Safra Kesesi Polipleri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Safra Kesesi Polipleri Nedir? 

Polip, herhangi bir organda oluşabilen anormal bir hücre büyümesi olarak tanımlanmaktadır. Safra kesesi duvarında meydana gelen bu tarz anormal bir büyümeye ise safra kesesi polipi denmektedir.

Safra kesesi, karaciğerin hemen altında bulunan ve şekli armuta benzeyen bir organdır. Karaciğer, safra adı verilen yeşilimsi-sarı renkte bir sıvı üretmektedir. Safra kesesi ise bu sıvıyı sindirimin bir parçası olarak kullanılmak üzere geçici olarak saklamaktadır. Yağlı yiyecekler tüketildiğinde, safra kesesi bağırsağa safrayı salmaktadır. Böylece, bağırsakta yağ kırılmakta ve sindirilmektedir. Safra kesesi her ne kadar sindirim sisteminin bir parçası olsa da, yaşamsal fonksiyonların devam etmesi için bulunması önemli bir organ değildir. Diğer bir deyişle, safra kesesi olmadan da yaşamak mümkündür. ⁽¹⁾

Safra kesesinde oluşan safra polipleri, küçük ve zararsızdır. Bu polipler genellikle kolestrol birikmesi sonucu oluşmaktadır. Ancak, genelde zararsız olan bu poliplerin bazı durumlarda kansere dönüşme riski bulunmaktadır. Poliplerin boyutları oldukça önemlidir. Eğer polip büyük bir boyuta sahipse, kanser olma riski de yüksektir.

Safra kesesi polipi genellikle, hastalarda herhangi bir belirtiye neden olmamaktadır. Ancak, doğru zamanda tanı konmazsa, zamanla sorun haline gelebilmektedir. ⁽²⁾

Safra kesesi poliplerinin nedeni tam olarak bilinmese de, bir dereceye kadar nedeni belirlemeye yardımcı olan özellikler, safra kesesi poliplerini beş farklı kategoriye ayırmaktadır:

• Kolesterol: Bu tür bir polip safra kesesindeki aşırı kolesterol nedeniyle oluşmaktadır ve en sık görülen safra polipi tipidir.
• Adenokarsinom: Bu formdaki polipler genellikle kanserlidir.

Safra kesesi poliplerine neden olan diğer üç durum ise adenomiyomatoz, kolesistoz ve hiperplastik kolesistoz olarak tanımlanmaktadır. ⁽³⁾

Safra kesesi polipleri genelde diğer koşullar için tarama yapılırken teşhis edilmektedir. Polipler tespit edildiğinde ise, bu poliplerin kanser riski oluşturup oluşturmadığını belirlemek açısından test edilmesi de önemlidir. Safra kesesindeki polip gelişiminin kanserli olmaması tedaviyi hafifletebilmektedir. Diğer yandan, kanserli ise tedavinin seyri büyük ölçüde değişmektedir. ⁽⁴⁾

Safra Kesesi Polipleri Belirtileri 

Safra kesesi polipleri çoğunlukla asemptomatik olarak gelişmektedir. Bu da, poliplerin genelde herhangi bir belirtiye yol açmadığı anlamına gelmektedir. Etkilenen kişilerin çoğunda fark edilebilir bir şekilde, safra kesesi polipi başlangıcı belirtileri görülmeyebilmektedir.

Çoğu polip vakasında, tesadüfen ya da başka bir sağlık problemi nedeniyle yapılan ultrason ya da CT taraması sonucu bu polipler tespit edilmektedir.

Safra kesesi polipi çoğu zaman herhangi bir belirtiye yol açmasa da, bazı kişilerde bazı belirtiler ortaya çıkabilmektedir.  Safra kesesi polipi nasıl anlaşılır? Safra kesesi polipi belirtileri şunlar olabilmektedir: ⁽⁵⁾

Karın Ağrısı

Safra kesesi polipi geliştiren kişiler karın ağrısı yaşayabilmektedir. Bu tür bir ağrının genel olarak, safra taşı ya da safra kesesi iltihaplanmasına benzer bir şekilde hissedildiği tanımlanmaktadır. Diğer yandan, diğer iki duruma oranla daha az şiddetli olma eğilimindedir.

Sarılık

Safra kesesi polipinin, safra kesesi duvarından kopma ihtimali bulunmaktadır. Bu durumda, safra kanalını tıkayabilmektedir. Safra akışında meydana gelen dengesizlikler cildin ve göz beyazlarının sararması olarak tanımlanan sarılığa yol açabilmektedir.

Mide Bulantısı ve Kusma

Diğer muhtemel safra polipi belirtileri arasında ise mide bulantısı, kusma ve sindirim problemleri bulunmaktadır. ⁽⁶⁾

Dışkı Değişiklikleri

Daha büyük olan safra kesesi polipleri, daha gevşek bağırsak hareketliliğine yol açabilmektedir. Yağların sindirilmesinde rolü bulunan safra akışındaki herhangi bir anormallik, dışkının yağlı bir hal almasına neden olmaktadır. ⁽⁷⁾

Safra Kesesi Poliplerinin Boyutu

Safra kesesi polipinin boyutu, kansersiz veya kanserli olmayan olup olmadığını belirlemede yardımcı olan ana faktördür. Yaklaşık yaklaşık 10 mm olan bir polipin iyi huylu yani kansersiz olduğu söylemek mümkün olabilmektedir. Bu boyuttaki poliplerde genellikle herhangi bir tedavi uygulanmamaktadır.

Kolesterol ve trigliseritler nedeniyle gelişen polipler de genellikle iyi huyludur. Diğer yandan, çapı 10 mm’den daha büyük olan poliplerin riskli olma ihtimali bulunmaktadır. Kötü huylu bir polipe dönebilmektedir. ⁽⁸⁾

Safra Kesesi Polipleri Nedenleri 

Safra kesesi polipi neden olur? Polip oluşumunun nedeni her zaman tam olarak açık değildir. Diğer yandan, safra kesesi polipleri farklı nedenlerden kaynaklanabileceği için kendi içinde gruplandırılmaktadır. İyi huylu polipler, genellikle safra kesesi taşları, safra kesesinin iltihaplanması ya da safra kesesindeki kolesterol düzeyinin yükselmesi sonucu oluşmaktadır.

Safra kesesi polipleri iyi huylu olabileceği gibi bazı durumlarda, kötü huylu da olabilmektedir. ⁽⁹⁾

Safra kesesi polipinin aşağıdaki gibi faktörlerle ilişkili olabileceği düşünülmektedir:

• Kolesterol polipi safra kesesinde en sık görülen polip türleridir ve genellikle yüksek diyet lifinden kaynaklanmaktadır.
• Özellikle, 50 yaş ve üstü kişilerde safra kesesi polipi daha çok gözlemlenmektedir, bu nedenle, ilerleyen yaşın da bir risk faktörü olabileceği düşünülmektedir.
• Daha önce safra taşı geliştirmiş olan kişilerin safra kesesi polipleri geliştirmesi diğer insanlara oranla daha muhtemeldir. ⁽¹⁰⁾

Safra kesesi polipleri kendi içinde özelliklerine göre ayrılmaktadır. Genellikle, iyi huylu olan bu polipler bazı durumlarda kötü huylu da olabilmektedir. Genel olarak, beş gruba ayrılmaktadır ve şöyle açıklanmaktadır: ⁽¹¹⁾

Kolesterol Polipleri

Kolesterol polipleri, 2-10 mm arasında değişen boyutlardadır. Safra kesesi polipleri genellikle kolesterol nedeniyle oluşmaktadır. Diğer yandan, bu polipler çoğu vakada tümöre dönüşmemektedir. Polipler, epitel astarda meydana gelen aşırı miktarda kolestrol ve trigliserid üretimi nedeniyle oluşmaktadır. ⁽¹²⁾

Adenomiyomatozis Polipler

Adenomiyomatozis, safra kesesi polipi vakalarından en sık görülen ikinci tiptir. Bu poliplerin boyutları 10-20 mm arasında değişmektedir. Ultrasonda görüntülenirken safra kesesi duvarının fokal (belli bir bölgede oluşmuş) kalınlaşması olarak görülmektedir. Adenomiyomatozis tipli safra kesesi poliplerinin kansere yol açma riski yüksektir ve bu nedenle de, ameliyatla alınması önerilmektedir. ⁽¹³⁾

İnflamatuar Polipler

İnflamatuar polipler, 5-10 mm arasında değişen boyutlara sahiptir. Dokuların içinde anormal olarak oluşan sert olan küçük kitler veya granüller ve fibroz dokudan (bağ dokusu, fibrozit ve liflerden oluşan doku) oluşan iltihaplı hücrelerle kombine olmuş, tek başına bir poliptir. Safra kesesi polipi vakalarında, en yaygın olarak görülen üçüncü tiptir. ⁽¹⁴⁾

Adenom Polipler

Bu poliplerin kötü huylu olma riski bulunmaktadır ve nadir olarak görülmektedir. Boyutları 5-20 mm arasında değişen bu polipler, tek polip olarak gelişmektedir. 12 mm’den büyük boyutta olan adenom polip, kanser hücresi içermektedir. Diğer yandan, 18 mm’den büyük adenomlar büyük oranda invaziv safra kesesi kanseri olarak tanımlanmaktadır.

Çeşitli Neoplasm Polipler (Anormal Doku Büyümesi)

5-20 mm arası değişen bir boyutta olabilen bu polip nadir dokularda görülmektedir. Bu polip tipi nadir lezyonlardan oluşmaktadır ve iyi huyludur. ⁽¹⁵⁾

Safra Kesesi Polipi Risk Faktörleri

Bazı faktörlerin safra kesesi polipi geliştirme üzerinde bir etkisi olabileceği düşünülmektedir. Safra kesesi polipi risk faktörleri şöyle sıralanmaktadır:

Yaş: İlerleyen yaşın safra kesesi polipi geliştirme riskini artırdığı düşünülmektedir. Diğer yandan, nadir de olsa, çocuklarda ortaya çıktığı da gözlemlenmiştir.

Cinsiyet: Yapılan pek çok araştırmaya göre, kadınların erkeklere oranla safra kesesi polipi geliştirme riski daha yüksektir. Özellikle, adenom ve adenomiyomatozis tipli polipler kadınlarda daha yaygın olarak yaşanmaktadır. ⁽¹⁶⁾

Kalıtsal yatkınlık: Belirli bir genin safra polipi geliştirmeye yol açtığı hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Ancak, az sayıda çalışmaya göre, aile bireylerinde safra polipi geçmişi olması, bir risk faktörü oluşturabilmektedir.

Safra taşı: Safra taşı ve safra polipi arasında kesin olarak tanımlanmış bir ilişki yoktur. Ancak, diğer yandan, safra problemlerine daha eğilimli olmanın safra polipi geliştirme üzerinde etkisi olabileceğine dair bir düşünce de bulunmaktadır. ⁽¹⁷⁾

Metabolik bozukluklar: Çoklu metabolik bozukluklar, safra kesesi polipi gelişimiyle ilişkili olabilmektedir. Bunlar arasında, glikoz sendromu, düşük yoğunluklu yüksek dansiteli lipoprotein ve obezite bulunmaktadır.

Bağırsak polipozisi: Peutz Jeghers Sendromu ve Gardner Sendromu gibi bağırsak polipozisi koşullarının safra polipi geliştirme ile bir ilişkisi olabileceği düşünülmektedir.

Diğer faktörler: Kronik hepatit B ile safra kesesi polipi geliştirme arasında bir bağ olduğu düşünülmektedir. Diğer yandan, HIV hastalarında da polip geliştirme sıklığı artmaktadır. ⁽¹⁸⁾

Safra Kesesi Polipleri Tedavisi 

Safra kesesi polipleri nasıl geçer? Safra kesesi poliplerinin tedavisi, polip hastaya şiddetli ağrı ve rahatsızlık vermedikçe gerekli olmayabilmektedir. Yaklaşık 1 cm veya daha küçük boyutta olan polipler ve tümör içermeyen maddeler genellikle işlenmeden bırakılmaktadır. Ancak, buna karar vermek için poliplerin özelliklerinin ve boyutlarının alanında uzman doktorlar tarafından izlenip değerlendirilmesi gerekir.

Diğer yandan, hasta için safra kesesi polipleri ameliyatı uygun görülmüşse, kanserli hücreleri almak ya da oluşabilecek tehlikeleri önlemek için polip cerrahi müdehale ile alınmaktadır. ⁽¹⁹⁾

Büyüklüğü 10 mm’den büyük olan poliplerin, özellikle hastaya ağrı ve rahatsızlık vermesi durumunda, cerrahi müdehale ile alınması gerekmektedir. Polipleri çıkarmak için temel olarak iki tip cerrahi işlem uygulanmaktadır ve bunlar şunlardır: ⁽²⁰⁾

Laparoskopik (Kapalı) Safra Kesesi Ameliyatı

Bu cerrahi yöntem, bir santimetreden daha az küçük olan ve kanser için risk oluşturmayan poliplerin alınması için önerilmektedir. Açık cerrahi ile karşılaştırıldığında, daha az riskli olması açısından daha çok tercih edilmektedir. İyileşme süresi de daha kısadır. Hastanın normal aktivitelerine dönmesi bir haftadan kısa bir süre almaktadır. ⁽²¹⁾

Kolesistektomi Safra Kesesi Ameliyatı

Safra poliplerinin 1 cm’den veya 10 mm’den daha büyük olması durumunda ya da polipin kanserli olduğundan şüphe edilmesi söz konusu ise kolesistektomi önerilmektedir. Üst karın bölgesinde 5 ile 10 santimetre arası değişken bir kesi yapılmasını gerektiren açık bir ameliyattır. Çıkarılan polipin kanserli olup olmadığını tespit etmek için polip, kolesistektomi prosedüründen sonra biyopsi için laboratuvara gönderilmektedir. ⁽²²⁾

Safra Kesesi Poliplerini Önlemek

Bununla birlikte, safra kesesi poliplerinin tedavi edilmesinden ziyade oluşmasını önlemek daha doğru bir adım olacaktır. Safra kesesi poliplerini önlemenin bazı yolları bulunmaktadır ve şunları içermektedir:

• Kolesterol seviyesi düşük olan bir diyetle sağlıklı beslenmek
• Çok fazla yağ kullanılan kızartılmış gıdalardan kaçınmak
• Zararlı yağ ve şekerler içerebilen hazır (paketlenmiş) gıdaları tüketmekten kaçınmak
• Safra kesesi poliplerinin şiddetlenmesini önlemek için karbonatlı içeceklerden kaçınmak
• Aşırı yağlı etler yerine daha sağlıklı ve hafif olan etleri tercih etmek
• Kilo vermek için aç kalmak ya da düzensiz beslenmek yerine konu hakkında bir diyetisyenden fikir almak ⁽²³⁾

Safra Kesesi Polipleri İçin Hangi Doktora Gidilir?

Bu tedavi süreci boyunca gastroenteroloji ve hepatoloji, radyoloji, medikal onkoloji, radyasyon onkolojisi, patoloji, cerrahi, nakil ve gerektiğinde diğer alanlardaki uzmanlara başvurulmaktadır.