Sırt Ağrısı Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Sırt Ağrısı Nedir? 

Sırt ağrısı genellikle sırtta bir ağrı, gerginlik veya sertlik hissi ile birlikte gelmektedir. Ani bir hareket, düşme, yaralanma ya da tıbbi bir durum da dahil olmak üzere pek çok neden sırt ağrısına yol açabilmektedir. Ağrı genellikle kemiklerin, disklerin, tendonların, kasların ve bağların birlikte çalışması ile ilgilidir.

Çoğu insan, hayatının bir noktasında sırt ağrısı yaşamaktadır. Tahmininen, her altı kişiden biri sırt ağrısı problemi yaşamaktadır. Çoğu çalışmaya göre, sırt ağrısından eşit sayıda kadın ve erkek etkilenmektedir. ¹

Sırt problemleri, yaşlı ve genç yaştaki yetişkinler arasında sık görülen bir ağrı nedeni olmakla birlikte, 8-10 yaşları arasında da başlayabilmektedir.

Kendiniz sırt ağrısı yaşıyorsanız, hareketlerinizi çok fazla sınırlamamanız önemlidir. Sırtınız çok ağrılı olsa bile, yavaş ve nazik hareketler yatağa yatmadan önce yardımcı olabilmektedir. Sırtınızı hareket yavaş ve nazik hareketlerle hareket ettirmek sırtınızı daha yumuşak ve esnek tutmayı sağlamaktadır. ²

Sırt Ağrısı Belirtileri 

Sırt ağrısı nasıl anlaşılır? Sırt ağrısı başlangıcının en baskın belirtisi, genellikle beli, boynu ve omuzları da etkileyebilen bir ağrıdır. Çoğu durumda, belirtiler birkaç gün içinde düzelme eğilimindedir. Belirtilerin ne kadar sürdüğüne bağlı olarak sırt ağrısı akut veya kronik olabilmektedir.

• Akut sırt ağrısı: Altı haftadan daha az sürmektedir.
• Akut ve kronik arası sırt ağrısı: Altı hafta ile üç ay arasında sürmektedir.
• Kronik sırt ağrısı: Üç aydan uzun sürmektedir.

Tüm bu vakalarda en sık karşılaşılan belirtiler ağrı, sertlik ve hareket kısıtlamalarıdır.

Daha seyrek ve daha ciddi durumlarda sırt ağrısı aşağıdaki gibi belirtilere neden olabilmektedir:

• Ateş
• Sırtta şişlik
• Bacaklarda ve dizlerde ağrı
• İnkontinans (normal olarak vücuttan dışarı atılacak şeylerin çıkmasını kontrol edememe)
• Depresyon
• Anksiyete
• Uzuvların uyuşması
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Geceleri daha da kötüleşen ağrı ³

Sırt ağrı durumunda ağrının odak noktası ve şiddeti kişiden kişiye göre değişebilmektedir. Bazı belirtiler acil durum belirtileri olarak değerlendirilmektedir. Sırt ağrısıyla beraber ateş, travma, kilo kaybı, kanser öyküsü ve uyuşukluk, güçsüzlük veya idrar kaçırma gibi nörolojik belirtiler (istemsiz idrar kaçırma) yaşadığında durum daha ciddi olabilmektedir.

Sırt ağrısına genellikle nedenini gösteren diğer belirtiler de eşlik etmektedir. O belirtiler ve nedenleri şöyle sıralanmaktadır:

Sırtın burkulması veya zorlanması: Sırt ağrısı, genellikle zorlu egzersizden sonra veya sırtın bükülmesini gerektiren bir faaliyetten sonra başlamaktadır. Sırttaki kaslardaki burkulmalar ya da zorlanmalar ağrıyı ve sertliği kalçalar ve uyluklara kadar yaymaktadır. Sırt kısmına dokunulduğunda veya basıldığında bazı bölgeler daha fazla ağrıyabilir. ⁴

Fibromiyalji: Sırt ağrısına ek olarak, gövde, boyun, omuz, diz ve dirseklerde genellikle ağrı ve sertlik ortaya çıkmaktadır. Ağrı ya genel bir ağrı veya kemirici bir ağrı olabilmektedir. Sertlik ise sabahları genellikle daha da kötüdür. Kişi çoğunlukla yorgun uyanmaktadır ve hassas noktalar olarak adlandırılan yerlere temas etmek son derece acı verici olabilmektedir.

Omurganın dejeneratif artriti: Sırt ağrısı ile birlikte, genellikle uzun yıllar boyunca gelişen sertlik ve zorlanma yaşanmaktadır.

Ankilozan spondilit ve ilgili koşulları içeren inflamatuvar artrit: Bu bozukluklarda sırtta, kalçalarda veya her ikisinde sabah sertliği ile birlikte sırt ağrısı yaratmaktadır. Ayrıca boyun ve göğüste de ağrı ve sertlik olabilmektedir. Kişi kendini son derece yorgun hissedebilmektedir. ⁵

Sırt ağrısına neden olan spesifik rahatsızlığa bağlı olarak diğer belirtileri sedef hastalığı belirtileri, göz ağrısı ve kızarıklık veya diyareyi içerebilmektedir. Bu hastalık grubu daha nadiren sırt ağrısına neden olabilmektedir.

Osteoporoz: Bu hastalık kolayca incinen incelmiş, zayıflamış kemiklerle karakterize olmaktadır. Menopoz sonrası kadınlarda daha sık görülmektedir. Kemik kırığı nedeniyle vertebraya baskı uygulandığında, sırt ağrısı ve duruş rahatsızlıkları olabilir. Osteoporoz, bir kemik kırılmadığı sürece ağrı verici değildir. ⁶

Omurilik kemiklerindeki kanser veya yakınındaki yapılar: Bu durumlarda, sırt ağrısı tutarlıdır ve yatarken de devam edebilmektedir. Uyuşukluk, zayıflık veya bacaklarda karıncalanmayla daha da kötüleşmeye devam edebilmektedir. Kanser mesane ve bağırsağı kontrol eden omurilik sinirlerine yayılırsa bağırsak veya mesane inkontinansı (kontrol kaybı) ortaya çıkabilmektedir.

Çıkıntılı disk: Önemli disk hastalığı olan insanlar bazen şiddetli sırt ağrısı yaşayabilmektedir. Bir disk bir siniri sıkıştırırsa, ağrı bir bacak altına yayılarak olabilir. Bükme veya burkma sırasında ağrı daha da kötüleşir. ⁷

Spinal stenoz: Ağrı, uyuşma ve zayıflık sırt ve bacakları etkilemektedir. Belirtiler ayakta veya yürürken daha da kötüleşir, ancak kişi oturduğunda veya öne eğildiğinde belirtiler hafifletmektedir.

Piyelonefrit (Böbreğe ulaşan idrar yolu enfeksiyonu): Böbrek enfeksiyonu olan insanlar tipik olarak bel, kasıklar ve sırtta yoğun bir ağrı yaşamaktadır. Ayrıca titreme, bulantı, kusma ya da ateş de olabilmektedir. İdrar bulanık, kanlı veya olağandışı derecede güçlü veya kötü kokulu olabilir. Normalden daha sık idrara çıkma ihtiyacı ya da idrara çıkma sırasında ağrı ya da rahatsızlık gibi ek ilişkili belirtiler de ortaya çıkabilmektedir. ⁸

Sırt Ağrısı Nedenleri 

Sırt ağrısı neden olur? Sırt, kasların, bağların, tendonların, disklerin ve kemiklerden oluşturduğu karmaşık bir yapıya sahiptir. Omurganın bölümleri, diskler olarak adlandırılan kıkırdak benzeri yastıklarla desteklenmektedir. Bu bileşenlerden herhangi biriyle ilgili sorunlar yaşandığında, sonuç olarak, sırt ağrısı ortaya çıkabilmektedir. Bazı durumlarda, sırt ağrısının kesin bir nedenini bulmak oldukça zor olabilmektedir. ⁹

Gererek kasları zorlamak: Gerilme sırasında ortaya çıkan sırt ağrısının en yaygın nedenleri şunlardır:

• Kasların sıkışması
• Sabit ligamentler
• Bir kas spazmı

Kas gerilmeleri ve spazmları aşağıda sıralanmış olan durumlar sonucu ortaya çıkabilmektedir:

• Bir eşyayı vücut için uygun olmayan bir şekilde kaldırmak
• Çok ağır bir eşyayı kaldırmak
• Ani ve vücut için uygunsuz olan bir hareket yapmak ¹⁰

Yapısal sorunlar: Vücuttaki bazı yapısal sorunlar sırt ağrısı ile sonuçlanabilmektedir. Sırt ağrısına neden olan yapısal sorunlar şunlar olabilmektedir:

Fıtıklaşmış disk: Omurganın yapısını oluşturan her omur gövdesi disklerle desteklenmektedir. Disk koptuğu zaman ise bir sinire daha fazla baskı uygulanmakta, sonuç olarak da sırt ağrısına neden olmaktadır.

Disk şişmesi: Tıpkı fıtıklaşmış diskte olduğu gibi disk şişmesinde de, disk bir sinir üzerine daha fazla baskı uygulamaya başlamaktadır. Bu durum sırt ağrısına yol açmaktadır. ¹¹

Siyatik: Bir sinir üzerine baskı uygulayan bir çıkıntı veya fıtıklı bir diskten kaynaklanan siyatik, kalça ve bacağın arkasından geçen keskin ve çekiştiren bir ağrıya neden olmaktadır. Bu ağrı sırtı da etkileyerek sırt ağrısını tetikleyebilmektedir.

Artrit: Osteoartrit yani eklem iltihabına sahip olan kişiler sıklıkla kalça, bel, sır, diz ve el eklemlerinde sorunlar yaşamaktadır. Bazı durumlarda, omurilik çevresindeki boşluğun ne zaman daraldığını tanımlamak için kullanılan terim olan spinal stenoz da gelişebilmektedir. ¹²

Omurganın anormal eğriliği: Omurga olağandışı bir şekilde eğriyse, kişinin sırt ağrısı yaşama olasılığı daha yüksektir. Buna omurganın yana doğru eğik olduğu bir durum olan skolyoz örnek verebilmektedir.

Osteoporoz (kemik erimesi): Omurgada bulunan kemikler de dâhil olmak üzere kemikler gevrek ve gözenekli hale gelebilmektedir. Bu da, kemikleri kırılmalara daha açık bir hale getirmektedir. ¹³

Sırt ağrına neden olan diğer faktörler ise şunlardır:

Cauda equina sendromu: Cauda equina, omuriliğin alt ucundaki sinirlerin ve sinir köklerinin sıkışması nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bu sendroma sahip olan kişi, bel ve kalça üstlerinde his eksikliği yaşamanın yanı sıra, bel ve sırt ağrısı da hissedebilmektedir. Bazen bağırsak ve mesane fonksiyon bozuklukları da yaşanmaktadır. ¹⁴

Sırt kanseri: Omurgada bulunan bir tümör bir sinire baskı uygulayabilmektedir. Bu durum sırt ağrısı ile sonuçlanabilmektedir.

Omurganın enfeksiyonu: Omurga enfeksiyonu sırt bölgesinde ateş, hassasiyet ve ağrıya neden olabilmektedir.

Diğer enfeksiyonlar: Pelvik inflamatuar hastalık, mesane veya böbrek enfeksiyonları sırt ağrısına neden olabilmektedir.

Uyku bozuklukları: Uyku bozukluğu olan bireylerin sırt ağrısı yaşama olasılıkları diğerlerine oranla daha yüksektir.

Zona: Sinirleri etkileyebilecek bir enfeksiyon etkilenen sinirlere bağlı olarak sırt ağrısına neden olabilmektedir.

Rahatsız bir yatak: Eğer vücudun belirli bölümlerini desteklemeyen bir yatakta yatıyorsanız ve yatak omurgayı düz tutmuyorsa, bu durum sırt ağrısı geliştirme riskini artırmaktadır. ¹⁵

Gündelik Faaliyetler veya Uygun Olmayan Bir Duruş

Sırt ağrısı, bazı günlük aktivitelerin veya zayıf duruşların bir sonucu olarak da ortaya çıkabilmektedir. Şu durumlarda sırt ağrısı yaşanabilir:

• Bir eşyayı itmek
• Bir eşyayı çekip çıkarmak
• Bir eşyayı taşımak
• Bir eşyayı kaldırmak
• Uzun süreli ayakta durmak
• Uzun süre sırtı bükmek
• Öksürmek
• Hapşırmak
• Kas gerginliği
• Aşırı germek
• Sırtı ileri doğru eğmek, örneğin bir bilgisayarı kullanırken
• Uzun süre ve mola olmadan araç kullanmak ¹⁶

Sırt Ağrısına Neden Olan Risk Faktörleri

Aşağıda sıralanmış olan bazı faktörler, sırt ağrısı geliştirme riskini daha da yükseltebilmektedir:

• Zihinsel olarak stresli bir iş
• Hamilelik (hamile kadınların sırt ağrısı yaşaması çok daha muhtemeldir)
• Yerleşik bir yaşam tarzı
• Yaş (yaşlı yetişkinler, genç erişkinlerden veya çocuklardan daha hassastır)
• Anksiyete
• Depresyon
• Cinsiyet (sırt ağrısı kadınlarda erkeklerden daha yaygındır)
• Obezite ve fazla kilo
• Sigara içmek
• Yorucu fiziksel egzersiz (özellikle düzgün yapılmazsa)
• Zorlu fiziksel çalışma ¹⁷

Sırt Ağrısına Ne İyi Gelir 

Sırt bölgesinde omuzlardan kaburgaların bitimine kadar olan bölgede oluşan ağrıların basit sebepleri olabileceği gibi önemli sebepleri de olabilmektedir. Özellikle sabit bir bölgede devam eden ağrılar ciddiye alınması gereken ağrılardır. Sırt ağrıları kişinin yaş ve sağlık koşullarına göre farklılık gösterebilmektedir ama genelde yaşlandıkça giderek zayıflayan kemik yapısından kaynaklanmaktadır.