Siyah Nokta Nasıl Geçer? Nedeni Nelerdir?
Siyah Nokta Nasıl Geçer? Nedeni Nelerdir?
Siyah Nokta Nedir?
Siyah noktalar, cilt gözeneklerinin tıkanması sonucu ortaya çıkan cilt problemleridir. Dermatologlar tarafından komedon olarak adlandırılan siyah noktalar kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Bunlar açık komedon ve kapalı komedondur. Açık komedon siyah noktalardır. Kapalı komedon ise beyaz olan noktalardır.
Siyah noktalar, cildin aşırı yağ (sebum) üretmesi sonucu oluşmaktadır. Bu yağ cilt üzerinde bulunan kirler ve ölü cilt hücreleriyle birlikte cilt gözeneklerine dolmaktadır. Havaya maruz kaldığında ise siyah ya da kahverengi bir renk almaktadır.
Hemen hemen herkesin siyah noktalar söz konusu olduğunda yaptığı bir hata, siyah noktaları sıkarak çıkarmaya çalışmaktır. Ancak, bu cilt gözeneklerine daha fazla yağın dolmasına yol açmaktadır. Bu durumda da, kısır bir döngü oluşmakta ve siyah noktalar tekrarlanmaktadır. Siyah noktaların bakterilerle dolması söz konusu ise, enfeksiyon oluşabilmektedir. Enfekte olan siyah noktaların sıkılması durumu daha da kötüleştirebilmektedir. 1
Siyah Nokta Belirtileri
Siyah nokta nasıl anlaşılır?
Sebum isimli doğal cilt yağı, açık olan cilt gözeneklerine dolmaktadır. Bu yağ beraberinde ölü cilt hücreleri de topladığı için, gözenekleri tıkamaktadır. Hava aldıkça da koyulaşarak siyah bir renk almaktadır.
- Siyah noktalar adından da anlaşılacağı üzere, cilt üzerinde meydana gelen siyah küçük noktalardır. Gözeneklerin bulunduğu her yerde çıkabilen siyah noktalar, özellikle T bölgesinde (alın, burun ve çene üstü) yoğunlaşmaktadır.
- Siyah nokta bir akne belirtisi olarak da görülebilmektedir, ancak, siyah noktalar her zaman açık gözenekler sonucu meydana gelirken, aknelerin ortaya çıkması için etkili olabilecek başka faktörler de bulunabilmektedir.
Siyah noktalar enfekte lezyonlar değildir. Bu nedenle, kişiden kişiye bulaşmamaktadır. Ayrıca, sivilce ya da püstüller gibi ağrılara da yol açmamaktadır. Çoğu zaman, görsellik dışında kişiye herhangi bir sıkıntı yaratmamaktadır.
- Siyah noktalar da her ne kadar cilt üzerinde pürüzlü bir görüntü yaratsa da, genellikle sivilcelere oranla çok daha düzdür.
- Daha önce de belirtildiği üzere, siyah noktalar kişiye zarar vermese de, bazı insanlar için sosyal ve psikolojik açıdan sıkıntı verici olabilmektedir. 2
Siyah Noktanın Enfeksiyon Kapması
Bazen siyah noktalar enfeksiyon kapabilmektedir. Enfekte olan noktalar burun, dudak, alın veya yanak bölgesinde ortaya çıkabilmektedir. Diğer yandan, sırtta, bacaklarda ve hatta ellerde bile görülme ihtimali bulunmaktadır. En yaygın olarak görüldüğü bölge ise kulak kanalıdır. Çizilerek tahriş edildiği takdirde, kulağın diğer bölümlerine de yayılabilmektedir.
Siyah noktanın enfeksiyon kapması halinde oluşabilecek bazı belirtiler şunlardır:
- Şişlik: Enfeksiyon kapan siyah noktalar şişmekte ve oldukça hassas bir hale gelmektedir.
- Hassasiyet: Şişen siyah noktanın çevresinde bulunan alan dokunmalara karşı oldukça hassaslaşmaktadır. Siyah noktanın içi yumuşak bir irinle doludur.
- Kızarıklık: Enfekte olan alan genellikle kırmızı-pembe bir renk almaktadır. Dokunulduğu zaman kızarıklık daha da artmaktadır.
- Sıcaklık: Enfekte olan siyah nokta o bölgedeki kan dolaşımı nedeniyle ısınmaktadır.
- Ağrı ve inflamasyon: Siyah noktaya dokunulduğu zaman ağrı hissedilmektedir. Bu nokta özellikle kulak içindeyse ağrısı daha da keskinleşmektedir.
- İrin: Şişen siyah noktanın içi irin doludur. İrinin rengi beyaz ya da yeşil olabilmektedir. Kanama: Siyah nokta içindeki irin aktığı zaman bir miktar kan da çıkabilmektedir. 3
Siyah Nokta Nedenleri
Siyah nokta neden olur? Pek çok insanın muzdarip olduğu siyah nokta problemleri, cilt üzerinde bulunan gözeneklere aşırı cilt yağının, ölü cilt hücrelerinin ve hatta bakterilerin dolması sonucu oluşmaktadır. Çoğu zamanda, hijyen eksikliği nedeniyle oluşan siyah noktalar, diğer pek çok neden yüzünden de ortaya çıkabilmektedir. 4
Siyah noktaya neden olabilecek bazı faktörler şöyle sıralanmaktadır:
Hormon Değişiklikler
Siyah noktaların ortaya çıkmasına yol açabilecek en büyük faktör hormonlardır. Hormonal değişiklikler, siyah nokta ve diğer akne, sivilce problemlerine neden olan aşırı sebum üretimini teşvik etmektedir. Cilt üzerindeki aşırı sebum üretimi gözeneklere dolmakta ve gözenekleri tıkamaktadır. Sonuçta siyah noktalar meydana gelmektedir. Hormonal değişiklikler nedeniyle siyah noktaların ortaya çıkabileceği bazı dönemler ve koşullar şunlardır:
- Ergenlik
- Menstrüasyon
- Doğum kontrol hapları
- Hamilelik 5
Aşırı Terleme
Çok fazla terleyen insanlar diğer insanlara oranla, siyah nokta geliştirmeye daha eğilimlidir. Bu durum, fazla terin kıl köklerini tıkayabilmesinden kaynaklanmaktadır. Ter nedeniyle tıkanan gözeneklerde siyah noktalar ortaya çıkmaktadır. Çok terleme problemi olan kişilerin makyaj yaparken daha dikkatli olmaları gerekir. Günün sonunda mutlaka makyajın temizlenmesi tavsiye edilmektedir. 6
Makyaj
Gerçek şu ki, gece uyumadan önce makyajın iyice temizlenmemesi, cildi siyah nokta, akne, sivilce gibi pek çok probleme karşı açık bir hale getirmektedir. Makyaj ürünleri gözenekleri tıkamaktadır. Bu nedenle, hem güne başlarken hem de gün sonunda yüzün iyice temizlenmesi en doğrusu olacaktır. 7
Bakteriler
Bakteriler de siyah noktaların ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Cilt üzerinde normalde de bulunan bazı bakteriler, aşırı sebum üretimi söz konusu olduğunda normalde çok daha fazla çoğalmaktadır. 8
Sigara
Sigara dumanı, cilt gözeneklerine dolmakta ve siyah nokta, akne ve sivilce gibi cilt problemlerine yol açmaktadır. Cilde dolan bu kimyasallar diğer kirleri ve parçacıkları da içine çekmektedir. Diğer yandan, sigara içiyor olmak siyah nokta tedavisini de baskılayabilmektedir. Bu nedenle, siyah noktalarda mücadele edilse de, sigara içiyor olmak bu problemin tekrarlayacağı anlamına gelebilmektedir. 9
Alkol ve Kafein
Alkol, uyku düzenini etkileyen bir tetikleyicidir. Ayrıca, cilt gözeneklerini küçülterek tıkanıklıklara karşı daha hassas bir hale getirmektedir. Alkol gibi kafein de siyah noktaya yol açabilecek bir faktördür. Kafein, aşırı sebum üretimini teşvik ederek gözenekleri tıkamaktadır. 10
Stres
Stres, akne, sivilce ve siyah nokta gibi cilt problemlerinin ortaya çıkmasında oldukça önemli bir faktördür. Vücut stres altında olduğunda, daha fazla kortizol ve androjen salgılamaktadır. Bu da, aşırı sebum üretimine yol açmaktadır. Kadınlar erkeklere oranla daha fazla androjen salgıladığı için, stresli zamanlarda siyah nokta geliştirmeye daha eğilimli olabilmektedir. 11
Bazı İlaçlar
Bazı ilaçların siyah noktaların ortaya çıkmasında bir rolü olduğu düşünülmektedir. Yapılan çalışmalara göre, özellikle fenitoin, testosteron, östrojen, steroidler içeren ilaçlar, kişiyi siyah noktalara daha eğilimli bir hale getirebilmektedir. 12
Cilt Bakım Ürünleri
Pek çok kozmetik ve cilt bakım ürünü, özellikle T noktası olarak belirlenen yüz bölgesinde siyah noktaların ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Krem formunda olan bu ürünler cilde uygulandığında gözenekleri tıkayabilmektedir. 13
Beslenme Alışkanlıkları
Halk arasında cips ya da çekirdek gibi yağlı gıdaların siyah noktaların ortaya çıkmasına yol açabileceği düşünülmektedir. Ancak, yapılan çalışmalarda buna dair somut bir kanıt bulunamamıştır. Diğer yandan, beslenme alışkanlıklarının cilt sağlığı da dâhil pek çok açıdan vücut üzerinde etkisi bulunduğu da bir gerçektir. Bu nedenle, mümkün olduğunca dengeli ve sağlıklı beslenmek siyah noktaların oluşumunu engellemek için faydalı olabilmektedir. 14
Siyah Nokta Tedavisi
Siyah nokta nasıl geçer? Siyah noktaları gidermek için bir uzmana danışmadan önce evde yapılabilecek bazı pratik yöntemler bulunmaktadır. Evde tedavi yöntemlerinin istenilen sonuçları vermemesi durumunda da bir uzmandan yardım alınabilmektedir. Siyah noktaları tedavi etmenin bazı yöntemleri şunlardır: 15
- Siyah Noktaları Sıkmaktan Kaçınmak
Siyah noktaları tedavi etmenin en basit yöntemi bu noktaları parmaklarla ya da tırnaklarla sıkarak çıkarmamaya çalışmaktır. Siyah noktalar her ne kadar sıkmak için cazip gelse de, cildin zarar görmesine, enfeksiyonlara açık bir hale gelmesine ve cilt üzerinde izlerin kalmasına yol açabilmektedir. 16
- Siyah Nokta Bantları
Siyah noktaların en sık görüldüğü alan burun üstündür. Piyasada burun üstünde bulunan siyah noktalar için tasarlanmış pek çok ürün bulunmaktadır. Ancak, bunlar genellikle siyah noktaların sadece ucunu çekerek çıkarmaktadır. Geri kalan yağ, ölü cilt dokusu ve bakteriler aynı şekilde gözeneklerde kalmaya devam etmektedir. Geçici bir çözüm olarak kullanılabilse de, siyah noktaların tekrar geri gelmesini önleyememektedir. 17
- Aşırı Temizlikten Kaçınmak
Siyah noktaların oluşmasını önlemek için kişisel temizlik önemli bir kıstastır. Pek çok siyah noktaları engellemek için cildini çok fazla temizlemesi gerektiğini düşünmektedir. Ancak, bu yöntem cildi daha da tahriş ederek belirtilerin kötüleşmesine yol açmaktadır.
Diğer yandan, siyah noktalar için yapılabilecek en doğru temizlik rutini, cildin her gün iki kez temiz suyla yıkanmasıdır. Böylece, gözeneklerin temiz kalması sağlanabilmektedir.
- Siyah Nokta Karşıtı Bakım Ürünleri
Siyah noktaların oluşmasını önlemek için cildin her gün temiz suyla yıkanması yeterli olsa da, bazı durumlar oluşan siyah noktalarla mücadele etmek için topikal merhemlerden, peelinglerden ve temizleme jellerinden yardım alınabilmektedir.
Bu ürünler, gözeneklerde bulunan yağı ve kiri temizleyebilmektedir. Düzenli olarak bu yöntemlerden yararlanmak siyah noktaların önemli ölçüde azaltılmasını sağlayabilmektedir. 18
- Siyah Noktanın Çıkarılması
Evde tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı ya da çok derin siyah nokta problemlerinin varlığı söz konusu olduğunda, bir dermatologdan yardım alınabilmektedir. Dermatolog özel bir alet yardımıyla siyah noktaları temizleyebilmektedir. Bu yöntem genellikle, daha büyük ve derin olan komedo isimli siyah noktalar için uygulanmaktadır.
Komedo tipli siyah noktaların evde çıkarılmaya çalışılması oldukça tehlikeli olabilmektedir. İnflamasyona, şiddetli akne ve sivilce problemlerine, cilt hücresi duvarlarının reptüre olmasına yol açabilmektedir. 19
- Lazer Tedavisi
Siyah noktaların oluşumunu engellemek için IPL ve LED gibi cihazlardan yararlanılabilmektedir. Bu cihazlar cilt gözeneklerini küçülterek siyah nokta oluşumunu önlemektedir. Cihazdan yayılan ışıklar, cilt yüzeyinin derinlerine inerek kollajen üretimini teşvik etmektedir. Aynı zamanda, aknelere yol açan cilt üzerindeki bakteriler de temizlenmektedir. 20
- Kimyasal Peeling
Kişi için oldukça rahatsız edici olan ve temizlenmemekte çok ısrarcı olan siyah nokta problemleri için bir uzman tarafından kimyasal peeling uygulanabilmektedir. Bu yöntemde, kimyasal bir çözelti cilde uygulanmakta böylece cilt altında kalan kir, yağ ve ölü cilt hücreleri cilt yüzeyine çıkartılmaktadır.
- Mikrodermabrazyon
Diğer yöntemlere oranla daha hafif bir uygulama olan mikrodermabrazyon, bir uzman tarafından uygulanmaktadır. Güçlü bir çekme kuvveti bulunan bu aletle, cilt tabakasında bulunan kir, yağ ve ölü hücreler çekilmektedir. Siyah noktaların tedavi edilmesine yardımcı olabilmektedir. 21
Siyah Nokta İçin Hangi Doktora Gidilir?
Siyah nokta tanısı ve tedavisi için dermatoloji bölümüne başvurulmaktadır. 22
1-) Ernest Edward Tyzzer, et al. (1919). Developmental Phases of the Protozoon of “Blackhead” in Turkeys https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2104353/
2-) V Harding, et al. (1992). Symptoms of Liberty and Blackhead Signposts: David Walker and Nat Turner https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=Wu0qQdMCdvIC&oi=fnd&pg=PA97&dq=Blackhead+Symptoms&ots=GXz45kPda9&sig=4-k5iYU2CMaT55HuOE-oWSOnm44
3-) WC McGuire,, et al. (1958). Blood-induced blackhead https://www.jstor.org/stable/3274593
4-) P Ravisankar, et al. (2015). Acne-Causes and Amazing Remedial Measures for Acne https://www.academia.edu/download/53569667/82._iajpr._acne.pdf
5-) Y Jiang, et al. (2019)i. One Intelligent Facial Blackheads Identification Method Based on Computer Vision Technology https://dl.acm.org/doi/abs/10.1145/3366715.3366736
6-) RC Dulog, et al. (2000). Method for removing dead surface cells, dirt, oil, and blackheads from the skin and related compositions and articles https://patents.google.com/patent/US6106818A/en
7-) J Lin, et al. (2017). Fundamental research on the action mechanism of the 800 nm semiconductor laser on skin blackheads and coarse pores https://www.spandidos-publications.com/etm/13/1/235?text=fulltext
8-) P Magin, et al. (2006). The causes of acne: a qualitative study of patient perceptions of acne causation and their implications for acne care http://search.proquest.com/openview/188960ee6f62aa4955bf05510ae4ad19/1?pq-origsite=gscholar&cbl=30763
9-) WB Taylor, et al. (1954). Dermatitis… Causes and Care in American Industry https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/216507995400600303
10-) FW Danby, et al. (2015). Acne: causes and practical management https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/9781118272343
11-) PC Anderson, et al. (1979). Clear skin: A step by step program to stop pimples, blackheads, acne https://www.jaad.org/article/S0190-9622(79)80009-2/abstract
12-) P Magin, et al. (2006). The causes of acne: a qualitative study of patient perceptions of acne causation and their implications for acne care http://search.proquest.com/openview/188960ee6f62aa4955bf05510ae4ad19/1?pq-origsite=gscholar&cbl=30763
13-) D Gorgos, et al. (2006). New treatments target causes of acne https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA142206562&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=10603441&p=AONE&sw=w
14-) P Brimblecombe, et al. (2011). A history of the causes and consequences of air pollution https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-642-17419-3_1
15-) 1 FN Hegngi, et al. (1999). The effectiveness of benzimidazole derivatives for the treatment and prevention of histomonosis (blackhead) in turkeys https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304401798002337
16-) EE Tyzzer, et al. (1923). Arsenical compounds in the treatment of blackhead in turkeys https://rupress.org/jem/article-abstract/37/6/851/9166
17-) DS Jaquette, et al. (1947). Tests with mapharsen and metachloridine in the treatment of blackhead in turkeys https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0032579119504631
18-) HM DeVolt, et al. (1954). An investigation to determine whether immunity to infectious enterohepatitis (blackhead) of turkeys develops during enheptin treatment https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0032579119366192
19-) LR McDougald, et al. (2005). Blackhead disease (histomoniasis) in poultry: a critical review http://www.aaapjournals.info/doi/abs/10.1637/7420-081005R.1
20-) J Hu, et al. (2002). Effect of anticoccidials and antibiotics on the control of blackhead disease in broiler breeder pullets https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1056617119314795
21-) EE Tyzzer, et al. (1921). Further observations on" blackhead" in turkeys https://www.jstor.org/stable/30080516
22-) C Horton-Smith, et al. (1951). Enheptin-T in the treatment of histomoniasis (blackhead) in turkeys. https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/19510801265
Yorum Yapın