili problemler olabilir. Bunlar rahim içinde herhangi bir yerde oluşabilecek ve hamileliği etkileyebilecek sorunlara yol açabilirler.

Rahim içi skarlar da boş gebeliğe neden olabilir. Skarlar ameliyatla alınarak diğer hamileliklerin sağlıklı geçmesi sağlanabilir. 

Endokrin sorunları: Yapılan araştırmalarda tiroid hastalığı, hipofiz bezi sorunları, diyabet ya da polikistik over sendromu olan kişilerde boş gebelik riskinin arttığı görülmüştür.

Luteal Faz hatası (LPD) kadınlarda yumurta kalitesi oldukça düşüktür bu nedenle bu hastalarda boş gebelik riski daha fazladır.

Otoimmün hastalıklar: İmmünolojik problemler, gelişmekte olan fetüsün beslendiği kan damarlarında pıhtılara yol açabilirler. Bu da bebeğin beslenememesine ve rahim içinde ölmesine neden olur.

Çevresel faktörler:  Bazı kimyasal maddelere, ilaçlara ya da röntgenlere maruz kalma boş gebelik riskini artırabilir. Bu faktörlerin bazıları işle, bazıları ise yaşam tarzıyla ilgili olabilir. Aşırı alkol veya kafein kullanımı ve her iki tarafın da sigara içmesi gebeliği olumsuz etkileyebilir. ⁵

Boş Gebelik Hastalığına Ne İyi Gelir? 

Boş gebelik tedavisinde semptomları hafifletmek ve tedavi planına yardımcı olmak için boş gebeliğe iyi gelen bitkilerden ya da ev tipi tedavilerden faydalanılabilir.

Boş gebelik bitkisel tedavisi

Hint yağı: Uterusun olduğu bölgeye topikal olarak uygulanan hint yağı, krampları hafifletmeye yardımcı olabilir.

Tarçın: Doğru miktarlarda alınan tarçın, rahim duvarını uyarır. Böylece boş gebeliğin doğal bir sonucu olan düşüğün daha az sancılı ve sorunlu geçmesini sağlar

Mavi ve siyah kohoş: Bu bitki özellikle Hindistan’da bolca kullanılan ve düşük yapmayı kolaylaştırmak için yaygın olarak kullanılan bir bitkidir. Mavi ve siyah kohoşlar serviksi uyarır, kasılmaları hızlandırır ve oksitosin hormonunun daha fazla salgılanmasını sağlar.

Dong Quai: Bu bitki genellikle adet ağrısını azaltmak veya üreme sorunlarına yardımcı olmak için kullanılır. Bununla birlikte rahmi uyaran ve kasılmaların gücünü artırabilen doğal bileşiklere sahiptir. Çay şeklinde ya da mavi ve siyah kohoşlarla birlikte kullanılabilir.

Maydanoz: C vitamini bakımından oldukça zengin olan maydanoz, düşük yapmayı tetikleyen en doğal ve en zararsız otlardan biridir.

Nar: Bu meyvede rahimdeki kasılmaları artıran maddeler bulunur.

Yeşil papaya: Yeşil papaya kasılmalara ve düşüklere neden olabilecek enzimler içerir. Suyu içilerek tüketilebilen yeşil papaya doğal düşük sürecini hızlandırır. ⁶

Boş gebelik evde tedavi yöntemleri

Dinlenme: Boş gebelikte en önemli şeylerden biri vücudun istirahat etmesini sağlamaktır. Boş gebelikte vücut bir tür travma geçirir ve bunu atlatmanın en iyi yollarından biri de bolca dinlenmektir. Bedenin iyileşmesi ve duygusal çöküntünün düzelmesi için birkaç gün boyunca dinlenmek gerekir.

Stresi azaltın: Yapılan çalışmalarda yoğun stres altındaki kadınlarda boş gebelik riskinin yüzde 12 daha yüksek olduğu görülmüştür.

Yeterince uyuyun: Uyku bozuklukları ve üreme sağlığı arasında bir korelasyon olabileceğini öne süren çok sayıda çalışma vardır. Bir çalışmada, yumurta kalitesi düşük olan kadınların daha az uyuduğu ortaya çıkmıştır.

Egzersiz yapın: Hamilelik sırasında vücudun bağışıklık sistemi oldukça zayıflar. Özellikle boş gebelik vakalarında bu durum daha da şiddetlenir. Rahmi sağlıklı tutmak için egzersiz yapmak son derece önemlidir. Yoğun egzersizler rahmi uyaracağından boş gebelik sonrası düşük için ideal hareketlerdir. ⁷

Boş Gebelik Tedavisi 

Boş gebelik nasıl geçer? Boş gebelik tedavisinde rahimde gelişimi duran embriyoyu rahimden atmak için hastanın düşük yapması sağlanır. Bunun için ilaçlı tedavi ya da kürtaj yapılabilir. Araştırmalarda kadınların yüzde 80’inde hiçbir komplikasyon olmadan doğal olarak düşük gerçekleştiği görülmüştür.

Kanama ve kramplar 2 haftadan fazla sürerse enfeksiyon ve kanamayı önlemek için misoprostol grubu ilaçların alınması gerekebilir. Bu ilaçlar düşüğü hızlandırabilir ve hastanın çektiği acının azalmasına yardımcı olabilir.

Boş gebelik ameliyatı: İlaçlarla düşük gerçekleşmiyorsa rahimdeki dokuların hastaya zarar vermemesi için kürtaj yapılması gerekebilir. Gelişmemiş embriyo dokuları cerrahi yöntemle uterustan çıkarılır. Kürtajın bazı riskleri bulunmaktadır. Bunları sıralayacak olursak;

Kanamanın artması

Rahim veya diğer pelvik organlarda enfeksiyon

Rahim delinmesi

Serviksin laktasyonu veya zayıflaması

Rahim ağzının skarlanması

Kırmızı ışık terapisi: Boş gebelikte uygulanabilecek bir diğer tedavi de kırmızı ışık terapisidir. Düşük seviyede lazer terapisi (LLLT), düşük enerjili lazerler ya da ışık yayan ledlerle yapılan invaziv olmayan bir tedavi şeklidir. Kırmızı ışık terapisiyle cilt koşulları iyileşir ve ağrı azaltılabilir. ⁸

Boş gebelik için hangi doktora gidilir? Boş gebelik yaşayan kadınlar hastanelerin Kadın Doğum bölümlerinden randevu almalıdırlar.

UYARI: Burada yazılanlar sadece bilgi amaçlıdır. Tıbbi tavsiye, tanı ve tedavi sağlamaz. En doğru tedavi ve bilgi için doktorunuza danışınız.