Mucizevi İksir Pekmez

Kesin olarak nereden ve nasıl geldiği konusunda herhangi bir bilgi olmamasından dolayı pekmezin tarihçesi konusunda net bir bilgiye sahip değiliz ancak geleneksel Türk gıdalarımızdan birisi olarak bilinen pekmezin, çeşitli meyvelerden üretilmesi, ülkemize özgü bir saklama şeklidir. Yapısında yüksek oranda şeker bulunan hemen her meyvenin pekmeze işlenmesi mümkündür ancak geçmişte ve günümüzde en yaygın olarak pekmez yapımında kullanılan meyveler üzüm ve duttur.

Pekmez genelde şeker bakımından zengin (%50-80’e kadar) meyve sularının, katkı maddeleri ve şeker katılmadan kaynatılarak konsantre edilmesiyle üretilen ve böylelikle raf ömrü uzatılabilen tatlı ve lezzetli bir üründür. (1)

1. Pekmezin İçerdiği Besin Değerleri

100g pekmezin içerdiği besin değerleri

Besin değeri açısından çok zengin olan pekmez, Türkiye’de popüler bir geleneksel gıdadır. Üzüm, incir, dut, kuru üzüm gibi farklı meyvelerden elde edilen bir çeşit konsantre meyve suyu olan pekmez, elde edildiği meyveye göre de isimlendirilir. 

2. Vücudumuzun İhtiyacı Olan Şeker Ve Diğer Besinlerin Alınmasına Yardımcı Olur

Pekmezde bulunan glikoz, zihinsel ve fiziksel performans ile bağlantılıdır. Bebeklerin beyin gelişimi için oldukça yüksek düzeyde enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır. Kan ve beyindeki glikoz seviyesi, tüketilen şeker türüne bağlıdır. Emilim oranı; en yüksek glikoz, ardından da sükroz ve früktozdur. Dolayısıyla kana kolaylıkla geçen basit şekerler pekmezde fazlaca bulunmaktadır. Pekmez bu özelliğinin yanı sıra iyi bir mineral kaynağıdır. Organik asitleri ve demir, kalsiyum ve potasyum gibi temel mineralleri içerir. Pekmezde mevcut minerallerden en önemlisi +2 değerlikli demirdir. Beslenmenizde pekmez bulunması günlük demir ihtiyacının %35’i karşılayabilir.(1)

Tüm pekmez türlerindeki potasyum içeriği diğer tüm mineral içeriklerden daha yüksektir. Üzüm pekmezi ise en yüksek potasyum içeriğine sahiptir. Protein, amino asitler, fenolik bileşikler ve flavonoidler de pekmezde ikincil bileşenlerdir. Fenolikler ve flavonoidler, antioksidan ve antimutagenik özellikleri nedeniyle insan sağlığı üzerinde oldukça önemli olumlu etkiler yaratmaktadır.(3)

Pekmez, soğuk havalarda yüzyıllardır ana enerji kaynağı olarak kullanılmıştır. Pekmezin ortalama enerji değeri 293 kcal/100 g’dır. İyi bir enerji kaynağı olan bu karbonhidratlar kanda doğrudan emilebilmektedir. Bu özellikleri nedeniyle de çocuk ve bebeklerin yanı sıra, hızlı ve yoğun enerjiye ihtiyaç duyan sporcuların beslenmelerinde de önemli bir yere sahiptir. (1) (2)(3)

Özet: Pekmezin içerdiği şeker zihinsel ve fiziksel performans ile alakalıdır. Pekmez fenolikler ve flavonoidler, antioksidan ve antimutagenik özellikleri nedeniyle insan sağlığı üzerinde oldukça önemli olumlu etkilere sahiptir.

3. Kansızlığın Giderilmesine Yardımcı Olur

Kansızlığı olan insanlar vücutlarında yeterince kırmızı kan hücresine sahip olmadıkları için genellikle yorgun ve halsiz hissederler. Anemi beslenmedeki demir eksikliğinden kaynaklanan bir rahatsızlıktır. Pekmez iyi bir demir kaynağıdır ve yaklaşık bir çorba kaşığı pekmez günlük ihtiyacımız olan demirin %20 sini içermektedir. (4)

Maryland Tıp Merkezi Üniversitesi’ne göre pekmez, kansızlık tedavisine yardımcı olabilecek çok iyi bir demir kaynağıdır.

Amerikan Pediatri Akademisi tarafından yayınlanan bir rapora göre, pekmezin bebeklerde ve küçük çocuklarda demir eksikliği anemisinin önlenmesine yardımcı olabilecek iyi bir demir kaynağı olduğu ortaya çıkmıştır.

Üzüm pekmezi, diğer B vitaminlerine ek olarak, kırmızı kan hücrelerinin üretimini destekleyen folat içermektedir. Aynı zamanda megaloblastik anemiyi de tedavi etmektedir. (4)

Diyet Takviyeleri dergisi araştırmasına göre pekmez, anemi tedavisinde inanılmaz derecede faydalıdır. Demir emilimine, bağışıklık sisteminin korunmasına yardımcı olur. Aynı zamanda vücuttan serbest radikalleri azaltmaya yardımcı olan mineral, bakır bakımından da zengindir. Bakır ve demir eksikliği anemi, tiroid problemleri, kalp ritmi ve kemik erimesi ile sonuçlanabilir. (5)

Özet: Pekmezin bebeklerde ve küçük çocuklarda demir eksikliği anemisinin önlenmesine yardımcı olduğu yapılan çalışmalarda ortaya çıkmıştır. Pekmez, demir emilimine, sağlıklı bir bağışıklık sisteminin korunmasına yardımcı olur.

4. Kemik Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olur

Pekmez, iyi kemik sağlığını destekleyip, toksinlerin kolondan uzaklaştırılmasına yardımcı olan ve enzim sisteminin işlevini başlatan mükemmel bir kalsiyum kaynağıdır. Yüksek orandaki kalsiyum içeriği, menopozun neden olduğu kemik hastalıklarını önlemeye yardımcı olur.

Geriatrik Kardiyoloji dergisinde yapılan bir araştırmaya göre pekmez iyi bir kalsiyum kaynağıdır. Kalsiyum kemik sağlığını, enzimlerin işleyişini ve hücre zarı işlevini korumada önemli bir rol oynar. Sağlıklı dişlerin korunması ve vücudun menopoz sırasında sık görülen kemik hastalıklarına karşı korunması da gereklidir. Sağlıklı kemiklere ek olarak, kas kasılması durumu da vücuttaki kalsiyum varlığı ile bağlantılıdır. (6)

Özet: Pekmez kemik sağlığını destekleyen ve toksinlerin kolondan uzaklaştırılmasına yardımcı olan ve enzim sisteminin işlevini başlatan mükemmel bir kalsiyum kaynağıdır. 

5. Kanserin Önlenmesine Ve Tedavisine Yardımcı Olur

Amerika’da yapılan bir kanser araştırmasına göre pekmezin hastalıkların tedavisinde etkili olduğu bulunmuştur. Pekmez, vücutta eksik olduğunda ciddi bir kanser riski oluşturabilecek, demir, çinko, magnezyum, potasyum ve diğer B kompleks vitaminleri gibi mineraller bakımından zengindir. (7)

Bir başka çalışmada pekmezin kanser tedavisinde faydalı olabilecek yüksek bir antioksidan seviyesine sahip olduğu bulundu. (8)

Harvard Tıp Fakültesi tarafından yayınlanan bir rapora göre, kalsiyum alımı kolorektal kanser riskinin azalması ile ilişkilidir. İyi bir kalsiyum kaynağı olan pekmez bu konuda önemli rol oynayabilir. (9)

Özet: Yapılan çalışmalar göstermiştir ki pekmezin birçok hastalığın yanı sıra kanser gibi hastalıkların tedavisinde de etkili olduğu ve kanser tedavisinde faydalı olabilecek yüksek bir antioksidan seviyesine sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

6. Saç Sağlığı İçin Faydalıdır

Günlük tüketilen bir miktar pekmez, saça katkıda bulunan önemli bir mineral olan RDI bakırınızın yaklaşık %14'üne sahiptir. Uzun süreli pekmez tüketimi saç kalitesini artırabilir. Beslenmenizdeki şekeri pekmez ile değiştirmek saç sağlığınızı iyileştirmede oldukça etkili olabilir. Pekmez ayrıca saçın düzleşmesini de sağlamaktadır.

Zengin bir antioksidan kaynağı olduğu için pekmez serbest radikal aktiviteyle savaşır, böylece beyaz saçları azaltır ve saç dökülmesini önler.

Maryland Tıp Merkezi Üniversitesi'ne göre harnup pekmezi, hiperparatiroidizmin neden olduğu saç dökülmesini tedavi edebilen iyi bir kalsiyum kaynağıdır.

Demir, saç büyümesi için anahtar olan başka bir besin maddesidir ve Oregon Eyalet Üniversitesi'nin yaptığı bir çalışmaya göre pekmez iyi bir demir kaynağıdır. Saçlarınız için oldukça faydalıdır. (10)

Özet: Günlük tüketilen pekmez saçın ihtiyacı olan minerallerin büyük bir çoğunluğunu karşılamaktadır.

Dut Pekmezi

Hakiki dut pekmezi üretimi oldukça zordur. Mineral bakımından çok yüksek değerde olan dut pekmezi, büyük bir şifa kaynağıdır. Pekmezdeki şeker oranının yüksek olması dutun şeker oranının yüksek olmasından kaynaklanmaktadır.

İki yemek kaşığı dut pekmezi insan vücudu için çok değerli olan demir, kalsiyum ve enerji içermektedir. Duttan yapılan pekmezin özellikle sindirim sistemi faaliyetlerinin düzenli çalışmasında oldukça faydalı olduğu bilinmektedir. Pekmez hızla kana karışabilecek nitelikte bir gıda maddesi olduğundan acil enerji ihtiyacı için gerekli bir gıda maddesidir.

Keçiboynuzu (Harnup) Pekmezi

Keçiboynuzu birçok hastalığa iyi gelen önemli bir besin kaynağıdır. Antioksidan, antibakteriyel ve antiseptik özelliklere sahiptir. Bağışıklık sistemini güçlendirir, kanserden ve kalp-damar hastalıklarından korur. Kalsiyum bakımından zengin olduğu için kemik erimesini önler. Verdiği tokluk hissi nedeniyle zayıflamaya yardımcı olur, kan şekerini ve tansiyonu dengeler. 

Keçiboynuzu meyve olarak yenilebildiği gibi, çeşitli işlemlerden geçirilerek sıvı konsantre şeklinde de tüketilebilir. Çekirdekleri öğütülerek elde edilen keçiboynuzu tozu kakao ve kahve yerine kullanılabilir. Ayrıca pekmezi de çok faydalıdır.

Keçi boynuzu pekmezi balgam söktürücüdür. Akciğer, karaciğer, bağırsak rahatsızlıklarına ve gastrit ile tansiyona iyi gelir. Kurt ve solucan gibi bağırsak parazitlerinin vücuttan atılmasına yardımcı olur. Cildin yaşlanma etkilerini azaltarak parlaklık kazanmasını sağlar. Erkeklerde sperm ve kadınlarda yumurta sayısını artırır. (11)

Andız Pekmezi

Andız (Juniperus drupacea Lind) ülkemizde birçok bölgede doğal olarak yetişen bir orman ağacıdır ve meyvelerinden insanlar şifa amaçlı pekmez üretmektedirler.

Bir araştırmada farklı kimyasal ve geleneksel pişirme teknikleri uygulanarak üretilen andız pekmezleri ile geleneksel yöntemle üretilen andız pekmezinin bazı kimyasal ve duyusal özellikleri karşılaştırılan uygun pişirme yöntemi belirlenmeye çalışılmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre kimyasal pişirme işleminden sonra kül suyu eklenip açıkta (atmosfer basıncında) konsantre edilerek üretilen andız pekmezlerinin daha üstün kimyasal ve duyusal özelliklere sahip olduğu görülmüştür.

Andız pekmezi, güçlü antioksidan özelliğiyle düzenli olarak tüketildiğinde vücuttan yabancı ve zararlı maddelerin yani toksinleri dışarı atılmasını sağlar. Böbrek taşının düşürülmesini sağlar ve yeni böbrek taşlarının oluşumunu engeller.

Andız, beyaz kan hücrelerinin hızlı üretimini artıran, grip mevsiminde veya vücudun savunması tehlikeye gireceği zamanlarda vücudu koruyan, iyi miktarda C vitamini kaynağıdır. (12)

Üzüm Pekmezi

Üzüm pekmezi kan yapıcı bir besin olduğundan kansızlığın giderilmesine yardımcı olur ayrıca vücut direncini arttırıcı ve bağışıklık sistemini güçlendirici özellikleri vardır.

Sindirim sistemi için faydalı olup mide, bağırsak, böbrek sağlığını korur, kabızlığı giderir. İltihap söktürücü özelliği bulunmaktadır ve öksürüğü keser, balgam söktürücüdür. 

Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda ağız içi yaralarının tedavisinde oldukça etkilidir. Pekmez, manganez, magnezyum, bakır, kalsiyum, potasyum ve B6 vitamini içerir. 

Bu besinler kan pıhtılaşmasını tedavi eder, felç olma riskini azaltır ve kan basıncını sağlıklı bir seviyede tutmaya yardım olur.

Pekmezin yüksek kalsiyum içermesi, kanserleri önleyebileceğini düşündürmektedir, ayrıca kanser tümörlerine karşı etkili olabilir. Pekmezde cilt sağlığı için de büyük fayda vardır, egzama, sedef, akne ve diğer cilt hastalıkların tedavisine yardımcı olduğu düşünülmektedir.

Dut Pekmezi Tarifi

Malzemeler

• 1 ölçü taze dut
•  1 ölçü su

Yapılışı

Dutun süzülmesi için basit bir düzenek kurulur. Temiz bir çuval, uygun bir kasnağa geçirilir. Kasnak iki adet sopayla desteklenerek bir sepetin üzerine konulur. Sepette yine aynı şekilde yükseltilir ve dut suyunun süzülmesi sağlanır.

Dut ve su pişirme kabına alınır. Altı yakılır ve kaynamaya bırakılır. Kaynamaya başladığında üzerine çıkan kefi alınır.

Dutun çiğ tadı gidip rengi kızarana kadar pişirilmeye devam edilir. (Yaklaşık 45 dakika. Ara sıra dutun tadına bakın. Şekerini tamamen suya verip tatsızlaşması lazım. Ama dutun tamamen dağılmasına da izin vermeyin. Çok aşırı karıştırmayın ki, suyu bulanık bir hal almasın)

Kaynayan dut ve su büyükçe bir süzeğe dökülür. 

Altına genişçe bir kap konur ve suyunun bu kaba süzülmesi sağlanır.

Süzeğin ağzını toparlayıp üzerine bir ağırlık koyun ki, dutun suyu iyice süzülsün.

Süzülen suyu yeniden tencereye alıp kaynamaya bırakın. Kaynamaya başladığında üzerine biriken köpükleri alın. 10 dakika kadar kaynatmaya devam edin.
Daha sonra bu şırayı geniş ve yayvan kaplara paylaştırın. Bu kapların önceden az ıslatılmış kül ile ovulup sonra yıkanması ve kurulanması pekmezin ekşimemesi açısından çok önemlidir. Bu da anca köy veya bahçe ortamlarında mümkündür.

Kapları devamlı güneş gören bir yere koyarsanız olgunlaşması hızlanacaktır. Az güneş alan veya çok nemli ortamlarda pekmez geç olgunlaşabilir ve ekşime riski artar.
Ertesi gün kaplardaki şıra çekilip azalmaya başlar. Küçük kaplardaki şıralar büyük kaplara dökülerek toparlanır. En son bütün şıralar bir büyük kapta birleştirilir.

Keskin güneş altında pekmez 2 gün içerisinde olgunlaşır. Olgunlaşan pekmezin üzerinde sarı, köpüksü bir tabaka oluşur. Bu aşamadan sonra pekmezi, tülbentten veya sık tülden yapılmış bir süzekten süzülür. Şişe veya kavanozlara konularak saklanır.

Sonuç

Pekmez demir eksikliğini gidererek kansızlığın önlenmesine yardımcı olur. Pekmez, kemik sağlığını destekleyen ve toksinlerin kolondan uzaklaştırılmasına yardımcı olan ve enzim sisteminin işlevini başlatan mükemmel bir kalsiyum kaynağıdır.

Sağlıklı dişlerin korunması ve vücudun menopoz sırasında sık görülen kemik hastalıklarına karşı korunması da gereklidir ve pekmez, ihtiyacımız olan kalsiyumu almamıza yardımcı olur ayrıca pekmezin kanser tedavisinde faydalı olabilecek yüksek bir antioksidan seviyesine sahiptir. 

Pekmez; zengin bir antioksidan kaynağı olduğu için serbest radikal aktiviteyle savaşır, böylece beyaz saçları azaltır ve saç dökülmesini önler. Pekmez sindirim sistemi faaliyetlerinin düzenli çalışmasında oldukça faydalıdır. 

Keçi boynuzu pekmezi, balgam söktürücüdür. Akciğer, karaciğer, bağırsak rahatsızlıklarına ve gastrit ile tansiyona iyi gelir.Cildin yaşlanma etkilerini azaltarak parlaklık kazanmasını sağlar.

Andız pekmezi, güçlü antioksidan özelliği sayesinde zararlı toksinlerin dışarı atılmasını sağlar. Böbrek taşının düşürülmesine yardımcı olur. Beyaz kan hücrelerini arttırmaya yardımcı olur.

Üzüm pekmezi en yüksek potasyum içeriğine sahiptir. Üzüm pekmezi kansızlığın giderilmesine sindirim sistemi, mide bağırsak ve böbrek sağlığının korunmasına yardımcı olur. İçerdiği besinler, kan pıhtılaşmasını tedavi eder, felç olma riskini azaltır ve kan basıncını sağlıklı bir seviyede tutmaya yardım olur.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.