Biberiye ve Binbir Türlü Faydaları

Biberiye, tarih boyunca yaygın olarak kullanılmış lezzetli bir baharat ve şifalı bir bitkidir. Ballıbabagiller familyasına (Rosmarinusofficinalis) ait olan bu Akdeniz bölgesi bitkisinin boyu 2 metreyi bulabilir. Antik Yunan döneminde hafızayı desteklemek ve beyni uyarmak amacıyla kullanılmıştır. Bitkinin içerdiği uçucu yağ hafızayı kuvvetlendiren en önemli maddedir. 

Hoş kokulu, mavi ve eflatun çiçekleri olan biberiyenin yaprakları ve çiçeklerinden esans elde edilir. Ayrıca biberiyenin taze veya kuru yaprakları baharat veya çay olarak tüketilebilir. Biberiye özleri, yiyeceklerin raf ömrünü artırmak için doğal antioksidan olarak kullanılır. 

Aynı zamanda biberiye baharatlar içinde en yüksek antioksidan özelliğe sahip olduğu bilinen baharattır ve mantar, bakteri, kanser ile de mücadele edebileceği bilinmektedir. (1) (2)

1. Biberiyenin Sahip Olduğu Besin Değeri

Biberiye çeşitli yağlardan, fenolik asit türevlerinden ve denolikditerpenlerden oluşur.    

2. Biberiye Hafızayı Güçlendirmeye Yardımcı Olur

Biberiye yapraklarında yoğun olarak bulunan rosmarinic asit alzheimer ile savaşır (3). Beyni koruyan ve güçlü antioksidan özelliklere sahip olan bir karnosik asittir. Antioksidan etkisi olan karnosol gibi fenolikdeterpenler, alzheimer hastalıklarında karaciğeri korur.  (4) (5) (6) (7)

144 gönüllünün katıldığı biberiyeli aromaterapi bellek çalışma performansı üzerine yapılan çalışmada, bellek kalitesini ve uyanıklığı artırdığı ancak bellek hızını yavaşlattığı ortaya çıkmıştır. (8)

28 yaşlı denekten oluşan bir başka çalışmada, düşük dozlarda biberiye tozu bilgiyi hatırlamak için harcanan zamanı azaltmıştır. Bununla birlikte yüksek dozlarda kullanılan biberiye tozunun hafıza hızı, konsantrasyon ve hafıza kalitesini düşürdüğü gözlemlenmiştir.  (9)

Özet: Biberiye yapraklarında bulunan rosmarinic asit Alzheimer ile savaşmada oldukça etkilidir. 

3. Cilt Sağlığını Korur

Biberiye çayında bulunan bileşiklerin, antioksidan ve iltihap karşıtı özellikleri sayesinde, kan dolaşımını artırarak cildin görünümünü iyileştirdiği bilinmektedir.

Yapılan çalışmalarda, bu çayın kan akışı ve iltihap karşıtı bileşiklerin yaygın cilt semptomlarını azalttığı veya ortadan kaldırdığı görülmüş ve egzama üzerindeki etkisi özel olarak araştırılmıştır.  (10)

Özet: Biberiye çayı kan dolaşımını artırdığı için cildin yenilenmesine yardımcı olmaktadır.

4. Saçların Uzamasına Yardımcı Olur

Pek çok insan biberiye çayını saç dökülmesini önlemek amacıyla kullanmaktadır ancak içerek değil. Biberiye çayı ile saçlarını yıkayarak. Bu sayede sağlıksız saç derisini iyileştirebilir ve kepeklerden kurtulabilirsiniz.

Biberiye antibakteriyel özelliği sayesinde cildi korur ve saç dökülmesini önlemeye yardımcı olur. (11)

En sık görülen saç dökülmeleri neden biri androjenetikalopesidir, erkek tipi kellik olarak da bilinmektedir ve kadınları da etkileyebilir.  (12)

Biberiye yağı, erkeklerde bazı hormonların neden olduğu saç dökülmesine sebep olan durumu engelleyerek androgenetikalopesiyi tedavi eder.  (13)

Androgenetikalopesi olan erkekler altı ay boyunca günde iki kez seyreltilmiş biberiye yağı ile saç diplerine masaj yaptığında, saç kalınlığında ve saç çıkarmada, saç çıkma ilacı kullananlarla aynı sonuçları elde etmişlerdir.

Ek olarak biberiye yağını kullananlar, minoksidil ile karşılaştırıldığında daha az kafa derisi kaşıntısı olduğunu belirtmişlerdir.

Diğer araştırmalar biberiyenin 21 yaş altındaki popülasyonun yarısını ve 40 yaşın üzerindeki kişilerin yaklaşık %20’sini etkileyen saç dökülmesi veya alopesi ile mücadele edebileceğini göstermektedir.

Kel olan 50 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada, biberiye yağının altı ay sonra saç sayısında önemli oranda bir artış sağladığı gözlemlenmiştir.

Biberiyenin geleneksel olarak saç uzaması için kullanıldığı uzun zamandır bilinmektedir. Bunun üzerine yapılacak olan çalışmalar biberiyenin saç uzaması üzerine olan potansiyel rolü hakkında bize daha net bilgiler verebilir.  (14) (15) (16)

Özet: Saçlarınızı biberiye çayı ile yıkadığınızda hem saç diplerine bakım yapmış hem de saç dökülmesini önlemiş olursunuz. Biberiyenin farklı yaş ortalamalarında farklı oranlarda saç dökülmesini engellediği bilinmektedir.

5. Stres ve Kaygının Önlenmesine Yardımcı Olur

Yaşam tarzı ve yapılan işlerden dolayı insanlarda ruhsal bozukluklar artmaktadır. Görünüşe göre hepimiz büyükanne ve büyükbabalarımıza göre daha sık depresyon yaşarız. Artan iş kaygısı, yoğun hayat temposu depresyonu tetiklemektedir.

Biberiye çayı gibi bitkisel çayların günlük hayatımıza dahil edilmesi, stres ve depresyon seviyelerinde önemli değişiklikler yaratmaktadır.

Antioksidan ve antidepresan etkileri gösteren ursolik asit ve rosmarikasit içeren biberiye, stresle mücadele etmenize, tükenmişlik sendromu ve kaygı- durum bozukluğunu yönetmenize yardımcı olur. 

Biberiye çayı, ciddi yan etkileri olan steroidal ilaçların aksine beyniniz ve hormonlarınız üzerinde etkili bir şekilde çalışarak sizi rahatlatır. 

Ayrıca günümüzün olmazsa olmazlarından başarının göstergesi olan sınavlar gibi birçok faktör de stresi tetiklemektedir. Biberiye yağının solunması sınav stresini azaltmaya yardımcı olabilir. Bunun üzerine yapılan bir çalışmada sınav öncesi ve sonrası biberiye yağı solunduğunda, nabızda yaklaşık %9 oranında bir azalma meydana gelmiştir. Artan nabız hızı kısa süreli stres ve kaygıyı yansıttığından biberiye yağı doğal olarak stresi azaltabilir.

Ek olarak 22 genç insan üzerinde yapılan bir deneyde 5 dakika boyunca biberiye yağı koklatıldığında, tükürükleri aromatik olmayan bir bileşiğe ve koklayanlara göre %23 düşük stres hormonu kortizol seviyesine sahip oldukları gözlemlenmiştir. Artan kortizol seviyeleri, diğer potansiyel problemlerin yanı sıra bağışıklık sisteminizi baskılayabilir, uykusuzluğa ve ruh hali değişikliklerine neden olabilir. (19) (20) (21) (22) (23)

Özet: Biberiye çayının günlük yaşama dahil edilmesi stres ve depresyon tedavisi üzerinde olumlu etkilere sahiptir. 

6. Karaciğerin Korunmasına Yardımcı Olur

Biberiye çayı serbest radikal temizleyici ve iltihaplanma karşıtı özelliklere sahip biyoaktif bileşiklere sahiptir.

Karnosol, karaciğer hücrelerini kimyasal stres ve iltihaptan koruyan bu tür bir bileşiktir. Biberiye çayı, karaciğerde zararlı peroksitlerin oluşumunu engeller ve hepatositlerin yapısal bütünlüğünü korur. Böylece siroz ve sarılık gibi hastalıklardan sizi uzak tutar.

Karnosolün (biberiyede bulunan bir birleşik) fareler ile yapılan deneylerde karaciğer hasarını önlediği görülmüştür. Karnosol tüketimi, karaciğerdeki oksidatif stresin bir belirteci olan malondialdehit’i %69 azalttığı ve aynı zamanda karaciğer dokusunun bozulmasını ve karaciğer enerji depolama moleküllerinin tükenmesini önlediği yapılan çalışmalar ile ortaya çıkmıştır. Biberiye özleri, karaciğer hasarının bir belirteci olan plazma glutamik-piruviktransaminazı, farelerde %72 oranında azaltmıştır.

Biberiyenin insan karaciğeri üzerine etkisini araştıran herhangi bir araştırma bulunmamaktadır. Gelecekte yapılacak olan çalışmalar biberiyenin insan karaciğerine faydalı olup olmadığını belirleyecektir. (24) (25)

Özet: Biberiyenin sahip olduğu iltihaplanma karşıtı özellikleri olan biyoaktif bileşikler karaciğeri kimyasal stres ve iltihaptan korumaya yardımcı olur.

Biberiye Çayı

Biberiye, geleneksel bitkisel ve Ayuverda* tıbbındaki uygulamalara ek olarak uzun bir mutfak ve aromatik kullanım geçmişine sahiptir.  (26)

Biberiye çalısı, Güney Amerika ve Akdeniz bölgesine özgüdür. Nane, kekik, melisa ve fesleğen ile birlikte Lamiaceae bitki ailesinin bir parçasıdır.  (27)

*Ayurveda veya Ayurvedik tıp, Hindistan'ın alt kıtasında ortaya çıkan antik bir sağlık sistemidir.

1. Yüksek Antioksidan, Antimikrobiyal ve Anti-enflamatuar Bileşikler İçermektedir

Antioksidanlar vücudunuzu oksidatif hasar ve iltihaplanmaya karşı korumaya yardımcı olan, kanser, kalp hastalığı ve tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklara yol açabilen bileşiklerdir. Meyve, sebze ve biberiye gibi otlar çeşitli bitkisel gıdalarda bulunurlar.  (28) 

Biberiye çayı ayrıca iltihaplanma karşıtı ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Bu antioksidan aktivite ve antienflamatuar bileşikler biberiyede büyük ölçüde bulunan rosmarinik asit ve karnosik asit gibi polifenolik bileşiklerine atfedilir. Antioksidan kapasitesi nedeniyle, rosmarinik asit genellikle bozulabilir gıdaların raf ömrünü uzatmak için doğal bir koruyucu olarak kullanılmaktadır. (29) (30)

Biberiye çayındaki bileşikler, enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilecek antimikrobiyal özelliklere de sahiptir. Biberiye yaprakları geleneksel tıpta antibakteriyel ve iyileştirici etkileri nedeniyle çok fazla kullanılmıştır. (31)  (32)

Yapılan bazı çalışmalarda ayrıca rosmarinik ve karnosik asidin kanser üzerindeki etkilerini araştırılmıştır. İki asidin anti-tümör özelliklerine sahip olabileceğini ve hatta lösemi, meme ve prostat kanseri hücrelerinin büyümesini yavaşlatabildiğini de ortaya çıkmıştır.  (33) (34) (35)

Özet: Biberiye çayı, antioksidan, antienflamatuar ve antimikrobiyal etkilere sahip olduğu çalışmalar ile gösterilen bileşikler içerir. 

2. Kan Şekerini Düşürmeye Yardımcı Olabilir

Tedavi edilmezse yüksek kan şekeri gözlere, kalbe, böbreklere ve sinir sistemine zarar verebilir. Bu nedenle diyabetli kişiler kan şekerini seviyeleri sürekli olarak kontrol altında tutmak zorundadırlar. (36)

Araştırmalar biberiye çayındaki bileşiklerin kan şekerini azaltabildiğini ve biberiyenin potansiyel uygulamalar ile diyabetli insanlarda yüksek kan şekerini kontrol etme konusunda oldukça etkili olduğunu göstermiştir. (37)

Biberiye çayı üzerinde yapılan çalışmalar eksik olsa da test tüpü ve biberiye ile hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, karnosik asit ve rosmarinik asidin kan şekeri üzerinde insülin benzeri etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Bazı çalışmalar, bu bileşiklerin kas hücrelerinde glikoz emilimini artırarak kan şekerini düşürdüğünü göstermektedir. (38)

Özet: Biberiye çayı, insülin benzeri etkiler uygulayarak ve glikozun kas hücrelerine emilimini artırarak yüksek kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilecek bileşikler içerir.

3. Beyin Sağlığını Desteklemeye Yardımcı Olur

Tedavi edilmezse, yüksek kan şekeri gözlere, kalbe, böbreklere ve sinir sistemine zarar verebilir. Bu nedenle, diyabetli kişiler kan şekerini seviyeleri sürekli olarak kontrol altında tutmak zorundadırlar. (36)

Araştırmalar, biberiye çayındaki bileşiklerin kan şekerini azaltabildiğini ve biberiyenin potansiyel uygulamalar ile diyabetli insanlarda yüksek kan şekerini kontrol etmede konusunda   oldukça etkili olduğunu göstermiştir. (37)

Biberiye çayı üzerinde yapılan çalışmalar eksik olsa da, test tüpü ve biberiye ile hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, karnosik asit ve rosmarinik asidin kan şekeri üzerinde insülin benzeri etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Bazı çalışmalar, bu bileşiklerin kas hücrelerinde glikoz emilimini artırarak kan şekerini düşürdüğünü göstermektedir. (38)

Özet: Biberiye çayı, insülin benzeri etkiler uygulayarak ve glikozun kas hücrelerine emilimini artırarak yüksek kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilecek bileşikler içerir.

Biberiye Yağı

Biberiye yağı koklamak, bilgileri odaklamanıza ve hatırlamanıza yardımcı olabilir. 

Hayvan araştırmaları, biberiye beyninde hasara neden olabilecek felç gibi durumların iyileşmesini bile destekleyebileceğini düşündürmektedir. (39) (40) 

Diğer çalışmalar biberiyenin beyin yaşlanmasının olumsuz etkilerini önleyebileceğini hatta Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklara karşı koruyucu bir etki olduğunu düşündürmektedir.(41)

Özet: Hem yaralanma hem de yaşlanma ve nörodejeneratif hastalıklardan kaynaklanan bozulmalardan biberiye çayındaki bileşikler beyninizin sağlığını koruyabilir.

Biberiye Çayı Tarifi

Biberiye çayının bilinen en önemli faydaları anksiyete problemini ortadan kaldırması, karaciğer fonksiyonlarını iyileştirmesi ve saçları güçlendirmektir.

Malzemeler:

•  Kurutulmuş ya da toz haline getirilmiş 1 tatlı kaşığı biberiye
•  1 bardak kaynamış su
• İsteğe göre 1 tatlı kaşığı bal

Hazırlanışı 

Öncelikle suyu küçük bir tencerede kaynatın. Su kaynadıktan sonra tencerenin altını kısığa getirin.

Biberiye bitkisini suya ekleyin ve bu şekilde 6-7 dakika boyunca bitkinin suya nüfuz etmesini bekleyin.

Karşımı bir çay fincanının içerisine süzün.

Son olarak isteğe göre karışımın içerisinde malzeme kısmında belirttiğimiz gibi bal ekleyebilir ya da bal yerine doğal bir şurup kullanabilirsiniz.

Biberiye Yağlı Saç Bakım Kremi

Biberiye saç kremi içinde kullanıldığında saçlar parlak ve yumuşak olurken saç derisinde bulunan kan dolaşımını iyileştirir ve saç büyümesini teşvik eder. Bu aynı zamanda kaşıntılı veya kepekli saç derisi bulunan insanlar için iyi bir tedavi yöntemidir.

Malzemeler

• Biberiye yaprağı 1 çorba kaşığı veya 15 damla Biberiye Yağı
• 1 su bardağı su
• Çay demliği
• Sprey şişesi

Uygulama

Bir fincan su ölçün ve kaynatın.

Kaynamış suya yaklaşık 15 damla biberiye esansı yağ ekleyin. Alternatif olarak kurutulmuş biberiye yaprağı kullanıyorsanız, yaprakları haşlanmış suyun içinde 10 dakika boyunca bekletip çay gibi demleyebilirsiniz.

Biberiye çayı yeşil-beyaz bir renk alırken uçucu yağ ve su karışımı renk almayacaktır.

Karışımı bir sprey şişesine dökün.

Saçınızı yıkayın ve saçlarınız nemli haldeyken biberiyeli bu suyu saçlara püskürtün. Saçlarınızın ve kafa derinizin çoğunu kapladığınızdan emin olun.

Saçlarınızı kurutun.

Alternatif olarak, saç dökülmesinden muzdarip olmanız durumunda, kan dolaşımını iyileştirmek ve saç büyümesini artırmak için biberiye çayı içebilirsiniz.

Bunu saçınızı her yıkadığınızda kullanabilirsiniz.

Sonuç

Çok çeşitli bir besin profiline sahiptir. Biberiye yapraklarında bulunan rosmaric gibi bazı asitler Alzheimer’la savaşır ve beynin güçlenmesine yardımcı olur. Biberiye çayında bulunan bileşiklerin, antioksidan ve iltihap karşıtı özellikleri sayesinde, kan dolaşımını artırmasıyla cildin görünümünü iyileştirmektedir. Biberiyenin en önemli özelliklerinden biri de saç dökülmesini önlemek ve saç derisinde iyileşme sağlayarak kepeğin giderilmesine yardımcı olmaktır. Ayrıca biberiyenin içeriğindeki asitler stresle, tükenmişlik sendromu ve kaygı durum bozukluğu ile mücadele etmemize yardımcı olur. Biberiyenin sahip olduğu iltihap karşıtı özellikleri olan biyoaktif bileşikler karaciğerin kimyasal stres ve iltihaptan korunmasına yardımcı olur. 

Biberiye çayı karaciğerde zararlı peroksitlerin oluşumunu engeller ve hepatositlerin yapısal bütünlüğünü korur. Siroz ve sarılık gibi hastalıkların oluşumunu engeller. Biberiye çayındaki bileşikler beyninizin sağlığını koruyabilir ve biberiye çayı, insülin benzeri etkiler uygulayarak ve glikozun kas hücrelerine emilimini artırarak yüksek kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilecek bileşikler içerir. Biberiye çayı, antioksidan, iltihap karşıtı ve antimikrobiyal etkilere sahip olduğu çalışmalar ile gösterilen bileşikler içerir. 

Biberiye yağını solumak, bilgiyi odaklamanıza ve hatırlamanıza yardımcı olabilir. Yaşlandıkça zayıflayan belleğinizin güçlenmesine de yardımcı olabilir ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Biberiye yağı, erkek tipi kellik ve düzensiz saç dökülmesi de dahil olmak üzere belirli saç dökülmesi türleriyle mücadele edebilir. Biberiye alternatif tıpta ağrı kesici olarak bilinmektedir. Ön çalışmalar ağrı kesici faydalarını desteklemekte ve asetaminofenden daha etkili olabileceğini düşündürmektedir.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.