Yumurtalık Kanseri Belirtileri Nelerdir? Tedavisinde Hangi Metotlara Başvurulur?

Yumurtalık Kanseri Nedir?

Yumurtalık kanseri yumurtalıkların birini veya her ikisini birden etkileyebilen bir kanser çeşitidir. Yumurtalıklar, kadın üreme sisteminde iki adet bulunmaktadır. Menstruasyon yaşındaki kadınlarda ayda bir olmak üzere yumurtaları serbest bırakmaktadır. Bu süreç ise yumurtlama olarak bilinmektedir.

Kadınlar arasında sık görülen kanser çeşitleri arasında ilk sıralarda bulunan yumurtalık kanseri çoğu zaman, menopoza girmiş olan kadınlarda görülmektedir. Bu durumda bir genelleme yapmak gerekirse, özellikle 50 yaşın üzerindeki kadınları etkilemektedir, ancak her yaşta ortaya çıkabilmektedir. Yumurtalık kanseri, üreme sistemine ve rahime (uterus), vajinaya ve karın dahil olmak üzere çevredeki diğer bölgelere yayılabilmektedir.

Çoğu vakada henüz erken aşamadayken herhangi bir belirtiye yol açmamaktadır ya da geliştiği takdirde, yumurtalık kanserinin belirtileri, genellikle diğer sık rastlanan sağlık sorunlarında hissedilen belirtilere benzer belirtilere neden olmaktadır. Bu nedenle, ne yazık ki kanser ancak daha ileri bir aşamaya geçtiği zaman teşhis edilmektedir.¹

Yumurtalık Kanseri Belirtileri

Yumurtalık kanseri ”sessiz katil” olarak da anılmaktadır. Bunun nedeni, yumurtalık kanserinin henüz erken aşamalardayken herhangi bir belirtiye yol açmamasıdır. Kanser son aşamalara geçtiğinde ise karın şişmesi, yemek yerken hızlı dolgunluk hissi, pelvik ağrı ve idrar sıklığı gibi belirtilere neden olmaktadır, ancak bunlar da spesifik değildir ve belli belirsiz hissedilmektedir.

Oluşan belirtiler diğer sağlık sorunlarında yaşanan genel ve ortak belirtilere benzediği için çoğu hasta tarafından dikkate alınmamaktadır, buu nedenle de çoğu vakada yumurtalık kanseri maalesef ileri bir aşamadayken teşhis edilmektedir. 

Yumurtalık kanseri nasıl anlaşılır? Yumurtalık kanseri belirtileri daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanabilmektedir:

Yumurtalık Kanseri Başlangıcı Belirtileri

Yumurtalık kanseri şüphesiyle birlikte, hissedilen belirtiler daha dikkat edilebilir bir hal amaktadır. Çoğu kadın bir süre boyunca bu belirtilere maruz kaldığını fark etmektedir. Yumurtalık kanseri erken aşamadayken oluşabilecek ortak belirtiler ise şunlardır:

• Abdominal Şişkinlik

Çoğu kadın özellikle büyük öğünler yedikten sonra ya da regl dönemi öncesinde karın şişkinliği yaşamaktadır. Ancak, karın şişkinliği sürekli olarak devam ettiğinde, yumurtalık kanseri belirtisi olarak değerlendirilebilmektedir. Karın şişkinliği hafif ya da şiddetli hissedilebilmektedir. Genellikle de, hafif başlayarak giderek kötüleşmektedir. Beraberin de hazımsızlık da yaşanabilmektedir.

• Pelvik Ağrı

Yumurtalık kanserinin erken evrelerinde menstrüel kramplar şeklinde pelvik ağrı hissedilebilmektedir. Tıpkı karın şişkinliği gibi bu tip ağrılar da kadınlarda dönem dönem olabilmektedir ve normal karşılanmaktadır. Ancak, pelvik ağrı sürekli olarak devam ediyorsa ve beraberinde basınç da hissediliyorsa, yumurtalık kanseri için bir haberci olabilmektedir.²

• Hızlı Doluluk Hissi

Yumurtalık kanserinin erken aşama belirtilerinden biri de doluluk hissidir. Büyük öğünlerden sonra doluluk hissi normaldir, ancak ufak öğünlerden sonra bile hemen hissedilen dolgunluk hissi bir haberci olabilmektedir. Beraberinde gaz ve hazımsızlık gibi belirtiler de gelişebilmektedir.

• Sık ve Acil İdrara Çıkma

Erken evre yumurtalık kanseri durumunda, hasta sık sık ve acil olarak idrara çıkabilmektedir. Bu durum, tümörün mesane üzerine baskı yapması sonucunda gelişmektedir. Diğer yandan, kanserle ilişkili olan hormonal değişikliklerden de kaynaklanabilmektedir.³

İleri Aşama Yumurtalık Kanseri Belirtileri

Yumurtalık kanseri genellikle yukarıda sıralanmış olan genel belirtiler dışında belirtilere de neden olmaktadır. Ancak bunların çoğu kanser ilerlediği zaman ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, bu belirtilerin kanser dışında diğer pek çok nedeni de olabilmektedir. Yumurtalık kanseri ciddi bir hastalık olduğu için bu belirtiler muhtemelen doktorunuz tarafından dikkatlice değerlendirilecektir.⁴

• Değişen Bağırsak Hareketleri

Dikkat edilmesi gereken belirtilerden biri değişen bağırsak hareketleridir. Hasta hem kabızlık hem de ishal gibi değişiklikler yaşayabilmektedir. Dışkılar normalde kalın ya da ince olabilmektedir. Bunun nedeni tümörün bağırsaklar üzerinde bir baskı oluşturmaya başlamasıdır. Kanser daha da ilerlediği zaman belirtiler kötüleşebilmekte ve beraberinde kramplı karın ağrısı ve kusma da gelişebilmektedir.

• Cinsel İlişki Sırasında Ağrı

Cinsel ilişki sırasında ağrı hissedilebilmektedir. Disparoni olarak adlandırılan bu durum yumurtalık kanseri ile birlikte gelişebilmektedir. Menstrüel kramplara benzer ağrı da cinsel ilişkiyle başlayabilmekte ve ilişki sonrasında bir süre daha devam edebilmektedir.

• Sırt Ağrısı

Sırtta ya da yan bölgedeki (vücudun kenarı, kaburga kafesi ve kalça arasında) ağrı hissedilebilmektedir. Genellikle adet ağrısı ya da ağır iş sonucunda hissedilen ağrılara benzemektedir. Ağır kaldırma gibi faaliyetlerle ilgili olmayan alt sırt ağrısı dikkat edilmesi gereken bir durumdur.

• İstenmeyen Kilo Kaybı

Hızlı dolgunluk hissi ve iştah kaybı gibi diğer belirtiler nedeniyle istenmeyen kilo kaybı yaşanabilmektedir. Bu durum ilerlediği takdirde, kas kütle kaybına, genel yorgunluğa ve güçsüzlüğe yol açabilmektedir.

• Sıvı Birikimi

Yumurtalık kanserinin daha ileri aşamalarında karın şişkinliğinin nedeni sıvı birikimi olabilmektedir. Kanser karın boşluğunda bir bölgeye ya da karaciğerlere yayıldığında büyük miktarda sıvı birikimi gerçekleşebilmektedir. Sıvı akciğerlere baskı yaptığı takdirde, nefes darlığı da hissedilebilmektedir.

• Yorgunluk

Pek çok kanser türünde en sık görülen belirtilerden biri de yorgunluktur. Pek çok fiziki belirtinin neticesinde hasta kendini oldukça yorgun hissedebilmektedir. Bu genellikle dinlendikten sonra geçen bir yorgunluk gibi değilde sürekli olarak devam eden bir yorgunluktur. ⁵

Germ Hücresi ve Stromal Hücre Tümörleri

Germ hücresi ve stromal hücre tümörleri genellikle genç kadınlarda bulunan yumurtalık kanseri tipleri arasında yer almaktadır ve yukarıda sıralanmış olan belirtilere neden olabilmektedir. Bununla birlikte, aşağıdakiler gibi ek belirtilere de yol açabilmektedir:

• Maskülinizasyon (erkeksizleşme)
• Vajinal akıntı veya Kanama
• Erken ergenlik
• Şiddetli pelvik ağrı
• Pelvik kütlesi ⁶

Yumurtalık Kanseri Nedenleri

Yumurtalık kanseri neden olur? Yumurtalık kanseri, hücreler bölünmediğinde ve düzensiz bir şekilde çoğalmaya başladığı zaman meydana gelmektedir.

Bazı kanser türlerinin nedenini tespit etmek mümkün olabilirken, bu durum yumurtalık kanseri için geçerli olamamaktadır. Yumurtalık kanserinin nedeni tam olarak bilinmese de, pek çok risk faktörünün bir rolü olduğu düşünülmektedir. Risk faktörleri arasında ise hormonal, genetik ve yaşam tarzı risk faktörleri veya bunların bir kombinasyonu bulunmaktadır. ⁷

Yumurtalık kanseri nedenleri daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanabilmektedir:

Aile Öyküsü ve Genetik Yatkınlık

Ailede yumurtalık kanseri öyküsü bulunuyorsa ve bu kişi anne ya da kız kardeş gibi birinci dereceden bir yakınsa, yumurtalık kanseri geliştirme riskiniz daha yüksek olabilmektedir.

Bazı vakalarda yumurtalık kanserinin nedeni, BRCA1 veya BRCA2 adlı bir gen bozukluğunun genetik olarak miras kalması olabilmektedir. Bunlar hem yumurtalık hem de meme kanserini geliştirme riskini artırabilmektedir.

Diğer yandan, ailede kanser öyküsünün bulunması sizin de yumurtalık kanseri geliştireceğiniz anlamına gelmemektedir. Örnek vermek gerekirse, ailesinde yumurtalık kanseri öyküsü bulunan her 10 kişiden 1’inda yumurtalık kanseri gelişmektedir.⁸

Hormon Tedavisi

Aldığınız hormon tedavisine bağlı olarak yumurtalık kanseri riski artabilmekte ya da azalabilmektedir. Sadece östrojen içeren ilaçlar aldığınız takdirde hormon replasman tedavisi yumurtalık kanseri riskini artırabilmektedir. Kombine östrojen / progesteron tedavisinin ise riski arttırdığı düşünülmemektedir.⁹

Artan Yaş

Yumurtalık kanseri riski, yaşlandıkça arttıkça artmaktadır. Genellikle de menopozdan sonra ortaya çıkmaktadır. Daha genç olan kadınlarda daha nadir karşılaşılan yumurtalık kanseri türleri görülebilmektedir. 

Geç Menopoz

Geç bir yaşta menopoza girmenin yumurtalık kanseri gelişimiyle ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Riskin artması daha fazla sayıda ovulasyon döngüsü yaşanmasıyla bağlantılı olabilmektedir. Yumurtlama iltihaplanmaya yol açabilmekte ve kanser riskini artırabilmektedir. Ancak, bu faktörün geçerliliği hala araştırılmaktadır.¹⁰

Çocuk Doğurmamak

Çocuk doğurmak yumurtalık kanseri riskini azaltabilmektedir. Özellikle, 26 yaşından önce anne olan kadınlarda ve birden çok çocuğu olan kadınlarda yumurtalık kanseri riski daha az olabilmektedir. Diğer yandan, çocuk emzirmek de riski azaltabilen bir faktördür. 

Endometriozis

Yapılan araştırmalara göre, endometriozis isimli sağlık problemini yaşayan kadınlarda yumurtalık kanseri geliştirme riski daha yüksek olabilmektedir.

Endometriozis genellikle rahim içini kaplayan hücrelerde başlamaktadır. Ancak, bu durum yumurtalıkları da etkileyebilmektedir.¹¹

Aşırı Kilo ya da Obezite

Aşırı kiloya sahip olmak ya da obez olmak, pek çok kanser türünde olduğu gibi yumurtalık kanseri riskini de artırabilmektedir. Özellikle 30 yaşın üzerinde olan ve vücut kitle indeksi yüksek olan kadınlarda yumurtalık kanseri daha yaygın olabilmektedir. ¹²

Ameliyat Geçmişi

Üreme organlarıyla ilgili olarak ameliyat geçmişi mevcutsa eğer yumurtalık kanseri riski azalabilmektedir. Özellikle tüp ligasyonu geçiren kadınlarda yumurtalık kanseri riskinin, üçte ikiye kadar azalabildiği gözlemlenmiştir. Bununa birlikte, histerektomi (rahmin alınması) sonrasında bu risk üçte bir oranında olmaktadır.¹³

Ailedeki Kanserle İlişkili Sendromlar

Yumurtalık kanseri vakalarının bazılarında bu durum spesifik bir gen mutasyonunun mevcut olduğu aile sendromlarıyla ilgili olabilmektedir. Bu sendromlar hasarlı DNA mutasyonlarıyla ilişkilidir. Bazıları şunlardır:

• Lynch Sendromu (kalıtsal polipsiz kolon kanseri veya HNPCC): Bu sendroma sahip olan kadınlarda yumurtalık kanserinin gelişme riski yüzde 10 kadar artabilmektedir. Artan risk kolon kanseri ve rahim kanseri için de geçerlidir.
• Peutz-Jeghers Sendromu: Bu sendrom, STK11 genindeki mutasyonlarla alakalı bir durumdur. Yumurtalık kanseri riskini de artırabilmektedir. Bununla birlikte, kolon polipleri ve sindirim sistemi kanserleri için de bir risk faktörüdür.
• Cowden sendromu: Tümör hamartoma sendromu olarak da bilinmektedir. PTEN genindeki bir mutasyon sonucunda oluşmaktadır. Bu sendrom, yumurtalık kanseri, meme kanseri ve tiroid kanseri durumunda hamartomlar denen iyi huylu tümörlerin riskini artırabilmektedir. ¹⁴

Talk Pudrası

Pek çok kişisel bakım ve kozmetik ürününde kullanılan talk maddesi, yumurtalık kanseri riskini artırabilmektedir. Talk içeren ürünleri kullanmayı tercih etmeyerek yumurtalık kanseri riskini azaltmak mümkün olabilmektedir.

Diyet

Yüksek yağ içeren diyetleri daha fazla tercih etmenin yumurtalık kanseri riskini artırabileceği düşünülmektedir. Ancak, diyetlerin kanser gelişiminde ne kadar risk faktörü olabileceğiyle ilgili araştırmalar çok az kanıt olduğu için hala devam etmektedir.¹⁵

Sigara

Sigara içmek pek çok kanser gibi yumurtalık kanseri riskini de artırabilen bir faktördür. Pek çok kanser türüne yol açabileceği için en doğru olan sigarayı bırakmak olacaktır.

Yumurtalık Kanseri Tedavisi

Yumurtalık kanseri nasıl geçer? Yumurtalık kanseri için uygulanabilecek tedavi seçenekleri, yumurtalık kanserinin tipine, evresine ve yayılıp yayılmamasına bağlı olmasının yanı sıra, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak da belirlenmektedir.

Yumurtalık kanseri için genellikle üç temel tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Kemoterapi ile kombine edilen cerrahi, hastalığın en erken aşamaları için en yaygın olarak kullanılan tedavi şeklidir. Radyasyon tedavisi ise yaygın olarak kullanılmamaktadır, ancak kanseri abdominal bölgelere yayılmış olan kadınlarda bir seçenek olarak görülebilmektedir. ¹⁶

Yumurtalık kanseri tedavisi daha ayrıntılı olarak şöyle açıklanabilmektedir:

Yumurtalık Kanseri Ameliyatı

Yumurtalık kanserini tedavi etmek için uygulanabilecek bazı cerrahi seçenekler şunlardır:

Yumurtalığın sadece birini çıkarılması: Bu cerrahi yöntem yumurtalık kanseri sadece bir yumurtalıkta gerçekleştiğinde ve diğer alanlara yayılmadığında, henüz erken evredeyken yapılabilmektedir. İşlem sırasında fallop tüpü çıkarılmaktadır. Sonrasında çocuk sahibi olma ihtimali hala varolabilmektedir.

Her iki yumurtalığın da çıkarılması: Kanser eğer iki yumurtalıkta birden gelişmişse, cerrah tarafından her iki yumurtalık da alınabilmektedir. İşlem sırasında iki fallop tüpü çıkarılmaktadır. Sonrasında rahim bırakılmaktadır. Bu nedenle, farklı yöntemlerle doğurganlık ihtimali varolabilmektedir.

Yumurtalıklarla birlikte rahmin de çıkarılması: Eğer yumurtalık kanseri çok ilerlemişse ve çocuk sahibi olmamayı tercih ediyorsanız, cerrah tarafından yumurtalıklar, rahim ve çevresinde bulunan lenf bezleriyle yağlı karın kasları da alınmaktadır.

İleri seviye kanser ameliyatı: Kanserin çok ilerlemiş olması durumunda, kemoterapi sonrasında kalan kanserli dokuların alınması için ameliyatı önerilebilmektedir.¹⁷

Kemoterapi

Kanser türlerinin hemen hemen hepsinde uygulanan bir tedavi yöntemi olan kemoterapi, kanserli hücreleri öldürmek ve ilerlemesini engellemek için kullanılan kimyasal ilaçları içermektedir. Bu ilaçlar bazen damar içine enjekte edilmektedir, bazense ağız yoluyla alınmaktadır. Diğer bir seçenek ise ilaçların doğrudan karın içine enjekte edilmesidir.

Yumurtalık kanserinde kemoterapi genellikle ameliyattan sonra geri kalan kanserli hücreleri öldürmek için kullanılmaktadır. Bununla birlikte, kanserli hücrelerin küçültülmesini ve kolayca alınmasını sağlamak için ameliyattan önce de uygulanabilmektedir. ¹⁸

Radyasyon Tedavisi

Hemen hemen bütün kanser türlerinde radyasyon tedavinin bir parçası haline gelmektedir. İşlem sırasında radyasyon makinesi kullanılarak X-ışınları ve protonlar gibi yüksek güçlü ışınlar kanserli hücrelere yönlendirilmektedir. Böylece kanserili hücreler ölmekte ve büyüyememektedir. Genellikle ameliyattan sonra uygulanmaktadır. 

Hormon Tedavisi

Yumurtalık kanserinde rolü bulunan östrojen hormonu seviyelerinin kontrol altında tutulmasını sağlamak için hormon tedavisi uygulanabilmektedr. Östrojenin kanser hücrelerine ulaşmasını önlemek için tedavi planına hormon tedavisi eklenebilmektedir. Böylece, kanserli hücrelerin büyümesi yavaşlatılmaktadır.¹⁹

Hedefe Yönelik Tedavi

Kanser tedavisinde sıklıkla kullanılan bir diğer yöntem ise hedefli tedavidir. Bu tedavinin amacı kanserli hücreler içinde meydana gelen değişiklikleri kontrol altına almaktır.

Hedefe yönelik tedavi ilaçları genellikle, ilk tedaviden sonra nüks eden yumurtalık kanserin veya başka tedavilere dirençli olan kanserin tedavisi için olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. ²⁰

Palyatif Bakım

Kanser gibi yaşamı tehdit eden hastalıklar durumunda palyatif bakım uygulanmaktadır. Palyatif bakım, hastalığın belirtilerini hafifletmeye odaklanan bir tedavi yöntemidir. Doktorlar, hemşireler ve diğer özel eğitimli profesyoneller tarafından hastaya ekstra destek sağlanmaktadır. Cerrahi yöntemler, kemoterapi ve radyasyon tedavisi gibi sert tedaviler sırasında da kullanılabilmektedir.

Palyatif bakım diğer uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında, hasta kendisini daha iyi hissetmeye başlamaktadır. Böylece hastanın daha uzun süre yaşatılması da mümkün olabilmektedir. ²¹

Yumurtalık Kanseri İçin Hangi Doktora Gidilir?

Yumurtalık kanseri tanısı ve tedavisi için kadın hastalıkları ve doğum, jinekoloji, genel cerrahi, tıbbi onkoloji ve radyoloji bölümlerine başvurulabilmektedir.