Muhteşem Faydaları İle Kahve

Kahvenin, ülkemizde çok eski yıllardan beri hem sağlık alanında, hem de sosyal hayatta kullanıldığı bilinmektedir. Çekirdeklerin ilk olarak, kahve ağaçlarının kendiliğinden yetiştiği Etiyopya’da kullanılmaya başlandığı tahmin edilmektedir. Daha sonra buradan Yemen’e götürülerek orada da yetiştirilmeye başlanmıştır. Kahve kelimesinin, Arapça “kahwa”dan geldiği, bu sözcüğün de Habeşistan’da kahve üretilen Caffa bölgesinden alındığı düşünülmektedir. Kahvenin İstanbul’da ilk kez 1517’de I. Sultan Selim zamanında içildiği, bazı padişahlar zamanında da yasak getirildiği bilinmektedir. Daha sonra Osmanlı tüccarları sayesinde önce İtalya’ya, sonra Fransa’ya oradan da bütün Avrupa’ya yayıldığı düşünülmektedir. Vatanı Habeşistan (Etiyopya) olan Coffea Arabica veya diğer ismiyle Coffea türlerinin kurutulmuş tohumları olan kahve çekirdeklerinin bileşiminde, uçucu yağ, sabit yağ, şekerler ve kafein bulunmaktadır. Drog taşıdığı kafeinden dolayı dolaşım, sindirim ve merkez sinir sistemini uyardığı, ayrıca diüretik etki de gösterdiği kaydedilmektedir. Kahvenin tarih boyunca geleneksel tıpta kullanımının yanı sıra sosyal yaşantımızdaki yeri de oldukça önemlidir. (1)

1. Kahvenin Sahip Olduğu Besin Değerleri

100 gr kahvenin içerdiği besin değerleri (2)

2. Diyabet Tedavisinde Kullanılabilir

Tip 2 diyabet, şu anda dünya çapında milyonlarca insanı etkisi altına almış önemli bir sağlık sorunudur. İnsülin direncinin neden olduğu kan şekeri seviyelerinin yükselmesi veya insülin salgılamasının azalması ile ortaya çıkar. Kahve içenlerin tip 2 diyabet riski önemli derecede azalır. Günde 6 veya daha fazla fincan tüketenlerin diyabet riski tüketmeyenlere oranla % 22 daha düşüktür. Harvard Üniversitesi Dr. Frank Hu tarafından yapılan bir araştırmaya göre, tüketilen her kahve bardağı için tip II diyabet riskinin % 9 azaldığı gözlemlenmiştir. Kafeinsiz kahve, fincan başına riski% 6 azaltmıştır.  (3) (4)

Özet: Uzmanlara göre günde yaklaşık 2-4 fincan içerek dünyanın neredeyse yarısını etkisi altına alan diyabete yakalanma riskinizi düşürebilirsiniz.

3. Alzheimer Hastalığıyla Savaşabilir 

Alzheimer hastalığı en yaygın nörodejeneratif hastalıktır ve dünya çapında demansın ( bunama) önde gelen sebebidir. Alzheimer genellikle 65 yaşın üzerindeki insanları etkiler ve bilinen bir tedavisi yoktur. Sağlık uzmanlarına göre hastalığın meydana gelmesini önlemek için yapabileceğiniz birkaç şey var.

Bunun için sağlıklı beslenmeli ve bol egzersiz yapmalısınız ancak kahve içmek de inanılmaz derecede etkilidir. Birçok araştırma kahve içenlerin Alzheimer hastalığı riskinin % 65'e kadar daha düşük olduğunu gösteriyor. Kanınızdaki yüksek kafein düzeyi, Alzheimer hastalığı ve demans (bunama) riskini azaltır.

Avrupa Nöroloji Dergisi'nde yayınlanan yakın tarihli bir çalışmada, kavrulmuş kahvede, hastalığa yol açtığına inanılan beyin plakının birikmesini önlemekten sorumlu olabilecek bileşikleri ortaya çıkarmıştır. (5) (6) (7)

Özet: Son zamanlarda yapılan araştırmalar kavrulmuş kahvede, hastalığa yol açtığına inanılan beyin plakının birikmesini engelleyen bileşikleri ortaya çıkarmıştır.

4. Depresyon Tedavisinde Destek Olabilir 

Kahve ve kafein ile ilgili son yapılan bilimsel araştırmalara göre günde 2-3 fincan kahve içenlerin zihinsel performansı artıyor, depresyona girme riski düşüyor. Son zamanda yapılan çalışmalarla orta düzeyde kahve tüketmek hafıza ve mantıklı düşünme üzerine olumlu etki ediyor. Ayrıca Ulusal İlaç Bağımlılığı Kuruluşu araştırmalarına göre kafein, nikotin ve alkol gibi bağımlılık yapabilecek maddeler arasında yer almıyor.

Kafein, merkezi sinir sistemini uyarır ve ruh halinizi/modunuzu yükselten serotonin, dopamin ve noradrenalin gibi nörotransmiterlerin üretimini artırır. Günde iki fincan kahve intihar riskini % 50 önler.
Harvard Halk Sağlığı Okulu tarafından yapılan bir başka çalışma, 4 ya da daha fazla fincan kahve içen kadınların, depresyona girme ihtimallerinin %20 daha az olduğunu ortaya koymuştur. (8) (9) (10)

Özet: Son yapılan bilimsel çalışmalar kahvenin zihni uyararak zihinsel performansı artırdığı ve depresyona girme riskini azalttığını ortaya koymuştur.

5. Karaciğer Tedavisinde Yardımcı Rol Oynar

Son yapılan araştırmalar, günde 2-3 fincan kahve tüketiminin karaciğeri sağlıksız beslenmenin zararlarından arındırdığını gösteriyor. Bazı araştırmalar ise kahvenin karaciğer kanseri riskini de azalttığını söylüyor.

Beslenme alışkanlıklarımız, karaciğer sağlığını doğrudan etkiliyor. Aşırı yağlı gıdaların yanı sıra şekerli ve tuzlu yiyecekler de karaciğer sağlığına zarar veriyor. Karaciğer dostu besinlerle ilgili bilgi veren Üsküdar Üniversitesi Beyin Hastanesi'nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Özden Örkcü, "Kahve olmadan gününüzü geçiremiyorsanız karaciğeriniz için yararları olabileceğini duymaktan memnuniyet duyarsınız. Araştırmalar, günde iki üç fincan kahve içmenin karaciğerinizi çok fazla alkol veya sağlıksız beslenmenin neden olduğu zararlardan koruyabileceğini göstermektedir. Bazı araştırmalar, kahvenin karaciğer kanseri riskini azaltabileceğini öne sürüyor" dedi.

Hepatoloji Dergisi'nde yayınlanan bir başka çalışma ise hem kafeinli hem de kafeinsiz kahvenin, karaciğer enzim seviyelerini düşürdüğünü göstermiştir.  (11)  (12)

Özet: Günde 2-3 fincan kahve içerseniz karaciğerinizi yediğiniz diğer sağlıksız yiyeceklerin etkisinden çıkararak temizleyebilirsiniz.

6. Parkinson Rahatsızlığını Önlemeye Destek Olur 

Parkinson hastalığının altında ne yattığı kesin olarak bilinmemekle beraber genetik ve çevresel nedenler başta olmak üzere pek çok faktörün hastalığın oluşumunda rol oynadığını bilinmektedir. Parkinson hastalığı Alzheimer'dan sonra en çok görülen nörodejeneratif hastalıktır. Bu hastalığın yapılan herhangi bir tedavisi yok maalesef. Ama geç başlamasını ve yavaş ilerlemesini sağlayabilirsiniz. Yapılan araştırmalar düzenli kahve içmenin Parkinson hastalığı riskini %25 azalttığını göstermiştir. Kahvenin, Parkinson'dan etkilenen beynin bir bölümünde aktiviteye neden olduğuna dair kanıtlar var. Toplumda bilinenin aksine kahvenin içinde sadece kafein değil onun dışında da pek çok madde var, bunların da Parkinson hastalığı riskini azaltmada oldukça önemli derecede rol oynayabileceği düşünülüyor.

İsveç'te yeni yapılan araştırmalar kahve içmenin, genetik faktörler ortaya çıktığında bile Parkinson riskini azalttığını ortaya koymuştur. Farelerle yapılan başka bir çalışmada ise EHT ile birleştirilmiş kafeinlerin (kahve çekirdeğinde bulunan bir bileşik), Parkinson hastalığına genetik olarak yatkın farelerde koruyucu yararlar sağladığı tespit edilmiştir. (13) (14) (15) (16)

Özet: Kahvenin, Parkinson'dan etkilenen beynin bir bölümünde aktiviteye neden olduğuna dair kanıtlar var.

7. Kalp Rahatsızlıklarını Önlemeye Yardımcı Olur

Kafein, sinir sisteminde adenozin reseptörlerinin potansiyel bir antagonisti olarak etki gösterir. Kafein ile ilgili fizyolojik etkiler; merkezi sinir sistemi stimülasyonu, metabolizma hızında artma, diürez ve kan basıncında akut yükselmedir. Son 30 yıldır yapılan epidemiyolojik çalışmalarda kahvenin kalp hastalıkları üzerine etkisi araştırılmış ve konu hala tartışmalıdır. Vaka kontrol çalışmaları kahvenin kardiyovasküler riski artırma potansiyeli olduğunu göstermesine rağmen, kohort çalışmalarında, yüksek oranda kahve tüketen bireylerde kahve alımı ve kardiyovasküler riskler arasındaki ilişki olmadığı bildirilmiştir. (17)

Koreli araştırmacılar ise günde 3 ile 5 fincan kahve tüketen katılımcılarının, kalp hastalığının başlangıç belirtilerini gösterme ihtimalinin daha düşük olduğunu düşünmektedirler. Brezilya'da yapılan yeni bir çalışmada, günde en az üç fincan kahve tüketenlerin koroner arterlerinde daha az kalsifikasyon gelişme eğiliminde olduğu ortaya çıkmıştır. 2019'da yapılan bir çalışma ise kahvenin, günde 25 fincan kahve içen katılımcıları arasında bile arterlerin sertleşmesine neden olmadığını doğruladı. (18) (19)

Özet: Bilinenin aksine yüksek oranda kahve tüketenlerin kahve alımı ve kardiyovasküler riskler arasındaki ilişki olmadığı kanıtlanmıştır. 

Kahve Çekirdeği

İnsanoğlu yaratılışının ilk zamanından beri kahve çekirdeklerini çiğ olarak tüketir. Kahvenin bir içecek olarak tüketilmesinden çok önce insanların çekirdekleri çoğunlukla hayvansal yağ ile karıştırdığı ve enerji seviyelerini artırmak için tükettiği tahmin edilmektedir.  1 bardak kahve içtiğinizde kahve filtrelendiğinden ve suyla seyreltildiğinden, yalnızca bir miktar kafeinin yanında çekirdeğin içinde bulunan diğer tüm maddeleri almış olursunuz.

Çekirdeğin tamamen tüketilmesi durumunda kahvenin hem yararlı hem de olumsuz etkileri artmış olur. Bu nedenle kahve çekirdeklerini kararında yemek en iyisidir. Aynı zamanda çiğ yeşil kahve çekirdeklerinin tatları yemek için pek uygun değildir. Acı, odunsu bir tada sahiptir ve çiğnemek zor olabilir ama kavrulmuş kahve çekirdeği biraz yumuşaktır.

Kahve çekirdekleri aynı zamanda mükemmel bir antioksidan kaynağıdır. Kalp ve damar sağlığında oldukça önemli bir yere sahiptir ve vücudu kansere karşı korur. (20)

Özet: Acı, odunsu bir tada sahiptir ve bu yüzden de çiğ yenmek için pek uygun değillerdir.

Türk Kahvesi 

• İnce çekilmiş toz kahve
• Toz şeker 

Cezvenin içerisine kişi sayısına göre bir fincan su koyun ve her fincan kahve için 1 çay kaşığı kahve ve 1 çay kaşığı şeker koyun. İyice karıştırın, cezveyi kısık ateşe yerleştirin. Yerleştirdikten sonra asla karıştırmayın ve yavaşça kaynama derecesine getirin.Kaynamaya başlayınca üstte oluşan köpüğü fincanlara dağıtın Yeniden kaynatın ve kalanı fincanlara dağıtın.

Menengiç Kahvesi

Tek porsiyon için; 

2 tatlı kaşığı menengiç kahvesi, 2 tatlı kaşığı şeker, 2 fincan süt  cezveye eklenerek ocakta pişirilir. Türk kahvesinden daha yumuşak bir kıvamı olacağı için köpüğü çıkmayacaktır. Kaynadıktan sonra direkt fincanlara dökerek servis edebilirsiniz.

Dibek Kahvesi

Tek porsiyon için ;

1 Tatlı kaşığı dibek kahvesini cezveye eklenir.

1 fincan su koyulduktan sonra iyice karıştırılır çünkü dibek sert bir kahvedir ve ısıtıldığında top top kalabilir.

Kahve iyice dağılana kadar karıştırılır.

Kısık ateşte güzelce pişirilir.

Kesinlikle bir yere ayrılmadan beklenmelidir.

Kahve iyice köpürünce cezveyi alıp tatlı kaşığı ile köpüğü fincanlara ayrılır.

15 saniye kadar daha ocakta tutulduktan sonra fincana eklenir.

Filtre Kahve

Su kaynatılır ve ağzı açık şekilde 1 dakika bekletilir.

Beklerken kullanacağınız french press ve fincanlar sıcak sudan geçirilir. 

French presse her bir fincan için ortalama 1,5 tatlı kaşığı filtre kahve konur. 

Kahvenizi daha sert istiyorsanız kahve oranını artırmanız yeterli olacaktır. 

Daha yumuşak istiyorsanız, bu oranı azaltmak yerine süt ekleyebilirsiniz.

Sonuç

Bu mucize besin vücut sağlığımıza oldukça fazla katkı sağlar. Egzersiz ve düzenli beslenmenin yanında tüketildiğinde Parkinson ve tip 2 diyabete yakalanma riskini azalttığı bilinmektedir. Ayrıca içeriğindeki bileşenleri sayesinde depresyona girme oranlarını da düşürmüştür. Aynı zamanda karaciğeri temizleyerek kalp ve damar sağlığını da koruduğu en bilinen etkileri arasındadır.

Çeşitli kahve türleri olan Dibek kahvesi, Menengiç kahvesi, Türk kahvesi ve filtre kahve çeşitlerini zevkinize göre tüketebilirsiniz.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.