Sinüzite Ne İyi Gelir? Belirtileri Nelerdir?

Sinüzit hastalığı nedir?

Yüz kemiklerinin arkasında havayla dolu olan boş alanlar bulunmaktadır. Sinüs adı verilen bu alanlar burun boşluklarını oluşturmaktadır. Sinüsler burunla aynı mukoza zarına sahiptir. Zar, burun yollarını nemli tutarak sümüklü bir salgı olan mukusu üretir. Mukus ise kir parçacıklarını ve mikropları tutar.

Sinüzit, paranazal sinüslerde oluşan bir iltihaplanmadır. Bu iltihaplanmaya virüs, bakteri veya mantar neden olabilmektedir. Enfeksiyon, bağışıklık sistemi sağlıklı hücrelere saldırdığında oluşan alerjik veya otoimmün reaksiyonun bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. ¹

Sinüzitin Belirtileri Nelerdir?

Sinüzit nasıl anlaşılır;

Akut Sinüzit

Akut sinüzit başlangıcı genelde soğuk algınlığından kaynaklanan enfeksiyon ile kendini belli eden ve bir ile iki hafta süren semptomlara sahip olan bir durumdur. Akut sinüzit kısa süren bir sinüzittir. Bakteriyel bir enfeksiyon ise, akut sinüziti dört haftaya kadar sürebilmektedir. ²

Sinüzit nasıl anlaşılır? Akut sinüzit belirtileri sıklıkla şunları içerir:

• Burundan veya genizden akan kalın, sarı veya yeşilimsi bir akıntı
• Burun tıkanıklığı veya burun yoluyla nefes almada güçlük çekme
• Öne doğru eğildiğinde kötüleşen gözler, yanaklar, burun veya alında ağrı, hassasiyet, şişme ve basınç

Diğer belirtiler şunları içerebilir:

• Kulak basıncı
• Baş ağrısı
• Üst çene veya dişlerde ağrı
• Kokunun ve tadın azalması
• Öksürük (geceleri kötüleşebilir)
• Kötü nefes (ağız kokusu)
• Yorgunluk
• Ateş ³

Kronik Sinüzit

Herhangi bir düzelme olmaksızın 12 haftadan uzun süren belirtiler kronik sinüzit olarak tanımlanır. Akut sinüzitin aksine, kronik sinüzit genellikle bulaşıcı değildir ve kronik sinüzit semptomları akut sinüzit semptomlarına göre daha az şiddetlidir.

Bununla birlikte, kronik sinüzitte sinüzit semptomlarının daha geniş bir aralığı akut sinüzitten ziyade aşağıdakileri içerir:

• Yorgunluk
• Az koku alma veya hiç koku alamama (anosmi)
• Kulak dolgunluğu veya basıncı
• Üst dişlerde diş ağrısı
• Tıkalı bir burunla konuşma
• Çenede veya göz çevresinde şişme, yanak veya üst dişlerde dokunmaya hassasiyet
• Kötü nefes (ağız kokusu)

Kronik sinüzit, cerrahi gerektiren uzun süreli hasara neden olabilir. ⁴

Bakteriyel Sinüs Enfeksiyonu

Bazı durumlarda, burunda normalde bulunan bakteriler sinüslere girebilmektedir. Nemli ve sıcak sinüs boşlukları bakterilerin büyümesi için mükemmel bir ortamdır. Akut bakteriyel sinüzit ile viral üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri çok benzerdir. Ancak, belirtilerin şiddeti ve süresi enfeksiyonun bakteri ve virüs nedeniyle oluşup oluşmadığını göstermektedir. Akut bakteriyel sinüzit semptomları tipik olarak 10 günden fazla sürer veya 10 günden sonra iyileşme başlar. Sonrasında 5 ile 7 gün boyunca daha da kötüleşir. Bu duruma çift hastalık denir. ⁵

Çocuklarda Sinüzitin Belirtileri

Çocuklar, gözler arasında bulunan etmoid sinüslerde enfeksiyon geliştirebilirler. Sinüziti olan çocukların, erişkinlerde birincil işaret olan etkilenmiş sinüs, baş ağrısı ve yüz ağrısı hissetme olasılığı düşüktür. Çocuklarda bakteriyel sinüzit belirtileri yetişkinlerden daha spesifik olabilir ve aşağıdakileri içerir:

• Sürekli burun akıntısı (her türde) ve 10 gün boyunca öksürük
• Ağır semptomlar arka arkaya en az 3-4 gün sürer ve kalın, yeşilimsi burun akıntısıyla ateş olur

Çocuklarda diğer semptomlar şunları içerebilir:

• Sinirlilik
• Kusma
• Tıkanıklık
• Öksürük ⁶

Acil olarak tıbbi yardım gerektiren durumlar

• Belirtilerin ciddiyetinin artması
• Göz çevresinde sinüs enfeksiyonu oluşması halinde gözlerin kırmızı, şişmiş veya ağrılı olması
• Şişmiş ve sarkmış göz kapakları
• Göz hareketi kaybı (enfeksiyonun göze vurması durumu)
• Görme değişiklikleri
• Gözbebeğinin sabit veya büyümüş olması
• Yüzün her iki tarafına yayılmış belirtiler (kan pıhtılaşmasına işaret edebilir)
• Şiddetli baş ağrısı gelişimi, görme değişimi
• Hafif kişilik veya zihinsel değişiklikler (enfeksiyonun beyne yayılma ihtimaline işaret edebilir)
• Kemik üzerinde yumuşak bir şişme (kemik enfeksiyonuna işaret edebilir) ⁷

Sinüzit Nedenleri Nelerdir?

Sinüzit neden olur? Üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan virüsler ayrıca akut sinüzite de neden olabilmektedir. Çoğu durumda, akut sinüzit, bir soğuk algınlığı veya grip tarafından tetiklenmektedir.

Sinüs iltihaplanmasının alerjiler (Alerjik rinit, saman nezlesi), kötü hava koşulları ve burundaki anatomik değişiklikler (septum eğriliği veya burun polipleri) dâhil birkaç temel nedeni bulunmaktadır.

Kronik sinüziti tetikleyen diğer nedenleri ise şunları içermektedir:

• Sigara içmek ya da dumanına maruz kalmak
• Hava sıcaklığındaki veya hava basıncındaki değişiklikler (yüzme, dalış veya uçma)
• Hormonal koşullar (gebelikte olanlar dâhil)
• Bağışıklık sistemi yetersizliği (HIV)
• Mantar
• Bakteriler
• Virüsler
• Burun tıkanıklığı gidericilerinin aşırı kullanımı
• Aspirine duyarlılık
• Kistik fibroz gibi genetik bozukluklar
• Astım ve diğer akciğer rahatsızlıkları (KOAH)

Alerjisi olan veya alerjik riniti olan insanların, alerjisi olmayan insanlara göre sinüzit yaşama olasılığı daha yüksektir. Alerjenlere sürekli maruz kalma mukus kalınlaşmasına ve sinüslerinizin iltihaba açık hale gelmesine neden olabilir.

Alerjik rinit ve kronik sinüziti tetikleyen alerjenler şunları içermektedir:

• Toz akarları
• Mantar sporları (küf)
• Hayvan tüyleri
• Hamamböcekleri
• Çimen, ağaç ve ot poleni

Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) da kronik sinüzit ile bağlantılıdır. ⁸

Viral ve Bakteriyel Sinüs Enfeksiyonları

Sinüs enfeksiyonu (akut sinüzit) viral veya bakteriyel olabilmesine rağmen, genellikle bir viral üst solunum yolu enfeksiyonu (soğuk algınlığı veya grip gibi) tarafından tetiklenir. Rinovirus, influenza ve parainfluenza, akut sinüzit oluşturan en yaygın virüslerdir. Enfeksiyonları içeren diş problemleri de akut sinüziti (odontojenik sinüzit) oluşturabilir.

Üst dişlerin kökleri sinüse yakındır ve eğer enfekte olurlarsa, enfeksiyon sinüslerinize kadar gidebilir.

Aşağıdaki bakteriler, akut sinüzitin küçük bir yüzdesine neden olur:

• Streptokokk pnömoni
• Stafilokok aureus
• Haemophilus influenza
• Moraxella catarrhalis

Bu bakteriler normalde boğazınızın en üst kısmında bulunur.

Sinüslerdeki mukus yavaş hareket ederse veya bloke edilirse bakterilerin büyümesi ve sinüs enfeksiyonun oluşması için uygun bir ortam oluşur. ⁹

Mantar Sinüs Enfeksiyonları

Fungal sinüzit nadir de olsa sinüslerde fungal sporlar (yani küf) üretebilir. Aslında, bu sporları çoğu zaman teneffüs ederek almaktayız. Mantar, bağışıklık sistemi hasar gördüğünde, iltihaplanan sinüslerin yarattığı ılık, nemli ortamda veya burun polipleri olan kişilerde oluşabilmektedir.

Fungal sinüzit antibiyotik tedavisine cevap vermez ve tedavisi zor olabilir. Bazı fungal sinüzit türleri sporlarını çıkarmak için cerrahi tedavi gerekebilir.

Nadir durumlarda, özellikle kontrolsüz şeker hastalığı, bağışıklık sistemi sorunları veya lösemi olan kişilerde mantar sinüziti gibi hematolojik kanserler invaziv hale gelebilir, bu durum sinüs dokusu ve kemiğinin ötesine uzanabilir. Sonunda beyne ve gözlere de ulaşabilir. ¹⁰

Sinüzite Ne İyi Gelir

Yüzdeki alın, yanak ve gözlerin arkasında kafatasındaki hava dolu boşluklara sinüs denir. Burnun her iki yanında 4 ayrı isimde bulunurlar. Tüm sinüsler bir delik ile burun içine açılır. Sinüsler, havayı ısıtarak akciğerlere ulaşmasını sağlamak, nemlendirmek ve insan sesinin tınısını ayarlamak gibi görevleri sağlamaktadır.

İçi dolu bu keseceklerin burunla ilişkisinin kesilmesi ve nezle gibi hastalıklarla karşılaşıldığında hava giriş çıkışının engellenmesi bu hava boşluklarında mikrop üremesine sebep olur ve sinüsler iltihaplanır.

Özellikle uzun süren ve iyi tedavi edilmeyen nezle sonrası burun iç mukozası şişmekte yalıtkanlığın bozulması gibi nedenlere bağlı olarak bu sorunlar ortaya çıkar. Sinüslerin bu şekilde iltihaplanması sonucunda ortaya çıkan rahatsızlık sinüzit olarak adlandırılmaktadır.

Sinüzitin Tedavisi

Sinüzit Nasıl Geçer?

Çoğu kısa süreli sinüs enfeksiyonu tıbbi olarak rahatlıkla tedavi edilmektedir. Uzun süreli veya kronik sinüs enfeksiyon yaşayan hastalar bile ilaçla tedavi yöntemiyle rahatlama sağlayabilmektedir. Eğer bu tedavilerin hiçbiri tedavinize yardımcı olmazsa, sinüs cerrahisi belirtilerinizi hafifletmenin en iyi yolu olarak görülebilmektedir.

İki çeşit sinüs enfeksiyonu bulunmaktadır. Kısa süreli veya akut sinüzit olarak bilinen sinüs enfeksiyonu hemen oluşur. Genelde, birkaç gün veya birkaç haftaya kadar iyileşir. Uzun süreli veya kronik sinüzit olarak bilinen sinüs enfeksiyonları ise aylarca devam eder veya genelde tekrarlama eğilimine sahiptir. ¹¹

Sinüzitin tedavisi semptomların nedeni, şiddeti ve süresine bağlı olarak değişmektedir.

Akut Sinüzit

Akut sinüziti olan insanların % 70’i herhangi bir ilaç tedavisi görmeden iyileşebilmektedir. Sebep bir bakteriyel enfeksiyon ise, antibiyotik ile uygulanan tedavi akut sinüzit süresini kısaltabilmekte ve semptomların şiddetini azaltabilmektedir. Tedavi için diğer seçenekler şunları içermektedir:

• Dekonjestanlar veya burun spreyleri belirtilerinizi hafifletmeye ve enfeksiyonun drenajını arttırmaya yardımcı olabilmektedir.
• Birçok kişi sinüsü temizleme solüsyonları uygulayarak rahatlama sağlamaktadır.
• Bol bol dinlenmek ve günde birkaç bardaktan daha fazla su içerek vücudun su ihtiyacı karşılamak rahatlama sağlamaktadır.
• Aspirin, asetaminofen veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler faydalı olabilmektedir. 18 yaşın altındaki çocuklara asla aspirin vermemelisiniz.
• İlaçlara ek olarak, sinüziti olan bazı insanlar sıcak ve nemli buharı soluma, sıcak kompresler kullanma ya da burun boşluklarını tuzlu su karışımlarıyla durulama ile rahatlama sağlamaktadırlar. ¹²

Kronik sinüzit

Kronik sinüzit tipik olarak bakteriyel bir enfeksiyona bağlı değildir, bu nedenle duruma antibiyotik tedavisi genellikle yardımcı olmaz. Belirtilerinizi daha da arttırabilecek aktivitelerden ve yerlerden kaçınmanız rahatlama sağlamak için etkili olabilmektedir.  Özellikle, semptomlarınız bir alerjiyle alakalıysa alerjenden uzak durulmalıdır.

İntranazal kortikosteroid spreyler tekrarlayan sinüzit için uygun olabilir, ancak sadece doktor gözetiminde alınmalıdır. Tanı bir mantarı içeriyorsa, doktorunuz antifungal bir ilaç reçete edebilir.

Alerjik bir durum ya da bağışıklık sistemiyle ilgili bir anormallik teşhis edildiği zaman, bu alerjiyi tetikleyen şeylerden uzak durmak veya ilaç tedavisine başlamak sinüzitin tekrarını önlemeye yardımcı olabilir.

Toz akarları, küfler veya hayvan tüyleri gibi çevresel kontrol önlemleri almak alerjenler tarafından tetiklenen riniti olan insanlar için çok önemlidir. Bu tedavi stratejisi cerrahiye olan ihtiyacı veya ameliyat sonrası hastalığın tekrarını önleyebilir.

Tedaviler veya ilaçlar başarısız olduğunda, endoskopik sinüs cerrahisi bir seçenek olabilir. Sinüs cerrahisi düşünüyor iseniz, durumunuzu birçok açıdan test ettiğinizden emin olmalısınız. Çünkü öncelikle alerjeni bulup sadece uzak durmak bile faydalı olabilmektedir.

Ameliyat daima çocuklarda son çare olarak görülmelidir. Çocuğunuza sinüs cerrahisi yaptırmayı kabul etmeden önce pediatrik sinüziti tedavi eden bir alerji ya da bağışıklık sistemi hastalıkları uzmanından ikinci bir görüş almayı düşünmelisiniz. ¹³

Sinüzit için hangi doktora gidilir: Sinüzit için bir kulak, burun, boğaz hastalıkları uzmanına yönlendirilebilirsiniz. ¹⁴

Sinüzit Ameliyatı: Sinüzit tedavisi için güvenli ve etkili yollardan biri balon tedavisidir. Bu, nitelikli bir KBB doktorunun sinüs ilaçlarına ve tedavilerine yanıt vermeyen sinüzit semptomlarına, tekrarlayan akut sinüzite veya kronik sinüzite sahip hastalarını tedavi etmek için kullandığı bir teknolojidir. Kronik sinüzit hastalarını takiben yapılan çalışmalar, işlemden sonra iki yıla kadar sürecek kalıcı sonuçları bildirmektedir.

Bazı durumlarda KBB doktoru bu ameliyatı lokal anestezi altında yapabilmektedir. Doktor, iltihaplı sinüsün içine erişmek için burun içine küçük, esnek bir balon kateteri yerleştirir. Sinüs balonu bloke edilmiş burun geçişini yeniden yapılandırmak için yavaşça şişirilir. Geleneksel sinüs cerrahisinin aksine, balon tedavisi sinüslerin ve mukoza dokusunun normal anatomisini korur. Kemik ve dokunun çıkarılmasına gerek kalmaz. ¹⁵

Fonksiyonel Endoskopik Sinüs Ameliyatı: Tıkanmış sinüsleri temizlemek için tek cerrahi seçenek sinüs açıklığını genişletmek için kemik ve dokunun çıkarıldığı fonksiyonel endoskopik sinüs ameliyattır. Kemik ve dokunun bu şekilde alınması ameliyattan sonra rahatsız edici ağrı ve ameliyat izi bırakabilmektedir. ¹⁶

Sinüs ameliyatı her zaman kesin bir çözüm olmayabilmektedir. Sinüs cerrahisi geçiren hastaların çoğunda, kronik sinüzitin geri gelmesini önlemek için tıbbi tedaviye devam etmeye ihtiyaç duyulmaktadır. ¹⁷