El Titremesi Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

El Titremesi Nedir?

Normalde, kişi uyanık olduğu zaman, elleri çok ama çok hafif bir şekilde sallanmaktadır. Bunun nedeni, ellerde ve kollarda bulunan küçük kas liflerinin büzülmesi sonrasında rahatlamasıdır. El titremesi bundan çok fazla farklı bir durumdur. El titremesi yaşayan kişi; yazı yazmak, fincan tutmak ya da çatal, bıçak kullanmak gibi günlük faaliyetleri yerine getirmekte oldukça zorlanabilmektedir. El titremesi ortaya çıkınca ilk akla gelen Parkinson hastalığı olsa da, bu her zaman doğru değildir. ¹ 

El titremesi tek başına bir hastalık değildir. Çoğu zaman, kan şekerinin düşmesi ya da aşırı yorgunluk veya yoğun egzersiz gibi bir durumun geçici bir belirtisi olarak yaşanmaktadır. Dikkate alındığında, el titremesi hemen kontrol altına alınabilmektedir.

Bununla birlikte, el titremesi pek çok sağlık sorununun bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilmektedir. Genellikle, tremor ve Parkinson hastalığının neticesinde gelişmektedir. ² 

El Titremesi Belirtileri

El titremesi nasıl anlaşılır? El titremesi, ellerin istemsiz olarak titremesidir. Bu durumda, kişi günlük faaliyetlerini yerine getirmekte oldukça zorlanabilmektedir. Diğer yandan, tetikleyici duruma ve altta yatan nedene bağlı olarak, el titremesiyle birlikte diğer pek çok belirti de ortaya çıkabilmektedir. Sinir sistemini etkileyen nedenler söz konusu olduğunda, titreme eller dışında vücudun diğer uzuvlarında da meydana gelebilmektedir.  

El titremesi başlangıcı nedenine bağlı olarak kısa bir süreliğine yaşanabilmekte ya da kronik hale gelip uzun bir süre boyunca devam edebilmektedir. Yine aynı şekilde, el titremesinin hafif mi yoksa tamamen hareketi kısıtlayabilecek kadar şiddetli mi olup olmadığı da altta yatan nedene bağlı olarak değişebilmektedir. ³ 

Nörolojik nedene bağlı olarak, el titremesi dışında oluşabilecek diğer belirtiler şunlardır:

• Denge problemleri, yürüme zorluğu ve düşme tehlikesi
• Hareketi başlattıktan sonra devam edememe
• Yorgunluk
• Baş ağrısı
• İştah artışı
• Bacak, dudak veya çenenin istemsiz olarak hareket etmesi
• Uyuşma
• Huzursuzluk
• Vücudunuzun bir bölümünde hissedilen güç kaybı
• Açıklanamayan kilo kaybı ⁴

İlaç Nedeniyle Ortaya Çıkan El Titremesi

El titremesi ilaç kullanımı nedeniyle ortaya çıkabileceği için yaşanabilecek diğer belirtiler şunlar olabilmektedir:

• Kaygı
• Konvülsiyon
• Yorgunluk
• Ateş
• Halüsinasyonlar
• Baş ağrısı
• Sinirlilik
• İştah kaybı
• Hızlı kalp atışı (taşikardi)
• Nöbet
• Sıradışı terleme ⁵

Tremor Belirtileri

El titremesi, tremor hastalığı ile ilişkili olabilmektedir. Tremor belirtileri ise şunlardır:

• Titreme yavaş yavaş başlamaktadır ve başlangıçta genellikle vücudun sadece bir tarafını etkilemektedir.
• Hareket ettikçe titreme daha kötü bir hale gelmektedir.
• Titreme sadece bir eli ya da iki eli birden etkileyebilmektedir. İlk belirtiler ellerde ortaya çıkmaktadır.
• Kişi kafasını istemsiz olarak sağa sola ya da yukarı aşağı sallayabilmektedir.
• Duygusal stres, yorgunluk, kafein veya aşırı sıcak gibi koşullar altında belirtiler daha da şiddetlenmektedir. ⁶ 

Parkinson Hastalığı Belirtileri

Parkinson hastalığı başlangıcında, ilk nörolojik değişiklikler çok hafif olabilmektedir. Bazı Parkinson hastalarında fark edilen ilk belirtiler baş ve ellerin titremeye başlamasıdır.

Diğer belirtiler ise genellikle zayıflık hissi, yürüme güçlüğü ve kas sertliği olarak belirtilmektedir. Başlangıçta yaşanan belirtiler zamanla aşamalı olarak daha da kötüye gitmektedir; genellikle de, aşağıdakileri içermektedir:

• Yavaş hareket etmek
• Azalan yüz ifadeleri, monoton konuşma ve azalan göz kırpmaları
• Parkinson yürüyüşü olarak da bilinen dimdik şekilde yürüme durumu
• Denge zayıflığı, ayakta durma zorluğu ve ayağa kaldıktan sonra başın dönmesi ya da bayılma
• Başparmak ve işaret parmağının sürekli olarak titremesi
• Eklemlerde olağandışı bir sertlik
• Yutma ve sindirim problemleri (genellikle sonraki aşamalarda) ⁷ 

Tremor ve Parkinson Hastalığı Arasındaki Fark

Tremor ile Parkinson hastalığı el titremesi gibi ortak belirtileri nedeniyle genellikle birbirine karıştırılmaktadır. İkisini birbirinden ayırt etmenin yolları ise şunlardır:

El titremesinin zamanlaması: Tremor nedeniyle oluşan el titremesi genellikle elleri kullanmaya çalışmakla başlamaktadır. Parkinson hastalığında ise, kişi dinlendiğinde bile el titremesi devam etmektedir.

Diğer sorunlara yol açması: Tremor sonrasında başka sağlık sorunlarına yol açmamaktadır. Diğer yandan, Parkinson hastalığı, eğik bir duruşa, yavaş hareket etmeye ve yürerken adımları karıştırmaya ya da sürünerek yürümeye neden olabilmektedir. Ancak, tremor hastalığı bulunan bazı kişilerin de yürüyüş bozuklukları yaşaması söz konusu olabilmektedir.

Vücudun diğer bölgelerinin etkilenmesi: Tremor nedeniyle oluşan titreme genellikle, elleri, başı ve sesi etkilemektedir. Parkinson hastalığında ise, titreme elleri, başı, bacakları, çeneyi ve vücudun diğer bölgelerini etkileyebilmektedir. ⁸ 

Acil Tıbbi Yardım Alınması Gereken El Titremesi Belirtileri

El titremesi bazı durumlarda, yaşamı tehdit eden ciddi sağlık sorunlarının bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle, aşağıda sıralanmış olan belirtilerin yaşanması söz konusu olduğunda, hemen tıbbi yardım istenmelidir:

• Sorulara yanıt vermeme, uyanıklığın azalması ya da bilinç kaybı
• Kafa karışıklığı, deliryum, uyuşukluk, halüsinasyonlar ve sanrılar gibi mental durumdaki ani değişiklikler
• Davranışlarda ani değişiklikler
• Yüksek ateş
• Solunum darlığı, nefes darlığı, hırıltılı solunum veya boğulma gibi solunum problemleri
• Nöbetler
• Şiddetli baş ağrısı ⁹

El Titremesi Nedenleri

El titremesi neden olur? El titremesini tetikleyen bir dizi neden bulunmaktadır. Bu nedenler, nöromüsküler, endokrin veya merkezi sinir sistemlerini etkileyen hastalıklar ve durumlardır. Bununla birlikte, el titremesi kalıtsal bir yatkınlık nedeniyle de ortaya çıkabilmektedir. ¹⁰ 

El titremesi nedenleri daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanabilmektedir:

Kan Şekerinin Düşmesi

Kan şekerinin düşmesi et titremesinin en yaygın olarak yaşanan nedenidir. Kişi genelde uzun bir süre boyunca yemek yemediğinde kan şekeri düşmekte ve el titremesi gibi belirtiler yaşamaktadır. Diğer yandan, herhangi bir şok, travmatik bir olay ya da yaralanma durumunda da kan şekeri hızlı bir şekilde düşebilmektedir. Belirtileri hafif olsa da, kişiyi oldukça yorduğu için ruh halini de etkilemektedir. Kan şekerini yükseltmek ve el titremesinden kurtulmak için hemen bir şeyler atıştırmak yeterli olabilmektedir. ¹¹ 

Kafein

Kafein uyarıcı özelliği olan bir maddedir. Bu nedenle, vücudun olaylara karşı daha hazır bir hale gelmesine yardımcı olan adrenalin salımını tetiklemektedir. Vücut olağan dışı bir durum söz konusuymuş gibi ya kaç ya savaş taktiği uygulamaya başlamaktadır. Ancak, bazen kafeinin sağladığı enerji o kadar fazladır ki, kişi kendini sabitlemekte zorlanmaktadır. Sonuç olarak da, et titremesi gibi istem dışı vücut hareketleri yapmaktadır. Bazı insanlar yüksek oranda kafeine alışkın iken, diğerleri az miktarda kafeine karşı bile hassas olabilmektedir. ¹² 

Adrenalin

Adneralin pek çok şekilde tetiklenebilmektedir. Herhangi bir şok ya da çatışma durumunda ortaya çıkabilmektedir. Bu da, kişinin kalp atışlarının hızlanmasına, titremesine ya da sallanmasına ve aynı anda pek çok şeyi birden düşünmesine yol açmaktadır.  

Panik Atak

Panik atak, fobi ve stres nedeniyle aşırı adrenalin üretilmesi sonucu oluşmaktadır. Bununla birlikte, herhangi bir neden olmadan da yaşanabilmektedir. Kişi panik atak geçirdiğinde, gereğinden fazla tepki göstererek göğüste sıkışma, nefes darlığı, düşünce saldırıları, el ve vücut titremeleriyle mücadele etmek zorunda kalmaktadır. ¹³ 

Stres ve Yorgunluk

Kişi aşırı yorgun, endişeli ya da stresli olduğunda, el titremesi yaşayabilmektedir. Duygusal sıkıntılar veya stres sinir sistemi etkileyebilen bir faktördür. Bu da, ellerin titremesine neden olabilmektedir. Bu durumda, elleri aşırı kullanmaya çalışmak, kontrolün tamamen kaybolmasına yol açabilmektedir. ¹⁴ 

Alkol Bağımlılığı

Alkol bağımlılığının belirtilerinden biri olan et titremesi, özellikle kişi alkolden yoksun kaldığı zaman ortaya çıkmaktadır. Bağımlılık çok ileri bir boyutta değilse, el titremesi sadece birkaç gün sürecektir. Ancak, alkol problemi çok daha uzun bir süredir devam ediyorsa, el titremesi bir yıl hatta daha uzun bir zaman boyunca yaşanabilmektedir. ¹⁵ 

Artan Yaş

Yapılan çalışmalara göre, yaşlı insanlarda el titremesi daha fazla görülmektedir. Bu durum yavaş yavaş başlarken sonrasında daha sık yaşanarak devam etmektedir. Kişi ellerini dinlendirirken daha sakin hissederken, herhangi bir iş için ellerini kullanmaya çalıştığında titreme şiddetlenmektedir. Sadece tek ya da iki eli birden etkileyebilmektedir.  

Tremor Hastalığı

Tremor, titremenin eller dışında bazen başında titremesine neden olan iyi huylu tıbbi bir rahatsızlıktır. Nedeni tam olarak bilinmese de, beyindeki elektrik sinyallerinin yanlış algınlanmasıyla ilgili bir durum olduğu düşünülmektedir. Kişinin hayatını sürdürmesini oldukça zor bir hale getirebilmektedir, ancak hayati bir tehlike oluşturmamaktadır. Kronik el titremesinin en yaygın nedenleri arasında gelmektedir. ¹⁶ 

Parkinson Hastalığı

Parkinson hastalığı, el titremesi denilince akla gelen ilk hastalıktır. El titremesi Parkinson hastalığının karakteristik belirtisidir. Yaşanabilecek diğer belirtileri arasında ise kas sertliği, yavaş hareket etme ve düzensiz bir yürüme biçimi bulunmaktadır. Bu hastalık yaşlı olan kişilerde daha sık görülmektedir. ¹⁷ 

Beyin Hasarı

Beyinde meydana gelen bir dizi problem el titremesi ile bağlantılı olabilmektedir. Bu durumda, el titremesi dışında farklı pek çok belirti de meydana gelebilmektedir. Beyinde hasarın oluşmasına yol açan nedenler arasında en sık karşılaşılanları ise yaralanmalar, inme ve beyin tümörüdür. ¹⁸ 

MS (Multiple Skleroz) Hastalığı

MS hastalığı, bağışıklık sisteminin beyinde bulunan sinirlere ve omuriliğine saldırması sonucu meydana gelmektedir. Bu nedenle de, el titremesi gelişebilmektedir. MS nedeniyle oluşan titreme el dışında vücudun başka uzuvlarını da etkileyebilmektedir. Genellikle, titremeler kişi hareket halindeyken ortaya çıkmaktadır. ¹⁹ 

Hipertiroidi

Aşırı aktif olan bir tiroid, metabolizmanın normalden çok daha fazla çalışmasına ve bu nedenle de, daha fazla yağ ve enerji yakmasına neden olmaktadır. Bu nedenle de, el titremesi, yorgunluk ve kilo kaybı gibi belirtiler yaşanabilmektedir. ²⁰ 

Sıvı ve Besin Yetersizliği

Dehidrasyon yani sıvı kaybı, vücuttaki kan şekeri oranlarını etkileyerek el titremesine yol açabilmektedir Bununla birlikte, Magnezyum veya B12 vitamini eksikliği gibi bazı beslenme yetersizlikleri de et titremesi belirtisine neden olabilmektedir. ²¹ 

Bazı İlaçlar

El titremesi bazı durumlarda kullanılan ilaçlara bir tepki olarak gelişebilmektedir. Genellikle, ilaç kullanımını bıraktıktan sonra el titremesi de kaybolmaktadır. İlaçların el titremesine yol açması durumunda, doktor yeniden dozaj ayarlaması yapabilir ya da alternatif ilaçlar önerebilir.  

El Titremesi Tedavisi

El titremesi nasıl geçer? Çoğu el titremesi vakası herhangi bir tetikleyici faktöre tepki olarak ya da altta yatan sağlık sorununun bir belirtisi olarak ortaya çıktığı için, uygun tedavi yapılmadan el titremesi kendi başına düzelmemektedir. Başlangıç olarak, el titremesinin günlük hayata müdahale etmesini önleyecek kadar hafifletilmesini sağlamak yeterli olabilmektedir. Bununla birlikte, başlangıç tedavilerinin olumlu sonuçlar vermemesi durumunda, nedenine bağlı olarak ilaç tedavisi ya da cerrahi yöntemler değerlendirilebilmektedir. ²² 

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Yapılabilecek bazı yaşam tarzı değişiklikleri, el titremesinin şiddetini azaltmaya yardımcı olabilmektedir.

Örneğin, kafein ve benzeri uyarıcı etkisi bulunan bazı tetikleyicilerin tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Düzenli ve yeterli uyku çekilmesi de kritik bir önem taşımaktadır. El titremesinden muzdarip olan kişinin en az 7-8 saat kadar uyuması tavsiye edilmektedir.

Stres ve anksiyete gibi ruhsal sıkıntıların üstesinden gelmek için nefes egzersizleri, meditasyon ve gevşeme teknikleri gibi rahatlama yöntemleri  el titremesini hafifletmek için oldukça faydalı olabilmektedir.

Fiziksel terapi, kas ve vücudun genel güç kontrolünü iyileştirmek ve istemsiz olarak oluşan el titremelerini hafifletmek için etkili olabilen bir tedavidir. ²³ 

El titremesinin ciddiyetine ve yoğunluğuna bağlı olarak, tedavisine yardımcı olabilecek diğer yaşam tarzı değişiklikleri şunlardır:

• Ağır ve kırılgan olan eşyaların (gözlük ya da mutfak eşyaları gibi) yerine kavraması daha kolay olacak şekilde hafif ve sağlam eşyalar tercih edin.
• Kontrol edilmesi zor olan el titremelerini kontrol altına almak için özel ağırlık bileklikkeri deneyin.
• Nesneleri daha iyi kavramak ve tutmak için tasarlanmış olan cihazları kullanın.
• Alkol kullanımını sınırlandırın veya tamamen bırakın.
• El ve el bileklerinin kullanımını sınırlandırın.
• Zihinsel ve duygusal destek olması için yerel destek gruplarına katılın. ²⁴ 

İlaç Tedavisi

Yaşam tarzı değişikliklerinin istenilen sonuçları vermediği el titremesi problemlerinde, nedenine bağlı olarak ilaç tedavisine başvurulabilmektedir. İlaç tedavisinin uygulanabildiği bazı el titremesi nedenleri ve tedavileri şunlar olabilmektedir:

Tremor: Tremor nedeniyle oluşan el titremesi durumunda, propranolol, metoprolol veya nadolol gibi beta blokerler reçete edilebilmektedir. Bununla birlikte, doktor uygun gördüğü takdirde, anti-nöbet ilacı da önerebilmektedir.

Parkinson hastalığı: El titremesi Parkinson hastalığının bir sonucu olarak ortaya çıktıysa, daha ilerlemiş vakaları kontrol altına almak için genellikle Parkinson hastalığına özgü ilaçlar olan levodopa ve karbidopa ilaçları reçete edilebilmektedir.

MS (multiple skleroz) hastalığı: MS ile ilişkili olarak ortaya çıkan el titremesini tedavi etmek için, beta blokörler, anti-anksiyete ilaçları ve antikonvülsif ilaçlar reçete edilebilmektedir.

Diğer nedenler: El titremesinin nedeni açık bir şekilde tespit edilemezse, titremeyi kontrol altına almak için sakinleştirici ilaçlar reçete edilebilmektedir. Her ne kadar, parmaklarda zayıflığa yol açsa da, botulinum toksini veya botoks enjeksiyonları da bir seçenek olabilmektedir.  

El Titremesi Ameliyatı

Yaşam tarzı değişikliklerinin ve ilaç tedavisinin sonuç vermediği durumlarda, şiddetli el titremesi problemlerini durdurmak için derin beyin stimülasyonu bir seçenek olabilmektedir.

Derin beyin stimülasyonunda, beyne (talamus) uzun ve ince bir elektrik probu yerleştirilmektedir. Probdan çıkan bir tel cilt altından göğse kadar uzanmaktadır. Böylece, el titremesine neden olan sinyaller elektrik darbelerinin yardımı ile devre dışı bırakılmaktadır.

Yerleştirilen cihazın arızalanması sonucu motor kontrol kaybı, konuşma ve denge problemleri ya da baş ağrısı ve zayıflık gibi yan etkiler meydana gelebilmektedir. Cihazın tekrar ayarlanmasından sonra bu belirtiler de düzelmektedir. ²⁵

UYARI: Burada yazılanlar sadece bilgi amaçlıdır. Tıbbi tavsiye, tanı ve tedavi sağlamaz. En doğru tedavi ve bilgi için doktorunuza danışınız.