Karadut ve Bilinmeyen Faydaları

Halk arasında kan yapıcı olarak bilinen karadut hem insan sağlığı için oldukça faydalı hem de ipek böceklerinin yetişmesi için gerekli bir ağaç türüdür. Yoğun olarak Asya, Afrika ve Amerika kıtalarında yetişebilen dut ağaçlarının kara, kırmızı ve beyaz gibi çeşitleri vardır. Dutun tarihi ipek endüstrisinin büyümesine bağlıdır. Doğu bölgelerinde ipek böceklerini beslemek için dut yaprakları kullanılmıştır.

Mordan kırmızıya dönük bir renge sahip olan karadut, ılıman iklimleri seven bir ağaç meyvesidir. 

1. Karadutun Sahip Olduğu Besin Değerleri

Karadut, demir, riboflavin, C vitamini, K vitamini, potasyum, fosfor ve kalsiyum gibi vücudumuz için önemli olan besinlerle doludur. Ayrıca, önemli miktarda lif, fito-besinler ve çeşitli polifenolik bileşikler de dahil olmak üzere birçok organik bileşik içerir. 

100 gram karadutun içerdiği besin değerleri: (1)

2. Kolesterolün Düşürülmesine Yardımcı Olur

Karadutun içinde A, B, C, E ve K vitaminleri ve sodyum, potasyum, niasin ve tiamin gibi yararlı mineraller ve maddeler bulunmaktadır. İçeriğinin tüm bu zengin bileşimi sayesinde vücudumuza birçok fayda sağlamaktadır. Özellikle içerdiği potasyum sayesinde kötü kolesterolle baş etmede en önemli meyvelerin başında gelmektedir.

Karadutta bulunan lif çoğunlukla çözünmeyen lif olmakla birlikte pektin şeklinde yaklaşık %25 çözünür lif içerir. Çözünür lif suyu emebilir. Böylece iyi ve kötü kolesterol seviyelerini düşürmeye ve kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olduğu yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. (2)

Dut ayrıca kilo verme üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Gıda ve Bilim Dergisi'ndeki bir araştırmada, duttaki bileşiklerin kalp hastalığının en önemli risk faktörlerinden biri olan LDL kolesterolün oksidasyonunun önlenmesine yardımcı olduğunu ortaya çıkarmıştır. (3) (4)

Tarım ve Gıda Kimyası Dergisi'nde hayvanlar ile yapılan bir deneyde, farelere dut suyu ekstresinin verilmesinin hem trigliseritlerin hem de kolesterolün düşmesine yardımcı olduğu rapor edilmiştir.

Dut yemek vücudumuzdaki kötü kolesterol seviyelerini düşürmenin iyi bir yoludur ve bu da kardiyovasküler problemleri önlemede yardımcı olur. (5) (6)

Vücudunuzdaki yüksek kolesterol seviyesi, kalp hastalığı riskinin artmasıyla bağlantılıdır. Dut ve dut ekstresi aşırı yağları azaltabilir ve kötü kolesterol ile iyi kolesterol seviyelerini düşürebilir. 

Yapılan diğer çalışmalar dutun karaciğerde yağ oluşumunu azaltmaya yardımcı olduğunu ve böylece karaciğer hastalığının önlenmesine yardımcı olduğunu ortaya koymuştur.

Özet: Dut sahip olduğu lif ve potasyum sayesinde kolesterolü düşürerek kalp hastalıklarına karşı sizi korur. Ayrıca dut kilo vermeye olumlu etkiler sağlamaktadır. Dut ve dut ekstresi aşırı yağları azaltabilir ve kötü kolesterol ile iyi kolesterol seviyelerini düşürebilir.

3. Karaciğer Sağlığını Korur

Karaciğer genel vücut sağlığı için hayati bir öneme sahiptir. Karaciğer; kanın pıhtılaşması, yağların parçalanması ve toksinlerin filtrelenmesi için çalışmaktadır.

Bazı bulgular dutta bulunan birleşiklerin karaciğer sağlığı üzerine yararlı bir etkisi olabileceğini, bu önemli organın sağlıklı, güçlü ve karaciğer hastalığından korunmasına yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Karadut özellikle karaciğerde yağ birikmesi ve düzgün çalışamamasına neden olan karaciğer yağlanmasının önlenmesinde etkili olmaktadır.

2013 de yapılan bir çalışmada, dut içindeki bileşiklerin yağ oluşumunu engellediği, yağ birikimini önlediği ve ayrıca yağın karaciğerden ayrılmasını sağladığı ortaya çıkmıştır. 

Tayvan’da yapılan bir başka bir çalışmada dut ekstresinin yağ parçalanmasını ve yağ asidi oluşumunu azalttığı bulunan bulgularla doğrulamaktadır. (7) (8)

Özet: Karadut tüketildiğinde karaciğerdeki kanı artırır ve temizler. Ayrıca karaciğeri güçlendirme özelliğine sahiptir, içerdiği demir sayesinde karaciğer sağlığını korumaktadır. Karaciğer yağlanmasının önlenmesinde de oldukça etkilidir.

4. Kanserle Savaşmaya Yardımcı Olur

Diğer meyvelerde olduğu gibi karadutta kanserle mücadelede en önemli gıdalardan biri olarak kabul edilir.

Purdue Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada dut Çin bitkisel ilaçlarında kalp hastalıkları, diyabet, anemi ve artrit tedavisinde yüzyıllar boyunca kullanılmış olduğu ortaya çıkmıştır. Dutun yüzyıllardır geleneksel Çin tıbbında kanseri önleyici bir ilaç olarak kullanıldığı bilinmektedir. Antioksidan bileşiklere sahip olduğu için zararlı serbest radikallerle savaşmaya yardımcı olarak hücreleri hasardan korur.

Japonya’da yapılan bir araştırmada, dut suyunun farelerde serbest radikallerin neden olduğu oksidatif hasar seviyelerini etkili bir şekilde azaltabildiği bulunmuştur. (9) 

2006’daki başka bir çalışmada da benzer bulgular ortaya çıkmıştır. Dut suyunun antioksidan görevi gördüğü ve kansere neden olan serbest radikallerin neden olduğu hasarları azalttığına dikkat çekilmiştir. (10)

2017 Kore’de bilim insanlarının, duttan belirli bir bileşik ile meme kanseri hücrelerinde yaptıkları çalışmada hücre ölümünün engellendiği ve farelerde tümör hücrelerinin büyümesinin ve yayılmasının yavaşladığı ortaya çıkmıştır. (11)

Özet: Dutun sahip olduğu antioksidanlar sayesinde kansere neden olan zararlı serbest radikallerle savaşmaya yardımcı olmaktadır. Dutun yüzyıllardır kanseri önleyici bir ilaç olarak geleneksel Çin tıbbında kullanıldığı bilinmektedir. Dut tümör hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını durdurmada etkilidir. Vücudu kanserden korumaya yardımcı olan antioksidanlara ve zengin besin profiline sahiptir.

5. Kan Şekeri Seviyesini Dengede Tutar

Yüksek kan şekeri, artan susuzluk, sık idrara çıkma ve bulanık görmede dahil olmak üzere çok çeşitli belirtilere neden olabilir. Kan şekeri seviyenizi kontrol altında tutmak, özellikle diyabetiniz varsa daha iyi sağlıklı yaşam sürmenin anahtarıdır.

Karadut kan şekeri ani iniş çıkışlarını önlemek için kan dolaşımındaki şeker emilimini yavaşlatmaya yardımcı olan lif içerir. Ayrıca kan şekeri seviyelerine fayda sağladığı bilinen belirli bileşikleri ve antioksidanları da içermektedir.

Yapılan bir araştırmada, dut ekstresinin diyabetik farelerde kan şekeri seviyelerini önemli ölçüde azaltabildiği bulunmuştur. Başka bir çalışmada, diyabetik farelere beş hafta boyunca dut özü verilmiş ve kan şekerleri ölçülmüştür. Çalışmanın ilk ve son günü arasında kan şekeri 252 mg’dan 155 mg’a düşürülmüştür. (12)

İçerdiği potasyumun etkisiyle düzenli olarak karadut tüketen kişilerin insülin değerlerinde sağlıklı seviyeler gözlemlenmiş ve bu sayede diyabetik rahatsızlıkları engellediği kanıtlanmıştır.

Özet: Karadutun sahip olduğu lif kan şekerinin ani inip çıkmasını engellemektedir ayrıca kan şekeri seviyelerinin dengede kalmasını sağlayan bazı bileşikleri ve antioksidanları içermektedir.

6. Kilo Vermeye Yardımcı Olur

Karadut besleyici bir besindir. Bu kalorisinin düşük olduğu, lif, C vitamini, K vitamini ve demir gibi pek çok besin maddesi içerdiği anlamına gelir.

Özellikle lif, sindirim sağlığını desteklemeye, kabızlığı tedavi etmeye ve kilo vermeye yardımcı olmaktadır. Sadece bir avuç dut günlük lif ihtiyacınızın %10'unu karşılayabilir. Dutun sahip olduğu lif, doygunluğu artırarak tokluk hissi vermektedir bu da iştahınızı azaltarak uzun sürek tok hissetmenizi sağlamaktadır. (13)

Bazı araştırmalar dutun aşırı şişmanlığı önlemede bir etkisi olabileceğini öne sürmektedir. Tarım ve Gıda Kimyası Dergisi'nde yapılan bir deneyde fareler dut suyu ekstresi ile 12 hafta boyunca beslenmiş hem vücut ağırlığının hem de doymuş yağların azaldığı gözlemlenmiştir. (14)

Özet: Besleyici bir besin olan dut düşük kalorili, lif ve vitaminler bakımından oldukça zengin bir meyvedir. Sahip olduğu lif sayesinde sindirim sağlığını dengelemeye ve kilo vermeye yardımcı olmaktadır.

7. Sindirim Sistemimizi Güçlendirir

Karadut midemiz için oldukça önemli bir besindir. Kabızlığı giderir ve kilo vermeyi kolaylaştırır. Çok miktarda lif içermesinden dolayı vücudumuzun sindirimi kolaylaştırması için ihtiyacı olan lifi almasını sağlar. Bunu yiyeceklerin sindirim sistemi boyunca hareketini kolaylaştırarak sağlar. Bu süreç kabızlık şişkinlik ve mide kramplarının giderilmesine yardımcı olur. (15)

Sağlıklı sindirim, doğru kilonun verimli bir şekilde korunmasına yardımcı olur. Dutun kilo verme etkilerinin belirlenmesi için İtalya F. De Ritis Enstitüsü ve Sacred Heart Katolik Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada 1300 kalorilik bir beslenme planının bir parçası olarak dut tüketenlerin yaklaşık üç ayda toplam vücut ağırlıklarında yaklaşık %10 oranında düşüş olduğu gözlemlenmiştir. Araştırmacılar ayrıca karadut tüketen grubun bel bölgelerinde önemli ölçüde incelme olduğunu fark etmişlerdir. (16)

Özet: Karadut vücudumuzun sindirimi kolaylaştırması için ihtiyacı olan lifin alınmasını sağlar. Sağlıklı sindirim sistemi doğru kilonun verimli bir şekilde korunmasını ve verilmesini sağlamaktadır.

8. Görme Sağlığımız İçin Oldukça Faydalıdır

Zeaksantin maddesinin gözün retina kısmında oluşabilecek oksidatif strese karşı koruyucu etkisi vardır. Bu madde doğada en çok dutta bulunmaktadır.(17)

Karadut, gözlerinizi oluşturan hücrelerde oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olan zeaksantin içerir ayrıca zeaksantin bir antioksidan olarak işlev görür ve maküler dejenerasyona ve kataraktlara neden olabilen serbest radikaller de dahil olmak üzere retinaya zarar gelmesini önler. (17)

Havuç gibi dut da gözlerimiz için oldukça faydalıdır. Görmemizi geliştirir ve gözlerimizde retina dejenerasyonuna ve görme kaybına neden olan serbest radikallerden korur. (18) (19)

Özet: Karadutta bulunan karotenoidler, katarakt ve maküler dejenerasyonun önlenmesine yardımcı olur.

Karadut Şurubunun Sağlığa Faydaları

1. Karadut Şurubu Bağışıklık Sistemini Güçlendirmeye Yardımcı Olur

Karadut şurubu, güçlü antioksidanlar içermektedir. Bu sayede bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur. Karadut şurubu tam bir vitamin deposudur. C, E ve K vitaminleri açısından zengin olan karadut şurubu, vücudun vitamin ihtiyacının büyük bir kısmını eksiksiz bir şekilde karşılar. Bunların yanı sıra mineraller bakımından da oldukça zengindir. Karadut şurubu; demir, bakır, magnezyum, selenyum, mangan, çinko ve bol miktarda beta karoten içermektedir. Zengin bir besin değeri olan karadut şurubu, çoğu zaman tıbbi ilaç gibi ve bazı zamanlarda tıbbi bir ilaçtan çok daha etkilidir. (20)

2. Karadut Şurubu Kan Şekerini Dengelenmesine Yardımcı Olur

Şeker hastalarının ya da kilo vermek için diyet yapan kişilerin en büyük sorunu, kan şekerinde meydana gelen dalgalanmalardır. Karadut şurubu, kandaki şekeri dengelemeye yardımcı olmaktadır. İnsülin salınımını düzenleyen karadut şurubu, şeker hastaları için de önerilen içecekler arasında bulunmaktadır. Bununla birlikte kan şekeri düşüp ani açlık hissi oluşan kişilerin günlük bir bardak karadut şurubu içmesi kan şekerinde meydana gelen ani iniş çıkışları önlemektedir. Bu da karadut şurubunun farmakolojik özelliklere sahip olduğunun bir kanıtıdır. (21)  

3. Karadut Şurubu Kanser Hücrelerini Yok Etmeye Yardımcı Olur

Karadut şurubu, kanser ile mücadele eden ve kanser hücrelerini yok eden doğal ürünlerden biridir. Hücreleri yenileme özelliğine sahip olan karadut şurubu, kanserli hücrelerin büyümesini durdurur. Özellikle başlangıç aşamasında olan kanser hastalığının tedavisinde oldukça etkilidir. Doğal olarak evde yapılan karadut şurubu, uzun vadede düzenli olarak kullanıldığı takdirde kansere yakalanma riskini büyük bir oranda azaltmaktadır. Karadut şurubunda bulunan ellagiç maddesi, kanser oluşumunu engelleyen güçlü bir antioksidandır. (22)

Karadut Suyu

Karadut şurubu dutun sahip olduğu bütün özelliklere ve faydalara sahiptir. Dutun aksine uzun süre dolabınızda bulundurabilir ve yıl boyu kullanabilirsiniz.

Malzemeler

• 1 kilogram taze karadut
• 2 su bardağı şeker
• Yarım limon suyu
• 2 litre su 

Hazırlanışı

• Karadutları iyice yıkayıp tencereye alın.
• Üzerine şekeri serpin.
• 2 litre kadar da su ekleyip 20 dakika kaynatın.
• Ocaktan almaya yakın limon suyunu da ekleyin.
• Altını kapatıp ılınmasını bekleyin.
• İnce bir süzgeçten geçirip buzdolabına kaldırın.
• Soğuk servis yapın.
• Arzu ederseniz karadutları pişirmeden blenderden geçirerek de karadut şurubu hazırlayabilirsiniz.

Sonuç

Karadutta bulunan lifin büyük bir bölümü çözünmeyen liftir. Ancak sahip olduğu %25 oranındaki çözünür lif kolesterol seviyelerinin düşmesine ve kalp hastalığı riskinin azalmasına yardımcı olmaktadır.

Kanın pıhtılaşmasını, yağların parçalanmasını ve toksinlerin filtrelenmesini sağlayan karaciğer için de dut önemli bir etkiye sahiptir. Yapılan araştırmalar dutun karaciğer yağlanmasının önlenmesine engel olduğunu ortaya çıkmıştır.

Ayrıca dutun yüzyıllardır kanseri önleyici bir ilaç olarak geleneksel Çin tıbbında kullanıldığı bilinmektedir. Antioksidan bileşiklere sahip olduğu için zararlı serbest radikallerle savaşmaya yardımcı olarak hücreleri hasardan korur.

Dut kan şekeri ani iniş çıkışlarını önlemek için kan dolaşımındaki şeker emilimini yavaşlatmaya yardımcı olan lif içerir. Ayrıca kan şekeri seviyelerine fayda sağladığı bilinen belirli bileşikleri ve antioksidanları da içermektedir.

Lif, sindirim sağlığını desteklemeye, kabızlığı tedavi etmeye ve kilo vermeye yardımcı olmaktadır. Dut çok miktarda lif içerir ve vücudumuzun sindirimi kolaylaştırması için ihtiyacı olan lifi almasını sağlayarak kabızlık, şişkinlik ve mide kramplarının giderilmesine yardımcı olur. 

Ayrıca dut gözlerimiz için oldukça faydalıdır. Görmemizi geliştirir ve gözlerimizde retina dejenerasyonuna ve göz görme kaybına neden olan serbest radikallerden korur.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.