Şifa Kaynağı Salatalığın Sağlığa Olan Faydaları

Bir sebze olduğunu düşündüğünüz salatalık aslında Cucurbitaceae ailesine ait bir meyvedir. Bilimsel adıyla Cucumis sativus olarak bilinen salatalık; kabak, karpuz, bal kabağı ve diğer yaz kabağı türleriyle aynı aileye aittir. Salatalık yaklaşık 10.000 yıl önce ilk olarak Hindistan’da ortaya çıkmıştır. Daha sonra Hindistan’dan tüm dünyaya yayılmıştır. Mısır, Yunanistan ve Roma gibi antik medeniyetlerde salatalık oldukça popülerdir. Bu medeniyetlerde salatalık, sadece yiyecek olarak tüketilmiyor, aynı zamanda cilt üzerindeki faydalı etkilerinden dolayı da tercih ediliyordu. Dünyanın farklı bölgelerinde farklı salatalık çeşitleri yetiştirilmektedir. Genellikle taze yenmektedir. Kornişon salatalık, turşu yapmak için özel olarak üretilmiştir. Bunlar normal salatalıktan çok daha küçüktür. Salatalıkları yıl boyunca bulmak mümkündür, ancak mayıs ve temmuz ayları arasında en iyi ve en verimli şekildedirler. (1)

1. Salatalığın Besin Değerleri

100g salatalığın içerdiği besin değerleri:

Salatalık genel sağlık için yararlı bir üründür ve özellikle yüksek su içeriği nedeniyle yaz aylarında sıkça kullanılır. Ayrıca insan vücudu için gerekli olan önemli besinleri içerirler. Salatalık çeşitli besinler, vitaminler, mineraller, enerji ve su bakımından zengindir. Salatalık potasyum, iyi bir fosfor, C vitamini ve K vitamini kaynağıdır. Ayrıca az miktarda demir, sodyum ve B vitaminleri (riboflavin, niasin ve B-6 vitamini) sağlar. (2)

Özet: Salatalık insan vücudu için gerekli olan besinlere önemli ölçüde sahiptir ve genel sağlık için faydalı bir meyvedir.

2. Cilt Sağlığını Korumaya Yardımcıdır

Salatalık kaslarda, bağlarda, tendonlarda, kıkırdakta ve kemiklerde güçlü ve sağlıklı bağ dokuları geliştirmeye yardımcı önemli bir bileşen olan silika bakımından zengindir. Doktorlar daha sağlıklı ve daha parlak bir cilt için silika içeriği nedeniyle genellikle salatalık suyu önermektedirler.

Nutrition Review dergisindeki araştırmalar, cilt sağlığı için sıvıların ve hidrasyonun önemini vurgulamaktadır. Salatalığın yüksek su içeriği cildi doğal olarak nemlendirmektedir. Askorbik ve kafeik asit, salatalıktaki vücuttan su kaybını önlemeye yardımcı olan iki hayati bileşiktir.

Salatalık ekstresi genellikle güneş yanığı ve göz altı şişmesi gibi çeşitli cilt hastalıklarının tedavisi için bölgesel olarak kullanılır. Ayrıca sedef hastalığı, egzama ve akne gibi diğer cilt hastalıklarının tedavisine yardımcı olması için de önerilebilir. Bunlar, çeşitli cilt problemlerinde salatalıkların bölgesel olarak uygulanmasının sebeplerinden bazılarıdır. (3)

Özet: Salatalığın silika bakımından zengin olması kaslarda, bağlarda, tendonlarda, kıkırdakta ve kemiklerde güçlü ve sağlıklı bağ dokuları geliştirmeye yardımcı olmasını sağlamaktadır. Cilt sağlığı için gerekli olan sıvıyı sağlayarak cildin nemlenmesine yardımcı olur. Güneş yanığı ve gözaltı şişliklerinin giderilmesinde salatalık bölgesel olarak kullanılmaktadır.

3. Kabızlığı Giderir ve Böbrek Taşı Oluşumunu Engeller

Salatalık hem lifin hem de suyun mükemmel bir karışımıdır. Bu nedenle vücudunuzu kabızlık ve böbrek taşlarından korumaya yardımcı olmaktadır.

Düzenli olarak salatalık bakımından zengin bir salata tüketmek, lif alımını arttırmanın harika bir yoludur. Salatalık ayrıca C vitamini, silika, potasyum ve magnezyum için iyi bir kaynaktır, hepsinin vücut sağlığına çeşitli yararları vardır. 

Salatalığın kabuğunda yüksek seviyede A vitamini bulunur, bu nedenle kabuğunu soymadan yerseniz, bu besleyici besinden daha fazla yararlanırsınız. (1)

Özet: Salatalığın lif bakımından zengin olması kabızlık ve böbrek taşına karşı vücudun korunmasını sağlamaktadır. Ayrıca salatalığın kabuğu bazı vitaminler bakımından oldukça zengin olduğu için soyulmadan tüketilmesi tavsiye edilmektedir.

4. Şeker Hastalığına Karşı Sizi Korur

2016 yılında Bioimpacts dergisinde yayınlanan bir araştırmada, salatalığın anti-hiperglisemik etkisine ışık tutulmuştur. Salatalıklar diyabetli kişilerde glikoz kontrolüne yardımcı olmak için kullanılmıştır. Salatalıkta insülin üretimi sırasında beta hücrelerinin ihtiyaç duyduğu bir hormon vardır.

Karbonhidratların varlığı ve vücut üzerindeki etkileri glisemik indeks (GI) ile ölçülmüştür. Glisemik indeksin karbonhidratların glikoz (kan şekeri) seviyelerini yükseltmeye nasıl katkıda bulunduğu araştırılmıştır. Her besin maddesi farklı oranlarda temel besinleri içerir. Salatalıkların glisemik indeksi (GI) sıfırdır yani diyabetik hastalar için iyi bir seçimdir ve bu nedenle glikoz seviyesini kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir. 

Günümüzde diyabetin etkileri ile mücadelede etkili olduğu düşünülen salatalık özünün tozu gibi salatalık takviyeleri bulunmaktadır. (4)

Özet: Yapılan araştırmalarda salatalığın glisemik indeksinin sıfır olmasından dolayı diyabetik hastalar için iyi bir seçim olduğu ve glikoz seviyelerinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olabileceği ortaya çıkmıştır.

5. Antioksidan Bakımından Zengindir

Antioksidanlar, serbest radikaller olarak bilinen eşleşmemiş elektronlarla yüksek oranda reaktif atomlar oluşturan kimyasal bir reaksiyon olan oksidasyonu bloke eden moleküllerdir. Bu zararlı serbest radikallerin birikmesi birkaç tür kronik hastalığa yol açabilir. Aslında serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stres, kalp-akciğer kanseri ve otoimmün hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.

Meyve ve sebzeler, özellikle bu koşulların riskini azaltabilecek yararlı antioksidanlar bakımından zengindir. Salatalık antioksidan bakımından oldukça zengin bir meyvedir. Salatalık işlenmiş gıdalar ve yüksek şekerli besinler ile birlikte tüketildiğinde sıklıkla antioksidan görevini üstlenmektedir. 

Bir çalışmada, 30 yetişkinin beslenmesine salatalık tozu eklenerek salatalığın antioksidan gücü ölçülmüştür. 30 günlük çalışmanın sonunda, salatalık tozu birkaç antioksidan aktivite belirtecinde önemli bir artışa ve antioksidan durumunun iyileşmesine neden olmuştur.

Başka bir çalışmada, salatalıkların antioksidan özellikleri araştırılmış ve zararlı serbest radikalleri bloke etmede özellikle etkili olan iki bileşik grubu olan flavonoidleri ve tanenleri içerdiği bulunmuştur.

Bu konu üzerine Beslenme, Sağlık ve Yaşlanma dergisinde yapılan ve yayınlanan bir araştırmada salatalık tozu ve salatalığın antioksidan aktivitelerde gelişmelere neden olduğu öne sürülmüştür. (5) (6) (7) (8)

Özet: Salatalığın işlenmiş gıda ve şekerli besinler ile tüketildiğinde antioksidan görevi gördüğü çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Zararlı serbest radikalleri bloke etmede özellikle etkili olan iki bileşik grubu olan flavonoidleri ve tanenleri içermektedir.

6. Kilo Vermeye Yardımcı Olur

Salatalıklar birkaç farklı şekilde kilo vermenize yardımcı olabilmektedir. Salatalığın yaklaşık %90’ı sudur dolayısıyla düşük kalorilidir, sizi öğün aralarında olduğu kadar ana öğünlerde de doyurabilecek çeşitli besinler içerir.  Salatalık diüretiktir, yani idrar söktürücüdür, sadece yağ kaybetmenize değil aynı zamanda ödem kaynaklı kilolarınızı da atmanıza yardımcı olmaktadır.

Yağ hücrelerini parçalayarak fazla olan vücut sıvılarını vücuttan atmanızı sağlar. Salatalık zayıflamada büyük bir rolü olan lif açısından da zengin bir yiyecektir. Lif sadece sindirim sistemine değil tüm vücut için faydalıdır. Metabolizmayı hızlandırır ve egzersizler ile birlikte daha çok yağ yakmanızı sağlar. Tarat asit, salatalıkta bulunan enerjiyi arttıran ve zayıflamada etkili olan bir bileşendir. Karbonhidratları enerjiye dönüştürerek yağa dönüşmelerini engeller.

Salatalık salatalara, sandviçlere ve garnitürlere tazelik ve lezzet katabilir ve daha yüksek kalorili alternatiflerin yerine kullanılabilir. Ayrıca salatalıkların yüksek su içeriği de kilo kaybına yardımcı olabilir. 

3628 kişiyi içeren 13 çalışmanın incelendiği bir analizde yüksek su ve düşük kalorili içerikleri olan yiyecekleri yemenin vücut ağırlığındaki düşüşle ilişkili olduğunu bulunmuştur. (9)

Özet: Salatalığın büyük bir miktarı su olduğu için öğünlerde doyurucu bir etkiye sahiptir, tokluk hissi vererek fazla gıda tüketimini engellemektedir. Salatalığın idrar söktürücü özelliği sayesinde ödem kaynaklı kiloların vücuttan atılmasını sağlar. Salatalığın içeriğindeki lif metobalizmayı hızlandırarak daha fazla kilo verilmesini kolaylaştırır. Salatalık içeriğindeki bileşenler sayesinde vücuttaki karbonhidratları enerjiye dönüştürerek yağa dönüşmesini engeller.

Salatalık Suyu

Salatalık suyu sağlıklı, besleyici ve güçlü bir içecektir. Salatalıkta bol miktarda su, K vitamini, silikon, A vitamini, C vitamini ve klorofil bulunmaktadır. Onun faydaları yaşam gücünü arttırmak ve boşaltım sistemi taşlarına karşı mücadeleyi de kolaylaştırmaktadır. Salatalık suyu tatlandırıcılar ve diğer meyve suları ile de karıştırılabilmektedir. Salatalığın %95’i sudan oluşmaktadır ve böylece vücuda su tedarik etmekte, toksinleri ortadan kaldırmaktadır. Salatalıkta vücudun bir günde ihtiyaç duyacağı tüm vitaminler bulunmaktadır. Göz altlarımız şiştiği ve morardığı zaman üzerine salatalık koymamızın temel sebebi, onun hem cilt hem de vücut için çok faydalı olmasıdır. Ayrıca içeriğinde bulunan kükürt sayesinde saç uzamasını da daha hızlı hale getirmektedir. Salatalıkta bulunan lignan adlı bileşenler, pek çok kanser tipinin riskinin ciddi anlamda düşmesini sağlamaktadır. Düşük kalorili ve bol sulu olmasından dolayı salatalık kilo vermek isteyenler için mükemmel bir besindir. Ayrıca bu su miktarı ve bol lifli olması sayesinde  vücudunuzdan toksinlerin atılmasına yardımcı olur ve sindirimi iyileştirir. Salatalığın düzenli tüketimi kronik kabızlığa da iyi gelir. Salatalık mükemmel bir silikon dioksit kaynağıdır ve eklemler ile bağ dokuların gelişmesine yardımcı olur. Ayrıca A, B1, B6, C, D ve K vitaminlerine, folik asite, kalsiyuma ve magnezyuma da sahiptir ve asitlik düzeylerini düşürerek artrit ağrısının azalmasını sağlar.

Malzemeler:

• 1 adet salatalık
• 1 demet maydanoz
• 1 yemek kaşığı limon suyu
• Yarım su bardağı su

Yapılışı:

Salatalık ile maydanozu rondodan geçirip püre haline getirin ve süzün. Daha sonra limon suyu ve elde ettiğiniz püreyi karıştırarak sağlıklı salatalık suyunuzu elde edebilirsiniz.

Not: Salatalık suyunu sıktıktan sonra kimyasal reaksiyonlardan sakınmak ve besinlerin kaybına engel olmak için en geç 15-20 dakika içerisinde tüketmelisiniz. Doğrudan pişmemiş, ham halini tüketmek en önerilen formudur. Dilerseniz havuç, domates ve pancar suyu ile karıştırıp, biraz tuz ve biber ekleyerek lezzetli bir içecek de elde edebilirsiniz.

Sonuç

Salatalık besin içerikleri bakımından oldukça zengindir. İnsan sağlığı için gerekli olan besin bileşiklerini içermektedir. Salatalığın yüksek oranda su içermesi cildin nemlenmesini sağlamaktadır. Güneş yanığı ve göz altı morluklarının ve şişliklerinin giderilmesinde salatalık bölgesel olarak kullanılmaktadır. Salatalığın lif bakımından zengin olması kabızlık ve böbrek taşına karşı vücudun korunmasını sağlamaktadır. Yapılan araştırmalarda salatalığın glisemik indeksinin sıfır olmasından dolayı diyabetik hastalar için iyi bir seçim olduğu ve glikoz seviyelerinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olabileceği ortaya çıkmıştır. Salatalık antioksidan bakımından zengindir, işlenmiş gıda ve şekerli besinler ile tüketildiğinde antioksidan görevi görmektedir. Salatalığın yüksek oranda su miktarına sahip olması tokluk hissini arttırarak kilo vermeye yardımcı olur, içerisindeki besinler sayesinde vücuttaki karbonhidratları enerjiye dönüştürerek yağa dönüşmesini engeller ve bu sayede kilo vermede oldukça etkili olur. Salatalık suyu da salatalığın sahip olduğu bütün besin değerlerine sahiptir ve birçok hastalığın önlenmesinde oldukça faydalıdır. 

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.