Yaz Mevsiminin İncisi Kiraz

Kiraz (Prunus avium), gülgiller (Rosaceae) familyasından Kuzey Akdeniz kıyıları, Güney Kafkasya, Hazar Denizi ve Kuzeydoğu Anadolu'da doğal olarak bulunan bir meyve ağacıdır. Kiraz, Prunus cinsinin bir meyvesidir. İyi bilinen iki kiraz türü vardır. Bunlar Prunus avium'dan (tatlı veya yabani kiraz) türetilen türleri ve Prunus cerasus'tan (ekşi kiraz) türlerini içerir .

1. Kirazın Sahip Olduğu Besin Değerleri

100 gram kirazın içerdiği besin değerleri (1)

Kirazdaki besinler ve biyoaktif bileşenler koruyucu sağlık yararlarını destekler. Besinler dergisinde yayınlanan kirazların sağlık yararları üzerine 2018 yılında yapılan bir araştırmada 29 insan üzerinde kiraz tüketiminin olumlu etkileri incelenmiştir. Araştırmacılar, kiraz ve kirazla yapılan ürünlerin, oksidatif stres, iltihaplanma, egzersize bağlı kas ağrısı ve güç kaybı, LDL kolesterol, kan basıncı, artrit semptomları ve uyku kaybını azalttığını bulmuşlardır. (2)

Kirazın faydaları, serbest radikal hasarı ile savaşan ve hücrelerimizi koruyan yüksek antioksidan seviyesine sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Araştırmalar ayrıca kirazın aşırı vücut yağını gidermeye ve melatonini artırmaya yardımcı olduğunu göstermektedir.

Özet: Kirazın içerdiği besinler ve biyoaktifler sağlığı koruyucu etkilere sahiptir. 

2. Kilo Alımını Önlemeye Yardımcı Olur

Kirazın sadece kalorisi düşük değil, aynı zamanda yapılan araştırmalarda kanınızdaki yağ konsantrasyonunu azaltmaya yardımcı olduğu da bilinmektedir. Journal of Medical Food'da 2009 yılında yayınlanan araştırmada, 90 gün boyunca kiraz tozu verilerek yüksek yağlı bir diyete maruz kalan farelerde fazla kilo almayan veya hiç kilo almayan fareler kadar vücut yağı oluşturmamıştır. Kiraz alımı, kandaki yağ konsantrasyonunun azalması, yağ kütlesi yüzdesi ve karın yağ ağırlığı ile ilişkilidir ve kiraz bu özelliği sayesinde kilo alımını önlemeye yardımcı olur. (3 )

Özet: Kiraz kalorisi düşük bir meyvedir ve aynı zamanda kandaki yağ konsantrasyonunu azaltmaya yardımcı olarak aşırı kilo alımını engellemektedir.

3. Kalp Sağlığını Korumaya Yardımcı Olur

Kirazda bulunan antioksidanların kalp damar sağlığını iyileştirdiği bilinmektedir. Michigan Üniversitesi'nde yapılan araştırma, kirazın kalp damar sağlığına faydalar sağladığını ve inme riskini azaltabileceğini düşündürmektedir. Çalışma, kirazın vücudun birçok dokusunda peroksizom proliferatör aktive edici reseptörleri (PPAR) izoformlarını aktive ettiğini göstermiştir.

PPAR'lar, yağ ve glikoz metabolizmasına katılan genleri düzenler ve modifiye edildiğinde kalp damar hastalık riskini azaltmaya yardımcı olabilirler. Aynı şeyi yapan reçeteli ilaçlar vardır ancak bu ilaçların kalp krizi ve inme gibi ciddi yan etkileri vardır.

Araştırmalar ayrıca kirazdaki antosiyaninlerin ve liflerin metabolik risk faktörlerini azaltıp, LDL kolesterol seviyelerini iyileştirip ve glikoz metabolizmasına yardımcı olarak kalp sağlığına katkıda bulunduğunu göstermektedir.  (4)

Özet: Kirazın sahip olduğu antioksidanlar kalp sağlığını korumaya yardımcı olur ve inme riskinin azalmasını sağlar. 

4. Yüksek Bir Antioksidan Kaynağıdır

Antosiyaninler ve siyanidin, güçlü antioksidanlar sağlayan kirazın iki bileşenidir. Onların varlığı kirazı yüksek antioksidanlı bir gıda haline getirmeye yardımcı olur. Aslında, Journal of Natural Products'da yayınlanan bir çalışma, kirazdan elde edilen antosiyaninlerin ve siyanidin aspirinden daha iyi iltihap giderici (anti-enflamatuar) aktivite sergilediği bulunmuştur. ( 5 )

Kiraz, antosiyaninlerinin sadece güçlü antioksidan ve iltihap giderici (antienflamatua) aktivitelere sahip olduğunu değil, aynı zamanda farelerde tümör gelişimini ve insan kolon kanseri hücre dizilerinin büyümesini inhibe ettiği gösterilmiştir. İnsan vücudu, bugün hastalıklarda önemli bir rol oynayan ve kanser, kalp hastalığı ve bunama gibi sağlık durumlarıyla bağlantılı olan oksijenin verdiği hasara karşı kendini korumak için antioksidanlar kullanır. (6 )

Kiraz C vitamini bakımından zengin olduğu için cildinizin sağlığını iyileştirebilirler. Kirazın cilt için faydaları arasında cildinizi etkileyen iltihaplanma koşullarını azaltma, elastikiyeti artırma ve yaşlanma belirtilerini azaltma yetenekleri bulunur. ( 7 )

Özet: Kiraz güçlü antioksidan etkiye sahip antosiyanin ve siyanidin içermektedir. Bunlar kanser, görme bozukluğu, cilt rahatsızlıkları gibi birçok hastalığın önlenmesine ve tedavi edilmesine yardımcı olmaktadır.

5. İltihap Giderici ve Ağrı Kesici Özelliklere Sahiptir

Kiraz en iyi iltihap karşıtı gıdalardan biridir. Uluslararası Sporcu Beslenmesi Derneği Dergisi'nde yayınlanan bir çalışmada, kirazın yorucu egzersiz sırasında kas hasarını ve ağrıyı azaltma yeteneği değerlendirilmiştir. Çalışmada, 54 sağlıklı koşucu 24 saatlik bir süre boyunca ortalama 16 km koşmuştur. Katılımcılar olaydan önce ve yarış günü yedi gün boyunca günde iki kez 355 mililitre kiraz suyu veya ağrı kesici içmiştir.

Her iki grupta yarıştan sonra ağrılarının artığını bildirirken, kiraz suyu içen grup, plasebo grubuna kıyasla ağrıda önemli ölçüde daha küçük bir artış görülmüştür. Bunun, kirazın iltihap önleyici özelliği nedeniyle olduğu düşünülmektedir. Ameliyat sonrası kas ağrısını en aza indirilebilmektedir çünkü kiraz iltihabı azaltma özelliğine sahiptir.(8)

Journal of Nutrition'da yayınlanan bir başka çalışmada, 22-40 yaş arası 10 sağlıklı kadın değerlendirilmiştir. Kadınlar bir gece aç kaldıktan sonra iki porsiyon tatlı kiraz tükettiler. Kiraz dozundan önce ve sonra alınan kan ve idrar örnekleri, kirazların iltihabı azalttığını, iltihaplanma yollarını inhibe ettiğini ve plazma üratını düşürdüğünü göstermiştir. Plazma ürat, ürik asitten türetilen tuzdur. (9)(10)

Özet: Kirazın iyi bir iltihap giderici ve ağrı kesici gıda olduğu yapılan araştırmalar ile ortaya konmuştur.

6. İdrar Söktürücü Etkilere Sahiptir

Kiraz sapları, fitoterapide etkili ve güvenli bir idrar söktürücü olarak yüzyıllardır kullanılmaktadır. Bu diüretik etkilerin, kiraz saplarında bulunan doğal olarak oluşan biyoflavanoidler ve potasyum tuzları nedeniyle olduğu düşünülmektedir.

Kiraz sapları, idrar söktürücü ve müshil etkisiyle vücudu atıklardan temizlenmesini sağlar ve ödeme neden olan su tutulumunu engellemeye yardımcı olur. Ayrıca vücudun doğal detoksifikasyon sürecini destekleyicidir ve bu nedenle detoks da sıklıkla tercih edilir.(11)

Özet: Kiraz sapları müshil ve idrar söktürücü etkisiyle vücudun temizlenmesini sağlar, detoks etkisi gösterir.

7. İdrar Yolu Enfeksiyonlarını Engellemeye Yardımcı Olur

Güçlü idrar söktürücü ve iltihap önleyici (anti-inflamatuar) özellikleri nedeniyle kiraz sapı, böbrekleri ve idrar yollarını temizlemeye yardımcı olur. Kiraz sapının çayı, böbrekler ya da idrar yollarındaki enfeksiyonunlara engel olur ve ayrıca ağrılı mesane sendromu (interstisyel sistit ) ve genel olarak glomerüler (böbreklerinizin uygun çalışmadığı durum) hastalıklara karşı koruyucudur.(11)

Özet: İltihap önleyici özellikleriyle böbrekleri ve idrar yollarını temizler.

Kiraz Çekirdeği

Güçlü bir idrar söktürücü özelliği vardır. İdrar yolu enfeksiyonlarını giderir. Doğal bir antioksidandır. Vücuttaki fazla ödemin atılmasını sağlar. Kiraz çekirdekleri özellikle karın bölgesinde yer alan yağ yakımını hızlandırır ve kilo vermeyi kolaylaştırır. Böbrek taşı ve böbrekte kum sorunu olanlar için oldukça etkili sonuçlar vermektedir. Alzheimer hastalığına yakalanma riskini en aza indirir. Cilt sağlığına oldukça olumlu katkılar sunar. Düzenli kullanımı ile kas ağrılarına iyi gelmektedir. Gaz, şişkinlik ve hazımsızlık sorunlarını ortadan kaldırmaktadır.(12)

Kiraz Çekirdeği Yağı

Kiraz çekirdeği yağının faydaları yapılan klinik araştırmalar ile kanıtlanmıştır. A vitamini açısından oldukça güçlü olan kiraz çekirdeği yağı, cilt bakım ürünlerinde kullanılmaktadır. Özellikle kuru ve hassas ciltler için çok etkili sonuçlar vermektedir ve genellikle vücut bakım ürünlerinde kullanılmaktadır. İçerdiği güçlü antioksidanların kiraz çekirdeğinin önemli bir cilt temizleyicisi ve toksinlerden arındırıcı olduğunu göstermektedir ve cildi yumuşatmaya yardımcı olması ve cildin parlak bir görünüme kavuşmasını sağlamaktadır. Oleik asit içeren kiraz çekirdeği yağının faydalarından bir diğeri cildin gözeneklerini açarak nemlenmesini sağlar. Kuru ve hassas cilt tiplerinde de etkili sonuçlar göstermektedir. Kiraz çekirdeği yağı, içeriğinde bulunan güçlü oleik asit yağı sayesinde saç bakımında oldukça etkilidir. Saçların kepeklenmesini ve saç tellerinin koparak dökülmesini önler. Kafa derisindeki kurumaya bağlı olarak görülen kaşıntı ve döküntü gibi şikâyetlerin azalmasına katkı sağlamaktadır. (13)

Kiraz Sapı Çayı Tarifi

Tencereye 1 litre su ve bir avuç kiraz sapı koyun.

5 dakika kısık ateşte kaynatın.

Soğuduktan sonra süzün ve bir şişeye doldurun.

Çayı mutlaka buzdolabında saklayın.

Hazırlanan kür buzdolabında 3 gün bekleyebilir ama 3 günden sonra içmeyin.

Kiraz sapları tozlu ise kaynatmadan önce soğuk suyla yıkayın.

Toksin atıcı ve dolaşımı düzenleyici etkisinden faydalanmak için yemeklerden yarım saat önce veya yemeklerden iki saat sonra günde sadece bir su bardağı içilmelidir.

Sonuç

Kirazın içerdiği besinler sağlığı koruyucu etkilere sahiptirler ve kiraz besin değeri bakımından oldukça zengin bir meyvedir. Aynı zamanda kiraz kalorisi düşük bir meyvedir ve bu nedenle kilo kontrolü ve kilo kaybı için oldukça yararlıdır ve kandaki yağ kontrasyonunu azaltarak aşırı kilo alımını engellemeye yardımcı olur. Kirazdaki antosiyaninlerin ve liflerin metabolik risk faktörlerini azaltıp, LDL kolesterol seviyelerini iyileştirip ve glikoz metabolizmasına yardımcı olarak kalp sağlığını korumaya yardımcı olur. Kiraz güçlü antioksidan etkiye sahip antosiyanin ve siyanidin içermektedir ve bu sayede birçok hastalığın önlenmesine yardımcı olmaktadır. Ayrıca kiraz iyi bir iltihap giderici ve ağrı kesicidir. Kiraz sapı; A, C ve E vitamini yönünden zengindir. Kiraz saplarında bulunan doğal olarak oluşan biyoflavanoidler ve potasyum tuzları nedeniyle idrar söktürücü etkiye sahiptir. Güçlü idrar söktürücü ve iltihap önleyici (anti-inflamatuar) özellikleri nedeniyle kiraz sapı, böbrekleri ve idrar yollarını temizlemeye yardımcı olmaktadır. Kiraz çekirdeği ve yağı cilt sağlığına oldukça faydalıdır.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.