Yaban Mersininin Bilinmeyen Faydaları

Yaban mersini küçük, koyu mavi renkli bir tür Avrasya meyvesidir. Meyve Vaccinium isimli alçak enlemlerde büyüyen çalılıklarda yetişir. Fundagiller familyasından olan meyve, 20-50 santimetre boyuna kadar büyüyebilen çok dallı, odunsu bir bitkidir. Yaban mersini, kırmızıdan mor renge kadar çeşitlilik gösteren dolgun ve etli meyveleri olan küçük bir çalıdır.  

Genel olarak yaprakları ve meyveleri tüketilen bu mucize, ilaç yapımında ve vücut rahatsızlıklarını doğal olarak tedavi etmek için de kullanılır. İçerisindeki bileşenler bakımından zengin olan yaban mersini, vücudun sağlık sorunlarına karşı savaşmak için ihtiyaç duyulan her şeye sahiptir. 

Yaban mersini Avrupa'da atıştırmalık olarak kullanılan popüler bir meyvedir.  Yaban mersini yetiştirmek ve hasat etmek neredeyse imkânsız olduğundan insanlar genellikle bu meyveleri yabani bitkilerden toplar. Meyve taze olarak, dondurularak veya kurutularak tüketilebilir. Ayrıca reçellerde, meyve sularında, likörlerde, turtalar ve yoğurtlarda da sıklıkla kullanılır. 

Yaban mersini tüketimi ülkemizde çok fazla yaygın değildir. Fakat son zamanlarda özellikle sağlığa olan faydası nedeniyle birçok uzman tarafından önerilen bir besin haline gelmiştir. (1) (2)

1. Yaban Mersininin Sahip Olduğu Besin Değerleri

Yaban mersininin besin değerleri: (3)

Yaban mersini düşük kalorili ama bir o kadarda yüksek vitamin ve mineral içeriği olan oldukça faydalı bir meyvedir. Özellikle C vitamini ve manganez bakımından zengindir.

2. Göz Sağlığını Destekler

Yaban mersini antosiyanin bir ekstrakt, glokomu (beyne gözlerden bilgi sağlayan optik sinire zarar veren bir grup göz rahatsızlığı) olan 300'den fazla kişide yapılan klinik bir çalışmada kişilerin görme kalitelerini arttırdığı kanıtlanmıştır. Yapılan çalışmalar yaban mersininin gerçekten glokomu hem iyileştirebileceğini hem de önleyebileceğini göstermektedir(4)

Aynı zamanda yaban mersininin, gözün ışığa duyarlılığını artırmak, gözün değişen ışık kaynaklarına adaptasyonunu sağlamak ve özellikle gece şartlarında görüşü kuvvetlendirmek, göz kapilerlerini (kılcal damarlarını) beslemek gibi yararlı etkileri de ortaya çıkarılmıştır. Antosiyanidinlerin, yapılan klinik çalışmalarda retinadaki rodopsin üretimini hızlandırdığı tespit edilmiştir. Görsel fonksiyonların düzelmesi veya gelişmesi Rodopsin  oranıyla yakından ilgilidir. Rodopsin (Rhodopsin) :gözde bulunan reseptörlerdeki (rods ve cones) mor bir pigment (renk maddesi) olup beyne ışık sinyallerinin iletilmesi ve retinanın aydınlık ve karanlığa adapte olması için gereklidir. Bilgisayar ekranı gibi parlak ışıklar gözdeki rodopsin’i yok ederler ve ışığa karşı hassasiyeti azaltarak gözün daha çabuk yorulmasına yol açarlar. (5) (6) (7) (8) (9)

Özet: Yapılan çalışmalar yaban mersininin glokomu (beyne gözlerden bilgi sağlayan optik sinire zarar veren bir grup göz rahatsızlığıdır) hem iyileştirebileceğini hem de önleyebileceğini göstermektedir. Aynı zamanda yaban mersininin, gözün ışığa duyarlılığını artırmak, değişen ışık kaynaklarına adaptasyonunu sağlamak ve özellikle gece şartlarında görüşü kuvvetlendirmek, göz kapilerlerini (kılcal damarlarını) beslemek gibi yararlı etkileri de kanıtlanmıştır.

3. Diyabetle Mücadeleye Destek Olur 

Tüm dünyayı etkisi altına almış olan diyabet rahatsızlığını doğanın harikası olan doğal yiyeceklerle önleyebilirsiniz. Tip 2 diyabet, insülin direnci ve metabolik sendromda düzensiz kan şekeri salgılanır. Araştırmalara göre düzenli yaban mersini tüketenler, tüketmeyenlere oranla daha regüle kan şekeri salgılamaktadır.Özellikle Avrupa ülkelerinde şeker hastalığı sorununu doğal olarak tedavi etmek için yaban mersini kullanmayı tercih ettikleri sık görülür. (10) (11) (12) 

Yaban mersini, kan şekeri seviyelerinin dengelenmesiyle birlikte vücuttaki insülin seviyelerini kontrol eden gerekli besinleri içerir. Aynı zamanda diyabetin kontrol altında tutulmasına yardımcı olan insülin sekresyonunu da uyarır.

Tip 2 diyabet riski olan veya bu risk altında olan 150 kişinin dahil olduğu 3 klinik çalışmada kişilerin kan şekerlerinin normal seviyeye düştüğü görülmüştür. Yaban mersini ayrıca insülin direncini önlemek için önemli olan insülin salınımı ve hassasiyetini de arttırmıştır. (13)

Benzer başka bir çalışmada ise 100 sağlıklı kişinin katıldığı denemede karbonhidrat bakımından zengin bir yemek yedikten sonra kişilere bir bardak yaban mersini meyvesi veya 1-2 bardak yaban mersini meyvesinin suyu verilmiştir ve meyvenin, şekeri, insülini ve GLP-1 salınımını azalttığı kanıtlanmıştır.

Yapılan çalışmalar sınırlı olmasına rağmen yaban mersini kan şekeri seviyesini düşürmek için oldukça faydalı ve doğal bir yöntem gibi görünmektedir. Fakat yine de daha fazla araştırma yapmak gerekmektedir. (14) (15)

Özet: Uzmanlara göre düzenli yaban mersini tüketen kişiler tüketmeyenlere oranla daha regüle kan şekeri salgılamaktadır. Yaban mersini, kan şekeri seviyelerinin dengelenmesiyle birlikte vücuttaki insülin seviyelerini kontrol edebilen gerekli besinleri içerir. Dahası diyabetin kontrol altında tutulmasına yardımcı olan insülin sekresyonunu da uyarır.

4. Kilo Verimini Destekler

Yağ, kolesterol ya da sodyum barındırmayan yaban mersininin yarım su bardağı toplamda sadece 40 kaloridir. Bu, yaban mersininin kilo verme programında daha sağlıklı ve besin değeri yüksek bir besin haline gelmesini sağlamaktadır.

100 fazla kilolu kadın katılımcı ile gerçekleştirilen bir klinik çalışmasında yaban mersini özünün (günde yaklaşık 100 g) kilo verimini ve bel bölgesindeki yağların erimesini hızlandırdığı görülmüştür. Oldukça fazla yağlı yiyecekler tüketen hayvanlarla yapılan bir çalışmada ise yaban mersininin, yağ dokularında, kanda ve karaciğerde kilo alımını ve yağ oluşumunu azalttığı görülmüştür. Hücre çalışmalarında ise antosiyanin bakımından zengin olan yaban mersini özlerinin, yağ hücrelerinin dokularda büyümesini ve birikmesini önlediği görülmüştür. (16) (17) (18)

Yaban mersini kilo vermeyi hızlandırmaktan fazlasını yapabilir. Ayrıca obez hayvanları diyabet, inflamasyon, yüksek tansiyon ve bağırsak mikrobiyomu dengesizlikleri gibi komplikasyonlardan da koruduğu bilinmektedir.

Ne yazık ki mevcut kanıtlar yaban mersininin kilo kaybındaki rolünü desteklemek için yetersizdir. Daha fazla klinik araştırmaya ihtiyaç vardır.   (19) (20)

Özet: İçeriğinde yağ, sodyum ve kolesterol bulundurmadığından kalorisi çok azdır ve diyet listelerinin olmazsa olmazları arasında yerini alabilir. Aynı zamanda yaban mersininin kilo vermeyi hızlandırmaktan fazlasını yapabildiği de kanıtlanmıştır.

5. İltihabı Önlemeye Yardımcı Olur 

100'den fazla kişinin katıldığı 3 klinik çalışmada yaban mersininin (günde -250-500 g arası) ve meyve suyunun (günde 330 ml) kan iltihabı belirtilerini azalttığı kanıtlanmıştır. Diş eti hastalığı, metabolik sendrom ve yüksek kalp hastalığı risklerini azaltmaya da yardım ettiği bilinen etkileri arasındadır.(21)

Yaban mersini ve özleri ayrıca farelerde iltihabı azaltır. Meyvelerden elde edilen antosiyaninlerin de egzama olan farelerde kaşıntıyı hafiflettiği yapılan çalışmalarla ortaya çıkmıştır. 

Egzama ve sedef hastalığı olan 59 kişiden oluşan bir klinik çalışmada, cilde uygulanan yaban mersini yağının, kızarıklığı, kaşıntıyı ve hastalığın şiddetini azalttığı gözlemlenmiştir.  (22) (23)

Özet: Yaban mersinin çeşitli sayılarda katılımcılar üzerine uygulanan meyvesi ve meyvesinin suyu ile  yapılan çalışmada, kan  iltihabını azalttığı ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda cilde uygulandığında da kaşıntıyı ve kızarıklığı azalttığı bilinmektedir. Ayrıca hayvanlar üzerinde de benzer etkileri vardır.

Yaban Mersini Çayı Tarifi

• Kurutulmuş Yaban Mersini
• 1 fincan kaynamış soğumuş su

1 bardak kaynamış suya 2 şeker kaşığı yaban mersini kurusu katılıp üzeri kapatılarak 10-15 dakika demlenmesi için bekleyin. İsteğe bağlı olarak şeker ya da balla da tatlandırabilirsiniz.

Not: Her yiyecek ve içecekte olduğu gibi yaban mersininin de aşırı tüketiminden kaçınmalı ve eğer kronik bir rahatsızlığınız varsa doktorunuza ya da beslenme uzmanına danışmalısınız.

Sonuç

Yaban mersini içerisindeki bileşenler bakımından oldukça zengindir ve bu yönüyle vücudun sağlık sorunlarına karşı savaşmak için ihtiyaç duyulan her şeye sahiptir.  Avrupa'da atıştırmalık olarak sık tercih edilen popüler bir meyvedir.  Yaban Mersini yetiştirmek ve hasat etmek neredeyse imkansızdır bu yüzden insanlar genellikle meyveleri yabani bitkilerden toplarlar. Genellikle  taze, dondurulmuş veya kurutulmuş olarak tüketilir. Ayrıca reçellerde, meyve sularında, likörlerde, turtalar ve yoğurtlarda da sıklıkla bu mucizevi meyveye rastlanabilir. 

Özellikle C vitamini ve manganez bakımından zengin olan bu mucizevi meyvenin göz sağlığını iyileştirmeye yardımcı olduğu ve şeker seviyelerini azalttığı bilinmektedir. Aynı zamanda kilo verimini desteklediği ve inflamasyonu (iltihaplanmayı) önlediği de bilinen faydalı etkileri arasındadır.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.