Zeytinin İnsan Sağlığına Olan Faydaları

Oleaceae familyası, Olea cinsinin bir türü olan zeytinin (Olea europaea L.) anavatanı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni de içine alan Ön Asya’dır. Kuran, İncil ve Tevrat’taki sayısız bölümde zeytine yer verilmiştir. Tarihi gelişimi içinde birçok efsaneye kaynak olan zeytin, eski uygarlıkların yazıtları ve kutsal kitaplarda yer almıştır.  M.Ö. Atina Anayasasında yer alan ve Aristotle tarafından kaleme alınan “Devlet malı veya özel mülkiyet farkı olmaksızın, zeytin ağacını kesen veya deviren herkes mahkemede yargılanacaktır eğer suçlu bulunurlarsa idam edilmek suretiyle cezalandırılacaklardır” sözü zeytin ağacının tarihteki yeri ve önemi anlatmaktadır. Hipokrat’ın zeytinyağının tedavi edici özelliğini kullanması zeytinin önemini ön plana çıkarmaktadır. M.Ö. 4000 lerde kültür bitkisine dönüştürülen zeytinin yağının çıkarılması ve kullanımının yaygınlaşması ancak 1500-2000 yıl sonra gerçekleşmiştir.Dünyada yetişen 2.000'e yakın zeytin çeşidi vardır ve bunların her birinde sağlığınıza katkıda bulunan önemli bileşenlerin bir kısmı yada büyük bölümü zeytinde vardır . Eski Yunan ve Roma dönemlerine dek binlerce yıldır mutfaktaki değerleri ve tıbbi yararları için kullanılmışlardır. Akdeniz mutfağının temel bir bileşenidir ve salatalarda, sandviçlerde, pizzalarda, pestolarda veya tapenade tadını çıkarırlar. Sofralık zeytinler (yağ çıkarmak için yetiştirilmemiş olanlar) tuzlu atıştırmalık veya iştah açıcı olarak tüketilebilir (1) (2) (3)

1. Zeytinin Sahip Olduğu Besin Değerleri

100 g zeytinin içerdiği besin değerleri: (4)

Zeytin sağlığa olan yararları ve tıbbi faydaları özellikle içerdiği demir, kalsiyum, lif, bakır, E vitamini, K vitamini, kolin, sodyum, fenolik bileşikler ve bunların içerdiği oleik asitlerden gelmektedir. Zeytinler, oleuropein, hidroksi tirozol, tirozol, oleanolik asit ve kersetin gibi zengin bir antioksidan kaynağıdır. Ayrıca düşük glisemik indekse (GI) sahiptir.insan sağlığı için oldukça faydalıdır. (5)

Özet: Zeytinin sahip olduğu zengin besin içeriği insan sağlığına oldukça faydalıdır ve önemli bir tıbbi değere sahiptir.

2. Antioksidan Özelliklere Sahiptir

Zeytin iltihabı azaltmadan kötü bakterilerle savaşmaya kadar çalışan birçok antioksidana sahiptir.Zeytin üzerine yapılan çalışmalar zeytin yemenin glutatyon seviyelerini arttırdığını ve kandaki antioksidan seviyelerini yükselttiğini ortaya koymuştur. Bu meyve ayrıca solunum yolu ve mide enfeksiyonlarına neden olan bakterilere karşı savunma görevini üstlenmektedir. (6) (7) (8)

Özet: Zeytin vücuttaki kötü bakterilerle savaşmaya yardımcı olmaktadır ve kandaki antioksidan seviyelerini yükselmeye yardımcı bir meyvedir.

3. Kansere Karşı Savaşır

Kanser hastalığının kaynağı ve sebepleri konusunda günümüzde birçok çalışma yapılmaktadır. Ancak kanser hastalığının tedavisi ve hastalıkla nasıl başa çıkacağınız konusundaki gizem bugün dünyada büyük bir sorun olmaya devam etmektedir. 

Kanserin ortaya çıkmasını tedavi etmenin, yavaşlatmanın ve hatta önlemenin birçok alternatif yolu vardır.

 Her şeyden önce,zeytin antosiyaninler içerir.Antioksidan ve antienflamatuar bir madde olarak kanserin önlenmesi ile pozitif olarak bağlantılı  olan bu  Antioksidanlar, vücudu sağlıklı hücrelere kanserli hücrelere dönüştüren serbest radikallere karşı korur, bu nedenle olabildiğince çok antioksidan eklemek kendinizi korumanın en iyi yoludur.

Zeytin, daha önce belirtildiği gibi oleik asite sahiptir ve bu, meme kanseri gelişimini etkileyen belirli büyüme faktörü reseptörlerini inhibe eder.

Ayrıca zeytin sayesinde,hidroksi tiroz, DNA mutasyonunu ve anormal hücre büyümesini önlemeye çalışarak üçüncü kez devreye girer. Başka bir deyişle, ikinci tip bir antioksidan görevi görür. Zeytinin derisi bile, kolon kanserli hücrelerin de programlanmış hücre ölümüne (apoptoz) katkı sağlayan maslinik asit içermektedir. (9) (10)

Özet: zeytinin içeriğindeki yüksek orandaki antioksidanlar ve iltihaplanma karşıtı etkisi kanserin önlenmesine ve vücuttaki kanserli sağlıklı hücrelerin kanserli hücrelere dönüşmesini engellemeye yardımcı olmaktadır. 

4. Kemik Sağlığını Güçlendirir

Geleneksel Akdeniz tarzı beslenme alışkanlıklarına sahip insanlar üzerinde yapılan araştırmalarda bu beslenme alışkanlığına sahip insanlarda kemik kaybı ve kemik erimesi gibi hastalık örneklerinin oldukça düşük olduğu tespit edilmiştir.  

Zeytin bileşiğindeki yüksek oranda bulunan hidroksit özol (Hidroksitozol, bir feniletanoid, in vitro antioksidan özelliklere sahip bir fenolik fitokimyasal tiptedir. Doğada, hidroksitozol, zeytin yaprağı ve zeytinyağında, elenolik asit esteri olan oleuropein formunda ve özellikle degradasyon dan sonra düz halde bulunur), oleuropeini  ( Oleuropein, yeşil zeytin derisinde, etinde ve tohumlarında, yapraklarında ve argan yağında bulunan bir tür fenolik acı bileşik olan glikozile edilmiş bir seko-iridoitler. ) kemik erimesinde belirgin bir düşüşe yol açmış ve yüksek kalsiyum birikimi ve kemiklerdeki iyileşme için yapılan çalışmalarda bu bileşiklere bağlanmıştır. Zaten kemik dejenerasyonu riski altındaysanız veya ailede bu rahatsızlık öyküsü varsa beslenmenize sağlıklı miktarda zeytin veya zeytinyağı eklemeyi ihmal etmeyin. (11) (12)

Özet: günlük öğünlerinizde zeytin ve zeytinyağı gibi zeytin türevi besinleri eklemek kemik kaybını önlemeye ve kemik erimesi gibi hastalıkların giderilmesine yardımcı olarak kemik sağlığını güçlendirir.

5. Kalp Sağlığını Korur

Zeytin, damar sertleşmesi, kalp krizi, plak birikimi ve felç gibi kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı olan oleik asit adı verilen tekli doymamış bir yağa sahiptir. Zeytinyağı bu oleik asidin bulunduğu yerdir ve sistemdeki kalp damar komplikasyonunu azaltan kan basıncını ve kolesterolü düşürmekten sorumludur.

Ayrıca, zeytin genellikle kanser önleme ile bağlantılı olan ancak kalbi koruyan antioksidanlar bakımından zengindir. Hidroksitirosol gibi fenolik bileşikler olarak hareket antioksidanlardan. hidroksitirosol gibi fenolik bileşikler, kanı inceltmek için pıhtılaşma önleyici olarak işlev gören antioksidanlardır ayıca kan damarı gerginliğini azaltır ve kan damarlarını genişleterek, kalpteki baskıyı azaltır ve kan akışını arttırır. Bu, çeşitli organ sistemlerinin düzgün çalışmasını ve oksijenlenmesini sağlar. Ayrıca, zeytinlerde bulunan lif, kandaki aşırı kolesterolü ortadan kaldırarak kalp sağlığını güçlendirir. (13) (14)

Özet: zeytinin içerdiği tekli doymamış yağ olan oleik asit kalp sağlığını korumaya kan basıncını ve kolesterolü düşürmeye yardımcı olmaktadır. Zeytinin içeriğindeki bileşikler kanı inceltmeye yardımcı olarak kanda pıhtılaşmayı önlemektedir ve bu sayede kan damarı gerginliğini azaltır ve kan damarlarını genişleterek, kalpteki baskıyı azaltır ve kan akışını arttırır.

Zeytinyağı ve Zeytin Yaprağının Faydaları

Zeytin yağı ve yaprağı Akdeniz bölgesinin geleneksel bir ağaç ürünüdür. Bu yağ ve yaprak tüm zeytin türlerinden elde edilebilir.

Mutfaktaki kullanımının yanı sıra birçok sağlıklı faydaya da sahiptir. Yağdaki ve yapraktaki fenoller bu faydalı özelliklerin birçoğunu içermektedir. (15)

Zeytinyağı Kalp Damar Hastalıklarıyla Savaşmaya Yardımcı Olur

Zeytinyağı tekli doymamış bir yağ türüdür ve yapısının çoğu oleik asitten oluşur.   Zeytinyağı öncelikle kalp- damar hastalıkları için koruyucudur. Çünkü tekli doymamış yağ asitleri kan kolesterolü LDL’yi düşürür ve iyi kolesterolü de arttırarak damarlarınız için koruyucu olan HDL’yi yükseltir. 

Kalp hastalığı riski yüksek olan 165 hasta zeytinyağı içeren bir diyetle beslendi. Bu hastalarda kan basıncı, toplam kolesterol, düşük yoğunluklu kolesterol ve trigliseritler azaldığı sağtanmıştır.

Kan yağları yüksek ve kalp-damar hastalığı gelişme riski olan kişiler için tüketmesi oldukça faydalıdır.  (16) (17)

Özet: zeytinyağı tekli doymamış yağ olmasından dolayı kötü kolesterolün düşmesine yardımcı olur ve böylece Zeytinyağı kalp- damar hastalıkları için tam koruyucu görevi görmektedir.

Doğal Yaşlanma Karşıtı Bir İlaçtır

Zeytinyağı içerdiği A ve E vitamini ve diğer pek çok fenolik bileşen ile iyi bir antioksidandır. Bu da bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesini, hastalıklara karşı vücudun daha dirençli olmasını sağlar. Hücre hasarını önleyerek yaşlanmasını geciktirir yani doğal bir yaşlanma karşıtı çözümdür. (18)

Özet: zeytinyağı ve zeytin yaprağı vücuttaki hücre hasarını önleyerek vücudun yaşlanmasını geciktirir.

Bağışıklık Sistemini İyileştirir ve Kanseri Önlemeye Yardımcı Olur

Zeytinyağının sindirimi kolay olduğu için mide ve sindirim sistemi için de rahatlatıcı, koruyucudur. Aynı zamanda bağırsakları çalıştırarak kabızlığı önler ve yine antioksidan özelliği ile buradaki immünitenin (bağışıklık sistemi) oluşmasını sağlar. Unutmayın ki bütün vücudun bağışıklığı bağırsak sağlığından başlar. 

Zeytinyağının kansere ve obeziteye karşı önleyici olduğu da çalışmalarda ortaya çıkmıştır. Zeytin yapraklarında, özellikle oleuropein de bulunan fenolik bileşiklerin birçok durum için terapötik etkileri olduğu öne sürülmüştür. 

Zeytin yaprağı özü, yüksek tansiyon, diyabet, obezite, Alzheimer ve kalp hastalığına yardımcı olmaktadır. Hatta genetik hasarı ve kanser büyümesini önlediği iddia edilmektedir. 

Zeytin yaprağı ekstresi, beslenmemizde elde ettiğimiz mikro besinler olan yüksek polifenol içeriği ile karakterize edilir.

Zeytin fenolleri ve türevleri, birçok terapötik özellik ile ilişkilidir. Bu polifenollerden elde edilen sağlık yararları hem ne kadar tüketildiği hem de vücudun ne kadar emebileceğine bağlıdır

Zeytin yaprağı ekstraktlarının reaktif oksijen türlerini temizleme yeteneği, kalp hastalığı ve metabolik bozuklukları önlemede potansiyel bir rolü vardır. (16) (17) (18)

Özet:zeytinyağı sindirim  sistemi ve midemiz için oldukça faydalıdır. Zeytinyağının kansere ve obeziteye karşı önleyici olduğu yapılan çalışmalarda ortaya çıkmıştır. Zeytin yaprağı özü, yüksek tansiyon, diyabet, obezite, Alzheimer ve kalp hastalığına yardımcı olmaktadır. Hatta genetik hasarı ve kanser büyümesini önlediği iddia edilmektedir.

Antioksidan Kaynağıdır

Gönüllü olarak sağlıklı 62 yaşlı bireyin katıldığı bir deney çalışmasında, ekstra sızma zeytinyağı ve diyet zeytinleri genel antioksidan statüsünü arttırmış olduğu gözlemlenmiştir.Benzer şekilde, sızma zeytinyağı, 10 menopoz sonrası kadında yapılan küçük bir çalışmada DNA'nın oksidatif hasarını azaltmıştır. Zeytinyağı ayrıca 230 sağlıklı gönüllü üzerinde 2 klinik çalışmada oksidatif süreçleri (azalmış LDL oksidasyonu olarak ölçüldü) önlemiştir. Hidroksitiroz, serbest radikallerin nötrleştirilmesi de en etkili olan zeytin yaprağı fenoldür, bunu oleuropein ve tirozol takip eder.Bir zeytin yağı fenolü olan hidroksitiroz 144 kişi üzerinde yapılan bir klinik çalışmada antioksidan durumunu iyileştirmiştir. (19) (20)  (21) (22) (23) (24) (25)

Özet: zeytinyağı ve diyet zeytinleri antioksidan seviyelerini arttırmaya yardımcı olmaktadır. Menopoz sonrası oluşan DNA hasarı giderilmesine yardımcı olmaktadır. Zeytin yağı yaprağında benzer şekilde serbest radikallerin nötrleşmesine katkı sağlayan bazı besin bileşikleri içermektedir.

Zeytin Yaprağı Çayı

Zeytin yaprağı çayı Kötü kolesterolü düşürmektedir. Anti bakteriyeldir. Antibiyotik etkisi vardır. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Soğuk algınlığı için etkilidir. Kan basıncını ve Kan şekerini düşürmektedir.  Yapılışı 

Zeytin yaprağını aktarlardan alıp çay yapabileceğiniz gibi, taze yapraktan kendiniz de kurutarak çayını yapabilirsiniz. Taze zeytin yapraklarını fırın tepsisine koyun ve 65 derecede yapraklar kuruyana kadar bekletin. Kuru zeytin yapraklarını öğüterek, bir bardak sıcak suyun içine 1 çay kaşığı koyun. Yaklaşık 10 dakika demlenmeye bırakın.İster sıcak, isterseniz soğuk olarak tüketebilirsiniz. Yazın sıcak günlerinde buz ekleyerek serinletici bir çay olarak tercih edebilirsiniz. Zeytin yaprağı çayının günde 3 bardaktan fazla içilmemesi önerilmektedir.

Sonuç

Zeytin zengin bir besin içeriğine sahiptir ve içeriğindeki bileşikler sayesinde vücuttaki antioksidan seviyelerini arttırır. Zeytin içeriğindeki antosiyaninler iltihap önleyici bir madde olarak kanserin önlenmesine yardımcı olurlar ve vücuttaki sağlıklı hücrelerin kanserli hücrelere dönüşmesine neden olan serbest radikallere karşı vücudu korur. Zeytinin besin bileşiğinde oldukça yüksek oranda bulunan hidroksitozol kemik iyileşmesine ve kemik erimesinin giderilmesinde oldukça etkili olduğu yapılan çalışmalar da bilinmektedir. Zeytin, damar sertleşmesi, kalp krizi, plak birikimi ve felç gibi kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı olan oleik asit adı verilen tekli doymamış bir yağa sahiptir ve bu sayede kalp hastalıklarını önlemeye ve riskini azaltmaya yardımcı olur. Zeytinyağının tekli doymamış yağ olmasından dolayı kötü kolesterolün düşmesine yardımcı olur ve böylece Zeytinyağı kalp- damar hastalıkları için tam koruyucu görevi görmektedir ayrıca vücuttaki hücre hasarını önleyerek vücudun yaşlanmasını geciktirir. Zeytinyağı sindirim sistemi ve midemiz için oldukça faydalıdır. Zeytinyağının kansere ve obeziteye karşı önleyici olduğu yapılan çalışmalarda ortaya çıkmıştır. Zeytin yaprağı özü, yüksek tansiyon, diyabet, obezite, Alzheimer ve kalp hastalığına yardımcı olmaktadır. Hatta genetik hasarı ve kanser büyümesini önlediği iddia edilmektedir. Zeytin yağı ve diyet zeytinleri antioksidan seviyelerini arttırmaya yardımcı olmaktadır. Menopoz sonrası oluşan DNA hasarı giderilmesine yardımcı olmaktadır. Zeytin yağı yaprağında benzer şekilde serbest radikallerin nötrleşmesine katkı sağlayan bazı besin bileşikleri içermektedir.

UYARI: Burada yer alan bilgiler sağlıklı bireyler içindir. Tek tip tüketim önerilmemektedir. İçerikte yer alan bilgiler özel durumlarda veya hastalıklarda farklılık gösterebilir. En doğru bilgi için hekiminize ve diyetisyeninize danışınız.