Mesane Kanseri Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Mesane Kanseri Nedir?

Mesane kanseri, mesane hücrelerinde başlayan bir kanser çeşididir. Kötü huylu olduğu için, vücudun diğer bölgelerine de yayılabilmektedir.

İdrar sisteminin bir parçası olan mesane, kaslı ve esnek bir duvara sahip, balon şeklinde bir organdır. Böbrekler tarafından vücuttan filtrelenen atık maddeler ve fazla sıvı mesane içine dolmaktadır. Sonrasında idrar olarak mesaneden dışarı atılmaktadır. ¹

Mesane içindeki hücrelerde bazen değişiklikler meydana gelebilmektedir. Bunlar çoğu zamanda bir idrar yolu enfeksiyonu ya da kanserli olmayan, iyi huylu bir durumu işaret etmektedir. İnsan papillom virüsü veya fibrom gibi iyi huylu tümörler gelişebilmektedir. Ancak, bazı durumlarda da mesane hücrelerinde meydana gelen bu değişiklikler kötü huylu mesane kanserine yol açabilmektedir. ²

Mesane Kanseri Belirtileri

Diğer kanser çeşitlerinde olduğu gibi mesane kanserinde de hasta oldukça can sıkıcı belirtilere maruz kalabilmektedir. Neyse ki, mesane kanseri başlangıcında yani henüz erken evrede iken teşhis edildiğinde, tedavisi daha mümkün olabilmektedir. Bu nedenle, kanserin habercisi olan belirtileri mümkün olan en kısa sürede dikkate almak ve bir uzmana başvurmak hastalığın seyri açısından son derece önemli olmaktadır.

Bununla birlikte, erken tanı konulduğunda bile, kanserin nüksetme ihtimali bulunmaktadır. Her zaman hazırlık olmak için hasta yıllarca süren kontrol tedavilerine ve testlerine tabi tutulabilmektedir. ¹

Mesane Kanserinin Evreleri

Mesane kanserinin durumu uzmanlar tarafından numaralandırılarak değerlendirilmektedir. Böylece, hastalığın seyri netleştirilmekte ve tedavisi belirlenebilmektedir.

Mesane kanserinin evreleri şunlardır:

• 0 Evresi – Kanser mesanenin astarını geçmemiştir.
• Evre – Kanser mesanenin astarını geçmiş, ancak mesane kas tabakasına ulaşmamıştır.
• Evre – Kanser mesanenin kas tabakasına yayılmıştır.
• Evre – Kanser mesanenin çevresindeki dokuya yayılmıştır.
• Evre – Kanser mesanenin dışında vücuttaki komşu bölgelere de yayılmıştır. ²

Mesane kanseri nasıl anlaşılır? Mesane kanserinin belirtileri ve şiddeti kanserin evresine bağlı olarak, kişiden kişiye göre değişebilmektedir. Bütün hastalar aynı belirtileri yaşamayabilmektedir. Bununla birlikte, idrarda kan görme, idrar kaçırma ve yorgunluk gibi ortak belirtiler yaşanmaktadır. Daha az görülen belirtiler arasında ise kilo kaybı, bacaklarda şişkinlik, kemik ağrısı, rektal / anal / pelvik alan ağrısı olabilmektedir.

Diğer bir gerçek ise kişi mesane kanseri geliştirse de herhangi bir belirti yaşamayabilmektedir. Bu da, kanserin daha geç bir evredeyken teşhis edilmesine yol açabilmektedir.

Mesane kanseri belirtileri daha ayrıntılı olarak şöyle açıklanabilmektedir: ³ 

• Evre – Kanser mesanenin dışında vücuttaki komşu bölgelere de yayılmıştır. ⁴

Mesane kanseri nasıl anlaşılır? Mesane kanserinin belirtileri ve şiddeti kanserin evresine bağlı olarak, kişiden kişiye göre değişebilmektedir. Bütün hastalar aynı belirtileri yaşamayabilmektedir. Bununla birlikte, idrarda kan görme, idrar kaçırma ve yorgunluk gibi ortak belirtiler yaşanmaktadır. Daha az görülen belirtiler arasında ise kilo kaybı, bacaklarda şişkinlik, kemik ağrısı, rektal / anal / pelvik alan ağrısı olabilmektedir.

Diğer bir gerçek ise kişi mesane kanseri geliştirse de herhangi bir belirti yaşamayabilmektedir. Bu da, kanserin daha geç bir evredeyken teşhis edilmesine yol açabilmektedir.

Mesane kanseri belirtileri daha ayrıntılı olarak şöyle açıklanabilmektedir: ⁵ 

Karın (Abdominal) Ağrısı

Göğüs ve kasık bölgesi arasında kalan alanda hissedilen ağrı genel olarak karın ağrısı olarak değerlendirilmektedir. Mesane kanseri sırasında hissedilen ağrı tipleri ise değişebilmektedir ve şunları içermektedir:

• Genelleştirilmiş ağrı: Mide bölgesinin yarısından fazlasında hissedilmektedir.
• Krampa benzeyen ağrı: Genellikle gaz ve şişkinlik nedeniyle gelişmektedir.
• Lokalize ağrı: Karnın belirli bir bölgesinde ortaya çıkmaktadır.
• Kolik ağrısı: Şiddetli rahatsızlık verebilmektedir. Genellikle aniden gelmekte ve gitmektedir. Yaygın olarak safra taşı ve böbrek taşı ile ilişkilidir. ⁶

İdrarda Kan Görme (Hematüri)

Mesane kanseri nedeniyle idrarda kan görme oldukça sık karşılaşılan bir belirtidir.  İdrardaki kan gözle görülemeyecek kadar mikroskobik olabilmektedir. Bu durumda herhangi bir kan olup olmadığını saptamak için testlerin uygulanması gerekebilmektedir.

İdrar Kaçırma

İdrar kaçırma özellikle yaşlı insanlarda görülen oldukça yaygın bir durumdur. Bununla birlikte, idrar kaçırma mesane kanserinin de bir belirtisi olarak görülebilmektedir. Mesane kanseri geliştirmeye başlamış olan hasta, istemsiz ya da kazara idrarını kaçırabilmektedir. ⁷

Yorgunluk

Mesane kanseri nedeniyle vücutta oluşan genel yorgunluk, herhangi bir iş ya da spor yaptıktan sonra hissedilen yorgunluktan farklı bir durumdur. Kişi dinlense de kendisini yorgun hissetmeye devam etmektedir. Geçmeyen yorgunluk kişinin iş ve sosyal hayatını da olumsuz yönde etkilemektedir.

Mesane kanseri ile ilişkili olan yorgunluk, hastalığın evresi, tümörün tipi veya tedavisi aracılığıyla tahmin edilebilir değildir.

İdrar Yaparken Yanma ve Ağrı

İdrar yaparken yanma ve ağrı hissedilebilmektedir. Bazen ağrı oldukça şiddetli ve rahatsız edici bir hal alabilmektedir. İdrar yaparken ağrı yaşayan hastalar genellikle beraberinde sırt, karın ve bel ağrısı da yaşamaktadır.

İdrar yaparken hissedilen yanma ve ağrı mesanede gerçekleşen tahrişten kaynaklanmaktadır. Bu durumla birlikte, hasta sık sık idrara çıkma ihtiyacı da hissetmektedir. ⁸

Sık Sık İdrara Çıkma

İdrara çıkma sıklığı sağlıklı insanlarda genellikle bir ya da iki saatte bir olarak tanımlanabilmektedir. İdrarın miktarı ise tamamen kişinin sıvı tüketimi ile bağlantılıdır. Ancak, konu mesane kanseri olduğunda, hasta sıklıkla idrara çıkma ihtiyacı hissetmektedir. Gece sıklıkla tuvalete kalkma (noktüri) söz konusu olduğu için bu durum hastanın uyku kalitesini de etkilemektedir.

Acil İdrara Çıkma İhtiyacı

İdrar aciliyeti, aniden gelen idrara çıkma dürtüsüdür. Sağlıklı bireylerde bu aniden gelen zorlayıcı bir dürtü değildir ancak, gelişmesi durumunda idrar tutamama, interstisyel sistit ve noktüri ile ilişkili olabilmektedir.

İdrar aciliyeti, yaşla birlikte artma ve ilişkili olma eğilimindedir ve kontrol edilemediği zaman, idrar kaçırmaya da neden olabilmektedir. ⁹

Acil Tıbbi Yardım Alınması Gereken Belirtiler

Mesane kanseri belirtileri diğer idrar yolu enfeksiyonları ya da problemleriyle benzer belirtilere yol açmaktadır. Bu nedenle, aşağıda sıralanan durumların yaşanılması söz konusu ise hemen bir uzmana başvurulmasında fayda vardır.

• Kronik mesane iltihabı, idrar taşları veya kronik idrar yolu enfeksiyonları
• Alışılmadık derecede yavaş idrar akışı veya zorlayıcı idrar tutma ihtiyacı
• Lomber bölgenin iltihaplanması (diyafram ve sakrum arasında)
• Zorlama idrara çıkma veya anormal derecede sık idrara çıkma
• İdrar yaparken ağrılı spazmlar (mesane tenesmus) veya yanma hissi
• Pelvik bölgede veya kasıkta spazmlar, ağrı, rahatsızlık, alt ekstremitelerde şişlik ¹⁰

Mesane Kanseri Nedenleri

Mesane kanseri neden olur? Mesane kanseri, mesane içinde bulunan hücrelerin anormal ve kontrol dışı bir şekilde hızla büyümesi sonucunda birikmeye başlaması ve tümörü oluşturmasıyla ortaya çıkmaktadır. Bu sürece neyin neden olduğunu tam olarak bilmek mümkün olmasa da, pek çok risk faktörü bulunmaktadır.

• Sigara ve diğer tütün kullanımı
• Kimyasal maddelere uzun süre maruz kalma
• Radyasyona maruz kalma
• Mesane astarının kronik tahrişi
• Paraziter enfeksiyonlar ¹¹

Mesane Kanseri Çeşitleri

Mesane kanseri farklı hücrelerde gelişebilmektedir. Bu nedenle de kendi içinde ayrılmaktadır. Bazı mesane kanserleri, birden fazla hücre tipini içerebilmektedir.

Diğer bir kıstas ise kanserin tam olarak nerde oluşmaya başladığıdır. Mesane kanserinin çeşidini bilmek tedavinin nasıl oluşturulacağını belirlemeye yardımcı olmaktadır.

Mesane kanseri çeşitleri şunlardır: ¹²

Ürotelyal Karsinom

Mesane kanserinin bu çeşidinde, kanser mesanenin iç kısmında bulunan hücrelerde başlamaktadır. Mesane dolduğu takdirde, ürotelyal hücreler genişlemekte, mesane boşaldığında ise daralmaktadır. Üreterlerin ve üretranın iç kısmını oluşturmaktadırlar. Bu nedenle, tümörler de bu yerlerde gelişmektedir. En sık görülen mesane kanseri çeşidi olarak kabul edilmektedir.

Skuamöz Hücre Karsinomu

Mesane kanserinin bu çeşidi ise mesanenin kronik irritasyonu sonucunda oluşmaktadır. Nadir bir kanser çeşidi olarak bilinmektedir. Bu kanserin dünyada en sık karşılaşılan nedeni ise paraziter enfeksiyonu (şistozomiyazis) sonucu oluşan mesane enfeksiyonlarıdır.

Adenokarsinom

Adenokarsinom, mesanede mukus salgılayan bezleri oluşturan hücrelerde başlamaktadır. Bu da nadir görülen bir çeşit mesane kanseridir. ¹³

Mesane Kanser Risk Faktörleri

Mesane kanseri riskini artıran faktörler daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanmaktadır:

Tütün Kullanımı

Sigara, puro, pipo ya da nargile gibi zararlı tütünler mesane kanseri riskini artırabilmektedir. Bu tütünlerin içindeki kimyasallar idrarda birikebilmektedir.

Kişi sigara içtiği zaman dumanla birlikte kimyasallar vücuda girmekte ve idrarla çıkmaktadır. Ancak, sürekli olarak tekrarlanan bu sürecin sonunda mesanenin astarı zarar görmektedir, bu da kanser riskini yükseltebilmektedir.

Artan Yaş

Yaş arttıkça mesane kanseri riski de artmaktadır. Diğer yandan, tabi ki her yaşta ortaya çıkma riski bulunmaktadır, ancak 40 yaşın altındaki kişilerde nadiren görülmektedir.

Cinsiyet

Cinsiyet de mesane kanseri gelişiminde rolü olan bir faktördür. Erkeklerin mesane kanseri geliştirme riski kadınlara oranla çok daha fazladır. 

Kimyasallara Maruz Kalma

Böbrekler vücuttaki zararlı kimyasalları kan dolaşımından süzerek mesaneye yollamaktadır. Böylece de kimyasallar ve atıklar vücuttan atılmaktadır. Bu nedenle vücuttaki bulunan bazı kimyasalların mesane kanserine neden olabileceği düşünülmektedir.

Mesane kanseri riskini artırabilecek kimyasallar arasında boyalar, lastik, deri, tekstil ve boya ürünlerinin üretiminde kullanılan arsenik ve diğer kimyasallar bulunmaktadır.

Geçmişte Kanser Tedavisi Görmüş Olma

Kanser tedavisi oldukça güçlü bir tedavidir. Tedavi sırasında ve sonrasında pek çok yan etkiye yol açabilmektedir.

Kanserle mücadele etmek için kullanılan bazı ilaçlar da mesane kanseri riskini artırabilmektedir. Diğer yandan, daha öncesinde oluşan kanseri tedavi etmek için pelvis bölgesine doğru yönlendirilen radyasyon tedavisi de gelecekte mesane kanserinin ortaya çıkma ihtimalini doğurabilmektedir. ¹⁴

Kronik Mesane İltihaplanmaları

Sürekli olarak tekrarlayan (kronikleşen) sistit gibi idrar yolu enfeksiyonları ve inflamasyonları ya da uzun süreli üriner kateter kullanımı, skuamöz hücre mesane kanseri riskini artırabilmektedir.

Skuamöz hücre mesane kanseri vakalarının bazılarında bunun nedeni şistozomiyazis olarak bilinen parazit enfeksiyonunun neden olduğu kronik mesane iltihaplanmasıdır.

Kişisel ya da Ailesel Kanser Geçmişi

Geçmişte mesane kanseri geçirmiş olmak, gelecek kanserin tekrar nüksetme riskini artırabilmektedir.

Aile öyküsü de mesane kanseri gelişiminde risk oluşturabilmektedir. Mesane kanseri geçiren bir anne, baba ya da kardeşe sahip olmak, nadir de olsa sizin de mesane kanseri geliştirme riskinizi artırabilmektedir.

Bununla birlikte, ailede kalıtsal polip dışı kolorektal kanser öyküsü (Lynch sendromu) varsa, üriner sistemde, kolonda, uterusta, yumurtalıklarda ve diğer organlarda kanserin ortaya çıkma riski artabilmektedir.  ¹⁵

Mesane Kanseri Tedavisi

Mesane kanseri nasıl geçer? Mesane kanserinin tedavisi tamamen hastaya özel bir şekilde planlanmaktadır. Hastanın ihtiyaçlarına bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri ya da bunların bir kombinasyonu tercih edilebilmektedir. Genel anlamda, mesane kanserini tedavi etmek için göz önünde bulundurulan kıstaslar ise şunlardır:

• Tümörün evresi
• Tümör derecesi
• Tümörün yeri
• Hastanın genel sağlık durumu

Mesane kanseri için uygulanabilecek tedavi yöntemleri ise daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanmaktadır: ¹⁶

Mesane Kanseri Ameliyatı

Mesane kanseri hastalarının çoğunda kanseri tedavi etmek için cerrahi operasyonlara başvurulmaktadır. Cerrahi operasyonun tipi ise tümörün tipine ve evresine bağlı olarak belirlenmektedir. Seçenekler şunlardır: 

Mesanenin transüretral rezeksiyonu: Genellikle kanser henüz erken evredeyken uygulanmaktadır. Genel veya spinal anestezi altında yapılmaktadır. Üretra içinden mesaneye rezektoskop isimli özel bir teleskop yerleştirilmektedir. Sonrasında tümör rezektoskop ile kesilmektedir. Mesanenin ham yüzeyi daha sonra elektrik akımı yardımıyla yok edilmektedir.

Parsiyel sistektomi: Bu işlem sırasında mesanenin bir bölümü çıkarılmaktadır. Tümör mesane duvarının sadece tek bir kısmında olduğu zaman kullanılmaktadır. Uygulanan ameliyattan sonra mesanenin çoğu korunabilmektedir. Sonrasında genellikle kemoterapi ve radyasyon verilmektedir.

Radikal sistektomi: Tümör daha büyük olduğunda ve mesane çevresine yayıldığında uygulanmaktadır. Bu durumda mesanenin tamamı çıkarılmaktadır.

Mesane tamamen alındıktan sonra idrarın vücuttan atılabilmesi için üriner diversiyon isimli bir prosedür yapılmaktadır. Vücutta bağırsaktan yapılmış bir kese yapılabilir veya idrarın toplanması için vücudun dışına yerleştirilen sızdırmaz bir torba kullanılabilmektedir. 

Kemoterapi

Kanser tedavisinde kullanılan temel tedavi yöntemlerinden biri olan kemoterapi, kanserli hücrelerin çoğalmasını önlemek ve onları öldürmek için kullanılan kanser ilaçlarını içermektedir.

Kanser hücreleri kemoterapi ilaçlarını normal hücrelerden daha hızlı emmektedir, ancak bu süreçte hücrelerin hepsi kanser ilaçlarını almaktadır.

Kemoterapi ilaçları enjeksiyon yani damar yoluyla ya da kanserin evresine bağlı olarak intravezikal olarak (kateter aracılığıyla mesanenin içine) verilebilmektedir.

Kemoterapi tek başına uygulanabileceği gibi, cerrahi veya radyasyon tedavisi ile birlikte de kullanılabilmektedir. ¹⁷

Radyasyon Tedavisi

Radyasyon tedavisinde, yüksek enerjili X-ışınları veya diğer radyasyon türleri kanserli hücrelere yönlendirilmektedir. Böylece, kanseri hücrelerin büyümesi önlenmekte ve bu hücreler öldürülmektedir. Cerrahi yöntemlerle ya da kemoterapiyle birlikte uygulanabilmektedir.

İç radyasyon: Mesane kanserini tedavi etmek için genellikle iç radyasyon uygulanmaktadır, bununla birlikte iç radyasyon her kanser çeşidinde kullanılabilen bir yöntem değildir. Radyoaktif pelet idrar yolu ile mesaneye veya alt karın bölgesine yerleştirilmekte böylece radyasyon tümöre yönlendirilebilmektedir. Bu tedavi süreci boyunca hastanede kalınmaktadır. Birkaç gün sürebilen işlemden sonra pelet çıkarılmaktadır. ¹⁸

İmmünoterapi

Mesane kanseri sırasında, bağışıklık sisteminin kanserli hücrelerle aktif bir şekilde mücadele edebilmesini sağlamak için immünoterapi verilebilmektedir.

Mesane kanseri için tercih edilen immünoterapi, genellikle üretra yoluyla ve doğrudan mesaneye (intravezikal tedavi) uygulanmaktadır. ¹⁹

Mesane Kanseri İçin Hangi Doktora Gidilir?

Mesane kanseri tanısı ve tedavisi için üroloji, tıbbi onkoloji, radyasyon onkolojisi ve radyoloji bölümlerine başvurulmaktadır. ²⁰