Muhteşem Kokusuyla Mucizevi Bitki Nane

Nane, ballıbabagiller familyasından mentha cinsine ait taze ve kuru olarak kullanılabilen popüler otsu bir bitkidir. Nane, yüzyıllardır baharat ve şifa amacı ile kullanılan hoş kokulu faydalı otsu bir bitkidir. Keskin ve ferahlatıcı kokusu ile bilinen nanenin yaprakları sapsız çiçekleri beyaz ya da erguvan rengindedir. Kuvvetli kokusu, ferahlatıcı ve rahatlatıcı etkisiyle bilinen nanenin yaprakları lezzetli bir baharattır ve geniş bir kullanım alanına sahiptir. Sağlık ve kozmetik amacıyla geniş bir kullanım alanına sahip olan nane ayrıca baharat olarak pek çok yemekte kullanılabilmektedir. Ayrıca çayı ve yağı da oldukça şifalı olan nane, hastalıklardan korur ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olmaktadır.

1. Nanenin Sahip Olduğu Besin Değerleri 

100 gram nanenin içerdiği besin maddeleri

Not: Bu değerler 2000 kalorilik bir günlük diyet için geçerlidir. Kalori ihtiyacınız yaşam tarzınıza göre daha az veya fazla olabilir.

Nane C ve A vitamini bakımından oldukça zengindir. Ayrıca içeriğinde yüksek oranda potasyum, protein, folik asit, kalsiyum, çinko, demir ve lifler bulunur. %1-3 oranında mentol, menton, flavonoidler, fenoller, triperten ve tanen içeren uçucu yağ taşır. Kalori içermez. Salatalara ve yemeklere hoş koku katan taze nane yaprakları yemeklerin besin değerinin de artmasını sağlar. Bu zengin besin içeriği sayesinde nane, özellikle başta solunum yolları hastalıkları olmak üzere soğuk algınlığı, bronşit ve astım gibi pek çok hastalığın tedavisinde şifalı bitki olarak kullanılmaktadır. Nane içerdiği esansiyel yağlar nedeniyle ağrı kesici özelliğe de sahiptir. (1)

Özet: Nane sahip olduğu zengin besin içeriği sayesinde birçok hastalığın tedavisinde bitkisel ilaç olarak kullanılmaktadır ve içeriğindeki esansiyel yağlar sayesinde ağrı kesici bir özelliğe sahiptir.

2. Hazımsızlığın Giderilmesine ve Sindirim Sağlığının Güçlendirilmesine Yardımcı Olur 

Nane bitkisinin sindirimi hızlandırmak ve kolaylaştırmak için safra akışını teşvik ettiği düşünülmektedir. Kapsül olarak alınan nane yağı ve kimyon yağı birleşimi hazımsızlık tedavisinde kullanılan ilaçlara benzer etkilere sahip olduğu gösterilmiştir. Özellikle nanenin yağı hazımsızlığı hafifletmektedir. Birden fazla yapılan araştırma sonuçları yemeklerle beraber tüketilen nanenin veya nane yağının yemeklerin midede kalma süresini kısaltarak hazımsızlık sorununa iyi geldiğini belirtmektedir. Bir araştırmada bu etkilerin gözlenmesi için hazımsızlık yaşayan kişiler kapsül halinde nane yağı ve kimyon yağı kullanmış ve tedavi sonucunda ilaç tedavisine çok benzer sonuçlar elde edilmiştir.

Nane hemen hemen tüm sindirim sorunlarınız için harika bir bitkidir. Nane içindeki aktif yağ olan mentol, hazımsızlığı gidermeye, mideyi rahatlatmaya yardımcı olan antiseptik ve antibakteriyel özelliklere sahiptir.

Çoğu insan mide sorunlarının ilk belirtisinde naneyi bitkisel bir çözüm olarak kullanmaktadır. Nane içerdiği mentol adı verilen nane yağı sayesinde sindirim sistemindeki kasların rahatlamasını sağlayarak mide kasların gevşemesine yardımcı olur ve böylece midede yatıştırıcı bir etki sağlar. Nane özellikle karın ağrısı, kabızlık, ishal, bulantı, şişkinlik ve kramp gibi IBS semptomlarına neden olan bir durum olan irritabl bağırsak sendromulu (IBS) kişiler için yararlı olduğunu ortaya koymuştur. (2) (3) (4)

Özet: Nane sindirimi hızlandırmaya yardımcı olur. Nane yağı hazımsızlığı hafifletici ilaçlar ile benzer özelliğe sahiptir. Nane içindeki aktif yağ olan mentol, hazımsızlığı gidermeye, mideyi rahatlatmaya yardımcı olan antiseptik ve antibakteriyel özelliklere sahiptir.

3. Soğuk Algınlığı ve Nefes Darlığını Gidermeye Yardımcı Olur 

Nane balgam ve mukusun parçalanmasına yardımcı olan doğal ve hoş kokulu bir dekonjestan (burun tıkanıklıklarını gidermek için kullanılan geniş bir ilaç sınıfı) olan mentol içermektedir. Mentol soğutma etkisine sahiptir ve özellikle çay ile birlikte kullanıldığında boğaz ağrısını ve gribi hafifletir.

Çok sayıdaki soğuk algınlığı ve grip ilacı nane yağındaki birincil madde olan mentol içerir ve birçok kişi mentolün etkili bir burun tıkanıklığı açıcı olduğunu düşünür. Ancak bazı araştırmalar mentolün tıkanıklık açıcı etkilerinin olmadığını göstermektedir. Buna rağmen aynı araştırmalar yine subjektif olarak burundan nefes almayı iyileştirdiğini belirtir. Yani aslında mentol dekonjestan olarak etki göstermese de kullananların burunlarından daha rahat nefes aldığını hissetmelerini sağlayabilir. Bu sayede soğuk algınlığı veya gribi olan kişilerin biraz rahatlamasını sağlar. Mentolün rahatlatıcı etkileri boğaz ağrısı üzerinde de etkilidir.

Nane bitkisi ayrıca içerdiği antioksidan ve anti-enflamatuar ajan rosmarinik asit sayesinde mevsimsel alerjilere karşı etkili bir bitkisel çözüm olarak düşünülmektedir. (5) (6)

Özet: Nane bitkisinin ana birleşeni olan mentol, sıklıkla astım ve soğuk algınlığı kaynaklı solunum rahatsızlıklarının giderilmesinde kullanılmaktadır.

4. Ağız Sağlığının ve Ağız Hijyeninin Korunmasını Sağlamaya Yardımcı Olur 

Nane aromalı sakızlar ve şekerler ağız kokusunu gidermek isteyen kişilerin ilk tercihi olmaktadır. Uzmanlar bu ürünlerin çoğunun ağız kokusunu birkaç saat boyunca maskelediğini düşünmektedir. Bu ürünler sadece kötü kokuyu maskelemekte anca ağızda kötü kokuya sebep olan bakteri ve diğer maddeleri azaltmamaktadır. Diğer yönden nane çayı içmek veya taze nane yaprakları çiğnemek hem kötü kokuyu maskeler hem de antibakteriyel özelliklerinden dolayı bakterileri yok etmeye yardımcı olmaktadır. Bu konuda nane yağı da oldukça etkilidir.

Nane, mikrop öldürücü niteliklere sahip olduğu ve nefesi ferahlattığı için ağız içindeki zararlı bakteriyel veya mikrobik büyümeyi engelleyerek dil ve dişleri temizleyerek ağız sağlığına katkıda bulunduğu bilinmektedir. Ayrıca nane bitkisi yaprakları dişler ve diş etleri üzerine doğrudan sürülürse daha faydalı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle diş macunu, gargara ve diğer diş hijyeni ürünlerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Nane yağı özütünün ağız gargarası olarak piyasada satılan ürünlerden üstün olduğu bulunmuştur. (7) (8)

Özet: Nane ve nane türevi ürünleri yemek hem kötü ağız kokusunu maskelemeye hem de ağızdaki bakterileri yok etmeye yardımcı olur. Nanenin mikrop öldürücü etkisi sayesinde ağızdaki mikropların çoğalmasını engelleyerek dil ve dişi ağız sağlığına katkıda bulunur.

5. Beyin Fonksiyonlarını Güçlendirmeye Yardımcı Olur

Nane yağlarını solunmasının beyin fonksiyonlarını geliştirdiği düşünülmektedir. Aynı zamanda nane yağının uyanıklığı artırmak ve endişe, yorgunluk düzeylerini azaltmak gibi özellikleri de vardır. Ana etken maddenin nane olduğu sakız türlerinden kullanan kişilerde daha güçlü hafıza ve zihinsel uyanıklık düzeyleri gözlenmiştir.

Nane yağının aromasının beyin sağlığını güçlendirmek gibi faydalar sağladığına dair çeşitli araştırmalar yapılmıştır. 144 genç yetişkinin katıldığı bir araştırmada 5 dakika boyunca nane yağı aroması koklayan kişilerde, girdikleri test sonuçlarına göre hafıza gücünde önemli artışlar ölçülmüştür. Bir diğer araştırma nanenin araba kullanırken dikkati artırdığı, anksiyete, moral bozukluğu ve halsizliği giderdiği belirtilmektedir. (9)

Özet: Nane yağının koklanması beyin fonksiyonlarını uyarmakta ve beyin sağlığını geliştirmektedir. Nane yağı uyanıklığı artırır, endişe ve yorgunluk hissini gidermeye yardımcı olur.

6. Yeni Doğum Yapan Annelerin Emzirme Ağrılarını Gidermeye Yardımcı Olur  

Emziren anneler zaman zaman ağrılı ve çatlamış meme başı sorunları yaşayabilir ve bu durum emzirmeyi ağrılı ve zor bir hale getirmektedir. Bazı araştırmalar, annelerin her emzirmeden sonra memenin etrafındaki alana mentol esansiyel yağı uygulamasının meme başı çatlaklarının ağrısını azalttığını göstermiştir. 

Araştırmalara göre nanenin (biberi nane) cilde uygulanması emzirme kaynaklı ağrıları rahatlatır. Bu araştırmalarda emziren anneler göğüslerine her emzirmeden sonra çeşitli formlarda nane uygulamıştır ve özellikle büyük bölümü nane yağı kullanmıştır. Bir araştırma nane suyunun her emzirmeden sonra kullanılmasının çatlakları önlediğini ve ağrıyı azalttığını belirtmektedir. İran’da Alzahra Eğitim Araştırma Hastanesi tarafından yapılan bir araştırmada, emziren annelerde meme uçlarının çatlamasını önlemede nane jeli uygulamasının lanolin'den daha etkili olduğunu gözlemlenmiştir. Uluslararası Emzirme Dergisi'nde yayınlanan bir başka araştırma, nane suyunun günlük kullanımının meme başı çatlaklarını önleyebileceğini ve düzenli olarak kullanan kadınların daha az ağrı şikayetinde bulunduklarını belirtmiştir. (10) (11)

Özet: Nane ve nane suyu emziren annelerde meme ucu çatlaklarını gidermeye ve göğüs ağrılarını azaltmaya yardımcı olur.

Nanenin Yan Etkilerine Karşı Dikkatli Olunuz!

Nane ve nane yağı, ağızdan besin miktarlarında veya tıbbi dozlarda kullanıldığında güvenli kabul edilir. Bazı kişilerde nane ve ürünleri midede yanma ve alerjik reaksiyonlar yapabilir. Bu alerjik reaksiyonlar baş ağrısı, yüz kızarması ve ağız yaraları olabilir. Aşırı doz nane yağı toksik etkiler gösterebilir. Bebeklerin ve küçük çocukların yüzüne nane yağı uygulanması nefes almayı durduran spazmlara sebep olabilir. Tıbbi amaçlarla nane kullanılırken aşağıdaki özel durumların bilincinde olunmalıdır ve doktorunuza danışmanız önerilir. 

Gastroözofageal Reflü: Sindirim sorunlarınız gastroözofageal reflü hastalığı kaynaklı ise nane kullanmak semptomları kötüleştirebilir. 

Aklorhidri (Midenin hidroklorik asit salgısının yetersiz olması durumu): Bu durumu olan kişiler enterik kaplı nane yağı tableti kullanmamalıdır. 

Hamilelik ve Emzirmede Nane Kullanımı: Besin miktarlarında kullanılması güvenlidir. Büyük tıbbi dozlar hakkında yeterli bilgi yoktur. Kullanmanız önerilmez. (12) (13)

Nane Çayı Tarifi

Nane çayı hazırlamak için taze nane yapraklarından faydalanabileceğiniz gibi kurutulup ufalanmış nane ile de iyi bir bitki çayı hazırlayabilirsiniz. 

Taze nane ile nane çayı yapmak için; 7-8 adet nane yaprağını bir su bardağı kaynamış suda 8-10 dakika boyunca demleyiniz. Eğer kuru nane ile çay yapmak istiyorsanız, bir tatlı kaşığı naneyi bir su bardağı kaynamış suda 6-7 dakika kadar bekletip demleyebilirsiniz.. Eğer daha yoğun bir aroma istiyorsanız, demleme sürelerini 5 dakika kadar artırabilirsiniz ancak bundan daha fazla demlememeye ve çayınızı sıcakken tüketmeye özen göstermelisiniz. Fazla miktarlarda nane çayı demleyecekseniz, örneğin yolculuğa çıkmadan önce, aynı ölçülerle nane çayınızı demleyip süzdükten sonra bir termosa alabilir ve yolculuk boyunca tüketebilirsiniz.

Sonuç

Nane, zengin bir besin içeriğine sahiptir. Nanede bulunan mentol adı verilen nane yağı sayesinde sindirim sistemindeki kasların rahatlamasını sağlayarak mide kasların gevşemesine yardımcı olur ve böylece midede yatıştırıcı bir etki sağlar. Içerdiği mentol sayesinde nane, boğazı, burnu ve diğer solunum kanallarını rahatlatır, yatıştırır ve kronik öksürüğe neden olan tahrişleri giderir. Gribin önlenmesine yardımcı olur. Nane, mikrop öldürücü niteliklere sahiptir ve nefesi ferahlattığı için ağız içindeki zararlı bakteriyel veya mikrobik büyümeyi engelleyerek dil ve dişleri temizleyerek ağız sağlığına katkıda bulunur. Nane yağı beynin güçlenmesine ve yorgunluk hissinin giderilmesine yardımcı olur. Nane yağı yeni doğum yapmış kadınlarda göğüs ağrılarını azaltmaya ve meme ucu çatlaklarını gidermeye yardımcı olur.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.