Diş Eti Kanaması Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Diş Eti Kanaması Nedir?

Dişeti kanamaları özellikle sert yiyecekler yendiğinde ya da dişler fırçalandığında farkedilen bir diş problemidir. Dişeti kanaması genellikle diş ve ağız sağlığının yolunda gitmeyen bir sorunu olduğunu işaret etmektedir. Dişeti kanaması genç, yaşlı, kadın ya da erkek ayırt etmeksizin herkesi etkileyebilmektedir.

Diş ve dişetleri sağlığının korunması temelde kişisel temizliğe özen gösterilmesiyle ilgilidir. Dişlerin her gün fırçalanması, olası pek çok hastalığın önlenmesini sağlamaktadır. Zayıf hijyen, diş ve dişetleri üstünde birikintiler kalmasına neden olmaktadır. Bunlar da zamanla bakteri üreterek iltihaplanmalara yol açmaktadır. Dişeti kanamaları çoğu zaman bir dişeti iltihabının bir belirtisi olarak yaşanmaktadır.¹ 

Diğer yandan, dişeti kanamaları her zaman iltihaplanmalarla ilgili olmayabilmektedir. Diyabet, Alzheimer, lösemi ve hatta astım ve bademcik gibi kronik hastalığa bağlı olarak oluşan dişeti kanamaları durumunda, altta yatan neden hemen tespit edilmelidir.

Dişeti kanamaları pek çok nedene ve pek çok risk faktörüne sahip olabilmektedir. Bazıları kan hastalığı, yaralanma, hormonal değişim ve bazen hamilelik sonucu dişeti kanamaları yaşayabilmektedir. Bazı vakalarda vitamin eksikliği ve ilaç kullanımı dişeti kanamalarından sorumlu olabilir. Dişeti kanamalarını hafifletmek için birçok ilaç ve merhem bulunmaktadır. Diğer yandan, çeşitli bitkisel tedavi ve evde tedavi yöntemleri de sorunu tedavi etmeye yardımcı olabilmektedir.

Diş Eti Kanaması Belirtileri

Normal dişetleri sağlam ve pembe renkte olmalıdır. Normal şekilde fırçalandığında ise kanamamalıdır. Sağlıklı dişetleri, dişlerin güvenli bir yere sabitlenmesini sağlamaktadır. Dişeti kanaması nasıl anlaşılır? Dişeti kanaması başlangıcı, dişetlerinde dikkat çeken kanamaların dışında şunları da içerebilmektedir:

• Ağrılı veya hassas dişetleri
• Diş etlerinde şişme
• Yumuşak dişetleri
• Diş etlerinin pembe renk yerine kırmızı renk olması
• Diş etlerinin fırçalamadan veya diş ipi kullandıktan sonra kanaması

Dişeti iltihabı çoğu zaman ağrısız olduğundan, kişi bundan haberdar olmayabilir. İlk işaret, diş fırçası kıllarının pembe renkte olması olabilir; diş etlerinde kanama olması ise en belirgin işarettir.² 

Dişeti İltihabı Belirtileri

Dişeti iltihabının (gingivitis) temel belirtileri arasında şunlar bulunmaktadır:

• Dişeti kanaması
• Sıcaklık (ateş)
• Kızarıklık
• Şişlik
• Ağrı
• Fonksiyon kaybı (iltihap uzun süre tedavi edilmediğinde)

Dişeti iltihabı durumunda sıralanan belirtilerin tümü yaşanabilirken, diğer yandan, sadece biri de yaşanabilmektedir. Çoğu zaman, dişeti iltihabı belirtileri arasında bulunan birkaç belirti aynı anda yaşanmaktadır. 

Bir dişeti enfeksiyonu yaşandığını işaret eden uyarıcı belirtiler şöyle sıralanabilmektedir:

• Dişler fırçalandığında ya da diş ipi kullanıldığında oluşan dişeti kanaması
• Herhangi bir temas olmadığında bile kendiliğinden kanayan dişetleri
• Kırmızı, şişmiş, parlak ve ağrılı dişler
• Dişetine basıldığında çıkan irin
• Çekilmiş dişetleri
• Dişler fırçalandığında ya da diş ipi kullanıldığında oluşan ağrılı ve çok hassas olan dişetleri
• Yanma ya da karıncalanma hissi (özellikle dişeti çizgisi ve dişler arasında)³ 

Şişmiş dişetlerinde aynı anda yoğun bir ağrı yaşanabilmektedir. Bu durum, çoğunlukla, dişeti çizgisi etrafındaki dişlerde plak oluşumunun bir sonucu olarak ortaya çıkan dişeti iltihabıdır. Düzenli olarak temizlenmeyen plaklar, dişeti iltihabını gitgide kötüleştirebilmekte, zamana bağlı olarak da dişeti çekilmesine ve çene kemiklerine zarar verebilecek şekilde tartar haline gelene kadar sertleşmesine neden olabilmektedir. 

İlerleyen Dişeti İltihabı Belirtileri

Başlangıçta dişeti kanaması, ağrısı ya da kızarıklığı gibi daha kolay tedavi edilebilen dişeti iltihabı belirtileri eğer tedavi edilmezse, dişleri destekleyen dokular ve kemikler bu durumdan etkilenebilir. Bu durum, periodontit veya periodontal hastalık olarak bilinmektedir.

Periodontit belirtileri şunları içerebilir:

• Ağız kokusu
• Ağzında hoş olmayan bir tat
• Yemeyi zorlayabilecek gevşek dişler
• Dişeti apseleri⁴

Akut Nekrotizan (Yumuşak Doku Enfeksiyonu) Ülseratif Dişeti İltihabı      

Nadir vakalarda, akut nekrotizan ülseratif diş eti iltihabı (ANUG) adı verilen bir hastalık aniden ortaya çıkabilmektedir. ANUG belirtileri genellikle dişeti hastalığından daha şiddetlidir ve aşağıdakileri içerebilmektedir:

• Dişeti kanaması
• Dişeti ağrısı
• Ağrılı ülserler
• Dişlerinin çekilmesi
• Ağız kokusu
• Ağızda metalik bir tat
• Ağızda fazla tükürük
• Yutkunma veya konuşma zorluğu
• Yüksek sıcaklık (ateş)⁵ 

Diş Eti Kanaması Nedenleri

Dişeti kanaması, özellikle dişler fırçalandığı zaman, diş fırçası üzerindeki kanla birlikte fark edilen bir diş problemidir. Arada sırada olabilmekle birlikte, devam ettiği takdirde, dişeti kanaması bazen yemek yerken bazense kendiliğinden ortaya çıkabilmektedir.

Dişeti kanaması neden olur? Dişeti kanamasının nedenleri şöyle sıralanmaktadır:⁶ 

Kişisel Hijyen Eksikliği

Dişetleri iltihaplandığında kanama meydana gelebilmektedir. Bu durumun nedeni çoğu zaman, gerekli olan kişisel bakımın eksikliğidir. Dişler düzenli bir şekilde fırçalanmadığı takdirde, zamanla dişler üzerinde plak ve tartar oluşmaya başlamaktadır. Sonuç olarak da, dişetleri tahriş olduğu için şişmekte, kızarmakta ve ağrılar yaşanmaktadır. Oldukça hassas bir hale gelen dişetleri ufacık bir müdahalede bile kanayabilmektedir. 

Dişlerin Eğik ve Düzensiz Olması

Dişlerin düzensiz ya da eğik olması, düzenli bir şekilde dişlerin temizlenmesini zorlaştırabilmektedir. Sonuç olarak da, bu durum çoğu zaman dişeti kanamasına yol açabilmektedir. Dişlerin eğri olması, diş aralarında yiyeceklerin sıkışmasına neden olmaktadır, böylece de, dişeti iltihabı tetiklenmekte ve dişeti kanamaları meydana gelmektedir.

Dişleri Fırçalama Rutini

Dişlerin çok fazla fırçalanması ya da dişetlerinde hasara neden olabilecek kadar sert fırçalarla fırçalanması, dişeti kanamasına neden olabilmektedir. Bu nedenle, her zaman yumuşak kıllı bir diş fırçası tercih edilmeli ve kullanılan diş fırçası her üç ayda bir değiştirilmelidir.⁷ 

C Vitamini Eksikliği

Tıbbi açıdan ciddi bir durum olan C vitamini eksikliği, kişi özellikle bol meyve ve sebze tüketmediğinde ortaya çıkan bir vitamin eksikliği problemidir. C vitamini eksikliği durumunda ise dişetleri zayıflamakta, hassaslaşmakta, bu nedenle de, zamanla şişmekte, ağrımakta ve kanamaktadır.

K Vitamini Eksikliği

K vitamini, kanın pıhtılaşması sürecinde önemli bir role sahiptir. Bu nedenle, vücutta eksikliğinin yaşanması durumunda, dişetleri de dâhil vücudun kanamaya müsait olan bölgelerinde daha yoğun kanamalar yaşanabilmektedir.

K vitamini eksikliğinin ana nedeni bağırsak mikroflorası veya bağırsakta bulunan böceklerdir. Örneğin, bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle uzun bir süre antibiyotik tedavisi gördüyseniz, bağırsak mikroflorasında bulunan sağlıklı bakteriler ölmekte, sonuç olarak da kanamalar artmaktadır. 

Hormonal Değişiklikler

Hormonal nedenlerle dişeti kanamalarının meydana gelmesi, özellikle kadınlarda daha sık yaşanan bir problemdir. Bunun nedeni, kadınların ergenlik, hamilelik, menopoz ve menopoz sonrası gibi çeşitli hormonal değişikliklerin yaşandığı evreleri geçirmesidir. Doğum kontrol ilaçlarının düzenli kullanımı durumunda da hormonal değişiklikler gerçekleşebilmektedir. Tüm bunlar dişeti kanaması riskini artırabilmektedir. Çoğu diş hekimine göre, hormonal nedenler sonucu oluşan dişeti kanamaları oldukça normaldir.

Kanama Bozuklukları

Trombositopenik purpura ve Von Willebrand hastalığı da dâhil olmak üzere pek çok genetik ve idiyopatik (nedeni bilinmeyen) bozukluk, dişeti kanamasına neden olabilmektedir. Hatta dişeti kanamaları bu hastalıkların bir belirtisi olarak da değerlendirebilmektedir.  Bu nedenle, daha ciddi bir sorunun belirtisi olabileceği için dişeti kanamalarını her zaman önemsiz bir problem olarak görmemek gerekir.⁸ 

İlaçlar

Kronik hastalıklara sahip olan çoğu hasta, düzenli olarak ilaç almak zorunda kalmaktadır. Aspirin, klopidogrel, epilepsi için verilen ilaçlar ve kanser için kemoterapi ilaçları gibi ilaçlar dişeti kanamalarına neden olabilmektedir.

Karaciğer Hastalıkları

Karaciğer, vücudun kan pıhtılaşması sürecinde kritik bir role sahip olan, önemli bir organdır. Karaciğer metabolizmasını bozan her türlü karaciğer hastalığı veya kronik alkolizm, dişeti kanamaları da dâhil olmak üzere vücutta pek çok kanamaya neden olabilmektedir.

Kanser

Lösemi (kan kanseri) veya multipl miyelom (kemik iliği kanseri) gibi belli kanser türleri dişeti kanamasına neden olabilmektedir.

Diğer Nedenler

Sigara kullanımı, stres, radyasyon terapisi, HIV gibi diş eti hastalığına ve nihayetinde dişeti kanamalarına neden olabilecek pek çok neden bulunabilmektedir.⁹ 

Diş Eti Kanamasına Ne İyi Gelir?

Diş eti kanaması vücudunuzda bir şeylerin yanlış gittiğini bildiren bir işarettir. Sağlıksız bir ağızdaki diş etleri, diş fırçalama sırasında ya da diş ipi kullanıldığında genelde kanamaktadır. Bazı durumlarda, gülümsendiğinde veya hiç bir şey yapılmadığında bile dişeti kanayabilmektedir.

Dişeti kanaması ele alınması gereken temel bir durumun belirtisidir. Diş eti hastalığı veya şeker hastalığı olmasına bakılmaksızın, kanamalara neden olan dişetleri değerlendirilmeli ve daha fazla komplikasyonu önlemek için dikkat edilmelidir.¹⁰ 

Diş Eti Kanaması Tedavisi

Dişeti kanaması nasıl geçer? Diş ya da dişeti problemi yaşanmadığında bile plak temizliği için her 6 ayda bir diş hekimine gidilmesi tavsiye edilmektedir. Diş hekimi dişlerin ve dişetlerinin genel sağlığı için evde yapılabilecek hakkında bilgi verebilmektedir.

Her ana öğünden sonra, yumuşak kıllı bir diş fırçasıyla dişleri fırçalamak diş ve ağız sağlığı için oldukça etkilidir. Diş hekimi, dişleri tuzlu su veya hidrojen peroksit ve su ile yıkamayı önerebilir. Dişeti kanaması problemini şiddetlendiren kimyasal ürünlerden ve alkol içeren gargaralardan kaçınmaya özen gösterilmelidir.

Diş ipi kullanmak plak oluşumunu önlemektedir. Dişeti kanamasını, ana öğünler arasında yapılan çok fazla atıştırmalık ya da karbonhidrat tüketiminin azaltılması da duruma yardımcı olabilmektedir. Her zaman dengeli ve sağlıklı bir diyetle beslenilmesinde pek çok fayda bulunmaktadır.¹¹ 

Bazı Tavsiyeler

• Diş etlerini şiddetlendiren tütün kullanımından kaçınmalısınız.
• Buzlu suyun içine batırılmış gazlı bezle doğrudan diş etlerine basınç uygulayarak diş eti kanamasını kontrol edebilirsiniz.
• Vitamin eksikliği tanısı konduysa, önerilen vitamin takviyelerini kullanmaya özen gösterin.
• Doktorunuz almanızı önermediği sürece aspirinden almaktan kaçının.
• Aldığınız bir ilacın bir yan etkisi olarak dişeti kanaması yaşıyorsanız, doktorunuzdan başka bir ilaç reçete etmesini isteyin. İlaçlarınızı asla doktorunuza danışmadan değiştirmeyin.
• Dişeti masaj yapmak için bazı cihazlar bulunmaktadır, onları deneyebilirsiniz. (suyun masaj yapma özelliğini kullanan cihazlardır)
• Protezleriniz doğru şekilde oturmuyorsa veya dişetinizde ağrılı noktalara neden oluyorsa diş hekiminize görünün. 

Diğer bir tedavi yöntemi seçeneği, diş üzerindeki birikinti maddelerin temizlenmesi olabilmektedir. Oluşabilecek herhangi bir diş ve dişeti hastalığı sürecini yavaşlatmaya yardımcı olabilmektedir.

Ağır formdaki periodontal hastalıktan (dişeti ve dişleri destekleyen diğer dokuları etkileyen iltihabi hastalıklar) muzdarip olmanız durumunda, periodontal tedavi görmeniz gerekebilmektedir. Ciddiye bağlı olarak, dişeti kanamasını durdurmak için bir diş ameliyatına bile ihtiyacınız olabilir.

Diğer yandan, doktorunuzun reçete ettiği vitamin takviyelerini de düzenli olarak kullanmayan özen göstermelisiniz.¹² 

Dişeti İltihabı Tedavisi

Dişeti iltihabı yani gingivitis durumunda, tedavinin esas amacı iltihabı azaltmaktır. Diş hekimi dişleri temizleyecektir. Dişlerdeki lekeleri gevşetmek ve çıkarmak için farklı araçlar kullanabilir.

• Dişler temizlendikten sonra dikkatli bir ağız temizliği gereklidir.
• Antibakteriyel ağız durulama veya diğer yardımcı maddeler de önerilebilir.
• Yanlış hizalanmış dişlerin onarımı diş hekiminiz tarafından yapılabilir.
• İlgili diğer hastalıklar veya durumlar tedavi edilmelidir. 

Akut Nekrotizan Ülseratif Dişeti İltihabı (ANUG)

Akut nekrotizan ülseratif dişeti iltihabı (ANUG) her zaman diş hekimi tarafından tedavi edilmesi gereken bir durumdur.

Daha önce bahsedilen ağız temizliği önerileri ve diş tedavilerinin yanı sıra, ANUG tedavileri antibiyotik, ağrı kesici ve çeşitli gargara türlerini de içerebilmektedir.

Antibiyotikler: Eğer ANUG teşhisi konduysa, metronidazol veya amoksisilin gibi antibiyotiklerle tedavi önerilebilir. Bunları genellikle üç günlüğüne almanız gerekir.

Ağrı kesiciler: Bunlar, parasetamol ve ibuprofen en çok reçete edilen ağrı kesicilerdir. Ağrıyı ve rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olabilirler.

Gargaralar: ANUG tedavisinde klorheksidin veya hidrojen peroksit içeren ağız yıkama yöntemleri reçete edilebilmektedir. Bazı klorheksidin ağız gargaraları bir hidrojen peroksit gargara kadar etkili olmayabilmektedir.¹³ 

Dişeti Ameliyatı

Ağır dişeti hastalığı varsa, periodontal cerrahi gibi başka tedavilere ihtiyaç duyulabilmektedir. Bazı durumlarda, etkilenen dişin çekilmesi de gerekebilir.

Ameliyat veya diş kökü cerrahi bir müdehale gördüyseniz, doktorunuz enfeksiyonları tedavi etmek için antibiyotik reçete edebilir. Diş hekiminiz bunun gerekli olup olmadığını söyleyecektir.¹⁴ 

Dişeti Kanaması İçin Hangi Doktora Gidilir?

Dişeti kanaması teşhisi ve tedavisi için bir diş hekimine başvurulmalıdır.