Kemik Kanseri Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Kemik Kanseri Nedir?

Yetişkinlerde oldukça nadir görülen kemik kanseri kemiği oluşturan hücrelerde başlar. Vücuttaki herhangi bir yerdeki hücreler kansere dönüşebilir ve diğer bölgelere metastaz yapabilir. Kemik dokusunda ortaya çıkan tümörler iyi huylu veya habis (kötü huylu) olabilirler. Kemiklerdeki benign (kanserli olmayan) tümörler, kötü huylu tümörlerden daha yaygındır. ¹

Üç tip kemik kanseri vardır:

Osteosarkom: Osteosarkom en sık görülen kemik kanseri türüdür. Lösemi ve beyin tümörlerinden sonra, osteosarkom Amerika Birleşik Devletleri’nde gençler arasında en çok görülen üçüncü kanserdir. Kemikteki osteoid dokunun zarar görmesi sonucu oluşur. Daha çok 10 ve 19 yaşları arasındaki çocukları ve gençleri etkileyen osteosarkom, dizlerde ve kolların üstündeki kemiklerde ortaya çıkar.

Kondrosarkom: Daha çok 40 yaşın üstündeki yetişkinlerde görülen kondrosarkom, kıkırdak doku hücrelerinde başlar ve kemiğe doğru ilerler. Kıkırdak kemiklerin uçları tümörle dolar ve eklemleri çizmeye başlar. Kondrosarkom en sık pelvis, üst bacak ve omuzda ortaya çıkar. Kondrosarkom kemik kanseri olan hastaların yüzde 5’inden azı 20 yaşın altındaki çocuklar ve gençlerdir.

Ewing sarkomu: Genellikle çocuklarda ve 19 yaşın altındaki gençlerde görülür. Erkeklerde kızlardan daha yaygındır. Ewing sarkomu daha çok pelvis veya uyluk kemiğinde gelişir. Kas, yağ, lifli doku, kan damarları ya da diğer yumuşak destekleyici dokular tümörlerden etkilenebilir. Ewing sarkomu kemik veya yumuşak dokudaki ilkel sinir dokusu elementlerinden kaynaklanır. ²

Yetişkinlerde görülen kemik kanserlerinin yüzde 40’ından fazlası kondrosarkomlar, yüzde 28’i osteosarkamlar ve yüzde 10’u Ewing tümörleridir. Olguların geri kalanı birkaç nadir kemik kanseri tipidir. Çocuklarda ve 20 yaşından küçük gençlerde osteosarkom kemik kanseri %56 oranında ve Ewing tümörleri %34 oranında görülür. Kondrosarkom görülme olasılığı yüzde 6 gibi çok düşük bir değerdir.

Ulusal Kanser Enstitüsü’nün SEER veritabanına göre:

Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülen tüm kemik kanseri vakaları için sağ kalım oranı yaklaşık yüzde 70’tir.

Halen başladığı yerdeki (lokalize) osteosarkomlar ve Ewing sarkomları için 5 yıllık sağ kalım oranı yaklaşık yüzde 60 ila 80’dir.

Kanser vücudun uzak bölgelerine yayılmışsa, 5 yıllık sağ kalım oranı yaklaşık yüzde 15 ila 30’dur. Fakat eğer sadece akciğerlere yayılmışsa, 5 yıllık sağ kalım oranı biraz daha fazladır.

Kondrosarkomlar için 5 yıllık sağ kalım oranı yaklaşık yüzde 80’dir. ³

Kemik kanseri aşamaları:

Aşama 1: Kanser kemikten farklı organlara yayılmamıştır.

Aşama 2: Bu aşamanın ilk aşamadan farkı tümörün büyüklüğünün artmış olmasıdır.

Aşama 3: Tümörler bir kemiğin en az iki bölgesinde bulunur.

Aşama 4: Kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır.

Kemik kanserinin hangi evrede olduğu hastanın yaşam kalitesini ve hayatta kalma olasılığını büyük ölçüde etkiler. ⁴

Kemik Kanseri Belirtileri

Kemik kanseri nasıl anlaşılır? Kemik kanseri başlangıcının en belirgin özelliği ağrıdır. Ağrı dışında en çok yaşanan semptomlar şişme ve kırıklardır.

Ağrı

Tümörlü kemikte meydana gelen ağrılar, kemik kanserinin en yaygın belirtisidir. Ağrı başlarda sabit değildir, geceleri ya da tümörlü kemiğin kullanıldığı durumlarda daha da artar. Bacakta tümör varsa yürürken ya da merdiven çıkarken bacaklar şiddetli bir şekilde ağrıyabilir. Kanserli hücreler büyüdükçe ağrı daha da artar, tüm gün devam edebilir ve hareket ettikçe daha da kötüleşir

Şişme

Ağrı bölgesinde şişme haftalar sonra ortaya çıkabilir. Tümörün nerede olduğuna bağlı olarak kitlenin hissedilecek kadar büyümesi uzun bir süre alabilir. Boyun kemiklerinde ortaya çıkan kanserlerde, boğazın arkasında yutkunmayı engelleyebilecek ya da nefes almayı zorlaştırabilecek bir yumruya rastlanabilir.

Kırıklar

Kemik kanseri, kemikleri zayıflatabilir. Güçsüzleşen kemikler kolay kırılabilir hale gelir. Kemik tümörü nedeniyle ağrı çeken hastalar ufak darbelere karşı bile zayıf oldukları için kemikleri kırılabilir.

Diğer belirtiler

Omurga kemiklerindeki kanser sinirlere baskı yapabilir, uyuşukluk, karıncalanma ve hatta zayıflığa neden olabilir. Kemik kanseri kilo kaybına ve yorgunluğa yol açabilir. Kanser iç organlara yayılırsa başka belirtilere de neden olabilir. Örneğin, kanser akciğerlere yayılırsa, solunum zorlukları ortaya çıkar. ⁵

Kemik Kanseri Nedenleri

Kemik kanseri neden olur? Kemik kanserinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, kemik dokusundaki hücrelerin anormal büyümelerine neden olabilecek bazı faktörler vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz;

Genetik bozukluklar

Osteosarkomlar gibi pek çok kemik kanseri türünün nedeni kalıtsaldır ve bazı genlerdeki mutasyonlar nedeniyle ortaya çıkmaktadırlar. Retinoblastom, çocuklarda kalıtsal olabilen nadir bir göz kanseridir. Retinoblastomun kalıtsal formu, RB1 geninin bir mutasyonundan kaynaklanır. Bu mutasyona sahip olan hastalarda kemik ya da yumuşak doku sarkomları gelişme riski de artar. Ayrıca radyasyon terapisi retinoblastomayı tedavi etmek için kullanılıyorsa, göz çevresindeki kemiklerde osteosarkom riski daha da yüksektir.

Paget hastalığı

Paget hastalığı iyi huylu (kanserli olmayan) ancak bir veya daha fazla kemiği etkileyen kanser öncesi durumdur. Anormal kemik dokusunun oluşumu ile sonuçlanır ve çoğunlukla 50 yaşından büyüklerde görülür. Etkilenen kemikler ağır ve kırılgan hale gelir. Paget hastalığı olan kişilerin kemikleri normal kemiklerden daha zayıftır ve kırılma ihtimalleri daha yüksektir. Çoğu zaman Paget hastalığı yaşamı tehdit edecek düzeye gelmez. Genellikle pek çok kemik etkilendiğinde, Paget hastalığı olanların yaklaşık %1’inde kemik kanseri gelişir. ⁶

Radyasyon

İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalan kemiklerde kemik kanseri gelişme riski daha yüksek olabilir. Kemiğin tipik bir röntgeni tehlikeli değildir, ancak büyük dozlarda radyasyona maruz kalmak risk oluşturur. Örneğin kanseri tedavi etmek için uygulanan radyasyon terapisi, tedavi alanındaki kemiklerden birinde yeni bir kanserin gelişmesine neden olabilir.

Rodyum ve stronsiyum gibi radyoaktif materyallere maruz kalmak da kemik kanserine neden olabilir çünkü bu mineraller kemiklerde birikmektedir.

Kemik iliği nakli

Kemik iliği (kök hücre) transplantasyonu yapılan birkaç hastada osteosarkom görülmüştür. ⁷

Kemik Kanseri Tedavisi

Kemik kanseri nasıl geçer? Kemik kanseri tedavisi, tümörün bulunduğu yere, metastaz yapıp yapmadığına ve derecesine bağlı olarak değişmektedir. Kemik kanserini tedavi etmek için 3 farklı yol izlenebilir. Bunlar radyasyon terapisi, kemoterapi ve ameliyattır.

Radyasyon tedavisi

Radyoterapi kemik kanseri tedavisinde sıkça uygulanmaktadır. Kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili X ışınlarının veya parçacıklarının kullanılmasıyla yapılan radyoterapi, tümör hücrelerinin içindeki DNA’ya zarar vererek, onların üremesini önleyecek şekilde çalışır. Radyoterapi tümörü tamamen yok ederek hastayı tedavi eder, ilerlemiş kanserlerde ağrıyı hafifletir ve tümörün küçülmesini sağlayarak kemik kanseri ameliyatının daha başarılı geçmesini sağlar.

Kemoterapi

Kemoterapi, tümörlü hücreleri tedavi etmek için bir dizi ilaç kullanılmasıdır. Kemoterapi ile erken evrelerinde olan kemik kanseri tamamen tedavi edilebilir. Radyoterapi ile kombine şekilde kullanılarak kanserin ilerlemesini durdurmaya yardımcı olabilir.  Kemoterapi aynı zamanda semptomları hafifletmek için de kullanılabilir.

Kemik kanseri ameliyatı

Cerrahi müdahale, tümörü ve onu çevreleyen kemik dokusunun bir kısmını çıkarmayı amaçlar. Kanserli hücrenin tamamı çıkarılmadıysa tümörün tekrarlama olasılığı her zaman vardır. Cerrah, uzuvları kesmek zorunda kalmadan ve organ kaybı yaşanmasını engellemek amacıyla zarar gören kemiği değiştirebilir. Bunun için vücudun başka bir kısmından biraz kemik dokusu alabilir ya da yapay kemik takabilir. ⁸

Kemik kanseri için hangi doktora gidilir?

 Kemik kanseri vakalarında hastanelerin Ortopedi bölümlerine gidilmelidir.

Kemik kanseri nasıl teşhis edilir?

Kemik kanserini teşhis etmek için diğer olası nedenlerin dışlanması gerekir. Bunun için bir dizi test uygulanabilir. Bu testler şunlardır;

Kemik taraması

CT tarama

MRI taraması

Pozitron emisyon tomografisi (PET)

Röntgen ışınları

Kemik biyopsisi ⁹