Diş Apsesi Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Diş Apsesi Nedir?

Kök apsesi ya da dentoalveolar apse olarak da adlandırılan diş apsesi, dişin etrafındaki bölgelere yayılan enfeksiyonlar sonucunda oluşur. Diş minesinde meydana gelen kırıklar, çatlaklar ya da çürükler iyileştirilmediği zaman bakterilerin oluşması için uygun bir ortam oluştururlar. Bunun sonucu olarak diş enfeksiyon kapar ve apse meydana gelir. Diş apsesinin ilerlemesi durumunda çene kemiğinde kayıplar yaşanabilir ya da dişlerin çekilmesi gerekebilir. En çok görülen diş apsesi çeşitleri periapikal apse ve periodontal (dişeti) apsesidir.¹ 

Periapikal apse

Periapikal apse, genellikle dişin kök ucunda biriken bakteriyel bir enfeksiyondur. Bakteriler çürük dişlerin ya da kırık dişlerin arasındaki boşluklardan geçerek dentinin adı verilen yumuşak doku tabakasına ulaşır ve burayı parçalamaya başlarlar. Diş çürüğünün devam etmesi halinde enfeksiyon şiddetlenebilir. Bakteriler alveolar kemiği denilen, dişi çevreleyen ve destekleyen kemiğe doğru ilerler ve periapikal apseyi meydana getirirler. Periodontal hastalıklar ya da başarısız bir kök kanal tedavisi de benzer bir apseyi oluşturabilir.

Periapikal apsesi olan kişiler bir şey çiğnerken ya da apsenin olduğu kısma dokunurken çok fazla ağrı yaşarlar. Bu kısım zamanla şişebilir ve ateşin yükselmesine neden olabilir. Özellikle bu bölgedeki lenf düğümleri apse nedeniyle büyürler. Bu apseler fistuloustract isimli açıklıklardan akarlar.

Periapikal apsenin tedavisinde, enfeksiyon kapmış bölge kanal tedavisiyle temizlenebilir. Bu işlem sırasında enfekte olmuş kısım tamamen temizlenebilir. Kanal tedavisi ile apsenin büyümesi ve ağzın diğer kısımlarını etkilemesi önlenebilir. Apse çok şiddetli değilse antibiyotikler ya da tuzlu su ile gargara yapmak işe yarayabilir. ²

Periodontal apse

Periodontal cepte bakterilerin çoğalması sonucu enfeksiyon oluşabilir bu da periodontal apse olarak adlandırılan bir soruna neden olur. Diş eti dokusunda bulunan bakteriler diş etine ulaştığında diş etleri iltihaplı hale gelir ve dişin kökünü çevreleyen doku, dişin tabanından ayrılabilir.

Periodontal cep, oldukça küçük bir ceptir ve periodontal ligament kökten ayrıldığında oluşur. Periodontal cep çok kolay kirlenir ve bu kısmı temiz tutmak çok zordur. Bakteriler periodontal cebte biriktikçe, diş eti apsesi olarak bilinen periodontal apse oluşur. Başka bir apse periodontal apsenin görülmesini engelleyebilir. Yanlış antibiyotik kullanımı da periodontal apseye neden olabilir. Periodontal apsenin tedavisinde cep astarını temizlenmesi ve enfeksiyon kapan bölgenin tekrar enfekte olmaması için antibiyotik uygulanır. ³

Diş hekimleri kök kanal tedavisi yaparak diş apselerini önleyebilirler. Ancak bazı durumlarda dişin çekilmesi gerekebilir. Tedavi edilmeyen bir diş apsesini öylece bırakmak ciddi, hatta hayatı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.

Komplikasyonlar

Diş apsesi tedavi olmadan hiçbir şekilde kendiliğinden geçmez. Apse yırtılırsa, ağrı önemli ölçüde azalabilir ama yine de tedavi edilmesi gerekir. Apse drenaj yapmazsa, enfeksiyon çeneye, başın ve boynun diğer bölgelerine yayılabilir. Vücutta yayılan ve hayatı tehdit eden bir enfeksiyon olan sepsis bile gelişebilir. Diş apsesi vakalarının çoğunda komplikasyonlar sadece apse tedavi edilmediği takdirde ortaya çıkar. Ancak, tedaviden sonra bile nadir de olsa bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Olası komplikasyonlar şunlardır: ⁴

Diş kistleri: Abse tedavi edilmezse dişin dibinde sıvı dolu bir boşluk gelişebilir. Buna diş kisti denir. Kistin enfekte olması önemli bir risktir. Böyle bir durumda, hastaya antibiyotik verilmesi gerekebilir. Diş kistinin ilerlemesi durumunda hastanın ameliyat olması muhtemeldir.

Osteomiyelit: Apse içindeki bakteriler kan dolaşımına girer ve kemiği enfekte eder. Hasta, yüksek vücut ısısı, etkilenen kemikte şiddetli ağrı ve mide bulantısı sorunları yaşar. Bununla birlikte, osteomiyelit kan dolaşımına yayılmış olabileceği için, vücuttaki herhangi bir kemik de bu sorundan etkilenebilir. Tedavi, oral veya intravenöz antibiyotiklerle yapılır. ⁵

Kavernöz sinüs trombozu: Bakterilerin yayılması, kavernöz sinüste, beynin tabanındaki geniş bir damarda kan pıhtılaşmasına neden olur. Kavernöz sinüs trombozu antibiyotiklerle tedavi edilir ve bazen sinüs drene edilir. Bazı durumlarda durum ölümcül olabilir. Bu çok nadir görülen bir komplikasyondur.

Ludwig anjini: Diş apsesine neden olan bakteriler yayıldığı zaman ağız tabanını ve boynu etkileyebilir. Bunun sonucu olarak dil altında ve boyunda şişlik ve yoğun ağrı meydana gelir. Şiddetli vakalarda, hasta nefes almakta bile zorlanabilir. Ludwig anjini, potansiyel olarak ölümcül bir durumdur. Hastalar antibiyotiklerle tedavi edilir.

Maksiller sinüzit: Bakteri, maksiller sinüsler olarak adlandırılan elmacık kemiklerinin arkasındaki küçük boşluklara yayılır. Bu ciddi bir durum değildir ancak hastalar maksiller sinüzit nedeniyle acı çekebilir ve ateşleri çıkabilir. Kendi kendine yok olabileceği gibi antibiyotiklerle de tedavi edilebilir. ⁶

Diş Apsesi Belirtileri

Diş apsesi nasıl anlaşılır? Diş apsesi başlangıcı güçlü ağrılar ve yeme zorluğu şeklinde kendini gösterir. Bu ağrılar zonklama şeklindedir ve şiddetlidir. Ağrı genellikle aniden başlar ve ilerleyen zamanlarda artarak devam eder. Bazı durumlarda ağrı kulak, çene kemiği ve boyuna yayılabilir. Diş apsesi belirtilerini sıralarsak; ⁷

Dişin etrafındaki dokunun renk değiştirmesi: Enfeksiyon nedeniyle dişi çevreleyen dokularda renk bozulması meydana gelir.

Şiddetli ağrılar: Kök ucuna yayılan apseler, diş eti ve kemikler gibi destekleyici yapıların etkilenmesine neden olur. Ağrı bazen oldukça şiddetli bir hale gelebilir ve ağrı kesici ilaçlar hiçbir işe yaramaz. Bu durum genellikle enfeksiyonun yayılması sonucunda oluşur. Çok sıcak ya da soğuk içecekler tüketildiğinde ya da enfekte olan bölgeye dokunulduğunda ağrı artar. Ağrının artması nedeniyle bir şey yemek oldukça zor bir hale gelir.

Şişlik: Yüzde, çenede ya da etraftaki lenf düğümlerinde oluşan şişlik, genellikle büyüyen bir enfeksiyonu işaret eder. Şişlik nedeniyle çenede ağrılar meydana gelebilir.

Ağızda acı tat veya koku: Diş apsesi oluştuğunda ağızda kötü bir tat ya da enfeksiyon nedeniyle kötü bir koku oluşur. Enfeksiyonun yayılması halinde ağızdaki acı tat, tüm yiyeceklerin tadını bastıracak düzeye gelir.

Diğer belirtiler: Ağrı ve şişliğin yanı sıra diş etlerinde kanama ve kızarma meydana gelebilir. Ayrıca ağız içinde bezelye büyüklüğünde bir yumru oluşabilir bu da yutma ve solunum problemlerine yol açar. Ateş, baş ağrısı, mide bulantısı, ishal, şişmiş lenf bezleri, ağzı açmakta zorluk çekme (trismus), disfaji ve yorgunluk da diş apsesi belirtileri arasında yer alır. ⁸

Diş apsesi tedavi edilmediğinde nadir de olsa hiçbir semptom vermeyebilir. Bu apseler genellikle kronik apselerdir. Oldukça yavaş büyürler ve hiçbir acıya neden olmazlar. Dişlerde oluşan enfeksiyon, his kaybına yol açar, bu da ağrının hissedilmemesine neden olur. Fakat apse hala yerinde duruyordur ve yayılmaya da devam ediyordur. Hiçbir semptom olmayan hastalarda teşhis için röntgen çekilmesi gerekebilir.

Yumru büyüklüğünde apseler ve yüksek ateş akut apsesinin belirtileridir. Akut diş apsesi çok hızlı bir şekilde yayılır ve genellikle hastalar için büyük bir ağrıya ve rahatsızlığa neden olur. ⁹

Diş Apsesi Nedenleri

Diş apsesi neden olur? Diş apsesinin en yaygın nedeni dişin çürümesi sonucu oluşan boşluğa bakterilerin girmesi ve bu bakterilerin dişin iç kısmındaki yumuşak dokuya ulaşarak o kısmı enfekte etmesidir. Dişte oluşan iltihap nedeniyle diş ağrısı meydana gelir.

Dişin darbe alması: Bu durum pulpayı olumsuz yönde etkiler ve apse oluşumuna zemin hazırlar. Darbe nedeniyle kan akışı zayıflayabilir, bu da hücrelerin ölmesine yol açabilir.

Başarısız kanal tedavisi: Çeşitli diş sorunları nedeniyle yapılan kanal tedavileri başarısız olduğunda diş kökleri kırılabilir, apseler yayılabilir ve vücudun diğer organlarına sıçrayabilir. Bu da hayati tehlikeye yol açar. ¹⁰

Ağız bakımının ihmal edilmesi: Ağız içinde doğal olarak bakteriler zaten vardır ve dişler iyi temizlenmediğinde, dişetlerinde plaklar oluşur. Plak tarafından üretilen asit, diş veya diş etlerini bozmaya başladığında dişeti enfeksiyonları gelişir. Diş çürüğü yayılmaya başladığında apseler ortaya çıkar. Enfeksiyonun diğer olası nedenleri şunlardır:

• Diş eti iltihabı
• Kırık bir diş
• Travma
• İmplant, kök kanal tedavisi ve ekstraksiyon gibi dental cerrahiler
• Dişleri yanlış fırçalama
• Dişler ve diş etleri arasında sıkışmış yiyecekler

Dişlerin ve diş etlerinin zarar görmesi veya ameliyat edilmesi durumunda, ağızdaki hassas kısımların bakterilere maruz kalması ve enfeksiyon kapma olasılığını artırabilir. Bunların yanı sıra bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde diş enfeksiyonları görülme olasılığı çok yüksektir. Bağışıklık sistemi, diyabet gibi altta yatan bazı sağlık durumlarından etkilenir. Kemoterapi gibi bazı tıbbi tedaviler de hastanın doğal bağışıklığını azaltır. ¹¹

Diş Apsesine Ne İyi Gelir

Diş apsesi dişlerin ve diş etinin zamanla deforme olması sonucu meydana gelir. Dişin çürüme süreci başladığında müdahele edilmezse bu durum diş eti ve kana karışarak apseye neden olur. Diş apsesi ilk defa çürüyen dişlerde diş ağrısıyla birlikte kendini gösterir ama daha önce kanal tedavisi veya dolgu yapılmışsa dolgunun düşmesiyle birlikte diş apse yapabilir ve ağrısız apse oluşabilir. Bu durumda ağız tadı değişiyor ve dilinizi sorunlu dişe dokundurduğunuzda sıra dışı tat alıyorsanız diş apse yapmıştır, bazı durumlarda diş eti veya yanak şişmesiyle birlikte diş apsesi kendini gösterir.

Diş apsesine fazla miktardaki zararlı bakteriler neden olur, başlangıç aşamasında tedavi edilmezse ciddi hastalıklara neden olabilir, dişinizi kaybetmenin yanında kalp, damar hastalıklarına hatta bütün vücuda yayılan zararlı bakteri kaynağında dönüşebilir. Bu yüzden diş apsesi sorunu ile karşı karşıya kalındığında mutlaka hemen tedaviye başlanmalıdır.

Diş Apsesi Tedavisi

Diş apsesi nasıl geçer? Doktor dişi incelemek ve apsenin durumunu öğrenmek için X ışını ya da CT taraması yapabilir. X ışını, özellikle ağrılı bir dişte apse olup olmadığını ve apse varsa ne kadar yayıldığını anlamak için son derece etkili bir yoldur. CT taraması ise apsenin yayıldığı organları görüntülemeye ve enfeksiyonun derecesini değerlendirmeye yardımcı olur. apse tedavisinin amacı enfeksiyondan kurtulmaktır. Bunun için yapılabilecek tedaviler şunlardır; ¹²

Periapikal apse tedavisi: Abseyi çıkarmak için kök kanal tedavisi uygulanır. Ölü dişin içine bir delik delmek için bir matkap kullanılır, böylece irin dışarı atılabilir.

Periodontal apse tedavisi: Apse drene edilir ve periodontal cep temizlenir. Daha sonra dişin kök yüzeyleri diş eti çizgisinin altına ölçeklenerek düzleştirilir. Böylece dişin iyileşmesi hızlanır ve diğer enfeksiyonların oluşmasını engellenir. 

Apseyi boşaltmak (insizyon): Diş hekimi apsenin içini hafifçe keser ve içindeki irinin boşalmasını sağlar. Sonra bu bölgeyi tuzlu suyla yıkar ve dezenfekte eder. İnsizyon sırasında yerel anestezi uygulanır.

Kök kanalı tedavisi: Bu tedavi enfeksiyonu ortadan kaldırabilir ve dişi koruyabilir. Kök kanalı yapmak için diş hekimi dişi deler, hastalıklı merkezi dokuları temizler ve apseyi drene eder. Daha sonra dişin pulp kısmını ve kök kanallarını doldurur. Dişi daha güçlü hale getirmek için üzerine kaplama yapabilir. Bu tedavinin başarılı olması durumunda ve tedaviden sonra ağız bakımının iyi yapılması halinde, hastalar ömür boyu sağlıklı dişlere sahip olur.

Dişi çekmek: Etkilenen diş kurtarılamazsa, diş hekimi dişi çekmek zorunda kalabilir ve enfeksiyondan kurtulmak için apseyi boşaltabilir.

Antibiyotik: Enfeksiyon apsis alanla sınırlıysa, antibiyotik kullanımı gereksizdir. Ancak enfeksiyon çevredeki dişlere, çene veya diğer bölgelere yayılmışsa, diş hekimi muhtemelen enfeksiyonun daha fazla yayılmasını önlemek için antibiyotik verebilir. Zayıflamış bir bağışıklık sistemi olanlar için de antibiyotik önerilebilir. 

Ağrı kesiciler: Aspirin, ibuprofen veya Tylenol (parasetamol) en etkili ağrı kesicilerdir. Bununla birlikte, bazı kişiler için uygun bu ağrı kesiciler uygun değildir. Örneğin;

• İbuprofen ve astım: Eğer astımlı iseniz, ibuprofen almayınız.
• İbuprofen ve mide ülserleri: Eğer mide ülseriniz varsa ibuprofen almayın.
• Aspirin ve çocuklar: 16 yaşın altındaki çocuklara aspirin vermeyin.
• Aspirin, hamilelik ve emzirme: Hamileyseniz veya emziriyorsanız aspirin almayın.

Diş apsesi ameliyatı: Periapikal apsesi olan ve tekrarlayan bir enfeksiyonu olan kişilerde, hastalıklı dokunun cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.  

Diş apsesi için hangi doktora gidilir? Diş apsesi sorunu olanların vakit kaybetmeden bir endodontiste gitmeleri gerekir.

 UYARI: Burada yazılanlar sadece bilgi amaçlıdır. Tıbbi tavsiye, tanı ve tedavi sağlamaz. En doğru tedavi ve bilgi için doktorunuza danışınız.