Siyatik Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Siyatik Hastalığı Nedir?

Siyatik, siyatik sinirine uygulanan tahriş nedeniyle oluşan ağrıya verilen addır. Bu siniri tahriş eden herhangi bir şey, hafif ile şiddetli olmak üzere çeşitli ağrılara neden olabilmektedir.

Siyatik genellikle lomber (alt) omurgada sıkışmış bir sinir kökünden kaynaklanır. Çoğu zaman, “siyatik” terimi genel sırt ağrısı ile karıştırılır. Bununla birlikte, siyatik her zaman sırt bölgesiyle ile sınırlı değildir.

Siyatik sinir insan vücudundaki en uzun ve en geniş sinirdir. Arka sırttan kalçalara doğru ve bacaklardan aşağı inip dizin hemen altında bitmektedir. Bu sinir, alt bacaktaki birkaç kasları kontrol eder ve ayağın derisine ve alt bacağın çoğuna duyu verir.

Siyatik bir durum değildir, daha ziyade siyatik sinirini ilgilendiren başka bir sorunun belirtisidir. Bazı uzmanlar, insanların yüzde 40’a kadarının hayatlarında en az bir kez siyatik deneyimin yaşayacağını tahmin etmektedir. ¹

Siyatiğin Belirtileri

Siyatiğin başlangıcı ve belirtileri, siyatik ağrısı dışında vücudun diğer bölgelerine yayılan ağrıları içermektedir. Bu sinir, sırttan bacaklarınıza ve kalçalarınıza kadar uzanmaktadır. Siyatik sinir sıkışırsa ortaya çıkan belirtiler siyatik olarak adlandırılır.

Siyatiğin en yaygın nedenlerinden biri fıtıklaşmış bir disktir. Sağlıklı olduklarında, diskler omurgalarınıza amortisör etkisi yaparlar. Diskler hasar görürse veya yıpranırsa, siyatik sinir de dâhil olmak üzere omurgadaki sinirler sıkışabilir ve şişebilir. ²

Siyatiğin Ortak ve Genel Belirtileri

Siyatik genellikle alt vücudun yalnızca bir tarafını etkiler ve ağrı sırtın alt sırtından uyluğun arkasına ve bacağın altına yayılır.

Siyatik nasıl anlaşılır? Aşağıdaki belirtiler siyatik belirtileri arasında bilinen en yaygın belirtilerdir:

• Ağrı genellikle kalça veya bacağın sadece bir tarafındadır, ancak nadiren her iki tarafında da olabilir.
• Bel ağrısı düşük belden veya kalça kökünden kaynaklanır ve uyluk sırtından aşağı doğru ve alt bacak ya da ayak siyatik sinir yolu boyunca devam eder.
• Hastalar yatarken veya yürürken daha iyi hissettiren, ancak ayakta veya otururken daha da kötüleşen bir ağrı yaşar.
• Ağrı tipik olarak keskin ya da yakıcı değil onun yerine yorucu olarak tanımlanır.
• Bazen bazı durumlarda iğnelenme ve karıncalanma hissi, uyuşukluk ya da zayıflık bacaklardan aşağı doğru inerek hissedilir.
• Bacak veya ayağı hareket ettirirken zayıflık veya uyuşma yaşanır.
• Ayağa kalkma veya yürümeyi zorlaştıran bir bacakta şiddetli veya aniden şiddetlenen ağrı oluşur.
• Siyatik sinirinin bulunduğu yere bağlı olarak ayak parmağında ağrı ve diğer siyatik belirtileri oluşabilir.
• Sırt ağrısı, ancak çoğu zamanda bacak ağrısı kadar şiddetli değildir. ³

Belirtiler hapşırma veya öksürme gibi ani hareketler sırasında ya da oturma pozisyonundan ayağa kalkma gibi pozisyon değişikliklerinde şiddetlenebilir.

Belirli belirtiler, siyatiğin altında yatan nedenine bağlı olarak benzersizdir. Örneğin, vücudu geriye doğru bükme veya kısa mesafeden fazla yürümek sıklıkla spinal stenoz neden olduğunda semptomları tetikler. Vücudu öne doğru eğmek, belde fıtıklı bir disk olduğu takdirde semptomları tetikleyebilir. 

Her Sinir Kökü İçin Siyatik Belirtileri

Lomber omurgadan (L4 ve L5) çıkan iki sinir kökü ve sakral segmentten çıkan üç sinir kökü bulunur. (S1, S2 ve S3).

Siyatik siniri oluşturmak için beş sinirle birlikte dağılır ve daha sonra bacak ve aya ait belirli bölgelere motor ve duyu işlevleri sunmak için bacak içinde tekrar dışarı doğru akar.

Siyatik belirtileri sıkıştırılmış sinir kökü bulunduğu yere göre değişir. Örneğin:

• L4 sinir kökü siyatik belirtileri genellikle uyluğunu etkiler. Hastalar bacağın düzleştirilmesinde zayıflık hissedebilirler ve diz-pislik refleksinde azalma olabilir.
• L5 sinir kökü siyatik belirtileri ayak başparmağına ve ayak bileğine kadar uzanabilir (ayak düşmesi da olarak adlandırılabilir). Hastalar ayak başında, özellikle ayak başparmağı ve ikinci ayak parmağı arasındaki derideki ağ üzerinde ağrı veya uyuşukluk hissedebilirler.
• S1 sinir kökü siyatik ayağın dış kısmını etkiler, bu da ayak parmaklarına yayılabilir. Topuk tabanını kaldırırken veya uçlarından kalkmaya çalışırken hastalar zayıf düşebilirler. Ayak bileği refleksi de azaltılabilir.

Birden fazla sinir kökü sıkışabildiğinden, hastalar yukarıdaki belirtilerin bir kombinasyonuyla karşılaşabilirler. ⁴

Acil Tıbbi Yardım Gerektiren Siyatik Belirtileri

Nadiren, hızla kötüleşen siyatik belirtileri acil ameliyat gerektirebilir. Aşağıdaki belirtiler, derhal tıbbi yardıma gereksinim olduğunu gösterir:

• Özellikle ilerleyici belirtiler nörolojik (bacak zayıflığı gibi) ise, olası sinir hasarını gösterebilir, iyileşmeden ziyade kötüleşmeye devam eder.
• Her iki bacakta (bilateral siyatik olarak da bilinir) veya mesane ya da barsak inkontinansında, işlev bozukluklarında veya genital alanda değişen hislerle görülen belirtiler Cauda equina sendromunu gösterebilir. Cauda equina sendromu nispeten nadiren görülen (fıtıklaşmış lomber disk olgularının yaklaşık% 2’sinde) bir veya birkaç sinir kökünün akut bir sıkışmasıdır ve felce neden olabilir.

Bir kazadan veya travmadan sonra meydana gelen siyatik veya ateş veya iştah kaybı gibi diğer rahatsız edici belirtilerle birlikte gelişirse, derhal tıbbi yardım yapılmalıdır. Hasta da eğer endişe verici bir durum olduğunu düşünürse hemen tıbbi yardım istemelidir. ⁵

Siyatiğin Nedenleri

Siyatik neden olur? Siyatik, omurganızı ilgilendiren ve sırttan geçen sinirleri etkileyebilen bir dizi rahatsızlıktan kaynaklanabilir. Aynı zamanda, örneğin düşme veya spinal ya da siyatik sinir tümörlerinden kaynaklanan bir yaralanmadan da kaynaklanabilir.

Siyatiğe neden olabilen genel koşullar aşağıda açıklanmaktadır.

Bel Fıtığı

Omurgalarınız veya omurga kemikleriniz kıkırdak parçaları ile ayrılır. Kıkırdak, hareket ederken esneklik ve destekleme sağlamak için gerekli olan kalın, berrak bir madde ile doludur. Bel fıtıkları, kıkırdağın ilk tabakası koptuğunda ortaya çıkmaktadır. İçindeki madde, siyatik sinirinizi sıkıştırabilir, bu da alt ekstremite ağrısı ve uyuşukluk ile sonuçlanır. Ortopedik araştırmalara göre, her 50 kişiden birinin ömür boyu fıtıklaşmış bir disk problemi yaşayacağı tahmin edilmektedir.

Omurilik Daralması

Omurilik daralmasına lomber spinal stenoz denmektedir. Alt spinal kanalın anormal daralması ile karakterize edilmektedir. Bu daralma, omurga ve siyatik sinir köklerinize baskı yaparak siyatikten muzdarip olmanıza neden olabilmektedir. ⁶

Lomber spinal kanal stenozunuz varsa, muhtemelen sırt ağrınız olur, bacak ağrısı ve uyuşukluk oluşmaya başlar. Omurilik stenozu, genç insanlardan ziyade yaşlı insanları etkilemektedir. ⁷

Spondilolistezis

Spondilolistezis, dejeneratif disk bozukluğunun ilişkili olduğu koşullarından biridir. Bir omurganın ya da omurga kemiğinin diğerinin üzerine uzanması durumunda, uzanmış omurga kemiği siyatik sinirini sıkıştırabilir.

Piriformis Sendromu

Piriformis sendromu nadir görülen nöromusküler bir rahatsızlıktır. Bu durumda piriformis kasınız istemsizce daralır veya siyatiğe neden olur. Piriformis kasınız, omurganızın alt kısmını kasık kemiklerinize bağlayan kastır. Sıkıştığında, siyatik sinirinize baskı uygulayarak siyatiğe yol açabilir. Piriformis sendromu, uzun süre oturursanız, düşerseniz veya araba kazasına maruz kalırsanız kötüleşebilir. ⁸

Kemik Çıkıntıları (Osteofit)

Kemik darbeleri veya osteofitler eklem kenarlarındaki kemik çıkıntılarıdır. Kemik çıkıntıları, kıkırdağın yıpranması (örneğin artrit) ve kemik üzerinde kemik sürtmesi nedeniyle oluşur. Vücut koruma çabasıyla, eklem kenarında yeni kemikler oluşturur. Buna kemik çıkıntısı denir. Kemik çıkıntıları kendi başına acı verici değildir, ancak yakınlardaki kemiğe veya sinirlere sürtünerek problemlere neden olabilir. Omurgada, kemik çıkıntıları normalde sinirler için ayrılan alana girerek siyatiğe neden olabilir.

Diğer Nedenler

Siyatik, omurilik veya sinir köklerine çarpan tümörlerden de kaynaklanabilir. Kalça ve ayaklara kadar uzanan sırt ağrısı, mesane ya da bağırsak kontrolsüzlüğü ya da kas zayıflığı kaybı spinal tümörlerden kaynaklanabilir. Bir araba kazasından kaynaklanan omurganın travması da siyatik hastalığına neden olabilir. ⁹

Siyatik Gelişmede Risk Oluşturan Faktörler

Belirli davranışlar veya faktörler siyatik geliştirme riskinizi artırabilir. Siyatik gelişimi için en yaygın faktörler şunlardır:

• Vücudunuz yaşlandıkça, parçaların aşınması veya parçalanması daha muhtemel hale gelir.
• Belli meslekler, özellikle ağır nesneleri kaldırmak, uzun süre oturmak veya sırta ağırlık vermek vücutta gerginlik yaratabilir.
• Şeker hastalığına sahip olmak sinir hasarı riskini artırabilir.
• Sigara, omurga disklerinizin dış tabakasının parçalanmasına neden olabilir. ¹⁰

Siyatiğe ne iyi gelir?

Siyatik, siyatik sinirinden kaynaklanan sinir ağrısıdır. Kalçadan geçen sinirin üzerindeki basınç bu ağrıyı ortaya çıkarmaktadır. Siyatik ağrısına sert bir koltukta oturduğunuz için ya da uyurken biranda maruz kalabilirsiniz.

Siyatik siniri büyük bir sinirdir ve omurilik kaynaklı sinir köklerinden oluşur. Bu sinir kökleri disk boşlukları arasından geçip siyatik siniri oluşturmak üzere birleşir. Omurdan kalçaya iner, sonra uyluk ve bacağın arkasına geçer.

Siyatik sinir, hem duyu hem de bacak ve ayağın işlevini kontrol eder. Siyatikte, prolapsus veya fıtık olmuş diskler şişme eğilimi gösterirler ve intervertebral sinirlere baskı uygularlar. Bu basınç siniri tahriş eder ve ağrıya neden olur.

Çoğu siyatik vakası altı hafta ile üç ay arasında değişen bir sürede kendiliğinden iyileşmektedir. Siyatik, aynı zamanda osteoartrit nedeniyle diskler arasındaki sinir tünelinin daraltılmasından da kaynaklanabilir. Yaşlanma nedeniyle disk dejenerasyonuna maruz kalmış yaşlı insanlar siyatik ağrısı yaşama olasılığına daha eğilimlidir. ¹¹