Şifalı Bitki Dereotu

Dereotu (Anethum graveolens), maydonozgilller (Apiaceae) familyasından anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısı olan yıllık bir bitki türüdür. Antik Yunan ve Roma dönemlerinden beri hem baharat hem de ilaç olarak kullanılmaktadır. Türkiye’de de yabani olarak kendiliğinden yetişebilen ve genellikle bahçelerde özel olarak yetiştirilen, kimi yemeklere, çoğunlukla turşulara ve salatalara tat versin diye konulan, güzel kokulu, ince yapraklı bir bitkidir.

Bitki, birçok ülkede mutfak ve şifalı bitki olarak uzun ve eski bir tarihe sahiptir. Ayrıca şifalı bir bitki olarak bilinen ilk dereotu kaydı Mısır'da, 5000 yıl önce, bitkinin “yatıştırıcı bir ilaç” olarak adlandırılması olarak bilinmektedir.

1. Dereotunun Sahip Olduğu Besin Değerleri

100 gram dereotunun içerdiği besin değerleri:

Dereotu sağlığa yararlı organik bileşikler olan vitaminler, mineraller ve ayrıca çok az miktarda folat, demir ve magnezyum içermektedir. (1)

2. Yararlı Yağ Asitleri ile Tam Bir Enerji Kaynağıdır

Dereotunun kuvvet verici özelliği vardır. İçerdiği besin ve mineraller yardımıyla bünyeyi güçlendirir. Vücutta bulunan toksinleri dışarı atar fazla tuzların aynı şekilde ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. 

Yağ asitleri vücudumuzun ana enerji kaynağıdır. Çoğu besin triasilgliserol (gliserol içeren esterler) formunda çok miktarda yağ asidi içerir. (2)

Yediğimiz yiyeceklerden aldığınız karbonhidratların bazıları yağa dönüşür ve yağ dokusunda triasilgliserol olarak depolanır. Daha sonra bu yağdan gelen yağ asitleri, çeşitli aerobik dokular için enerji sağlamak üzere serbest bırakılır.

Dereotunun triasilgliserol yapısı ve dereotu tohumu yağının yağ asidi dağılımı sindirimi, vücuttaki yağların emilimini ve metabolizmayı etkileyebilir.

Texas Southern University ve Agilent Tecnologies tarafından yapılan bir çalışmada dereotu, kimyon, kişniş, anason, havuç, kereviz rezene gibi bitkilerden sabit oda sıcaklığında elde edilen yağların tümünde petreslinik asit, tüm bitki örneklerinde %57 ile %82 arasında değişen ana yağ asidiydi. Bu düzenli olarak beslenmenize dereotu dahil etmenin bazı önemli yağ asitlerini elde etmenize yardımcı olabileceği anlamına gelmektedir.  (3)

Özet: Dereotunun triasilgliserol yapısı ve dereotu tohumu yağının yağ asiti dağılımı sindirimi, vücuttaki yağların emilimini ve metabolizmayı etkileyebilir. Beslenmenize dereotu dahil etmenin bazı önemli yağ asitlerini elde etmenize yardımcı olabilir.

3. Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Dereotu etkili bir antibakteriyal aktivite sağlayıcısıdır. Bütün vücutta mikrobik enfeksiyonlara karşı direnç sağlayabilir ve bağışıklık sisteminin mikrop ve enfeksiyon sorunlarıyla mücadelesinde yardımcı olur.

Dereotu tarih boyunca antimikrobiyal aktivite ile ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle, bu bitkinin yemeklerde sık kullanımı, vücutta çok sayıda mikrobik enfeksiyonların oluşumunun yanı sıra ciltte açık yaralar veya küçük kesikler sonucu oluşabilecek enfeksiyonların azaltılmasına yardımcı olabilir. (4)

Özet: Dereotunun etkili bir antibakteriyel aktive sağlayıcı özelliğine sahip olmasından dolayı vücutta mikrobik enfeksiyonlara karşı direnç sağlayabilir ve bağışıklık sisteminin mikrop ve enfeksiyon sorunlarıyla mücadelesinde yardımcı olur.

4. Uykusuzluğu Giderir

Dereotunun içerdiği uçucu yağlar tuhaf ve gizemli özelliklere sahiptir. Aynı anda sedatif ve hipnotik uyarıcı rolünü üstlenir, bu durum sakinleşmeyi sağlar. Dereotunun içerdiği B vitamini ve önemli miktardaki uçucu yağlar doğada uyarıcı özellikleri olan önemli maddelerdendir. Bu yağlar sayesinde gece rahat bir uyku çekmek mümkündür ve aynı zamanda sinir sistemini sakinleştirmeye yardımcı olur.

Bitkilerde bulunan uçucu yağların kendine özgü güçlü özellikleri vardır. Aynı anda uyarıcı, yatıştırıcı ve hipnotik özelliklere sahip oldukları geleneksel tıp tarafından eskiden beri kabul edilmektedir. Dereotu esansiyel yağlarında bulunan flavonoidler ve B vitamini, sakinleştirici ve hiptonik özellikleri olduğu düşünülen bazı enzimlerin ve hormonların salgılanmasını harekete geçirerek bazı insanların daha iyi bir gece uykusu almalarına yardımcı olmaktadır. (5)

Özet: Dereotunun içerdiği yağlar aynı anda sedatif ve hipnotik uyarıcı rolü üstlenmektedir ve bu durum sakinleşmeye yardımcı olur. Dereotu yağının içerdiği maddelerden dolayı bu yağlar rahat bir uyku çekmemize yardımcı olur.

5. Kemik Sağlığını Güçlendirir

Dereotu; kalsiyum, bakır, manganez, fosfor bakımından zengin olmasından dolayı kemik sağlığınız için çok faydalıdır, kemiğimizi güçlü ve sağlıklı tutmamıza yardımcı olur. Kemiklerde meydana gelebilecek mineral kaybına izin vermez ve her yıl yüzbinlerce insanın yakalandığı kemik hastalıklarına yakalanma riskini azalatır. (6)

Sağlıklı iskelet yapısı için gerekli olan kalsiyum ve diğer mineralleri sağladığından çocuklarda kemik sağlığının korunmasına yardımcı olur. Yaşlılıktan kaynaklanan kemik erimesi veya kemik zayıflaması sorunları giderilmesine yardımcı olur(6)

Dereotu otu gibi kalsiyum bakımından zengin gıda maddelerinin düzenli olarak tüketilmesinin kemik mineralizasyonunu iyileştirebileceği ve osteoporoz( kemik erimesi) gibi kemiğe bağlı sorunları önleyebileceği yapılan birçok farklı çalışmada ortaya çıkmıştır. (6)

Bunun dışında dereotu, serbest radikallere karşı savaşan ve kemik dokumuzu serbest radikallerin neden olduğu oksidatif hasardan koruyan antioksidanlar bakımından da zengindir. (6)

Özet: Dereotu, kalsiyum, bakır, manganez, fosfor bakımından zengin olmasından dolayı kemik sağlığınız için çok faydalıdır, kemiğimizi güçlü ve sağlıklı tutmamıza ve ayrıca çocuklarda kemik sağlığının korunmasına yardımcı olur. 

6. Regl Döneminde Oluşan Ağrıları Azaltır

Tayland'daki Khon Kaen Üniversitesi Biyoistatistik ve Demografi Bölümü tarafından yürütülen bir araştırmada, ağrılı adet dönemi veya regl krampları olarak da bilinen, 20'li yaşların başlarında primer dismenore ( sancılı adet görme) olan öğrenciler arasında dereotunun etkileri incelenmiştir. (7)

Araştırmada 12 farklı bitkisel ilaç kullanılmıştır bunlar: dereotu, papatya, tarçın, gül, rezene, çemen, zencefil, guava, ravent, uzara, kediotu ve zataria ve beş bitkisel olmayan takviye (balık yağı, melatonin, B1 ve E vitaminleri ve çinko sülfat) çeşitli formülasyonlarda ve dozlarda öğrencilere verilmiştir. (7)

Etkiler güçlü olmasa da bazı takviyeler için bir miktar etkililik kanıtı, dereotu da dahil olmak üzere kramplarla ilişkili bazı rahatsızlıkların ve ağrıların azalmasıyla ilgili olduğunu ortaya koymuştur.

Dereotunun adet söktürücü özelliği, çiğ olarak tüketildiğinde etkisini kısa zamanda göstermektedir. Aynı zamanda demlenip çay olarak tüketildiğinde adet söktürücü özelliği bulunmaktadır. (7)

Özet: Dereotunun da dahil edildiği  öğrenciler üzerinde yapılan bir bitkisel çalışmada adet kramplarının ve ağrılarının azaldığı gözlemlenmiştir.

7. Sindirim Sistemi İçin Faydalıdır

Dereotu, sindirim sisteminin aktif olarak çalışmalarını destekleyerek sindirim sistemindeki aksaklıkların neden olduğu hazımsızlık, mide ağrıları ile mide kramplarının tedavi edilmesinde oldukça etkilidir.

Mide ülserinin etkilerinin vermiş olduğu rahatsızlıkları tolere eder ve tedavi sürecini destekler. Dereotu içinde bulunan uçucu yağlar uyarıcıdır, safra ve sindirim sularının salgılanmasını aktive ederler. Bu yağlar ayrıca bağırsak hareketlerinin geçişini kolaylaştıran ve kabızlığı gideren bağırsakların peristaltik hareketini de uyarır.(8)

Dereotu eski tıpta şişkinlik, hazımsızlık, karın ağrısı gibi mide- bağırsak hastalıklarına bir çözüm olarak kullanılmıştır. Ancak etkisi üzerine yapılan çalışmalar yeterli değildir etkisini kanıtlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Dereotu taze olarak tüketilebileceği gibi kurutularak da tüketilebilmektedir. Salata ve yemeklerin içerisinde aromatik bir tat verirken hazmı kolaylaştırmaktadır. (8)

Özet: Dereotu, sindirim sisteminin aktif olarak çalışmasını destekleyerek sindirim sistemindeki aksaklıkların neden olduğu hazımsızlık, mide ağrıları ile mide kramplarının tedavi edilmesinde oldukça etkilidir. Dereotu içinde bulunan uçucu yağlar uyarıcıdır ve safra ve sindirim sularının salgılanmasını aktive ederler.

Dereotu Çayı Tarifleri

Adet Söktürücü Dereotu Çayı Tarifi: 2 çay kaşığı dolusu taze dereotu, iyice dövülerek 1 çay bardağı kaynamış suyun içine eklenir, ağzı kapalı olarak 5-8 dakika kadar demlenir. Bu çayı günde 3-4 kez içmek, adet söktürücü olarak fayda sağlamaktadır.

Uykusuzluk İçin Dereotu Çayı Tarifi: 4-5 dal taze dereotu ince ince kıyılır. 1 su bardağı kaynar suyun içine, su kaynamak üzereyken ilave edilir ve kaynayınca altı kapatılarak 5-6 dakika boyunca ağzı kapalı şekilde demlenir. Süzüldükten sonra içilebilir. Yatmadan önce içildiğinde uykuyu kolaylaştırıcı etkisi vardır.

Hazımsızlık İçin Dere otlu Rezeneli Çay: Bir çay kaşığı rezene, bir çay kaşığı dereotu tohumuyla beraber havanda ezilerek bir su bardağı kaynamış suya ilave edilir. 8-10 dakika ağzı kapalı bir şekilde demlendikten sonra süzülerek içilir. Yemeklerden sonra içilen bu çay hazmı kolaylaştırır.

Zayıflamak İçin Dereotu Çayı: Bir yemek kaşığı taze dereotu ya da dereotu tohumu, bir tatlı kaşığı rezene ile karıştırılarak bir litre kaynayan suya eklenir. Bir gece boyunca demlenmeye bırakılır ve süzüldükten sonra her yemekten önce bir su bardağı içilir.

Sonuç

Dereotunun içerdiği zengin besin profili enerji verici özelliklere sahiptir. Dereotunun içerdiği yağ asitleri sayesinde vücudumuzun enerji ihtiyacı giderilmiş olur.

Dereotunun etkili bir antibakteriyel aktive sağlayıcı özelliğine sahip olmasından dolayı vücutta mikrobik enfeksiyonlara karşı direnç sağlayabilir ve bağışıklık sisteminin mikrop ve enfeksiyon sorunlarıyla mücadelesinde yardımcı olur.

Dereotu içerdiği yağlar sayesinde sakinleştirici bir etkiye sahiptir bu sayede yağlar rahat bir uyku çekmemize yardımcı olur.

Yapılan çalışmalar ile dere otunun adet krampları ve adet ağrıları üzerine etkili olmaktadır.

Dereotu, sindirim sisteminin aktif olarak çalışmasını destekleyerek sindirim sisteminde ki aksaklıkların neden olduğu hazımsızlık, mide ağrıları ile mide kramplarının tedavi edilmesinde oldukça etkilidir. 

Dereotu içinde bulunan uçucu yağlar uyarıcıdır ve safra ve sindirim sularının salgılanmasını aktive ederler.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.