Reflü Nedir? Sebepleri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Reflü Nedir?

Reflünün neden olduğunu anlamak için yenilen yemeklerin en olduklarına ve içeriklerinin ne olduğuna dikkat edilmelidir. Ağızda bulunan nötralize edici tükürük ile karıştırıldıktan sonra, parçalanmış olan yemekler üst özofagusa kontrolümüz tarafından itilir. Bundan sonra, yutma otomatik bir hale gelir.

Yutkunma sinyali alt özofagustan, kas dalgasıyla gıdayı mideye itmesini, gıdanın özofagus ile mide arasındaki musluktaki bir vana ile vücuda girmesini ve gıdanın geçmesini sağlamak için gevşetilmesini söyler.

Yiyecek mide içerisine girdikten sonra, mide içeriğinin özofagusa yeniden girmesini önlemek için vana yeniden sıkılır. Karıştırma ve erken sindirimden kısa bir süre sonra, midenin içeriği ince bağırsakta boşaltılmalıdır.

Asit özofagusta normalde küçük miktarlarda geri akıtılır. Reflü rahatsızlığı bulunmayan bir kişide özofagus, asidi başka bir kas dalgasıyla ve nötrleştirici tükürüğün geçişi ile temizler. ¹ 

Mide, gıdaların parçalanmasına ve bakteriler gibi patojenlere karşı korunmasına yardımcı olmak için güçlü bir asit (hidroklorik asit) içerir. Midenin astarı, bu güçlü asidi korumak için özel olarak tasarlanmıştır, ancak özofagus korunmamaktadır.

Kas yüzeyi (gastroözofageal sfinkter) normalde yiyecekleri mideye götüren, ancak yemek borusuna geri dönmeyen bir vana görevi görür. Bu kapak başarısız olduğunda ve mide içeriği özofagusa geri döndüğünde, mide yanması gibi asit reflü belirtileri hissedilir. ² 

Reflü Belirtileri

Mide içeriği tekrar tekrar özofagusunuza geri döndüğünde, bu durum çeşitli belirtilere neden olabilmektedir. Reflü başlangıcı belirtileri, hangi organların mide asidinden etkilendiğine bağlı olarak değişmektedir. Asit reflüsü olan herkes aynı belirtileri yaşamamaktadır.

Reflü belirtileri hafif ile şiddetli olabilir. En sık görülen reflü belirtileri şu durumlardan sonra ortaya çıkmaktadır:

• Uzanırken veya eğilirken
• Ağır bir yemekten sonra
• Yağlı veya baharatlı bir yemekten sonra

Asit reflü, günün her saatinde ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte, çoğu insan gece belirtileri yaşama eğilimindedir. Bunun nedeni, kişi uyuma pozisyonunda olduğu zaman mide asidinin göğüs içine doğru ilerlemesinin kolaylaşmasıdır. ³ 

Reflü nasıl anlaşılır? Reflü belirtileri şöyle sıralanmaktadır:

Mide Yanması

Mide ekşimesi, asit reflüsünün en yaygın belirtisidir. Mide mide asidinin korozif etkilerinden korunmaktadır. Alt özofagus sfinkteri mide içeriğinin özofagusa sızmasını engellemezse göğüs bölgesinde acı bir yanma hissi yaşanmaktadır.

Mide yanması basit bir rahatsızlıktan ağır bir rahatsızlığa kadar değişebilir. Bununla birlikte, yanma hissinin ciddiyeti, özofagusta kalıcı veya sürekli bir hasar oluşturduğu anlamına gelmemektedir.  

Acı Tat

Mide asidinin terse doğru geri dönmesi boğaza veya ağzın arkasına kadar yükselirse, ağızda ekşi ya da acı bir tada neden olabilir. Boğazda ve ağızda yanma hissi yaşayabilirsiniz.

Regürjitasyon

Bazı insanlar regürjitasyon da yaşamaktadır. Bu terim yenilenen yemeklerin ve içeceklerin kusma olmaksızın ağza gelmesi için kullanılmaktadır. Bazı durumlarda kusma da meydana gelebilir.  Bununla birlikte, yetişkinlerde kusma nadir yaşanan bir durumdur. ⁴ 

Dispepsi

Dispepsi midenin üst orta bölümünde oluşan yanma hissi ve rahatsızlıktır. Hazımsızlık olarak da bilinmektedir. Mide ekşimesi bir dispepsi belirtisi olabilir. Yaşanan ağrılar da aralıklı olarak meydana gelebilir. Dispepsi problemi yaşan kişiler aşağıdaki belirtileri de yaşamaktadır:

• Şiş hissetmek
• Mide ekşimesi
• Rahatsız edici derecede dolgun hissetmek
• Mide bulantısı
• Midede karışıklık hissi
• Kusma isteği

Bu belirtiler ciddiye alınmalıdır çünkü potansiyel olarak, peptik ülser hastalığı adı verilen başka bir bozukluğun varlığına işaret edebilir. Ülserler kronik belirtilere neden olurlar ve zaman zaman kanamaya da sebebiyet verebilirler. Bazı durumlarda, tedavi edilmediği takdirde, mide delinmesi gibi acil tıbbi bir duruma neden olabilir. ⁵ 

Yutma Güçlüğü

Yutma güçlüğü veya disfaji, çok fazla kişiyi etkileyebilmektedir. Bu, yutkunmanın zor veya acı verici bir durum olmasıdır. Disfaji durumunun birçok potansiyel nedeni bulunmaktadır. Asit reflü hastalığına ilaveten aşağıdakilere neden olabilir:

• Felç
• Çoklu skleroz
• Parkinson hastalığı
• Kanser

Boğaz Ağrısı

Asit reflü boğazı tahriş edebilir. Sık karşılaşılan belirtileri arasında şunlar bulunmaktadır:

• Boğaz ağrısı
• Boğuk ses
• Boğazda yumru hissi ⁶

Diğer Reflü Belirtileri

12 yaşında altındaki bazı çocuklar, asit reflü belirtilerinden en çok, mide ekşimesini yaşamaktadır. Bununla beraber, yaşanabilecek diğer reflü belirtileri şunlar olabilmektedir:

Kuru Öksürük

Kuru öksürük, çocuklarda ve yetişkinlerde yaygın görülen bir reflü belirtisidir. Yetişkinler boğazda yumru hissi yaşayabilir. Kişi, boğazı tekrar tekrar öksürerek bastırmak zorunda hissedebilir.

Astım Belirtileri

Reflü çoğunlukla çocuklarda ve yetişkinlerde astım belirtilerini şiddetlendirir. Hırıltı gibi belirtiler, mide asidinin solunum yollarını tahriş etmesi sonucu daha da kötüleşmektedir.  

Acil Tıbbi Yardım Gerektiren Belirtiler

Bazı reflü benzeri belirtiler kalp krizi de dâhil pek çok ciddi sağlık sorununun belirtileri olabilir. Bu nedenle, aşağıda sıralanmış olan reflü belirtilerinde acil tıbbi yardım istemeniz gerekir:

• Normalden daha farklı ya da daha kötü görünen mide yanması
• Ağır göğüs ağrısı
• Göğüste sıkışma veya ezilme hissi

Ağrı, fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkarsa veya eşlik ediyorsa, acil yardım özellikle önemlidir:

• Nefes darlığı
• Mide bulantısı
• Baş dönmesi
• Terlemek
• Sol kol, omuz, sırt, boyun veya çeneye yayılan ağrı ⁷

Reflü Nedenleri

Reflü neden olur? Doktorlar her zaman reflünün nedeni konusunda tam olarak emin değildir. Ancak, özofagustaki asit artışıyla tetiklenen asit reflü hastalığı çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Birkaç faktör, asit reflü hastalığına yakalanma riskinizi artırabilmektedir. Asit reflü hastalığının yaygın nedenlerinden bazıları ise şunlardır: ⁸ 

Mide Anormallikleri

Asit reflü hastalığının yaygın bir nedeni, hiatal herni adı verilen, her yaştan insanlarda görülebilen bir mide anormalliğidir. Bir hiatal fıtığı, mide ve LES’in üst kısmı diyaframın üstünde hareket ettiğinde gerçekleşir. Midenizi göğsünüzden ayıran kas duvarıdır. Diyafram düzgün çalıştığı zaman asidin özofagusunuza yükselmesini önlemektedir. Fakat eğer bir hiatal fıtığınız varsa, asidin özofagusunuza girmesi daha kolaydır. Bu da asit reflüsüne neden olmaktadır. ⁹ 

Hamilelik

Birçok kadın hamilelikte beraber ilk kez asit reflüsü şikâyeti yaşamaya başlamaktadır. Buna büyümekte olan fetüsle beraber değişen hormon seviyeleri de neden olmaktadır. Genellikle üçüncü trimesterde reflünün en kötü hali yaşanmaktadır ve belirtiler doğumdan sonra neredeyse tamamen kaybolmaktadır.  

Sigara İçmek

Sigara içmek aşağıdakilerden herhangi birine neden olduğu takdir de asit reflü hastalığına katkıda bulunabilmektedir:

• Mukoza zedelenmeleri
• Boğazdaki kas reflekslerinin azalması
• Asit salınımının artması
• LES kas fonksiyonunun azalması
• Asit etkisini nötralize eden tükürük salgısının azalması

Sigara aynı zamanda özofagus kanseri riskini de arttırmaktadır. ¹⁰ 

Reflüyü Tetikleyen Gıdalar

Büyük öğünler halinde yemek yedikten sonra hemen sonra yatmak, mide ekşimesi veya asit reflü hastalığının diğer belirtilerini (kuru öksürük veya yutma sorunu gibi) tetikleyebilir. Bunlar belirtileri tetikleyen yaygın gıdalardan bazıları şunlardır:

• Alkol
• Gazlı içecekler
• Çikolata
• Turunçgiller, portakal veya limon gibi
• Kahve veya çay
• Yağlı veya kızartılmış gıdalar
• Domatesli gıdalar, örneğin spagetti sosu, salsa veya pizza
• Sarımsak ve soğan
• Nane
• Baharatlı yiyecekler, örneğin biber veya köri içeren yiyecekler

Alkol içmek de özofagus kanseri riskini arttırmaktadır. Kişi ne kadar çok alkol tüketirse, kanser riski de o kadar artar. Sigara ile birleştiğinde ise, tek başına alkol veya tütün kullanma riskinden daha yüksektir. ¹¹ 

Reflünün Diğer Nedenleri

• Asit reflü hastalığının diğer yaygın nedenleri şunları içermektedir:
• Fazla kilolu veya obez olmak
• Ağır bir yemek yemek ve sırt üstü yatma veya beli bükme
• Yatmadan önce atıştırma yapmak veya bir yemekten hemen sonra yatma
• Aspirin, ibuprofen, bazı kas gevşeticiler veya belirli kan basıncı ilaçları kullanma

Egzersiz de geçici olarak karın boşluğundaki basıncı arttırarak asit reflüye neden olabilmektedir. ¹² 

Reflüye Ne İyi Gelir?

Midede kapakçık olarak adlandırılan ve gıdaların geri yukarı çıkmasını engelleyen kas yapısı bulunmaktadır. Bu kas yapısı yutma borusu büzücüsü olarak işlev göstermektedir. Yani tüketilen gıdaların bağırsaktan mideye geri dönmesini engelleyen bir oluşumdur ve eğer bu kısımda herhangi bir işleme aksaklığı yaşanırsa reflü meydana gelmiş olur.
 Reflünün tam olarak oluşum sebebi tam olarak mide asidinin bu kapakçıktan dışarı çıkmasıdır. Kapakçığın görevini yerine getirememesi durumunda reflü oluşumu gerçekleşir. Böylece kişiye zaman zaman acı bir tat olarak boğazına gelir. Pek de hafife alınmayacak bir rahatsızlık olmayan reflü, çok ciddi bir hastalık sayılmasa da keyifsiz anlar yaşatmaya sebep olan bir rahatsızlık olduğundan kontrol altına alınması gereken sorunlar arasında yer almaktadır.

Reflü Tedavisi

Reflü nasıl geçer? Mide ekşimesi ve reflü genellikle kişinin kendi kendine aldığı önlemler ve reçetesiz ilaçlarla tedavi edilebilmektedir.

Bunlar yardımcı olmazsa, doktorunuz daha güçlü bir ilaç yazabilir veya ameliyatın bir seçenek olup olmadığını tartışmak için sizi bir uzmana yönlendirebilir. ¹³ 

Aşağıdaki yöntemler reflü ve mide ekşimesi belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilmektedir:

• Günde üç büyük öğün yemek yerine, daha küçük porsiyonlarda, ancak daha sık yemek yiyin. Yatmadan önce üç ya da dört saat içinde alkol tüketmeyin ve günün en büyük öğününü akşam yemekten kaçının.
• Belirtilerinizi tetiklediğini düşündüğünüz şeylerden kaçının. Ortak tetikleyiciler arasında genellikle kahve, çikolata, domates, alkol, yağlı veya baharatlı yiyecek bulunmaktadır.
• Sıkı kıyafetler giymekten kaçının. Karnınızın etrafını saran sıkı giysiler belirtilerinizi kötüleştirebilir.
• Yattığınızda başınızı 20 cm’ye kadar yükseltin. Yatağınızın bir ucunun altına bir parça ahşap veya blok koymak gece belirtilerini azaltabilir. Ekstra yastık kullanmayın, çünkü bu karnınıza bir yük yükleyebilir.
• Mümkün olduğunda rahatlamaya çalışın. Stres, mide ekşimesi ve reflüyü daha da kötüleştirebilir, bu nedenle, stresli hissettiğinizde, rahatlama teknikleri kullanmak yardımcı olabilir.
• Sağlıklı bir kiloya ulaşmak için kilo verin. Aşırı kiloluysanız, kilo vermek belirtilerinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
• Sigarayı bırakın. Sigara dumanı sindirim sisteminizi tahriş edebilir ve belirtilerinizi daha da kötüleştirebilir.

Diğer sağlık durumları için ilaç kullanıyorsanız, belirtilerinize katkıda bulunup bulunamayacaklarını öğrenmek için doktorunuza danışın. ¹⁴ 

İlaç

Basit ve kişinin kendi kendine uyguladığı tedavi yöntemleri fayda etmediği takdir belirtilerini tedavi etmek için çeşitli ilaçlar da kullanılabilir.

Reçetesiz olarak satılan ve eczanelerden temin edebileceğiniz bazı reflü hafifletici ilaçlar bulunmaktadır. Ana tipler şunlardır:

• Antasitler – bunlar mide asidinin etkilerini etkisiz hale getirir
• Aljinatlar – bunlar mide asidinden mideyi ve yemek borusunu koruyan bir kaplama üretirler
• Düşük doz proton pompa inhibitörleri ve H2 reseptör antagonistleri

Bu ilaçlar herkes için uygun değildir, bu nedenle önce prospektüslerine bakmalısınız. Emin değilseniz, eczacınıza danışmalısınız. ¹⁵ 

Proton Pompa İnhibitörleri

Kişinin kendi kendine aldığı önlemler ve tezgâhta satılan ilaçları denemekle birlikte belirtiler iyileşmezse, doktorunuz bir proton pompa inhibitörü reçete edebilir. Bunlar mide tarafından üretilen asit miktarını azaltarak çalışmaktadır.

Genellikle bir ay sürecek bir ilaç verilir. Yardımcı olmazsa ya da tedaviyi tamamladıktan sonra belirtilerin geri dönmesi halinde doktorunuza başvurun. Bazı insanlar proton pompa inhibitörlerini uzun vadede almalıdır.

Proton pompa inhibitörlerin olası yan etkileri genellikle hafiftir. Baş ağrısı, ishal veya kabızlık, hasta hissetme, karın ağrısı, baş dönmesi ve döküntü yan etkilerin arasında yer almaktadır.  

H2 Reseptör Antagonistleri

Proton pompa inhibitörleri belirtilerinizi kontrol altına almazsa, kısa bir süreliğine H2 reseptör antagonistleri almanız önerilebilir. Bunlar mideniz tarafından üretilen asit miktarını azaltır. Yan etkileri nadirdir ancak bunlar ishal, baş ağrıları, baş dönmesi, döküntü ve yorgunluk olabilir. ¹⁶ 

Reflü Ameliyatı

Tüm bu tedavi yöntemleri yardımcı olmazsa, ameliyat bir seçenek olabilir, ancak herkes için uygun değildir veya zahmetli yan etkilere neden olabilir

Uygulanan bu reflü ameliyatına laparoskopik nissen fundoplikasyonu adı verilmektedir. Alternatif teknikler de geliştirilmeye devam etmektedir, ancak bunlar henüz yaygın değildir.

Bu ameliyat için deride küçük kesikler açılarak içinden sokulan özel cerrahi aletler kullanılmaktadır. Mideden sızan asidin durdurulmasına yardımcı olan özofagus altındaki kas halkasını sıkıştırmak için kullanılır. Genel anestezi altında hastanede yapılır.

Çoğu kişi, işlemden sonra iki veya üç gün boyunca hastanede kalmalıdır. İşinize bağlı olarak, üç ile altı hafta içinde işinize geri dönebilirsiniz.

Ameliyattan sonraki ilk altı haftada yalnızca kıyma, patates püresi veya çorba gibi yumuşak yiyecekleri yemeniz gerekir. Bazı insanlar, bu ameliyat sonrası yutma, rahatsız olma ve şişkinlik ile ilgili sorunlarla karşı kalır, ancak bunlar zamanla düzelmektedir. ¹⁷