Cilt Lekeleri Nedir?

Cilt Lekeleri Nedir ?

Cilt renginin solması, siyah noktalar, sivilceler ve beyaz noktalar en yaygın cilt lekeleridir. Özellikle ciltteki lekeler can sıkıcı olabilir. Bu lekelerin çoğu iyi huyludur ve hayatı tehdit etmezler. Bazı lekeler ise cilt kanserine işaret edebilir. Derinin alt tabakalarına işlemeyen cilt lekeleri basit önlemlerle yok edilebilir ancak cilt kanseri vakalarında farklı tedavilerin uygulanması gerekir. En yaygın cilt lekeleri şunlardır:

Akne: Deride yağ, bakteri ve kir birikmesi sonucu ortaya çıkar. Akneler nedeniyle cilt üzerinde koyu renkli lekeler ya da sivilceler oluşabilir. Sivilce oluşumunda hormonal değişikliklerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ayrıca çok fazla stres altında kalmanın da sebum üretimini artırarak sivilcelerin kötüleşmesine yol açtığı bilinmektedir.

Papül: Papüller, değişik tiplerde küçük cilt lezyonlarıdır. Çoğunun çapı yaklaşık 1 santimetredir. Pembeden kahverengiye kadar değişen renklerde olabilirler. Sivilceler bazen papül olarak adlandırılabilirler. Papüller tek tek veya kümeler halinde oluşabilir ve herhangi bir şekilde olabilirler. Suçiçeği döküntüleri, egzama, sedef hastalığı ve zona da papüllerin oluşmasına neden olabilir.

Nodüller: Nodüller bir doku topluluğudur. Papüllerden daha büyük, genellikle 1 – 2 cm çapında olurlar. Nodüller cildin herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Ten renginden kırmızıya kadar farklı tonlarda olabilirler. Siğiller en sık görülen nodül örnekleridir.

Yaşlılık lekeleri (karaciğer lekeleri): Yaşlılık lekeleri genellikle küçük ve koyu renkli olurlar. Vücudun güneşe maruz kalan herhangi bir bölgesinde ortaya çıkabilirler. 50 yaşın üzerindeki insanlarda en çok sık görülürler, ancak daha genç insanlarda da görülebilirler. Yaşlılık lekeleri bir çeşit hiperpigmentasyondur.

Püstüller: Püstüller sıvı veya irin dolu şişliklerdir. Suçiçeği, uyuz ya da gül hastalığı nedeniyle püstül oluşabilir. ¹

Doğum lekeleri: Doğumda ya da doğumdan sonra ortaya çıkan doğum lekelerinin şekilleri, boyutları ve renkleri her insanda farklı olabilir. Benekler şeklinde oluşan doğum lekeleri genellikle bir ömür boyu ciltte kalır.

Melazma: Melazma hamilelik sırasında çok sık görülen bir durumdur. Kahverengimsi lekeler ile tanımlanan bir cilt hastalığı olan malezma, güneş ışınlarına maruz kalma ve hormonal değişiklikler ile ortaya çıkar.

Cilt kanseri: Bazal hücreli karsinom, skuamoz hücreli karsinom ve malign melanom gibi çeşitli cilt kanseri türleri vardır. Cilt kanserleri görünüm ve renk olarak kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı cilt kanseri formlarının şekilleri düzensizdir ve renkleri oldukça koyudur.

Kistler: Epidermoid kistler, ganglion kistleri ve yağ kistleri olmak üzere birkaç farklı kist tipi vardır. Kistler, içleri sıvı dolu iyi huylu keselerdir. Derinin üst tabakasında ya da altında farklı boyutlarda şişlikler şeklinde görünebilirler. Genellikle şekilleri yuvarlaktır.

Yaralar: Derideki yara izleri dermis tabakası zarar gördüğünde meydana gelir. Dermis, kılcal damarlarının, ter bezlerinin, saç köklerinin ve sinir uçlarının bulunduğu bir tabakadır. Derinin hasar görmesine neden olan herhangi bir durum, yara izlerine yol açabilir.

Uçuk: Herpes simpleks virüsü uçuklara neden olur. Uçuklar ağzın üst kısmında ve kenarında bulunan, içleri sıvı dolu kabarcıklardır. Uçuklar kaşınabilir ya da karıncalanma gibi bir hisse neden olabilirler. Kabarcıklar patlarsa iyileşene kadar kırmızı ya da sarı renkli kabuklar ortaya çıkar.

Hiperpigmentasyon: Melaninin aşırı üretilmesi, cilt tonunun dengesiz bir hal almasına ve koyu renkli lekelerin oluşmasına neden olabilir. Hiperpigmentasyon; zararlı güneş ışınlarına çok fazla maruz kalma, hormonal değişiklikler ve akne izleri sonucu oluşabilir. ²

Cilt Lekeleri Belirtileri

Cilt lekeleri nasıl anlaşılır? Cilt lekeleri başlangıcı ağrısız ya da ağrılı olabilir. Bazı lekeler geçici iken bazıları kalıcıdır. Bulundukları bölgeler, sıklıkları ve şekilleri lekenin çeşidine göre farklılık gösterebilir. Çok sayıda cilt lekesi çeşidi vardır. En sık görülen cilt lekelerinin belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Akneler; genellikle yüzde, boyunda, omuzlarda, göğüste ve sırtta çıkarlar. Tedavi edilmedikleri takdirde izleri kalıcı olabilir. Akneler siyah ve beyaz noktalara neden olabilirler.
• Papüller kırmızı ve şişkin görünümlü, bazen küçük bazense büyük olabilen lekelerdir. İltihaplıdır ve baş kısımları beyazdır.
• Nodüller ve kistler daha ciddi akne lezyonlarıdır. Normal sivilcelerden daha büyüktürler ve derinin alt katmanlarında gelişirler.
• Sivilceler iltihaplı veya iltihapsız olabilir. İltihaplı sivilceler kırmızı, içi sıvı dolu ve şişmiş lekelerdir. İltihaplı sivilceler derinin alt tabakalarını etkileyebilir. Patlatıldıklarında izleri kalıcı olabilir.
• Kistik akne, iltihaplı aknenin en ciddi şeklidir. İltihaplı sivilce patlamaları genellikle skarlaşmaya neden olabilir.
• İltihaplı olmayan sivilceler kırmızı ve ağrılı lekelere neden olmazlar. İltihaplanmayan sivilceler koparıldıklarında siyah lekeler oluşabilir. Bu sivilcelerde düzensiz bir cilt dokusu vardır. Cilt yüzeyi oldukça pürüzlüdür. ³

Cilt Lekeleri Nedenleri

Cilt lekeleri neden olur? Cilt lekelerine yol açan pek çok sebep vardır. Virüsler, enfeksiyonlar, hormonsal dalgalanmalar, genetik problemler, zararlı güneş ışınları, yanlış beslenme ve ilaçlar ciltte farklı türlerde lekelere neden olabilirler.

Hormonlar: Sivilce ve lekelerde hormonların çok önemli bir rolü vardır. Özellikle hamilelikte, regl döneminde ve menopozdaki hormonal dalgalanmalar ciltte lekelere yol açabilir. Pek çok kadın adet dönemi başlarken sivilce ve benzeri lekelenmeler yaşar.

Aşırı yağ üretimi: Özellikle ergenlik döneminde yağ bezlerinden salgılanan hormonlar sebum üretimini artırır ve bu da gözeneklerin tıkanmasına yol açar. Gözenekler temizlenmediği takdirde ciltte lekeler meydana gelir.

Enfeksiyonlar: Bazı maya enfeksiyonları ciltte lekelere neden olabilir. Mayalar aşırı büyüdükleri takdirde püstüller oluşabilir. ⁴

Genetik problemler: Sivilce gibi cilt lekeleri genetik olabilir. Darier hastalığı siğil benzeri lekelere yol açarken Fabry hastalığı  koyu renkli kırmızı lekelerin oluşmasına neden olur.

Güneş ışınları: Korunmasız bir şekilde güneş ışınlarına maruz kalmak cilt kanseri, hiperpigmentasyon ve çeşitli cilt sorunlarına neden olabilir.

Çok fazla süt ürünleri tüketmek: Cildiniz, süt ürünleri gibi maddeleri gereğinden fazla tükettiğinizde boşaltım sistemi gibi çalışır ve bu maddeleri ciltten atmaya çabalar. Süt ürünleri, yapıları gereği sindirilmeleri daha zor besinlerdir. Cilt yoluyla atılmaya çalışılan maddeler, özellikle çene ve boyun bölgesinde lekelere yol açabilir.

Beslenme:  Yediklerinizin cildiniz üzerinde bir etkisi olabilir. Besin alerjileri ve kontakt dermatit, cilt tahrişine neden olabilir. Şekeri yüksek diyetler ve basit karbonhidratlar da lekelere yol açabilir.

İlaçlar: Bazı reçeteli ve reçetesiz ilaçların yan etkilerinden biri de sivilce oluşumudur. Bu ilaçlar; kortikosteroidler ve androjenik steroidler ilaçlar lekelere yol açabilir. ⁵

Cilt Lekelerine Ne İyi Gelir ?

Cilt lekeleri bitkisel ürünlerle ve evde alınabilecek önlemlerle yok edilebilir. Derinin alt tabakalarına işlemeyen ve tıbbi bir bakım gerektirmeyen cilt lekeleri için uygulanabilecek bitkisel ve ev tipi tedavi şekillerini şu şekilde sıralayabiliriz;

Cilt lekeleri bitkisel tedavisi

Elma sirkesi: Antienflamatuar özellikleri olan elma sirkesi özellikle sivilce ve siyah noktalar gibi cilt lekelerine iyi gelmektedir. Sirkenin asidik yapısını seyreltmek için su kullanılmalıdır.

Patates: Patates suyundaki nişasta, pigmentasyonu azaltmaktadır. Cilt lekelerinden kurtulmak için rendelenmiş patatesin suyunu yüze sürmek ve bir süre beklemek yeterlidir.

Aloe vera: Ciltteki yaraları ve lekeleri iyileştiren Aloe vera, yeni cilt hücrelerinin büyümesini teşvik eder. Ayrıca anti enflamatuar özellikleri sayesinde sivilce oluşumunu da engeller. En iyi etki için Aloe vera yapraklarından taze olarak faydalanmalısınız.

Portakal kabuğu: C vitamini ve antioksidanlar bakımından zengin olan portakal kabuğu, sivilce izlerini ve lekeleri temizlemek için oldukça etkilidir. Bal ve sade yoğurt ile karıştırılan portakal kabuğu ile parlak bir cilt elde edilebilir.

Salatalık: Cilt lekelerine iyi gelen bitkilerin başında salatalık gelmektedir. Salatalık cildi yatıştırır, yara izlerini ve lekelerini giderir. Limon suyu ile karıştırılmış salatalık dilimleri kullanılabileceği gibi salatalık rendelendikten sonra suyu da yüze sürülebilir.

Muz kabuğu: Muz kabuğu ciltteki iltihapları ve kızarıklığı azaltan anti inflamatuar özelliklere sahiptir. Cilt lekelerini yok etmek için muz kabuğunun iç kısmı lekelerin üzerine 5 ila 10 dakika boyunca tutulur ve bu işlem günde 2 – 3 kez tekrarlanır. ⁶

Cilt lekeleri evde tedavi yöntemleri

• Aşırı yağlanmayı önlemek için cildinizi her gün temizleyin. Cildinizi temizlerken cildi tahriş edebilecek ürünler kullanmaktan kaçının. Alkollü pamuklar, pürüzlü süngerler ya da benzer malzemeler yağ üretimini artırabilir ve yeni lekelerin oluşmasına yol açabilirler.
• Her gün cildinizi temizledikten sonra uygun bir kremle nemlendirin. Bunu bir rutin haline getirin.
• Sivilceleri ve siyah noktaları sıkmaktan kaçının ve tırnaklarınızla oynamayın.
• Güneşli havalarda dışarı çıkarken en az 15 koruma faktörlü güneş kremleri kullanın. Aksi halde güneş lekeleri daha da kötüleşir ve yeni lekeler oluşabilir.
• Beslenmenize dikkat edin. Lif bakımından zengin meyve ve sebzeleri bolca tüketmelisiniz. Zencefil ve sarımsak tüketmek de cilt lekeleri için oldukça faydalıdır.
• Vücudu detoksifiye etmek de cilt lekelerine iyi gelmektedir. Günlük olarak yaklaşık 6 – 10 bardak su için.
• Orta derecede egzersiz, kanın detoksifiye edilmesine yardımcı olur ve cildinizi temizler.
• Yastık kılıfınızı her gün değiştirin, çünkü terlediğinizde bakteriler oluşur ve bu bakteriler yüzünüzde lekelere yol açabilirler. ⁷

Cilt Lekeleri Tedavisi

Cilt lekeleri nasıl geçer? Tedavi için öncelikle lekenin nedeni tespit edilmelidir. Eğer ciltteki lekeler herhangi bir tedavi ile daha da kötüleşirse tedavi yarıda bırakılmalıdır. Cilt lekelerini yok etmek için en sık kullanılan tedavi şekilleri şunlardır;

Sivilce ilaçları: Sivilcelerin, beyaz noktaların ve siyah noktaların azaltılmasına veya ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilecek birçok OTC ürünü bulunmaktadır. Bu ilaçların etkisi kişiden kişiye değişebilmektedir. OTC ürünleri cilt sıkılaştırıcıları, oral antibiyotikler ve topikal jeller gibi kremlerden oluşmaktadır.

Salisilik asit: Salisilik asit içeren ürünler, gözeneklerdeki tıkanıklıkların açılmasına yardımcı olur.

Hidrokortizon kremi: Topikal kremler alerjik reaksiyonları ve tahrişleri azaltabilir. ⁸

Güneş koruyucular: Güneş kremi, güneş koruyucu giysiler, güneş gözlükleri ve şapkalar UVA ve UVB ışınlarından cildi korur.

Hiperpigmentasyon kremleri: Hidrokinon içeren reçeteli kremler yaşlılık lekelerini, sivilce izlerini ve melazmayı hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu kremler melanin üretimini yavaşlatarak çalışırlar.

Papüller, nodüller ve püstüllerin neden olduğu cilt enfeksiyonları ağrılı olabilir. Bu lekelerin giderilmesi için oral ya da topikal antibiyotiklerin kullanılması gerekebilir.

Mikrodermabrazyon: Ağrısız bir şekilde ciltteki izlerin yok edilmesini sağlayan oldukça rahat bir uygulamadır.

Cilt lekeleri ameliyatı: Alt deri tabakalarını etkileyen cilt lekeleri için lazer tedavisi gerekebilir. Lazerle gönderilen ışınlar derinin en derinlerindeki tabakalardaki hücrelere ulaşarak lekelerin giderilmesini sağlar. ⁹

Cilt lekeleri için hangi doktora gidilir? Ciltteki lekeler için dermatologlara gitmek gereklidir.

 UYARI: Burada yazılanlar sadece bilgi amaçlıdır. Tıbbi tavsiye, tanı ve tedavi sağlamaz. En doğru tedavi ve bilgi için doktorunuza danışınız.