Dil Yarasının Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi Nelerdir?

Dil Yarası Nedir?

Dil, vücudun en hassas organlarından biridir. Bu nedenle, dil problemleri oldukça acı verici olabilmektedir. Dilin üzerinde meydana gelen lezyonlar pek çok nedenden dolayı gelişebilmektedir, ancak genellikle günlük dil hareketleri sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Diğer yandan, enfeksiyonlar, vitamin ve mineral eksiklikleri ya da bağışıklık sistemi zayıflaması gibi daha ciddi durumlardan da kaynaklanabilmektedir.

Genellikle, kendi kendine iyileşen bu yaraların iyileşme sürecini hızlandırmak için evde yapılabilecek pek çok tedavi yöntemi bulunmaktadır. Bununla birlikte, ağrının ve iltihabın devam etmesi durumunda alanında uzman olan bir doktordan yardım almakta fayda vardır. ¹

Dil Yarası Belirtileri

Dil yarası nasıl anlaşılır? Dil yarası belirtileri dil yarasının nedenine bağlı olarak değişmektedir. Altta yatan hastalığa, rahatsızlığa veya duruma göre farklı belirtiler gelişebilmektedir. Genelde ortak belirtiler arasında dil üzerinde yaralar, dilin şişmesi, dilin ağrıması, dişin renginde ve dokusunda değişiklik, yemek yemede zorluk çekme ve yutkunmada sorunlar yaşama gibi belirtiler bulunmaktadır. ²

Dil yarasının nedenine bağlı olarak ortaya çıkabilecek diğer belirtiler şunlardır:

• Ağız kokusu
• Yanma hissi
• Dilin düzleşmesi ya da pürüzlü olması gibi doku değişikliği
• Dil renginde değişiklik
• Çiğnemede zorluk çekme
• Aşırı tükürük salgısı
• Grip benzeri belirtiler (yorgunluk, ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, öksürük ve ağrılar)
• İştah kaybı
• Oral kabarcıklar, ülser veya yaralar
• Oral döküntü
• Şişmiş, genişlemiş veya kabarmış bir dil
• Şişmiş diş etleri ³

Tıbbi Yardım Alınması Gereken Belirtiler

Bazı durumlarda dil yaraları daha ciddi sağlık sorunlarının bir belirtisi de olabilmektedir. Aşağıda sıralanmış olan belirtilerin gözlemlenmesi durumunda, tıbbi yardım istenilmesi tavsiye edilmektedir:

• Dudakların veya tırnakların mavi bir renk alması
• Bayılma veya cevap vermeme gibi bilinç veya uyanıklık seviyesindeki değişim
• Kan tükürme
• Yutma zorluğu
• Yüksek ateş 
• Mide bulantısı ya da kusma
• Solunum darlığı, nefes darlığı, nefes almada zorluk veya boğulma gibi solunum sorunları
• Yüzün, dudakların veya dilin aniden şişmesi
• Dil kızarıklığı ve sıcaklık ⁴

Dil Yarası Nedenleri

Dil yarası neden olur? Dil yarası genelde nedeni açık olan bir sağlık sorunudur. Genellikle, dili yanlışlıkla ısırma, dilin yanması ya da diş problemleri nedeniyle gelişmektedir. Çoğu zamanda, özel tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulmadan iyileşmektedir. ⁵

Dil yarası nedenleri daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanabilmektedir:

Dil Travması

Dil yarası çoğu insanda dili ısırma, diş boşlukları ve yemek yerken dilin yanlışlıkla ısırılması sonucunda gelişmektedir. 

Bazen spor aktiviteleri sırasında aniden düşme ve kayma sonucunda dişler aniden kenetlenmekte ve dil ısırılmaktadır. Trafik kazası nedeniyle de benzer durumlar yaşanabilmektedir. ⁶

Uçuk

Uçuk genellikle dudakları ve ağız içini etkileyen bir durumdur. Ancak, dili de etkileyebilmektedir. Dil üzerinde yaralara, karıncalanmaya ve yanmaya yol açabilmektedir. ⁷

Pamukçuk

Pamukçuk, Candida isimli mantar türünün neden olduğu bir enfeksiyondur. Ağızda ve dil üzerinde beyaz lekelerin çıkmasına yol açmaktadır. Acı verici olan bu yaralar, yeme ve içmeyi de zorlaştırmaktadır. ⁸

Ülser

Ağız ülseri ağrılı yuvarlak veya oval yaralardır. Dil de dâhil ağız içinde herhangi bir yerde çıkabilmektedir. Ağız ve dil ülserlerinin pek çok nedeni olabilmektedir. Dili yanlışlıkla ısırmak ya da sert ve keskin bir şeyler yemek ağız ve dil ülserine yol açabilmektedir.

Aşağıda sıralanmış olan nedenlerden dolayı tekrarlayan ülserler meydana gelebilmektedir:

• Stres
• Kaygı
• Belirli yiyecekleri yemek
• Sigarayı bırakmak 
• Hormonal değişiklikler ⁹

Alerjiler

Bazı yiyeceklere, böcek ısırıklarına veya başka şeylere şiddetli alerjik reaksiyon gösteren insanlarda akut veya ani dil iltihabı gelişebilmektedir. ¹⁰

Coğrafik Dil Hastalığı

Coğrafik dil hastalığı ya da harita dil hastalığı dil üzerinde gelişen beyaz ve kırmızı lekelerin düzensiz bir şekilde ortaya çıktığı bir dil hastalığıdır. Yamalar şeklinde çıkan bu lekeler adeta bir haritayı andırmaktadır.

Bazen, yamalar belirli yiyecek ve içecekleri tüketirken acı ya da hassasiyete yol açabilmektedir. ¹¹

Diğer Nedenler

Dil yaralarının daha az görülen nedenleri arasında şunlar yer almaktadır:

• Viral bir enfeksiyon
• Vitamin eksiklikleri (özellikle B12 ve folat eksikliği)
• Anemi
• Yanan ağız sendromu
• Glossofaringeal nevralji (sinir tahrişinin neden olduğu dil ağrısı)
• Liken planus (uzun süreli bir cilt hastalığı)
• Behçet hastalığı 
• Pemfigus vulgaris ( ağız, burun, boğaz, anüs ve cinsel organların yanı sıra ciltte ağrılı kabarcıkların oluşmasına neden olan nadir ve ciddi bir durumdur)
• İlaçlar (steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar, beta blokerler, bazı gargaralar)
• Glossitis (bir tür dil iltihabı)
• Dil kanseri (oldukça nadir görülmektedir) ¹²

Dil Yarası Tedavisi

Dil yarası nasıl geçer? Dil yarası çoğu zaman evde tedavi edilebilmektedir. Evde tedavi yöntemleri uçuk, pamukçuk, yanan ağız sendromu gibi tıbbi durumlar için de tedavinin önemli bir parçasıdır.

Dil yarasını tedavi etmek için faydalı olabilecek bazı tavsiyeler ve tedavi yöntemleri şunlardır: 

• Ağız Hijyenini Sağlamak

Ağız ve diş hijyenini sağlamak dil problemleriyle mücadele etmenin en etkili yöntemidir. Dişleri düzenli olarak fırçalamak, diş ipi kullanmak, gargara yapmak hem ağız ve boğazı hem de dili enfeksiyonlardan korumaktadır. Sodyum lauryl sülfat içermeyen bir diş macunu kullanmanın ağrıyı gidermeye yardımcı olabileceği düşünülmektedir. ¹³

• Antiasitler

Antiasit ilaçlar, mide asidini kontrol altına almak için kullanılmaktadır. Asit reflü, ağız ve dil yanması ve tahrişi yapıyorsa, antiasitler faydalı olabilmektedir.

• Buz

Buzun uyuşturucu ve serinletici etkileri bulunmaktadır. Bu nedenle, dil yaralarını sakinleştirmek için soğuk su içmek ya da buz küpü emmek etkili olabilmektedir. ¹⁴

• Topikal İlaçlar

Dili kaplayarak daha fazla tahriş olmasını engelleyen bazı topikal tedavi yöntemleri mevcuttur. Benzokain ve hidrojen peroksit durulamaları bunlara örnek olabilmektedir. ¹⁵

• Vitamin Takviyeleri

Dil ağrıları bazen vitamin eksikliğinden kaynaklanabilmektedir. Bu durumda, çoğu zaman B vitamini kompleksi ve multivitamin takviyeleri önerilmektedir. Vitamin takviyelerinin öncesinde bir doktor tarafından onaylanması gerekmektedir. ¹⁶

• Tahriş Edici Gıdalardan Kaçırmak

Baharatlı ve asitli yiyecekler (ananas, limon ve domates gibi) dil yarasını daha da kötüleştirebilmektedir. Yara ve ağrı iyileşene kadar, tahriş edici yiyeceklerden kaçınmakta fayda vardır. Onun yerine, yumuşak patates püresi ve yulaf ezmesi gibi yumuşak tercih edebilirsiniz. ¹⁷

İlaç Tedavisi

Evde tedavi yöntemleri genelde dil yarasını hafifletmeye yardımcı olsa da, bazı vakalarda durum enfeksiyonlardan ya da kanser gibi daha ciddi hastalıklardan kaynaklanıyorsa, tıbbi tedavi yöntemlerine başvurulması gerekmektedir. ¹⁸

• Antibiyotikler

Frengi gibi bakteriyel bir enfeksiyonun yol açtığı dil yaraları antibiyotiklerle tedavi edilmektedir. Doktor tarafından reçete edilen antibiyotikler dil yaralarının iyileştirilmesine yardımcı olabilmektedir.

• Antifungal İlaçlar

Pamukçuklar nedeniyle gelişen ağız yaralarını tedavi etmek için fulcanazol ve klotrimazol gibi antifungal ilaçlar reçete edilebilmektedir. ¹⁹

• Reçeteli Gargaralar

Reçeteli gargara veya antimikrobiyal ağız durulamaları, dil yarasını enfeksiyonlardan korumaya yardımcı olabilmektedir.

• Steroidler

Liken planus gibi başka bir enflamatuar durumdan kaynaklanan dil iltihabını hafifletmek için kortikosteroid ilaçlar reçete edilebilmektedir. ²⁰

• Salya Üretimini Teşvik Eden İlaçlar

Ağız kuruluğu varsa tükürük üretimini arttırmaya yardımcı olan ilaçlar reçete edilebilmektedir.

• Kanser Tedavisi

Dili etkileyen kanserler genellikle cerrahi, kemoterapi veya radyasyon gibi yöntemlerle tedavi edilmektedir. ²¹

Dil Yarası İçin Hangi Doktora Gidilir?

Dil yarası tanısı ve tedavisi için bir diş doktoruna ya da KBB (kulak burun boğaz) uzmanına başvurulması gerekmektedir. ²²

^{UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.}