Göğüs Kanseri Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Göğüs Kanseri Nedir?

Göğüs kanseri, göğüs hücrelerinde başlayan bir kanser türüdür. Kötü huylu olan kanserli göğüs hücreleri çevresinde bulunan sağlıklı dokulara da yayılabilmektedir. Bu durum metastaz olarak adlandırılmaktadır.

Göğüste bulunan hücreler bazen değişmekte ve artık normal olarak büyümemektedir. Bu değişiklikler, atipik hiperplazi ve kistler gibi kanserli olmayan (iyi huylu) göğüs durumlarına yol açabilmektedir. Ayrıca intraductal papillomalar gibi kanserli olmayan tümörlere de neden olabilmektedir. Yani, göğüste ortaya çıkan kitlelerin hepsi göğüs kanserini işaret etmemektedir. ¹

Göğüs kanserinin vakalarının çoğunda, kanser bezlerden sütü göğüs ucuna taşıyan tüpler olan kanalları hizalayan hücrelerde başlamaktadır. Bu tip göğüs kanseri duktal karsinom olarak adlandırılmaktadır. Diğer yandan, kanser süt üreten bezler olan lobül hücrelerinde de gelişebilmektedir. Göğüs kanserinin bu tipi ise lobüler karsinomdur. Bu durumda, kanser çevre dokulara yayılmamaktadır, ancak yine de çevreleyen dokularda büyüme riski bulunmaktadır.

Göğüs kanserinin daha az görülen tipleri de mevcuttur. Bunlardan bazıları inflamatuar göğüs kanseri, göğsün Paget hastalığı ve üçlü negatif göğüs kanseridir. Nadir göğüs kanseri tipleri ise, Hodgkin olmayan lenfoma ve yumuşak doku sarkomudur. ²

Göğüs Kanseri Belirtileri 

Göğüs kanseri nasıl anlaşılır? Göğüs kanserinin belki de en karakteristik belirtisi göğüs dokusunda kitle veya yumru hissedilmesidir. Birçok kadın bir yumru bulduktan sonra doktora giderken, çoğu hastada göğüste veya göğüs ucunda da pek çok değişiklik meydana gelmektedir.

Göğüs kanseri belirtileri göğüs kanserinin tipine bağlı olarak da değişebilmektedir. ³

Göğüs Kanseri Tipleri

Göğüs kanseri tipleri şunlardır:

Duktal karsinom: Göğüs kanserinin bu tipinde, kanserli hücreler süt kanalında başlamakta. Göğüs kanserinin en yaygın tipidir.

Lobüler karsinom: Bu durumda kanserli hücreler lobüllerde başlamaktadır.

İnvaziv göğüs kanseri, kanser hücrelerinin lobülün veya kanalların içinden çıkarak yakın dokuları istila etmesi ve vücudun diğer bölgelerine yayılma riskini artırmaktadır.

İnvaziv olmayan göğüs kanserinde ise, kanser oluştuğu bölgede kalmaktadır ve kırılmamaktadır. Bununla birlikte, bu hücreler zaman içinde invaziv göğüs kanserine dönüşebilmektedir.

Göğüs kanseri de erkekleri etkileyebilmektedir, ancak erkeklerde kadınlara oranla çok daha az görülmektedir. ⁴

Ortak Göğüs Kanseri Belirtileri

Yumru

Pek çok kadında göğüs kanseri başlangıcının fark edilen ilk belirtisi göğse dokunulduğu zaman hissedilen yumrudur. Göğüste gelişen yumrular çoğu zaman iyi huyludur. Ancak, 10’da 1 oranında kanserli olma riski bulunmaktadır. Yumrunun kontrol edilmesi için hemen bir uzmana başvurulması gerekmektedir. ⁵

Göğüs Boyutunun Değişmesi

Göğüsün normal boyutunda farklılıklar meydana gelebilmektedir. Göğüs normalden daha büyük olabilmektedir. Birçok sağlıklı kadın, adet döneminden önce göğüslerinde yumru ve yumuşaklık hissedebilmektedir.

Normal göğüs büyüklüğünüzün farkında olduğunuz takdirde, olası bir ekstra büyümede ya da şekil farklılığında bu durum kolayca dikkatinizi çekebilmektedir. ⁶

Göğüs Cildinde Değişiklikler

Göğüs kanseri, cilt hücrelerinde doku değişikliklerine neden olabilmektedir. Bunun bir sonucu olarak da iltihaplanma meydana gelebilmektedir. Oluşabilecek doku değişikliklerinin örnekleri arasında şunlar bulunmaktadır:

• Göğüs ucundaki ve göğüs halkasındaki (areola) cildin pul pul olması
• Göğüs ucundaki ve göğüs halkasındaki (areola) cildin aşırı derecede kuru olması
• Göğüsün herhangi bir yerinde cilt kalınlaşması

Göğüs cildinde meydana gelen bu değişiklikler nedeniyle kaşıntı da hissedilebilmektedir.

Doku değişiklikleri, dermatit ve egzama dâhil, iyi huylu cilt durumlarının bir sonucu olarak da ortaya çıkabilmektedir. ⁷

Göğüs Ucunda Akıntı

Göğüs ucunda akıntı meydana gelebilmektedir. Bu akıntı ince ya da kalın olabileceği gibi açık beyaz renkte, yeşil renkte ya da kırmızı renkte de olabilmektedir.

Emziren annelerde göğüs ucu akıntısı normal bir durumdur. Emzirme nedeniyle oluşan akıntı süt rengindedir.

Göğüs başı akıntısının çoğu kansersiz olmasına rağmen, bazı kişilerde göğüs kanserinin bir habercisi olabilmektedir.

Diğer göğüs akıntısı nedenleri ise şunlardır:

Göğüs enfeksiyonları

Doğum kontrol haplarının bir yan etkisi

Bazı ilaçları almanın bir yan etkisi

Vücut fizyolojisinde varyasyonlar

Tiroid hastalığı gibi bazı tıbbi durumlar ⁸

Çukurlaşma

Göğüs cildinde çukurlar meydana gelebilmektedir. Bu bazen agresif göğüs kanseri türü olan inflamatuar göğüs kanseri belirtisi olabilmektedir. Kanser hücreleri, göğüste lenf sıvısının birikmesine ve cildin çukurlaşmasına yol açmaktadır. Göğüs cildinde çukurlar fark edildiğinde hemen bir uzmana başvurulmalıdır.

Lenf Bezlerinin Şişmesi

Lenf bezleri, sıvıyı filtreleyen ve potansiyel olarak zararlı hücreleri yakalayan küçük ve yuvarlak olan bağışıklık sistemi dokularıdır. Zararlı hücreler arasında bakteriler, virüsler ve kanser hücreleri bulunmaktadır. Göğüs kanseri yayılmaya başladığında genellikle ilk önce koltuk altında bulunan lenf bezlerine yönelmektedir. Bu nedenle, koltuk altlarında şişkinlikler meydana gelebilmektedir. ⁹

Ağrı

Göğüs kanseri; göğüs hücrelerinde ağrı, hassasiyet ve rahatsızlığa yol açabilmektedir. Göğüs kanseri genellikle ağrısızdır ancak buna rağmen, göğüs kanseri nedeniyle olabilecek herhangi bir belirti kesinlikle göz ardı edilmemelidir. Bazı göğüs kanseri hastaları bu ağrıyı yanma şeklinde tanımlayabilmektedir.

Cilt Renginin Değişmesi

Göğüs kanseri nedeniyle, göğüs cildinin rengi değişebilmekte hatta adeta çürümüş gibi bir görüntü olabilmektedir. Cilt kırmızı, mor veya mavimsi bir renge dönüşebilmektedir. Eğer bu durumun nedeni herhangi bir göğüs darbesi ya da travması değilse, hemen bir uzmana danışılması gerekmektedir. ¹⁰

İltihaplanma

İnflamatuar göğüs kanseri olarak adlandırılan nadir bir tür göğüs kanseri, diğer tipte göğüs kanserlerinden çok daha farklı belirtilere yol açabilmektedir.

Bu durumda, göğüs kızarmakta, ağrımakta ve iltihaplı bir görüntü almaktadır. Göğüs derisi zorlanmaya başlamakta ve pul pul olmaktadır. ¹¹

Acil Tıbbi Yardım Alınması Gereken Belirtiler

Göğüslerde meydana gelen değişiklikler her zaman bir panik nedeni olmamalıdır. Bunlar hormonal değişikliklerin, yaşlanmanın ya da diğer farklı faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte, sağlıklı olan ve herhangi bir nedeni sahip olmayan kişilerin belirtileri her zaman ciddiye alması gerekmektedir.

Yukarıda sıralanmış olan belirtilerin hepsi dikkat alınması gereken belirtilerdir. Altta yatan neden adet döngüsü, yaralanma ya da göğüs enfeksiyonu gibi bir hastalık değilse mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. ¹²

Göğüs Kanseri Nedenleri 

Göğüs kanseri neden olur? Göğüs kanseri göğüs hücrelerinde meydana gelen anormal büyümeler sonucunda meydana gelmektedir. Değişime uğramış olan bu hücreler diğer sağlıklı hücrelere oranla çok daha hızlı bir şekilde bölünmekte ve çoğalmaktadır. Bu nedenle de zamanla birikmeye başlayarak bir kitle ya yumruyu oluşturmaktadır. Diğer yandan, göğüs hücrelerinde başlayan bu durum lenf bezlerine ve vücudun diğer bölgelerine de yayılabilmektedir.

Göğüs kanseri genellikle süt üreten kanallar olarak bilinen göğüs hücrelerinde başlamaktadır. Bununla birlikte, lobüller ve göğüs içindeki diğer hücreler ya da dokularda da başlama ihtimali bulunmaktadır.

Göğüs kanseri pek çok risk faktörünün bir sonucu olarak tetiklenebilmektedir. Tetikleyiciler arasında ise hormonsal faktörler, yaşam tarzı faktörleri ve çevresel faktörler bulunmaktadır. Diğer yandan, herhangi bir risk faktörüne sahip olmadığı takdirde bile göğüs kanseri geliştirmiş olan hastalar da bulunmaktadır. Ortak bir fikir ise genetik yapı ve genetik yatkınlığın diğer risk faktörleriyle bir araya geldiğinde göğüs kanseri riskini artırabileceğidir.¹³

Kalıtsal Faktörler

Bazı kalıtsal genetik mutasyonlara sahip olmak göğüs kanseri riskini artırabilmektedir. BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonlar en yaygın kalıtsal nedenlerdir. Diğer nadir mutasyonlar da bazı kadınları göğüs kanserine karşı daha eğilimli bir hale getirebilmektedir.

Gen testi, özellikle göğüs kanseri öyküsü olan ailelerde, potansiyel genetik problemlerin varlığını ortaya koyabilmektedir.

Aile Öyküsü

Ailede göğüs kanseri öyküsü olması, özellikle de göğüs kanseri geçmişi bulunan bir anne ya da kız kardeşe sahip olmak göğüs kanserine yakalanma riskini iki katına kadar artırabilmektedir. ¹⁴

Yaş

Yaş da göğüs kanseri için bir risk faktörü oluşturabilmektedir. Göğüs kanseri tanısı konan hastalar genellikle 60 yaş üstü kadınlardır. Göğüs kanseri vakalarının yaklaşık olarak yüzden 10 – 15’i 45 yaşın altındaki kadınlarda görülmektedir. Bununla birlikte, bu durum etnik kökenlere bağlı olarak da değişebilmektedir.

Cinsiyet

Göğüs kanseri sadece kadınlara has bir kanser türü değildir, erkeklerde de ortaya çıkabilmektedir. Ancak, kadınlarda ortaya çıkma riski 100 kat daha fazladır. ¹⁵

Obezite

Menopozdan sonra artan yağ dokusu östrojen seviyelerinin artmasına yol açabilmektedir. Yüksek östrojen seviyeleri, göğüs kanseri riskini artırabilen ciddi bir risk faktörüdür. Yetişkinlik döneminde kilo alma ve aşırı yağın bel çevresinde toplanması sonucu da vücuttaki östrojen seviyesi artabilmektedir.

Çocuk Doğurmamak

Hiç çocuğu olmayan veya 35 yaş üstünde daha geç bir yaşta hamilelik geçiren kadınlarda göğüs kanseri riski daha da artabilmektedir. Bebek emzirmenin göğüs kanseri geliştirme riskini azaltabileceği düşünülmektedir. ¹⁶

Göğüs Yoğunluğu

Daha az yağlı dokuya, glandülere ve fibroz dokuya sahip olan kadınların göğüs yoğunluğu daha fazla olan kadınlara oranla göğüs kanserine yakalanma riski daha az olabilmektedir.

Göğüs Değişimleri

İyi huylu yani kanserli olmayan bazı göğüs problemleri kötü huylu göğüs kanseri gelişimi riskini artırabilmektedir. ¹⁷

Menstrüasyon Geçmişi

12 yaşından önce erken menstrüasyonu başlayan ya da 55 yaşında sonrasında geç menopoza giren kadınlarda göğüs kanseri riski daha fazla olabilmektedir. Riskin artmasına yol açan bu koşullar, vücudun uzun süre boyunca östrojen ve progesteron hormonlarına maruz kalmasıyla ilişkili olabilmektedir.

Egzersiz Yapmamak

Düzenli fiziksel aktivite içinde olmayan kadınlarda göğüs kanseri riski daha fazladır. Haftada toplam dört ile yedi saat arasında düzenli egzersiz fiziksel aktivite, göğüs kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilmektedir. ¹⁸

Alkol

Alkolün kötüye kullanımı ya da ağır alkol tüketimi göğüs kanseri riskini artırabilen bir faktördür. Tüketilen alkol miktarı ne kadar artarsa kanser riski de o kadar artmaktadır.

Doğum Kontrol Hapları

10 yıl ya da daha uzun bir süre boyunca doğum kontrol hapları kullanmış olmak göğüs kanseri riskini artırabilmektedir. Doğum kontrol haplarını almayı bırakmak kanser riskini zamanla azaltmaya yardımcı olabilmektedir.

Hormon Tedavisi

Menopozdan sonra kombine hormon tedavisi almış olmak göğüs kanseri riskini artırabilmektedir. Menopozda hormon tedavisi almak, göğüs kanserinin sadece daha ileri bir seviyeye geldiğinde teşhis edilmesi de neden olabilmektedir. ¹⁹

Palyatif Bakım

Özellikle 1940 ve 1971 yılları arasında düşük riskini önlemek için hamile kadınlara verilen bir ilaç olan DES’in daha önceki kullanımı, göğüs kanserine yakalanma riskini az da olsa artırabilmektedir.

Radyasyona Maruz Kalmak

Çocuk veya genç yetişkinlik yaşlarında, kanser tedavisinin bir parçası olarak göğüs bölgesine yönlendirilmiş olan radyasyon tedavisi gören kadınların gelecekte göğüs kanserine yakalanma riski önemli ölçüde artabilmektedir. ²⁰

Göğüs Kanseri Tedavisi 

Göğüs kanseri nasıl geçer? Göğüs kanseri tedavisinin seçenekleri; göğüs kanserinin tipine, derecesine, boyutuna ve kanserli hücrelerin hormonlara karşı duyarlı olup olmamasına bağlı olarak değişebilmektedir. Bununla birlikte, fiziksel ve zihinsel durumları da göz önünde bulundurulmaktadır.

Göğüs kanseri hastalarının çoğunda, ameliyat, kemoterapi, hormon tedavisi ve radyasyon tedavisi uygulanmaktadır. Kemoterapi, hormon tedavisi ve radyasyon tedavisi göğüs ameliyatından önce ya da sonra yapılabilmektedir. Ayrıca tedavinin daha başarılı olabilmesi için bu yöntemlerin bir kombinasyonu da kullanılabilmektedir. ²¹

Göğüs kanseri tedavisi daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanabilmektedir:

Göğüs Kanseri Ameliyatı

Göğüs kanseri tedavisinde kullanılabilecek cerrahi yöntemler şunlardır:

Göğüsteki kanserin alınması (lumpektomi): Amaç göğsü korumak olduğunda ya da geniş lokal eksizyon olarak adlandırılabilecek bir lumpektomi söz konusu olduğunda, cerrah tarafından kanserli tümör ve çevresindeki sağlıklı dokuların küçük bir kısmı alınmaktadır.

Bu cerrahi yöntem daha küçük olan tümörleri almak için kullanılmaktadır. Daha büyük boyutta olan tümörlerde ise kanserli hücreleri küçültmek için ameliyat öncesinde kemoterapi uygulanabilmektedir.

Göğsün tamamen alınması (mastektomi): Bu işlem sırasında kanserli tümörün bulunduğu göğüs tamamen alınmaktadır. Sonrasında göğsün görünümünü iyileştirmek için plastik cerrahiden yardım alınabilmektedir. Özellikle son yıllarda göğüs kanseri nedeniyle pek çok kadına mastektomi uygulanmaktadır. ²²

Lenf bezlerinin alınması: Eğer göğüs kanseri sentinel lenf bezlerine de yayılmışsa, cerrah tarafından koltuk altında bulunan ek lenf bezleri de çıkartılabilmektedir.

Her iki göğsün alınması: Genetik yatkınlığı olan ve ailesinde güçlü kanser öyküsü bulunan, göğüs kanseri hastalarında, kanserli tek göğüs alındıktan sonra kanserin tekrar nüksetme riski bulunmaktadır. Bu nedenle, kontralateral profilaktik mastektomi isimli cerrahi işlem sırasında kanserli göğüsle birlikte diğer sağlıklı göğüs de alınabilmektedir.

Göğüs kanseri ameliyatlarından sonra oluşabilecek komplikasyonlar tamamen cerrahi yönteme bağlı olarak değişmektedir. Genellikle ağrı, kanama, enfeksiyon ve kol şişmesi gibi komplikasyonlar gelişmektedir. ²³

Radyasyon Tedavisi

Hemen hemen bütün kanser türlerinde, radyasyon tedavinin bir parçası haline gelmektedir. İşlem sırasında radyasyon makinesi kullanılarak X-ışınları ve protonlar gibi yüksek güçlü ışınlar kanserli hücrelere yönlendirilmektedir. Böylece kanserli hücreler ölmekte ve büyüyememektedir. Makine ile uygulandığında dış radyasyon, vücut içine yerleştirildiğinde ise brakiterapi olarak adlandırılmaktadır.

Lumpektomi sonrasında genellikle dış radrasyon kullanılmaktadır. Kanserin nüksetme riski daha az ise lumpektomi ameliyatından sonra brakiterapi bir seçenek olarak değerlendirilebilmektedir. ²⁴

Kemoterapi 

Kanserli hücrelerin büyümesini engellemek ve onları yok etmek için bazı ilaçlar kullanılmaktadır. İlaçları içeren bu tedavi yöntemi kemoterapi olarak adlandırılmaktadır. Göğüs kanserinin vücudun diğer bölgelerine yayılma riski varsa ya da kanserin nüksetme riski söz konusu ise ameliyat sonrasında kemoterapi uygulanmaktadır.

Göğüste bulunan tümör eğer daha büyükse, bu tümörü küçültüp ameliyata uygun hale getirebilmek için kemoterapi ameliyattan önce de uygulanabilmektedir.

Kemoterapi aynı zamanda kanser vücudun diğer bölgelerine yayıldığı zamanlarda da kullanılmaktadır. Kanseri kontrol etmek ve kanserin neden olduğu herhangi bir belirtiyi hafifletmek için kemoterapi önerilebilmektedir. ²⁵

Hormon Tedavisi

Göğüs kanserinde hormon tedavisi genellikle hormonlara duyarlı olan göğüs kanserini tedavi etmek için kullanılmaktadır. Hormonları bloke etmeyi amaçlayan bu tedavi östrojen reseptör pozitif (ER pozitif) ve progesteron reseptör pozitif (PR pozitif) şeklinde ayrılmaktadır.

Hormon tedavisi, kanserin nüksetme riskini azaltmak için ameliyattan önce veya sonra veya diğer tedavilerden sonra kullanılabilmektedir.

Hormon tedavisinde kullanılabilecek yöntemler ise şunlardır:

Hormonların kanser hücrelerine bağlanmasını engelleyen ilaçlar (seçici östrojen reseptör modülatörleri)

Vücudun menopozdan sonra östrojen yapmasını engelleyen ilaçlar (aromataz inhibitörleri)

Yumurtalıklarda hormon üretimini durdurmak için cerrahi veya ilaçlar ²⁶

Palyatif Bakım

Kanser gibi yaşamı tehdit eden hastalıklar durumunda palyatif bakım uygulanmaktadır. Palyatif bakım, hastalığın belirtilerini hafifletmeye odaklanan bir tedavi yöntemidir. Doktorlar, hemşireler ve diğer özel eğitimli profesyoneller tarafından hastaya ekstra destek sağlanmaktadır. Cerrahi yöntemler, kemoterapi ve radyasyon tedavisi gibi sert tedaviler sırasında da kullanılabilmektedir.

Palyatif bakım diğer uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında, hasta kendisini daha iyi hissetmeye başlamaktadır. Böylece hastanın daha uzun süre yaşatılması da mümkün olabilmektedir. ²⁷

Göğüs Kanseri İçin Hangi Doktora Gidilir?

Göğüs kanseri tanısı ve tedavisini oluşturan uzmanlıklar içinde cerrahlar, tıbbi onkologları, plastik cerrahları ve radyasyon onkologları bulunmaktadır. ²⁸