Gırtlak Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Gırtlak Kanseri Nedir?

Gırtlak kanseri, nefes borusu(glottis), nefes borusunun üstü (supraglottis) ve nefes borusunun altı (subglottik) oluşan gırtlağın herhangi bir bölümünde meydana gelebilmektedir.

Ses kutusu olarak da adlandırılan larenks yani gırtlak, trakeanın (nefes borusu) üst kısmında bulunan iki inç uzunluğunda ve tüp şeklinde bir organdır. Gırtlağın önündeki kıkırdak ise Adam elması olarak adlandırılmaktadır.

Vokal kordları yani ses telleri ya da vokal kıvrımları, gırtlağın içinde yer alan V şeklinde iki kas bandından oluşmaktadır.

Ses tellerinin yer aldığı gırtlak bölgesi glottis olarak, ses tellerinin üstündeki alan supraglottis ve ses tellerinin altındaki alan ise subglottik olarak adlandırılmaktadır.¹

Gırtlak kanseri (larenks kanseri) gırtlak dokularında gelişen kanserli dokular sonucunda oluşmaktadır. Çoğu gırtlak kanseri ise gırtlak içerisine giren düz hücrelerde (skuamöz hücre) meydana gelmektedir.²

Gırtlak Kanseri Belirtileri

Gırtlak kanseri nasıl anlaşılır? Gırtlak kanserinin belirtileri, kanserli tümörün gırtlak bölgesinde tam olarak nerde yer aldığına bağlı olarak değişebilmektedir. Eğer kanser ses telleri üzerindeyse, genellikle gırtlak kanseri başlangıcında teşhis edilebilmektedir. Bunun nedeni ilk olarak ortaya çıkan yaygın belirtinin ses kısıklığı olmasıdır. Ses kısıklığı belirli bir süre içinde düzelmediği takdirde, oldukça fark edilebilir ayırt edici bir belirti haline gelmektedir. ³ 

Gırtlak Kanseri Tipleri

Gırtlak kanserinin tipi uygulanacak olan tedavi yöntemini de belirlemektedir. Çoğu zaman dikkate alınan kıstas, tümörün gırtlakta yer aldığı bölgedir. Seçenekler arasında ise gırtlak dili (glottis) yani nefes borusunun ağzı, ses tellerinin çevresi ve ses telleriyle gırtlak dokusu arasındaki boşluk, nefes borusunun altı ve ses tellerinin kendisi bulunmaktadır.

• Skuamöz hücreli karsinom, en sık görülen gırtlak kanseri tipidir. Boğazın düz, ölçek benzeri hücrelerinde ortaya çıkmaktadır.
• Adenokarsinom, mukus salgılayan gırtlak hücrelerinde başlamaktadır. Nadir bir gırtlak kanseri tipidir.
• Gırtlak kanserin diğer türleri arasında iğsi hücreli karsinom, verrüköz kanser, farklılaşmamış karsinom ve lenf bezi kanserleri sayılabilir. ⁴ 

Ses Kısıklığı

Bir ortalama vermek gerekirse, 3 haftadan daha fazla süren ses kısıklığı bir gırtlak kanseri belirtisi olarak değerlendirilebilmektedir. Ses kısıklığı yaygın gırtlak kanseri belirtileri arasında bulunmaktadır.

Ses kısıklığı aynı zamanda diğer pek çok sağlık probleminin de ortak bir belirtisidir. Bunlardan en sık görüleni ise gırtlak iltihabı yani akut larenjittir. Diğer nedenler arasında ise soğuk algınlığı, göğüs enfeksiyonu ya da bağırmak veya çığlık atmak gibi sesin aşırı kullanımı yer almaktadır.

Sigara içmek de ses kısıklığına da neden olabilmektedir, çünkü boğaz astarını (mukoza zarlarını) tahriş eden bir faktördür. Ses kısıklığının diğer nedenleri şunlardır:

• Asit reflü
• Burun damlası kullanımı sonrası
• Alerjiler
• Tiroid problemleri
• Yaralanma ⁵

Yutma Güçlüğü

Yutma güçlüğü pek çok farklı neden sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Gırtlak kanseri nedeniyle oluşan yutma güçlüğü şu şekilde hissedilebilmektedir:

• Boğazda hissedilen pürüzlülük
• Yiyecekleri yutmada zorluk çekme
• Yiyecekleri yutarken ağrı veya yanma hissi
• Yiyeceklerin boğaza yapışması

Yemek borusunun daralması sonucunda oluşabilen yutma güçlüğü, bir tümör nedeniyle de gelişebilmektedir. Her durumda da, bir uzman tarafından hemen değerlendirilmesi gerekmektedir. ⁶

 İstenmeyen Kilo Kaybı

Kilo kaybı, gırtlak kanseri de dâhil olmak üzere birçok kanserin yaygın bir belirtisidir. Genellikle gırtlak kanseri çok ilerlediği zaman ortaya çıkmamaktadır ve tek başına bir belirti olarak görülmemektedir.

Bunun bir diğer kaynağı da ağrı veya yutma güçlüğü nedeniyle oluşan iştah kaybı ve yeme bozukluğudur.

Kısa bir süre içinde 4 ile 5 kg veya daha fazlasını kaybettiyseniz ve diyet yapmıyorsanız bir uzmana başvurmanızda fayda vardır. ⁷ 

Diğer Belirtiler

Bazı hastalarda nefes darlığı ya da düzelmeyen öksürük gibi belirtiler gelişebilmektedir. Aynı zamanda, stridor yani gürültülü solunum da yaşanabilmektedir.

Gırtlak kanseri nedeniyle oluşabilecek diğer belirtiler ise şunlardır:

• Boğazda bir yumru hissi
• Kötü kokulu nefes (ağız kokusu)
• Düzelmeyen bir kulak ağrısı (bu nadirdir) ⁸ 

Acil Tıbbi Yardım Alınması Gereken Belirtiler

Kanser hayatı tehdit eden bir hastalıktır ve tedavisinin başarılı olması için ne kadar erken teşhis edilirse o kadar olumlu sonuçlar alınmaktadır. Bu nedenle, belirtileri her zaman dikkate almakta fayda vardır. Aşağıda sıralanmış olan belirtiler durumunda ise durum daha ciddi bir hal alabilmektedir:

• 3 haftadan fazla süren ses kısıklığı
• İstenmeyen kilo kaybı
• Nefes darlığı ya da gitmeyen bir öksürük
• Gürültülü solunum
• Yutma güçlüğü yaşama
• Sıra dışı olan veya düzelmeyen başka belirtiler ⁹
•  

Gırtlak Kanseri Tipleri

Gırtlak kanserinin tipi uygulanacak olan tedavi yöntemini de belirlemektedir. Çoğu zaman dikkate alınan kıstas, tümörün gırtlakta yer aldığı bölgedir. Seçenekler arasında ise gırtlak dili (glottis) yani nefes borusunun ağzı, ses tellerinin çevresi ve ses telleriyle gırtlak dokusu arasındaki boşluk, nefes borusunun altı ve ses tellerinin kendisi bulunmaktadır.

Skuamöz hücreli karsinom, en sık görülen gırtlak kanseri tipidir. Boğazın düz, ölçek benzeri hücrelerinde ortaya çıkmaktadır.

Adenokarsinom, mukus salgılayan gırtlak hücrelerinde başlamaktadır. Nadir bir gırtlak kanseri tipidir.

Gırtlak kanserin diğer türleri arasında iğsi hücreli karsinom, verrüköz kanser, farklılaşmamış karsinom ve lenf bezi kanserleri sayılabilir. ¹⁰

Ses Kısıklığı

Bir ortalama vermek gerekirse, 3 haftadan daha fazla süren ses kısıklığı bir gırtlak kanseri belirtisi olarak değerlendirilebilmektedir. Ses kısıklığı yaygın gırtlak kanseri belirtileri arasında bulunmaktadır.

Ses kısıklığı aynı zamanda diğer pek çok sağlık probleminin de ortak bir belirtisidir. Bunlardan en sık görüleni ise gırtlak iltihabı yani akut larenjittir. Diğer nedenler arasında ise soğuk algınlığı, göğüs enfeksiyonu ya da bağırmak veya çığlık atmak gibi sesin aşırı kullanımı yer almaktadır.

Sigara içmek de ses kısıklığına da neden olabilmektedir, çünkü boğaz astarını (mukoza zarlarını) tahriş eden bir faktördür. Ses kısıklığının diğer nedenleri şunlardır:

• Asit reflü
• Burun damlası kullanımı sonrası
• Alerjiler
• Tiroid problemleri
• Yaralanma ¹¹
• Yutma Güçlüğü

Yutma güçlüğü pek çok farklı neden sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Gırtlak kanseri nedeniyle oluşan yutma güçlüğü şu şekilde hissedilebilmektedir:

• Boğazda hissedilen pürüzlülük
• Yiyecekleri yutmada zorluk çekme
• Yiyecekleri yutarken ağrı veya yanma hissi
• Yiyeceklerin boğaza yapışması

Yemek borusunun daralması sonucunda oluşabilen yutma güçlüğü, bir tümör nedeniyle de gelişebilmektedir. Her durumda da, bir uzman tarafından hemen değerlendirilmesi gerekmektedir. ¹²

İstenmeyen Kilo Kaybı

Kilo kaybı, gırtlak kanseri de dâhil olmak üzere birçok kanserin yaygın bir belirtisidir. Genellikle gırtlak kanseri çok ilerlediği zaman ortaya çıkmamaktadır ve tek başına bir belirti olarak görülmemektedir.

Bunun bir diğer kaynağı da ağrı veya yutma güçlüğü nedeniyle oluşan iştah kaybı ve yeme bozukluğudur.

Kısa bir süre içinde 4 ile 5 kg veya daha fazlasını kaybettiyseniz ve diyet yapmıyorsanız bir uzmana başvurmanızda fayda vardır. ¹³

Diğer Belirtiler

Bazı hastalarda nefes darlığı ya da düzelmeyen öksürük gibi belirtiler gelişebilmektedir. Aynı zamanda, stridor yani gürültülü solunum da yaşanabilmektedir.

Gırtlak kanseri nedeniyle oluşabilecek diğer belirtiler ise şunlardır:

• Boğazda bir yumru hissi
• Kötü kokulu nefes (ağız kokusu)
• Düzelmeyen bir kulak ağrısı (bu nadirdir) ¹⁴

Acil Tıbbi Yardım Alınması Gereken Belirtiler

Kanser hayatı tehdit eden bir hastalıktır ve tedavisinin başarılı olması için ne kadar erken teşhis edilirse o kadar olumlu sonuçlar alınmaktadır. Bu nedenle, belirtileri her zaman dikkate almakta fayda vardır. Aşağıda sıralanmış olan belirtiler durumunda ise durum daha ciddi bir hal alabilmektedir:

• 3 haftadan fazla süren ses kısıklığı
• İstenmeyen kilo kaybı
• Nefes darlığı ya da gitmeyen bir öksürük
• Gürültülü solunum
• Yutma güçlüğü yaşama
• Sıra dışı olan veya düzelmeyen başka belirtiler ¹⁵

Gırtlak Kanseri Nedenleri

Gırtlak kanseri neden olur? Larenks yani gırtlak kanseri, gırtlakta bulunan hücrelerde oluşan değişiklikler sonucunda meydana gelmektedir. Tüm kanserlerde olduğu gibi gırtlak kanserinde de hücrenin DNA yapısında ortaya çıkan bu değişiklikler, hücrelerin normalden çok daha hızlı ve kontrol dışı bir şekilde büyümesine yol açmaktadır. Kontrol dışı bir şekilde hızla büyüyen hücreler zaman birikmekte ve tümörü meydana getirmektedir.

Gırtlak hücrelerindeki bu değişikliklerin neden olduğu tam olarak bilinememektedir, ancak pek çok risk faktörünün bir rolü olabileceği düşünülmektedir. ¹⁶

Gırtlak kanseri risk faktörleri ise şöyle sıralanabilmektedir.

Yaş

Çoğu kanserde olduğu gibi, gırtlak kanseri de genç insanlara oranla yaşlı insanlarda daha fazla görülmektedir. 40 yaşın altındaki insanlarda ortaya çıkabilse de bu oldukça nadirdir.

Sigara

Gırtlak kanserinin en önde gelen risk faktörü sigaradır. Sigara içildiği zaman doğrudan gırtlaktan geçmektedir. Bu nedenle, sigarada bulunan bütün zararlı kimyasallar gırtlağa temas etmektedir.

Sigara, pipo, puro ve nargile gibi tütün içeren bütün ürünler gırtlak kanseri riskini artırabilmektedir. Kişi ne kadar uzun süre boyunca sigara içerse, gırtlak kanseri geliştirme riski de o kadar yükselmektedir. ¹⁷

Alkol

Alkol de tıpkı sigara gibi önde gelen gırtlak kanseri nedenleri arasında yer almaktadır. Sigara ile birlikte olduğunda ise gırtlak kanseri riski çok daha fazla artmaktadır.

Diyet

Meyve ve sebzelerin az tüketildiği diyetlerin tercih edilmesi gırtlak kanserinin gelişiminde bir risk faktörü oluşturabilmektedir. ¹⁸

HPS Enfeksiyonu

İnsan papilloma virüsü olan HPS, bazı araştırmalara göre, gırtlak kanseri riskini artırabilmektedir, ancak bu bilginin geçerliliği için daha fazla kanıta ihtiyaç duyulmaktadır.

HPV yaygın olarak görülen bir enfeksiyondur ve çoğu insanda herhangi bir soruna yol açmadan kendi kendine iyileşmektedir.

Aile Öyküsü

Baş ve boyun bölgesinde gelişen kanser geçmişi bulunan birinci derece akrabaları olan kişilerin, aile öyküsü olmayanlara oranla gırtlak kanseri geliştirme riski daha fazladır. Bir birinci derece akraba anne, baba, erkek kardeş, kız kardeşi veya çocuktur. ¹⁹

Zayıf Bir Bağışıklık Sistemi

Bağışıklık sistemi, vücudun vücut sağlığını tehlikeye atabilecek yabancı istilacılara karşı mücadele etme sistemidir. Bu nedenle, bağışıklık sistemi zayıfladığı takdirde, vücut hastalıklara karşı daha eğilimli bir hale gelmektedir. Pek çok hastalık ve ilaç bağışıklık sistemini zayıflatabilmektedir. Hem bağışıklık sistemini zayıflatan hem de gırtlak kanseri geliştirme riskini artıran iki faktör ise şunlardır:

HIV veya AIDS hastalığının olması

Bir organ nakli sonrasında bağışıklık sistemini bastırmak için kullanılan ilaçlar ²⁰

Kimyasallar

Bazı kimyasallara uzun süre maruz kalmak da gırtlak kanseri riskini artırabilmektedir. Düzenli olarak birkaç yıldan daha uzun bir süre boyunca bu kimyasallara maruz kalıyorsanız, gırtlak kanseri riskiniz artabilir:

• Talaş
• Kurum veya kömür tozu
• Boya dumanı
• Yakıt kaynağı olarak kömür

Bu maddelerdeki kimyasallar, zamanla gırtlağın astarını tahriş edebilmektedir.

Aşağıda sıralanmış olan kimyasallara maruz kalınması durumunda ise gırtlak kanseri riski daha da artabilmektedir:

• Formaldehit
• Nikel
• İzopropil alkol
• Sülfürik asit sisi
• Dizel dumanı
• Asbest

Ancak, bu kimyasallara maruz kalınması sonucunda gırtlak kanseri olan hastaların sayısı küçük bir orandır.²¹

Gırtlak Kanseri Tedavisi

Gırtlak kanseri nasıl geçer? Gırtlak kanserinin tedavisi, tümörün gırtlak bölgesinin tam olarak neresinde ortaya çıktığına, kanserin derecesine, kanserin yayılıp yayılmadığına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişmektedir. Genel olarak ise gırtlak kanseri için uygulanabilecek üç temel tedavi yöntemi gırtlak kanseri ameliyatı, radyasyon tedavisi ve kemoterapidir.

Kanser tedavilerinde genellikle iki ya da daha fazla tedavi yöntemi kullanılmaktadır. Bununla birlikte, eğer kanserin iyileştirilmesi mümkün değilse, uygulanacak tedaviler kanserin büyümesini mümkün olduğunca yavaşlatmayı ve kanserin yayılmasını önlemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, palyatif bakım ile de belirtilerin hafifletilmesi sağlanabilmektedir. ²²

Gırtlak kanserinin tedavisi daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanabilmektedir:

Radyasyon Tedavisi

Gırtlak kanseri henüz erken aşamasında teşhis edildiyse, sadece radyasyon tedavisi ile tedavi edilebilmektedir. Bu tedaviyle ses de korunabilmektedir.

Radyasyon tedavisi tek başına (ameliyat olmadan) 1.evre gırtlak kanseri bulunan hastaların % 80-90 ve 2.evre gırtlak kanseri hastalarının % 70-80’ini tedavi etmede başarılı olabilmektedir. 3. ve 4.evrede ise genellikle radyasyon ve kemoterapinin bir kombinasyonuna ihtiyaç duyulmaktadır. ²³

Radyasyon tedavisi bazen ameliyattan önce ve sonra da uygulanabilmektedir. Bu durumda dikkat edilen kıstaslar ise şunlardır:

Bazı kanserli hücreler hala vücutta kalabiliyorsa

Tümörü tamamen temizlemek zorsa

Tümör gırtlak duvarına girmişse

Kanser lenf bezlerine yayılmışsa

Tümör nefes borusuna baskı yapıyorsa, kişinin nefes almasını ve yutkunmasını zorlaştırıyorsa, ağrı yapıyorsa

Radyasyon tedavisi ameliyattan önce uygulandığında tümörün küçültülmesi sağlanmaktadır. Böylece ameliyatla alınması daha kolay olabilmektedir. Radyasyon ameliyattan sonra uygulandığında ise temizlenemeyen kanserli hücreler öldürülmekte ve kanserin nüksetmesi engellenmektedir. ²⁴

Kemoterapi

Kemoterapi tek başına uygulandığında gırtlak kanserini tedavi etmeye yardımcı olamamaktadır. Kemoterapinin uygulanabileceği durumlar ise şunlardır:

Ameliyata alternatif olarak radyoterapi ile birlikte (bu yöntem kemoradyoterapi olarak adlandırılmaktadır)

Ameliyattan sonra kanser riskini azaltmak için

Kanser tedavi edilemediğinde bir tümörün büyümesini yavaşlatmak ve belirtileri kontrol etmek için (palyatif tedavi) ²⁵

Gırtlak Kanseri Ameliyatı

Gırtlak kanseri için uygulanabilecek bazı cerrahi seçenekler şunlardır:

Endoskopik Lazer Cerrahisi

Gırtlak kanseri söz konusu olduğunda endoskopik lazer cerrahisi oldukça etkili olabilmektedir. 1. ve 2.evre gırtlak kanserinde, radyasyon terapisine kıyasla cerrahi çok daha iyi sonuçlar verebilmektedir.

Gırtlak kanserinin çok erken evrelerinde endoskopik rezeksiyon kanseri ortadan kaldırmaya yardımcı olabilmektedir. Bu işlem sırasında genel anestezi kullanılmaktadır. Kanserli tümörü bulmak için cerrah tarafından bir endoskop boğazın içine yerleştirilmektedir. Sonrasında ise tümörün çıkarılması için bir neşter veya lazerden yardım alınmaktadır. Lazer kullanıldığında kanama da kontrol altına alınabilmektedir.

Cerrahi genellikle ilerlemiş olan gırtlak kanseri veya radyasyon tedavisine cevap vermeyen gırtlak kanseri için en iyi ve tek seçenektir. ²⁶

Kısmi Larinjektomi

Kısmi larinjektomi, gırtlaktaki tümör küçük olduğunda veya radyasyondan sonra tekrarlayan kanser söz konusu olduğunda yapılmaktadır. Kısmi larinjektomi sırasında gırtlağın sadece bir kısmı çıkarılmaktadır. Kısmi larinjektomi ameliyatından sonra hasta eskisi gibi konuşmaya devam edebilmektedir, ancak ses kısık veya zayıf çıkabilmektedir. Farklı tiplerde kısmi larinjektomi bulunmaktadır. Bazıları şunlardır:

Kordektomi, bir vokal kordun çıkarılmasıdır.

Frontolateral larenjektomi, hem ses tellerinin hem de kanserli kordun çoğunun çıkarılmasıdır.

Anterior frontal larinjektomi, her iki vokal kordun önünün çıkarılmasıdır.

Hemilaryngectomy, ses kutusunun bir tarafının çıkarılmasıdır.

Gırtlak kanseri ameliyatı sırasında cerrah, nefes borusuna bir delik açmaktadır. Nefes alınmasını sağlamak için geçici bir delik oluşturulmaktadır. Trakeostomi isimli bu prosedür gırtlağın ameliyat sonrası iyileşmesini sağlamaktadır. İyileştikten sonra hastalar genellikle farklı konuşmaya ve yemek yemeye başlamaktadır. ²⁷

Supraglottik Larinjektomi

Kanserli tümör sadece vokal kordların üzerinde olduğunda supraglottik larinjektomi uygulanabilmektedir. İşlem sırasında lazer veya açık tekniği kullanılmaktadır.

Cerrah nefes borusunda bir delik açmaktadır ve yine trakeostomi uygulamaktadır. Hasta iyileştikten sonra genellikle etkili bir şekilde konuşmakta ve yemek yiyebilmektedir. ²⁸

Total Larinjektomi

Bazı vakalarda, gırtlak kanserini tedavi etmek için ses kutusunun tamamen çıkarılması gerekebilmektedir. Bu işleme total larinjektomi denmektedir.

Gırtlak ağzı akciğerlere bağlamaktadır. Bu nedenle, gırtlak alındıktan sonra havayı akciğerlere taşımak için bir bağlantıya ihtiyaç duyulmaktadır. İşlem sırasında, cerrah nefes almak için boyunda bir delik açmaktadır. Açıklık trakeotomi veya stoma olarak adlandırılmaktadır. Stoma total larinjektomi sonrası kalıcıdır.

Ses telleri olmadığı için, hasta ameliyattan sonra eskisi gibi normal bir şekilde konuşamamaktadır. Hastanın konuşmasını sağlamak için ise fistülün (hava geçişi için dokularda küçük bir açıklık) kreasyonlar kullanılmaktadır. Fistül larenjektomi sırasında yapılmaktadır.

Lenf Bezlerinin Çıkarılması

Kanser boyundaki lenf bezlerini de etkilemişse, boyun ve göğüs kanseri ameliyatlarında boyun diseksiyonu (lenf bezlerinin çıkarılması) gerekebilmektedir. ²⁹

Gırtlak Kanseri İçin Hangi Doktora Gidilir?

Gırtlak kanseri tanısı ve tedavisi için başvurulabilecek tıbbi bölümler arasında kulak burun boğaz, ağız ve çene cerrahisi, tıbbi onkoloji ve radyasyon onkolojisi bulunmaktadır.