Çinko Eksikliği Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Çinko Eksikliği Nedir?

Vücudun sağlıklı bir şekilde çalışması için çeşitli vitamin ve minerallere ihtiyacı vardır. Bu minerallerden biri de çinkodur. Vücut çeşitli önemli süreçler için çinkoyu kullanır, bu nedenle çinkoya büyük oranda ihtiyaç duyar. Çinko eksikliği çok nadir görülse de bazı insanların vücudunda ihtiyaç duyulandan daha az miktarda çinko olabilir.

Çinko hücrelerin bölünmesine yardımcı olur ve yara iyileşmesine destek olur. Çinko, hücre fonksiyonlarının çalışmasına destek vererek kimyasal reaksiyonların yapılmasını sağlayan yüz kadar enzimin işlevlerini yerine getirmesine yardımcı olur. Çinkonun bağışıklık fonksiyonunu güçlendirmek, hücrelerin bölünmesine yardım etmek, koku ve tat duyusunun sürdürülmesini sağlamak, yara iyileşmesini teşvik etmek, bebeklerin büyümesine ve gelişmesine katkıda bulunmak gibi pek çok görevi vardır. 

İnsan vücudu çinkoyu depolamaz. Bu yüzden besinlerden her gün düzenli olarak çinko alması gerekir. Genç ve yaşlı herkes, hayatta kalmak için düzenli bir şekilde çinko almalıdır. Bu nedenle çinko, vücudun ihtiyaç duyduğu temel mineraller arasında yer alır.  Bitkiler ve hayvanların bile hayatta kalmak için çinkoya gereksinimleri vardır. Bedenimizdeki tüm hücrelerde, organlarda, kemiklerin yapısında, dokularda ve sıvılarda var olan çinko, özellikle erkek prostat bezinde ve spermada bol miktarda bulunur. 

Anne karnında gelişen fetüsün çinkoya çok fazla ihtiyacı vardır. Bu nedenle hamile ya da emziren kadınların günlük çinko alımlarını artırmaları ve bu sayede hem kendilerini hem de bebeklerini güvenceye almaları gerekir. 1

Çinko Eksikliği Belirtileri

Çinko eksikliği nasıl anlaşılır? Çinko, vücudunuzda hücre yapımında ve bağışıklık fonksiyonlarında kullanılır.  Çinko eksikliği başlangıcı özellikle büyüme, cinsel gelişim ve üreme sorunlarıyla kendini gösteren bir durumdur. Çinko eksikliği olduğunda, vücut sağlıklı ve yeni hücreler üretemez. En yaygın çinko eksikliği belirtileri şunlardır;

• Açıklanamayan kilo kaybı
• İyileşmeyen yaralar
• Uyuşukluk hali
• Koku ve tat hissinde azalma
• İshal
• İştah kaybı
• Ciltte açık yaralar 

Hamile kadınlarda çinko eksikliği olması bebeğin rahimde düzgün bir şekilde gelişmesini engeller. Eğer çinko eksikliği olan bir kadın hamile kalmak isterse, bu oldukça zor olabilir. Çinko eksikliği erkeklerde de iktidarsızlığa yol açabilir. 2

Dünyada en çok çinko eksikliği yaşayan kesim, bebekler ve yaşlı insanlardır. Bunun yanı sıra hamile kadınların da normalden daha fazla çinkoya ihtiyaçları vardır, çünkü bedenlerindeki gelişen bebeğin sağlıklı bir şekilde büyümesi için çinko minerali hayati önem taşır. 3

Çinko Eksikliği Nedenleri

Çinko eksikliği neden olur? Çinko eksikliği çok nadir görülmekle birlikte bazı kişiler daha fazla çinko eksikliği sorunu yaşayabilirler.

Alkolikler: Aşırı ve uzun süreli alkol kullanımı çinko emiliminin azalmasına neden olur. Bu da çinko eksikliğine neden olur.

Diyabet: Diyabet hastaları çinko içeren gıdaları dikkatli bir şekilde tüketmelidirler, çünkü çinko ihtiyacını karşılamaya çalışırken kan şekerini yükseltme ve hiperglisemi yaşama riski vardır.

Hemodiyaliz: Hemodiyaliz hastaları çinko eksikliği için risk altındadır ve bu kişilerin çinko takviyeleri almaları gerekebilir.

HIV / AIDS: HIV ya da AIDS hastalarının yaşam sürelerinin daha kısa olmasına bağlı olarak çinko ihtiyaçlarına uygun beslenmeleri gerekir. 4

Besin emilim sendromları: Malabsorpsiyon sendromları insanların daha fazla çinko eksikliği yaşamasına neden olur.

Romatoid artrit: Romatoid artrit hastalarının vücutları daha az çinko emer, bu yüzden takviye almaları gerekebilir.

Bunların dışında prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebekler, hamile ve emziren kadınlar, intravenöz beslenen hastalar, anoreksikler (anoreksiya nevroza hastaları) ve bulimikler (bulimiya nevroza hastaları) dahil olmak üzere yetersiz beslenen bireyler, diyare sorunu olanlar, inflamatuar bağırsak hastalığı olanlar, kronik böbrek hastaları, 65 yaş ve üstü yetişkinler ve anemi hastaları çinko eksikliği yaşayabilirler. 5

Çinko Eksikliği Tedavisi

Çinko eksikliği nasıl geçer? Çinko, vücuttaki pek çok metabolik süreçte önemli bir role sahiptir. Çinko eksikliği yetersiz beslenme sonucunda oluşur. Çinko seviyelerinin düşmesi; genetik problemler, anormal büyüme, erkek ve kadınlarda doğurganlık sorunları gibi hastalıklara yol açabilir. Bu eksiklik daha çok hamile kadınlar, küçük çocuklar ve emziren annelerde görülür. 6

Tedavi her hasta için özelleştirilmelidir. Çinko eksikliği şiddetli ise, dolaşım sistemini yenilemek için sıvı bir çinko sülfat heptahidrat preparasyonu ile tedaviye başlanmalıdır. Yaşlılarda, bölünmüş dozlarda günlük 30 ila 60 mg çinko gerekebilir. Travma ya da yanık gibi durumlarda çinko ihtiyacı daha çok olduğu için günlük 150 mg çinko verilebilir, ancak hastalar devamlı kontrol altında tutulmalıdır aksi halde bakır düzeylerinin değişmesine bağlı olarak hastada anemi oluşabilir.

Çinko takviyesi yaparken bakır ve selenyum seviyelerine özel dikkat gösterilmelidir. Çinko / bakır dozaj oranı 10:1’dir. Hastaya 150 mg çinko veriliyorsa 15 mg bakır gerekebilir. Selenyum ayrıca yüksek dozlarda çinko ile tüketilebilir. Bu minerallerle takviye, bilgili ve deneyimli bir sağlık hizmetleri uzmanının gözetimi altında yapılmalıdır. 7

UYARI: Burada yazılanlar sadece bilgi amaçlıdır. Tıbbi tavsiye, tanı ve tedavi sağlamaz. En doğru tedavi ve bilgi için doktorunuza danışınız.