Miyomum Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Miyom Hastalığı Nedir?

Miyom oldukça yaygın görülen kadın hastalıklarından biridir. Kadınların yaklaşık yüzde 75’i, tüm yaşamları boyunca bir kez miyom riski yaşar. Küçük miyomlar birkaç milimetre iken büyük miyomlar portakal boyutlarında olabilir. Çok fazla büyüyen ve yaşamı zorlaştıran miyomlar nedeniyle her yıl 200 binden fazla histerektomi yapılmaktadır.

Miyom, rahim duvarında bulunan kanserli olmayan tümörlere verilen bir isimdir. Bazı miyomlar çok fazla büyüyerek rahmin tamamını kaplayabilirler. Bazı kadınlarda miyoma bağlı olarak ağrılı adet dönemleri ve mentrüel kramplar oluşabilir. Özellikle yüksek tansiyonu olan kadınlarda miyom gelişme riski daha fazladır. ¹

Miyomlar bazen hamilelikte ya da doğumda bazı komplikasyonlara yol açabilirler. Bu komplikasyonlar şunlardır;

Menoraji: Regl döneminde normalden çok daha fazla kan gelmesi.

Karın ağrısı: Eğer miyomlar büyükse, alt karın bölgesinde şişme ve rahatsızlık oluşabilir. Bağırsakların ağrıması ve kabızlık oluşabilir.

Hamilelik problemleri: Gebelikte östrojen seviyeleri çok fazla arttığında, erken doğum, doğum sorunları ve düşükler oluşabilir.

Kısırlık: Bazı vakalarda, miyomlar döllenmiş yumurtanın rahmin iç kısmına tutunmasını zorlaştırabilir. Rahim boşluğunun içinde büyüyen bir miyom, rahmin şeklini değiştirebilir.

Leiomyosarkom (LMS): Çok nadir görülen bir kanser türüdür.

Diğer ciddi komplikasyonlar arasında akut tromboembolizm, derin ven trombozu (DVT), akut böbrek yetmezliği ve iç kanama yer alır. ²

Miyom çeşitleri

Bir kadının vücudunda büyüyebilen ana miyom tipleri şunlardır;

İntramural miyomlar: İntramural miyomlar en sık görülen miyom türüdür. Rahmin iç duvarında büyürler. Çok fazla büyürlerse rahmin deforme olmasına ve gerilmesine yol açabilirler. Ayrıca pelvik bölgede basınç ve ağrı ile birlikte regl dönemlerinin daha uzun ve ağrılı geçmesine yol açabilirler.

Subserozal miyomlar: Rahim duvarlarının dışında büyüyen miyomlar bazen mesaneyi bastırır ve idrarla ilgili semptomlara neden olabilirler. Subserozal miyomlar omurilik sinirlerine baskı yaparak sırt ağrılarına yol açabilirler.

Penducluated miyomlar: Bu miyomlar uterusun içinde veya dışında büyüyebilirler.

Submukozal miyomlar: Bunlar rahim duvarının hemen altında büyür. Submukozal miyomlar adet kanamalarının artmasına, daha uzun sürmesine ve doğurganlığın azalmasına yol açabilirler.

Servikal miyomlar: Bunlar servikal dokuda büyür, ancak diğer miyom tiplerine kıyasla daha nadirdirler. ³

Miyom Hastalığı Belirtileri

Miyom hastalığı nasıl anlaşılır? Miyom hastalığı başlangıcı hastanın yaşına, ırkına, sağlık geçmişine ve aile öyküsüne göre farklılık gösterebilir. Miyomun başlıca belirtileri şunlardır;

Ağır Vajinal Kanama: Çok fazla adet kanaması ya da çok uzun süren regl dönemleri miyomun en yaygın belirtisidir. Kanamanın çok fazla olması sebebiyle kadınlarda anemi gelişebilir. Anemi yorgunluğa, baş ağrısına ve baş dönmesine neden olabilir. Ağır kanama nedeniyle günlük aktiviteler aksamaya başlarsa miyomun tedavi edilmesi gerekebilir.

Pelvik Rahatsızlık: Büyük miyomları olan kadınlar, alt karınlarında veya pelvislerinde ağrı veya baskı hissedebilirler. Çoğu zaman bu, keskin bir acıdan ziyade belirsiz bir rahatsızlık olarak tanımlanır. Uterusun genişlemesi nedeniyle yatmak, eğilmek ya da egzersiz yapmak zorlaşabilir.

Pelvik Ağrı: Miyomun daha nadir görülen bir belirtisi de şiddetli pelvik ağrıdır. Miyomlar büyüdüğünde ortaya çıkan akut pelvik ağrı genellikle bir noktada lokalize olur ve 2 ya da 4 hafta içinde kendi kendine iyileşir. İbuprofen gibi bir ağrı kesici kullanmak ağrıyı önemli ölçüde azaltabilir. Bununla birlikte, kronik pelvik ağrı da oluşabilir. Bu tip acı genellikle hafif fakat kalıcıdır.⁴

Mesane Sorunları: En sık görülen miyom semptomlarından biri de mesane sorunlarıdır. Miyomları olan kadınlar sık sık idrara çıkmaya ihtiyaç duyar. Hastalar mesanelerini boşaltmak için bir gece içinde birkaç kez uyanabilir. Bazen mesane tamamen boşaltılsa bile yine de idrara çıkma ihtiyacı hissedilir. Bu durum mesaneye baskı yapan miyomlar nedeniyle olur. Miyomlar hastanın idrar tutma kapasitesini azaltır veya idrar çıkışını bloke eder. Mesane problemleri tedavi edilerek hastanın rahatlaması sağlanabilir.

Sırt Ağrısı: Miyomlar nadiren alt sırt kaslarına ve sinirlerine baskı yapar ve sırt ağrısına neden olurlar. Uterusun arka yüzeyindeki büyük bir miyom, rahim duvarındaki küçük bir miyoma göre daha fazla sırt ağrısına neden olabilir. Sırt ağrısı başka hastalıkların da belirtisi olduğu için ağrının nedenlerini miyoma bağlamadan önce iyi bir muayene yapılmalıdır.

Rektal Basınç: Miyomlar rektuma baskı yaptığında rektal dolgunluk hissine, bağırsak hareketlerinin bozulmasına ve bağırsaklarda ağrıya neden olabilir. Miyomlar bazen hemoroid gelişmesine de yol açabilir.

Cinsel İlişkiye Bağlı Rahatsızlık veya Ağrı: Miyomlar cinsel ilişkiyi acı verici veya rahatsız edici hale getirebilir. Ağrı sadece belirli pozisyonlarda veya adet döngüsünün belirli zamanlarında ortaya çıkabilir. ⁵

Miyom Hastalığı Nedenleri

Miyom hastalığı neden olur? Miyoma neden olan pek çok risk faktörü vardır. Bunları sıralayacak olursak;

Kalıtım: Annesinde ya da kardeşinde miyom olan bir kadın daha çok risk altındadır.

Yaş: Miyomlar en çok 30’lu ve 40’lı yaşlarına gelen kadınlarda ortaya çıkar.

Irk: Afrikalı ve Amerikalı kadınlar, diğer ırkların ya da etnik grupların kadınlarına göre iki ila üç kat daha fazla miyom geliştirmektedir. Siyahi kadınlarda ise daha genç yaşlarda miyom ortaya çıkar ve diğer ırklara oranla siyahı kadınlardaki miyomlar daha büyüktür.

Diyet: Lif oranı düşük gıdalarla beslenmek, rafine şeker içeren gıdalar tüketmek, çok fazla alkol almak ya da katkı maddeleri olan yiyecekler yemek miyom riskini artırır.

Obezite: Aşırı kilolu veya obez olan kadınlar, sağlıklı bir kiloyu koruyan kadınlara göre daha fazla risk altındadır.

Hİpertansiyon: Yüksek tansiyon veya hipertansiyon kadınlarda miyom riskini artırır.

Hipotiroidizm: Kretenizm olarak da bilinen hipotiroidizm, rahim leiomyomas gibi kanser türlerine yol açabilir.

Erken adet kanaması: 10 yaşından önce regl olan kadınlarda, 10 yaşından sonra regl olan kadınlara oranla daha fazla miyom oluşabilir.

Doğum kontrolü: Doğum kontrol hapları almak, vücuttaki östrojen hormonu seviyelerini artırır, bu da miyomların daha hızlı büyümesine yol açabilir. Yüksek östrojen seviyelerinin yanı sıra bazı kimyasallar da miyom oluşumuna neden olabilir.

Miyomlar tek bir düz kas hücresinden büyürler ve daha sonra genişlemeye devam ederler. Hormon dengesizlikleri miyomların başka bir nedenidir. Östrojen ve progesteron hormonları, her ay rahim astarının büyümesini sağlayarak hamileliğe zemin hazırlarlar. Östrojen ve progesteron hormonlarının çok fazla artması miyomların büyümesine yol açabilir. Bu hormonların miyomlar üzerindeki etkisini inceleyen bilim adamları, menopoza giren kadınlarda östrojen ve progesteron hormonlarının azalmasıyla birlikte miyomların küçüldüğünü gözlemlemişlerdir. ⁶

Miyom Hastalığı Tedavisi

Miyom hastalığı nasıl geçer? Doğum kontrol ilaçları miyomları küçültmek için kullanılabilir. Miyomlar adet dönemlerinin ağrılı geçmesine yol açabilir, ancak bu durum büyük sorunlara neden olmazsa hastalar tedavi olmamayı tercih edebilir.

Miyomlar genellikle menopoz sırasında küçülür ve semptomlar giderek azalır. Tedavi edilmesi gereken miyomlar için ilaç ya da ameliyat gerekebilir. Miyomların yeri, semptomların şiddeti ve hastanın çocuk doğurmak isteyip istemediği gibi faktörler, tedavi şeklinin belirlenmesine yardımcı olur. ⁷

İlaçlar

Miyomlar için önerilen ilk tedavi ilaçtır. Gonadotropin agonist (GnRHa) ilaçlar, vücudun daha az östrojen ve progesteron üretmesine neden olarak miyomların küçülmesini sağlar. GnRHa, tedavi bitiminden sonra doğurganlığı etkilemeden menstrüel döngüyü durdurur. GnRH agonistleri, sıcak basmaları, çok fazla terleme, vajinal kuruluk ve bazı durumlarda daha yüksek osteoporoz riski gibi menopoz benzeri semptomlara neden olabilir.

Ameliyattan önce miyomları küçültmek için verilebilirler. GnRH agonistleri sadece kısa süreli kullanım içindir. Başka ilaçlar da kullanılabilir ancak büyük miyomların tedavisinde diğer ilaçlar GnRH agonistleri kadar etkili değildirler.

Miyom tedavisinde kullanılan diğer ilaçlar şunlardır;

Non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler): Bu ilaçlar, prostaglandinler olarak adlandırılan hormon benzeri lipit bileşiklerinin üretimini azaltır. Prostaglandinler, adet dönemlerindeki kramplarla ilgilidir ve adet dönemlerinin ağır geçmesine yol açarlar. Miyom tedavisinde ağrıyı azaltmak için NSAID’ler kullanılabilir. Bu ilaçlar hiçbir şekilde doğurganlığı etkilemez.

Doğum kontrol hapları: Oral kontraseptifler yumurtlama döngüsünü düzenlemeye yardımcı olur ve adet dönemlerindeki ağrıyı ve kanamayı azaltırlar.

Levonorgestrel RİA

Rahim içine yerleştirilen bir cihaz uzun bir süre boyunca levonorgestrel denilen bir hormon salgılar. Bu hormon, rahmin iç tabakasının çok hızlı büyümesini durdurur, bu da adet kanamasını azaltır. Tedavinin yan etkileri baş ağrısı, meme hassasiyeti ve aknedir. Nadir de olsa adet dönemlerinin durmasına neden olabilir. ⁸

Miyom ameliyatı

Büyük miyomlar konservatif tedavi seçeneklerine yanıt vermeyebilir ve ameliyat gerekebilir. Miyom için uygulanan cerrahi yöntemler şunlardır;

Histerektomi: Histerektomi, rahmin kısmi veya tamamen çıkarılmasıdır. Çok büyük miyomlarda ya da çok fazla kanamanın olduğu durumlarda histerektomi düşünülür. Doktor, yumurtalık ve fallop tüplerini de çıkarırsa, libidonun azalması ve erken menopoz gibi yan etkiler görülebilir.

Miyomektomi: Bu tedavide rahim duvarından miyomlar çıkarılır. Büyük miyomlar veya rahmin belirli kısımlarında bulunan miyomlarda bu tedavi şekli kullanılmaz.

Endometriyal ablasyon: Miyomlar rahmin iç yüzeyine yakınsa, rahmin iç astarının çıkarılması gerekebilir. Endometriyal ablasyon, miyomlu bazı kadınlar için histerektomiye etkili bir alternatif tedavi şeklidir.

Uterin arter embolizasyonu (UAE): Bölgeye giden kan akışının kesilmesi miyomu küçültür. Miyoma giden kan damarlarına enjekte edilen kimyasal sayesinde miyomların boyutlarının küçülmesi sağlanır. Bu tedavide miyomlu kadınların yüzde 90’ından fazlasında miyom semptomları ya azalır ya da tamamen ortadan kalkar. Ancak hamile olan ya da çocuk sahibi olmak isteyen kadınlarda uterin arter embolizasyonu önerilen bir tedavi şekli değildir. ⁹

Miyom hastalığı için hangi doktora gidilir? Miyom için hastanelerin Kadın Hastalıkları bölümüne gidilmelidir.